بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی
مرضیه قربانی؛ خسرو پرویزی؛ محمد یزدان دوست همدانی؛ داراب حسنی
چکیده
این تحقیق بهمنظور بهینهسازی دستورالعمل کشت بافت گردو و تعیین بهترین محیطکشت و ترکیب ماده تنظیمکننده رشدی در ریزازدیادی این گیاه، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. جوانههای جانبی و انتهایی گردو رقم ̓چندلر̒، از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺳﺎل ﺟﺎری، برداشت شده و پس از مراحل سترونسازی در شرایط استریل ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور بهینهسازی دستورالعمل کشت بافت گردو و تعیین بهترین محیطکشت و ترکیب ماده تنظیمکننده رشدی در ریزازدیادی این گیاه، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. جوانههای جانبی و انتهایی گردو رقم ̓چندلر̒، از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺳﺎل ﺟﺎری، برداشت شده و پس از مراحل سترونسازی در شرایط استریل داخل محیطکشت ﭘﺎﻳﻪ DKW حاوی 2 میلیگرم بر لیتر ماده تنظیمکننده رشد ﺑﻨﺰﻳﻞآدﻧﻴﻦ و مقدار 0/01 میلیگرم بر لیتر ماده تنظیمکننده رشد ایندولبوتریکاسید، 1 گرم بر لیتر پلیوینیلپیرولیدین و 2 گرم ذغال فعال کشت شدند. پس از مرحله استقرار که با تورم و سرسبزی جوانه ها و عدم وجود هر نوع علائم نکروزه و رنگپریدگی آنها همراه بود، بهمنظور پرآوری، از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. بدینمنظور از محیطکشت DKW حاوی ماده تنظیمکننده رشد گیاهی بنزیلآمینوپورین در پنج سطح با غلظتهای صفر، 0/5، 1، 1/5 و 2 میلیگرم بر لیتر در ترکیب با 0/01 میلی گرم در لیتر بوتیریکاسید بهعنوان فاکتور اول و پنج سطح مختلف آدنینسولفات (صفر، 20 و 40، 60 و 80 میلیگرم بر لیتر) بهعنوان فاکتور دوم، مورد استفاده قرار گرفت. پس از دو ماه ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی رﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ صفات وزن گیاهچه، طول ساقه نورسته، تعداد برگ، تعداد جوانه و تعداد برگچه در هر گیاهچه، در محیطکشتهای مختلف مورد اندازهگیری قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، دو ماده تنظیمکننده رشد گیاهی بنزیلآمینوپورین و آدنینسولفات اثر بسیار معنیداری در سطح احتمال یک درصد بر صفات مورد بررسی نشان دادند. متناسب با افزایش غلظت در هر دو ماده تنظیم کننده رشد، میزان پرآوری و رشد گیاهچهها افزایش پیدا کرد. بهطوریکه در محیط کشتهای حاوی 2 میلیگرم بر لیتر بنزیلآمینوپورین و 80 میلیگرم بر لیتر آدنینسولفات در مقایسه با سایر غلظت ها، اثرات مثبت قابل توجهی در کلیه صفات مورد بررسی ایجاد گردید.
گیاهان زینتی و فضای سبز
بهروز مرادی عاشور؛ خسرو پرویزی؛ محمدحسین عظیمی
چکیده
اولین مرحله در هر برنامه اصلاحی، اطلاع از میزان تنوع موجود در مواد گیاهی است که برنامه بهنژادی بر روی آن انجام میشود. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی خصوصیات مورفولژیکی گل در ژنوتیپهای انتخابی گل داوودی ( Chrysanthemum morifolium) طی مدت سه سال در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در طی سه سال نشان ...
بیشتر
اولین مرحله در هر برنامه اصلاحی، اطلاع از میزان تنوع موجود در مواد گیاهی است که برنامه بهنژادی بر روی آن انجام میشود. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی خصوصیات مورفولژیکی گل در ژنوتیپهای انتخابی گل داوودی ( Chrysanthemum morifolium) طی مدت سه سال در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در طی سه سال نشان داد که بین ژنوتیپها برای صفات تعداد گل در بوته، طول دوره گلدهی، تعداد ردیف گلبرگ و وزن ترگل تفاوت معنیدار آماری وجود داشت. بین سالهای آزمایش نیز تنها برای صفات طول دوره گلدهی و تعداد گل در بوته تفاوت معنیدار آماری وجود داشت. بیشترین تنوع نیز بین صفات طول دوره گلدهی و قطر گل مشاهده گردید. بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفات تعداد ردیف گلبرگ، وزن تر گل و طول گلبرگ به دست آمد و کمترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفت وزن تر و خشک گل و نیز تعداد گل در بوته بدست آمد. بیشترین ضرایب همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت بین طول دوره گلدهی با قطر گل، تعداد ردیف گلبرگ و وزن تر گل برآورد گردید که جهت اصلاح همزمان این صفات حائز اهمیت خواهد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات قطرگل، طول دوره گلدهی، طول گلبرگ و تعداد ردیف گلبرگ دارای وراثتپذیری عمومی بالایی بودند که این امر نشاندهنده ایناست که عمل گزینش برای این صفات موثر بوده و میتوان از این صفات در برنامههای اصلاحی استفاده نمود. بیشترین تعداد ردیف گلبرگ مربوط به ژنوتیپ B136 بود. ژنوتیپ 31 نیز با چهل و سه روز طول دوره گلدهی بالاترین طول گلدهی را نسبت به سایر ژنوتیپهای بررسی شده در سال سوم به خود اختصاص داد. ژنوتیپ C85 با تعداد 202 گل بیشترین در هر بوته را دارا بود. که میتوان از این ژنوتیپها به عنوان والد، بخصوص جهت افزایش طول دوره گلدهی و افزایش تعداد ردیف گلبرگ سایر ارقام، با توجه به وراثتپذیری عمومی بالای پنجاه درصد این صفات استفاده نمود.
علی ایمانی؛ خسرو پرویزی؛ حمدالله بیرامی جم؛ ابراهیم هادوی
چکیده
زردی برگ به دلیل اختلال جذب عناصر غذایی بویژه آهن و در خاکهای آهکی از مشکلات تغذیهای درختان میوه نظیر بادام میباشد. همچنین در شدت و تحمل به اختلال جذب عناصر غذایی مانند آهن بین ارقام بادام پیوند شده روی پایهی GN15 اختلاف وجود دارد. بنابراین به منظور بررسی اثر بیکربنات کلسیم بر خصوصیات فیریولوژیکی و شاخصهای رشدی در تعدادی از ...
بیشتر
زردی برگ به دلیل اختلال جذب عناصر غذایی بویژه آهن و در خاکهای آهکی از مشکلات تغذیهای درختان میوه نظیر بادام میباشد. همچنین در شدت و تحمل به اختلال جذب عناصر غذایی مانند آهن بین ارقام بادام پیوند شده روی پایهی GN15 اختلاف وجود دارد. بنابراین به منظور بررسی اثر بیکربنات کلسیم بر خصوصیات فیریولوژیکی و شاخصهای رشدی در تعدادی از ارقام بادام، آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو عامل استفاده از بیکربنات کلسیم به صورت جرم مولی یا مولکول گرم در پنج سطح (صفر، 10، 20، 30 و 40 میلیمول در لیتر) و ارقام بادام در ده سطح شامل ارقام سوپرنووا، 25-1، 40-13، مامایی، 16-1، کاغذی، سهند، 200A، 7-9 پیوند شده بر روی پایه GN15 و همچنین پایه GN15 (عدم انجام پیوند) انجام شد. آزمایش در شرایط گلخانه و به صورت گلدانی اجرا شد. بر اساس نتایج حاصله شاخص کلروفیل، کلروفیل a، b، کارتنوئید برگها و شاخصهای رشدی در تمام ارقام کاهش معنیدار داشتند (p≤0.05). با مقایسه میانگینها مشخص شد که با افزایش سطح بیکربنات کلسیم، مقدار فلورسانس حداقل کلروفیل افزایش و میزان فلورسانس حداکثر کاهش یافت. در نتیجه نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر از 81/0 در گیاهان بدون تیمار به 67/0 در پایه GN15، سوپرنوا و 7-9 پیوند شده روی پایه GN15 کاهش نشان داد. در مجموع رقمهای 25-1 و کاغذی متحملترین و رقمهای 7-9 و سوپرنوا حساسترین رقمها نسبت به افزایش بیکربنات آب آبیاری تشخیص داده شدند.
خسرو پرویزی؛ محمدرضا حسندخت؛ بیتا آزاد
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر نوع خاکپوش پلیاتیلنی بر میزان رشد، زودرسی و عملکرد سیبزمینی پژوهشی بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل خاکپوش با پلاستیک پلیاتیلنی در پنج سطح شامل پلاستیک شفاف، پلاستیک سفید، پلاستیک سیاه، پلاستیک دولایه سفید و بدون خاکپوش و عامل رقم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر نوع خاکپوش پلیاتیلنی بر میزان رشد، زودرسی و عملکرد سیبزمینی پژوهشی بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل خاکپوش با پلاستیک پلیاتیلنی در پنج سطح شامل پلاستیک شفاف، پلاستیک سفید، پلاستیک سیاه، پلاستیک دولایه سفید و بدون خاکپوش و عامل رقم در دو سطح شامل دو رقم آگریا و سانته بود. در طول دوره رشد زمان لازم تا 80 درصد سبز شدن، تعداد روز تا غدهزایی، ارتفاع گیاهان در مرحله گلدهی، قطر و تعداد ساقه اصلی در بوته، سطح برگ و طول دوره رشد اندازهگیری به عمل آمد. پس از برداشت غدههای تولیدی به درجات مختلف تفکیکشده و درصد ماده خشک آنها اندازهگیری شد. با نتایج تجزیه واریانس آزمایش مشخص شد که اثرات رقم و نوع خاکپوش پلیاتیلنی در اغلب صفات رشد معنیدار میباشد. خاکپوش اثر معنیداری بر درصد ماده خشک غده نداشت. اثرات متقابل رقم و خاکپوش در زمان لازم تا 80 درصد سبز شدن، تعداد ساقه اصلی، درصد غدههای تولیدی در اندازههای مختلف و عملکرد کل معنیدار شد. در پوشش پلیاتیلنی شفاف در کوتاهترین زمان ممکن، 80 درصد سبز شدن ایجاد شد. همچنین در پلیاتیلن شفاف در کوتاهترین زمان ممکن و با تفاوتی معنیدار با سایر پوششها و نیز تیمار بدون خاکپوش، غدهزایی انجام شد. در هر دو رقم، خاکپوش شفاف ارتفاع بوته بیشتری نسبت به سایر خاکپوشها و تیمار بدون خاکپوش ایجاد کرد. واکنش رقم و نوع پوشش پلیاتیلنی در تعداد ساقه اصلی متفاوت بود و بیشترین میزان تولید ساقه با متوسط 22/4 عدد در رقم سانته و پوشش شفاف حاصل شد. پوششهای پلیاتیلنی اثرات قابلتوجهی بر تعداد روز تا برداشت و درصد تولید غده در اندازههای کوچک (کوچکتر از 35 میلیمتر و غیرقابل فروش)، اندازه متوسط (35 تا 55 میلیمتر) و خوراکی (بزرگتر از 55 میلیمتر) و نیز عملکرد کل داشتند، هرچند پاسخ دو رقم به نوع پوششها متفاوت بود. درمجموع با تعدیل اثرات مثبت و منفی و بازارپسندی و همچنین عملکرد کل، پوشش شفاف با راندمان تولید غده بیشتر و با بازارپسندی نسبتاً بالاتر در مقایسه با سایر پوششها در تولید محصول سیبزمینی از برتری نسبی برخوردار بود.
خسرو پرویزی
چکیده
به منظور بررسی اثر سرمای زمستانه بر میزان خسارت به ارقام انگور و نیز ارزیابی میزان تحمل ارقام متداول انگور در استان همدان به سرما، این بررسی میدانی در سه منطقه رزن، ملایر و کلکسیون ارقام انگور مستقر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان در سال زراعی 1387 به اجرا درآمد. بدین ترتیب پس از وقوع سرمای شدید در زمستان سال 1386 بعنوان یک ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سرمای زمستانه بر میزان خسارت به ارقام انگور و نیز ارزیابی میزان تحمل ارقام متداول انگور در استان همدان به سرما، این بررسی میدانی در سه منطقه رزن، ملایر و کلکسیون ارقام انگور مستقر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان در سال زراعی 1387 به اجرا درآمد. بدین ترتیب پس از وقوع سرمای شدید در زمستان سال 1386 بعنوان یک تیمار طبیعی، در سه منطقه یاد شده 8 رقم انگور شامل ارقام کشمشی قرمز، کشمشی سفید، عسکری، فخری، مهدیخانی، یاقوتی، گزنه و دوزول شناسایی شده و شاخههای یکساله جهت بررسیهای آزمایشگاهی به مرکز تحقیقات منتقل شدند. شاخههای یکساله به سه قسمت تقسیم شده و با مشاهده میکروسکوپی جوانههای زنده و فعال در قسمتهای مختلف ساقهها شمارش شده و در هر سه بخش از ساقه یکساله درصد جوانههای زنده مشخص شدند. تعیین درصد جوانه زنده به عنوان معیاری در ارزیابی شدت خسارت و میزان تحمل ارقام انگور به سرمازدگی مد نظر قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که رقمهای مورد مطالعه از نظر میزان زنده بودن جوانهها در قسمتهای مختلف ساقه یکساله با همدیگر اختلاف معنیدار داشتند. بیشترین جوانه فعال در یک سوم ابتدای ساقه وجود داشت و به سمت انتهای ساقه بشدت از میزان زنده بودن آنها کاسته شد. با مقایسه میانگینها در ارقام مختلف، مشخص شد که دو رقم مهدیخانی و یاقوتی نسبت به سایر ارقام دارای درصد قابل توجهی جوانه زنده در هر سه ناحیه ساقه بودند. در مقایسه مناطق مزبور مشخصاً میزان خسارت در شهرستان همدان و رزن بیشتر از شهرستان ملایر بود.
خسرو پرویزی؛ مارگارت چان
چکیده
به منظور بررسی کود زیستی مایکوگرین بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده سیبزمینی در شرایط تنش خشکی پژوهشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. بدین منظور بستر کشت به نسبت 2:3 (پیت: پرلیت) تهیه و با نسبت وزنی 1 درصد با کود زیستی مایکوگرین مخلوط شد. تیمارهای آزمایشی شامل ریزغده های دو رقم سیبزمینی ...
بیشتر
به منظور بررسی کود زیستی مایکوگرین بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده سیبزمینی در شرایط تنش خشکی پژوهشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. بدین منظور بستر کشت به نسبت 2:3 (پیت: پرلیت) تهیه و با نسبت وزنی 1 درصد با کود زیستی مایکوگرین مخلوط شد. تیمارهای آزمایشی شامل ریزغده های دو رقم سیبزمینی (آگریا و مارفونا) و سطوح آبیاری با سه دور 5، 8 و 11 روزه بودند. پس از برداشت، ریزغدهها به اندازههای مختلف تفکیک شده و درصد ماده خشک آن ها نیز اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد ( دور آبیاری 5 روزه) گیاهان حاصل از ریزغده به طور معنی دار از مقدار نسبی آب برگ بیشتری نسبت به گیاهان در دو تیمار دیگر برخوردار بودند. اما گیاهان در دو دور آبیاری 8 و 11 روزه در مقایسه با شاهد پتانسیل اسمزی پایین تر و پرولین بیشتری داشتند و توانایی تنظیم اسمزی گیاهان با افزایش دور آبیاری با مصرف کود زیستی افزایش پیدا کرد. تفاوت معنیداری در میزان تولید ریزغده با اندازه متوسط و ریز در سه دور آبیاری مشاهده نشد. با این حال در تولید ریز غده درشت تفاوت تیمارهای آبیاری معنی دار بود. در دو دور آبیاری 5 و 8 روزه در مقایسه با تیمار 11 روزه به طور متوسط 62 درصد غده درشت تری تولید شد. در درصد ماده خشک ریز غده تولیدی سه سطح آبیاری وضعیتی مشابه داشتند. دو رقم سیب زمینی در مجموع واکنشی متفاوت در تولید ماده خشک ریزغده داشتند. در مجموع با نتایج این پژوهش مشخص شد که استفاده از کود زیستی مایکوگرین در کشت ریزغده سیبزمینی در شرایط معمول آبیاری و حتی با اعمال تنش ملایم (افزایش طول دوره آبیاری به 3 روز)، سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی تولید ریزغده در گیاهچه ها می شود.
خسرو پرویزی؛ فرشاد دشتی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچهای آربوسکولار مایکوریزا بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده تولیدی در گیاهچههای حاصل از کشت بافت در سیبزمینی یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل دو رقم سیبزمینی (آگریا و سانته) و کاربرد قارچهای آربوسکولار مایکوریزا (G. mosea ، G. etunicatum ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچهای آربوسکولار مایکوریزا بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده تولیدی در گیاهچههای حاصل از کشت بافت در سیبزمینی یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل دو رقم سیبزمینی (آگریا و سانته) و کاربرد قارچهای آربوسکولار مایکوریزا (G. mosea ، G. etunicatum و مخلوط آنها ) و عدم کاربرد قارچ بودند. در مراحل رشد گیاهچهها از صفاتی مانند میزان کلروفیل، طول میانگره، قطر ساقه، طول استولون، سطح برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک ریشه و نیز مقدار کلونیزاسیون ریشه اندازهگیری به عمل آمد. پس از برداشت ریزغدهها به اندازههای مختلف تفکیک شده و درصد ماده خشک آنها نیز اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که قارچهای مایکوریزا اثر معنیداری بر صفات رشد، عملکرد و میزان ماده خشک ریزغده تولیدی در گیاهچههای سیبزمینی دارند. در شاخصهای رشد اثر متقابل رقم و قارچ مایکوریزا صرفاً با طول استولون و وزن تر و خشک ریشه معنیدار شد. در تمامی کلاسهای اندازۀ ریزغده تولیدی، اثر متقابل رقم و مایکوریزا معنیدار شد. بیشترین میزان ریزغده در تلقیح با مخلوط دو گونه مایکوریزا حاصل گردید. در بررسی روابط همبستگی صفات با درصد کلونیزاسیون قارچ مشخص شد که همبستگی مثبت و معنیداری بین درصد کلونیزاسیون با اغلب شاخصهای مورد اندازهگیری و عملکرد ریزغده وجود دارد.
خسرو پرویزی؛ جهانبخش سوری؛ راحله محمودی
چکیده
چکیده
به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف سیب زمینی به تاریخ کاشت در استان همدان، این آزمایش به صورت اسپلیت پلات (طرح کرتهای خرد شده) با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار با فاکتور اصلی آزمایش در 6 سطح تاریخ کاشت، شامل 20 فروردین ماه، 5 اردیبهشت، 20 اردیبهشت، 5 خرداد، 20 خرداد و 5 تیرماه و فاکتور فرعی 3 رقم سیب زمینی شامل ارقام آگریا، مارفونا ...
بیشتر
چکیده
به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف سیب زمینی به تاریخ کاشت در استان همدان، این آزمایش به صورت اسپلیت پلات (طرح کرتهای خرد شده) با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار با فاکتور اصلی آزمایش در 6 سطح تاریخ کاشت، شامل 20 فروردین ماه، 5 اردیبهشت، 20 اردیبهشت، 5 خرداد، 20 خرداد و 5 تیرماه و فاکتور فرعی 3 رقم سیب زمینی شامل ارقام آگریا، مارفونا و سانته در طی سالهای 1386 و 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان به اجرا درآمد. در طول اجرای طرح از 11 صفت کیفی و کمی و در مراحل داشت و برداشت اندازه گیری بعمل آمد. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از: تعداد روز تا کسب 50 درصد سبزکرد، تعداد روز تا پوشش کامل، متوسط ارتفاع گیاهان در گلدهی، زمان غده زایی، تعداد ساقه اصلی، طول دوره رسیدگی، عملکرد کل، عملکرد قابل فروش (قابل عرضه به بازار)، عملکرد غیر قابل فروش، درصد ماده خشک غده و طول دوره خواب غده ها، نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد که اثرات سالهای آزمایش در زمان غده زایی (در سطح 1 درصد)، عملکرد قابل فروش و غیر قابل فروش تفاوت معنی دار (در سطح 5 درصد) نشان داد. اما در سایر صفات اثر سال معنی دار نشد. اثرات رقم و تاریخ کاشت در تمامی صفات مورد اندازه گیری معنی دار شد. اثرات متقابل رقم×تاریخ کاشت به غیر از 3 صفت تعداد ساقه، طول دوره خواب و ارتفاع در زمان گلدهی، در صفات دیگر معنی دار شد. با مقایسه میانگین داده ها در طی دو سال مشخص شد که از نظر عملکرد قابل فروش، دو تاریخ کاشت 20 اردیبهشت و پنجم خرداد ماه در هر 3 رقم وضعیت مطلوبتری داشتند، رقم مارفونا در بیشتر تاریخهای کاشت عملکرد قابل فروش بیشتری نسبت به دو رقم دیگر داشت.
واژههای کلیدی: سیب زمینی، تاریخ کاشت، رقم، عملکرد قابل فروش، درصد ماده خشک غده