میوه کاری
عبدالله گودرزی؛ مهراب یادگاری؛ سیداصغر موسوی؛ حبیب الله نوربخش
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه صفات ریختشناختی، عملکردی و غلظت برخی عناصر غذایی در 12 رقم تجاری انگور (Vitis vinifera L.) ̓̓بیدانه قرمز̒، ̓̓فلیم سیدلس̒، ̓̓پرلت̒، ̓̓کاشمری 1̒، ̓̓شاهرودی̒، ̓̓یاقوتی̒، ̓̓کاشمری 2̒، ̓̓عسگری دایی نصرالله̒، ̓̓ریش بابا̒، ̓̓سیاه محلی̒، ̓عسگری̒ و ̓̓سیاه حسن آباد̒) طی دو فصل رشد 1401-1400 و 1402-1401 در باغ کلکسیون ارقام انگور در ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مطالعه صفات ریختشناختی، عملکردی و غلظت برخی عناصر غذایی در 12 رقم تجاری انگور (Vitis vinifera L.) ̓̓بیدانه قرمز̒، ̓̓فلیم سیدلس̒، ̓̓پرلت̒، ̓̓کاشمری 1̒، ̓̓شاهرودی̒، ̓̓یاقوتی̒، ̓̓کاشمری 2̒، ̓̓عسگری دایی نصرالله̒، ̓̓ریش بابا̒، ̓̓سیاه محلی̒، ̓عسگری̒ و ̓̓سیاه حسن آباد̒) طی دو فصل رشد 1401-1400 و 1402-1401 در باغ کلکسیون ارقام انگور در ایستگاه تحقیقات باغبانی منطقه سامان در استان چهارمحال و بختیاری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نتایج بیانگر تفاوت معنیدار ارقام مورد مطالعه از نظر خصوصیات رشدی (قطر تنه، طول شاخه یکساله، تعداد و فاصله میانگره و سطح برگ) میباشد. همچنین صفات مربوط به عملکرد بوته شامل طول خوشه، عرض خوشه، وزن خوشه، طول حبه و عرض حبه بهطور معنیداری تحت تأثیر نوع رقم انگور بود و بیشترین عملکرد در رقم ̓̓فلیم سیدلس̒ (19/7 کیلوگرم در بوته تاک) ثبت گردید. براساس نتایج حاصل، ارقام مورد ارزیابی انگور از نظر غلظت عناصر غذایی پرمصرف و کممصرف در برگ تفاوت معنیداری با یکدیگر داشتند. نتایج همبستگی بیانگر اثر مثبت و معنیدار سطح برگ، مشخصات خوشه، و غلظت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و منیزیم، آهن، منگنز، روی و بور بر عملکرد بوته تاک انگور میباشد. نتایج تجزیه خوشهای، ارقام مورد مطالعه انگور را در سه گروه عملکرد بالا، متوسط و پایین طبقهبندی کرد. نتیجه تجزیه به مؤلفههای اصلی نیز مطابق با نتایج حاصل از تجزیه خوشهای بود. براساس یافتههای این پژوهش، ارقام ̓̓پرلت̒، ̓فلیم سیدلس̒، ̓̓بیدانه قرمز̒، ̓سیاه حسن آباد̒ و ̓ریش بابا̒ از نظر صفات مورد ارزیابی نسبت به سایر ارقام برتر بوده که میتوان برای مطالعات و برنامههای بهنژادی بیشتر مورد بررسی قرار داد.
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه مرزه بختیاری در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شهرکرد بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی 1401-1402 انجام گردید. دورههای آبیاری (سه، شش و نه روز یکبار) در کرتهای اصلی و محلولپاشی برگی اسیدهای آمینه (لیزین، متیونین، فنیل آلانین و پرولین) به همراه شاهد در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در هر سال، در سه مرحله (سه ماه پس از استقرار نشاءها، اواخر رشد رویشی و ابتدای گلدهی) محلولپاشی انجام شد و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه بهطور معنیداری بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تأثیر داشتند. بالاترین محتوای کلروفیل (41/1-54/1 میلیگرم در گرم وزن تر) و فنل (45/2-72/2 میلیگرم در گرم وزن تر) در تیمارهای متیونین و فنیل آلانین با دوره آبیاری سه روز یکبار بهدست آمد. بیشترین اسانس (09/1-61/1 درصد) از گیاهان تحت تیمار با متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) با دور آبیاری سه روز یکبار حاصل شد. ترکیبات اصلی اسانس شامل پی-سایمن (12/17-45/19 درصد)، گاما-ترپینن (14/18-87/16 درصد) و کارواکرول (12/45-24/51 درصد) جزء مونوترپنهای حلقوی بودند. براساس نتایج بهدستآمده مشخص شد که اسیدهای آمینه اثر معنیداری بر مونوترپنهای حلقوی مانند آلفا-ترپینن، گاما-ترپینن، کارواکرول، تیمول و پی-سایمن داشتند. افزایش در مقادیر کمّی و کیفی اسانس با کاربرد اسیدهای امینه مشاهده گردید. تیمارهای متیونین و فنیل آلانین بیشترین اثرگذاری را بر مقدار اسانس و کارواکرول گیاهان تحت تیمار داشتند. مقادیر مونوترپنهای حلقوی در تمام گیاهان تحت تیمار بیشتر از سزکویی ترپنها بودند. تنشهای محیطی نقش بسزایی در رشد و تولید متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی دارند که از این میان، تنش خشکی منجر به تغییر مقادیر ترکیبات غالب اسانس مرزه بختیاری در پژوهش حاضر شد. محلولپاشی متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) برتر از سایر تیمارها منجر به افزایش صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس شد. لذا استفاده از تیمارهای مذکور بهویژه متیونین میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تحت شرایط اقلیمی مشابه داشته باشد.
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهرهبرداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب میگردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقهبندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد ...
بیشتر
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهرهبرداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب میگردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقهبندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد و نیمه خشک است. تحقیق حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بهصورت کرتهای یک بار خرد شده در جهت ارزیابی محرکهای رشدی آلی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی، اسانس و ترکیبات اسانس گیاه دارویی زوفا انجام گردید. در هر سال، تیمارها در سه مرحله قبل از گلدهی، شروع گلدهی و 50 درصد گلدهی اعمال و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. تیمارهای دوره آبیاری (چهار، شش و هشت روز یک بار) در کرتهای اصلی و محلولپاشی برگی (کیتوزان، اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. اسانسگیری بهروش تقطیر با آب، در دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات با دستگاه GC/MS و GC-FID انجام شد. با توجه به نتایج بهدست آمده، محرکهای آلی بهطور معنیداری (0/01<p) بر صفات فیزیولوژیکی و اسانس گیاه زوفا تأثیر داشتند. در مورد صفات فیزیولوژیکی بالاترین مقادیر در دو سال تحقیق برای صفات محتوای کلروفیل (17/12- 17/31 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) و فنول (1/77- 1/81 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) در تیمارهای کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (1000 میلیگرم در لیتر) تحت دور آبیاری چهار و شش روز بهدست آمد. در بین محرکهای مورد استفاده، اثر کیتوزان بر افزایش میزان کلروفیل کل بیشتر از سایر محرکها بود. در بیشتر صفات مورد ارزیابی، گیاهان تحت تیمار کیتوزان 0/5 گرم در لیتر و فنیل آلانین 1000 میلیگرم در لیتر در یک گروه آماری قرار گرفتند. کاربرد اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین در مقادیر بالا بر بسیاری از صفات مورد مطالعه تأثیر معنیداری نداشت و با گیاهان شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. براساس نتایج دو ساله محرکهای مورد بررسی اثر معنی داری بر کمیت و کیفیت اسانس داشتند. بیشترین مقدار اسانس (0/89- 0/91 درصد) از گیاهان تیمار شده با کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) در دور آبی چهار و شش بهدست آمد که در قیاس با شاهد افزایشی بیش از 63 درصد داشت. تجزیه ترکیبات اسانس زوفا بهدست آمده از GC/MS مشخص نمود که ترکیبات غالب اسانس در تمامی تیمارها در دو سال انجام تحقیق شامل بتا- پینن، پینوکامفون، سیس- پینوکامفون، میرتنول، سابینن، 3- کارن، کامفور (مونوترپنهای حلقوی) بودند. بیشترین مقادیر ترکیبات مهم و تعیینکننده کیفیت اسانس شامل بتا- پینن (17/93- 18/53 درصد)، پینوکامفون (24/97- 25/12 درصد)، سیس- پینوکامفون (42/87- 45/12 درصد)، غالباً در تیمارهای کیتوزان در دورههای آبیاری چهار و شش روز یک بار بهدست آمد. ماده مؤثره سیس- پینوکامفون از مونوترپنهای حلقوی ترکیب غالب در اسانس تمامی گیاهان بود. براساس نتایج بهدست آمده، استفاده از کیتوزان با غلظت 0/5 گرم در لیتر میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی و اسانس زوفا تحت شرایط اقلیمی سرد و نیمه خشک داشته باشد. ≤
میوه کاری
اسماعیل صفوی؛ مهراب یادگاری؛ سیداصغر موسوی؛ بیژن حقیقتی
چکیده
جهت مقایسه واکنش رشدی ارقام مختلف بادام به سطوح مختلف تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری در دو سال زراعی 1398-1399 و 1399-1400 اجرا گردید. دورههای مختلف آبیاری بر اساس درصد رطوبت قابل استفاده خاک بین ظرفیت زراعی تا نقطه ...
بیشتر
جهت مقایسه واکنش رشدی ارقام مختلف بادام به سطوح مختلف تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری در دو سال زراعی 1398-1399 و 1399-1400 اجرا گردید. دورههای مختلف آبیاری بر اساس درصد رطوبت قابل استفاده خاک بین ظرفیت زراعی تا نقطه پژمردگی شامل 70 درصد رطوبت ظرفیت زراعی (شاهد یا بدون تنش)، 50 درصد رطوبت ظرفیت زراعی (تنش ملایم)، 30 درصد رطوبت ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و 10 درصد رطوبت ظرفیت زراعی (تنش شدید) به عنوان فاکتور اصلی آزمایش در نظرگرفته شد. فاکتور فرعی شامل 14 رقم تجاری بادام (’مامایی‘، ’ربیع‘،’صبا ‘،’آراز‘،’اسکندر‘،’آیدین‘،’شاهرود 6، 7، 8، 10، 12، 13 و 21 ‘و ’پایه رویشی GN‘) بود که همگی بر روی ’پایه رویشی GN‘ پیوند زده شده بودند. در هر دو سال مورد مطالعه، سه ماه پس از اعمال تنش صفات رشدی و غلظت عناصر غذایی در برگ نهالهای تحت تیمار اندازهگیری شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، صفات مورفولوژیکی نهالهای بادام در هر دو سال مورد مطالعه بهطور معنیداری تحت تأثیر نوع رقم، سطح تنش خشکی و اثرات متقابل آنها قرار گرفتند. افزایش شدت تنش خشکی همراه با کاهش معنیدار ارتفاع، رشد تاج، تعداد و طول شاخههای جانبی و سطح برگ ارقام مختلف بوده است. در همه ارقام، تنش خشکی باعت کاهش معنیدار طول و عرض تاج نهالها گردید و تحت تنش شدید خشکی، رقم ’GN‘ بزرگترین تاج و رقم ’ربیع‘ کوچکترین تاج را داشتند. بیشترین طول شاخه در شرایط تنش خشکی در رقم ’GN‘ ثبت گردید و کمترین طول شاخه در رقم ’مامایی‘، مشاهده شد که تفاوت معنیداری با ارقام ’شاهرود 13‘،’ربیع‘،’صبا ‘،’شاهرود 7‘،’شاهرود 6‘ و ’اسکندر‘ نداشتند. در شرایط بدون تنش و همچنین سطوح مختلف تنش خشکی، ارقام ’GN‘ (76/37 سانتیمتر مربع) و ’شاهرود 10‘ (81/31 سانتیمتر مربع) بیشترین سطح برگ را داشتند و کمترین سطح برگ در شرایط تنش خشکی در رقم ’شاهرود6‘ مشاهده گردید. بررسی نتایج اندازهگیری غلظت عناصر پرمصرف و کم مصرف نشان داد که افزایش شدت تنش کمآبی همراه با کاهش معنیدار مقدار نیتروژن، فسفر، منگنز و روی در برگ ارقام مورد مطالعه بادام بود، با این وجود مقدار پتاسیم و آهن در گیاهان رشد یافته تحت تنش خشکی بیشتر از شرایط نرمال آبیاری بود. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، در شرایط تنش خشکی رقم ’GN‘ در مقایسه با سایر ارقام مورد مطالعه از نظر شاخصهای رشدی و غلظت عناصر پرمصرف و کممصرف، مقاومت بیشتری داشت و کمتر تحت تأثیر شدتهای بالای کمآبی قرار گرفت.
میوه کاری
مصطفی علیزاده فلاح؛ مهراب یادگاری؛ غلامحسین داوری نژاد؛ سید حسین نعمتی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی ’درگزی‘ و ’لوئیسبن‘ (’بیروتی‘) بر روی پایههای ‘OH×F69’ و ’پیرودوارف‘ در طی سالهای 1400-1398 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگرهها، میزان ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی ’درگزی‘ و ’لوئیسبن‘ (’بیروتی‘) بر روی پایههای ‘OH×F69’ و ’پیرودوارف‘ در طی سالهای 1400-1398 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگرهها، میزان رشد رویشی شاخههای فصل جاری، قطر تنه، زاویه شاخهها، سطح برگ، تعداد پاجوش، مدت زمان گلدهی، تعداد گلها، درصد تشکیل میوه و عملکرد تولید میوه در نهالهای پیوندی سه ساله ارزیابی شد. بررسی ظاهری درختان در طی سالهای اولیه مورد بررسی نشان دهنده رشد، استقرار و وضعیت ظاهری مطلوب ارقام گلابی پیوند شده روی پایه’ پیرودوارف‘ بود. ارقام و پایههای مورد مطالعه بهطور معنیداری رشد و عملکرد میوه گلابی را در ترکیبهای مختلف پیوندی تحت تأثیر قرار دادند. در هر دو سال مورد مطالعه ارتفاع و رشد رویشی شاخههای فصل جاری هر دو رقم روی پایه ‘OH×F69’ بهطور معنیداری بیشتر از پایه ’پیرودوراف‘ بود، با این وجود در هر دو رقم بیشترین قطر تنه در پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بررسی زمان آغاز گلدهی و رسیدگی میوهها در ترکیبهای مختلف پیوندی نشان داد که این صفات تنها تحت تأثیر رقم بوده است و در رقم ’درگزی‘ گلدهی و رسیدگی میوهها دیرتر از رقم ’بیروتی‘ صورت گرفت. اگرچه تعداد گل در هر درخت تنها تحت تأثیر رقم مورد مطالعه بود اما اثرات متقابل رقم × پایه بر درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی و عملکرد میوه معنیدار بود. درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی در رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوراف‘ به ترتیب 91/45 و 86/47 درصد بیشتر از پایه ‘OH×F69’ بوده است. در هر دو رقم بیشترین عملکرد میوه (51/3 کیلوگرم در هر درخت) در نهالهای پیوندی روی پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بر روی این پایه عملکرد میوه در رقم ’درگزی‘ 39/2 برابر بیشتر از رقم ’بیروتی‘ بود. بر اساس نتایج بهدست آمده جهت کنترل رشد رویشی و دستیابی به بیشترین عملکرد میوه در شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه، پیوند رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوارف‘ پیشنهاد میگردد.
