گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهره‌برداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب می‌گردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد ...
بیشتر
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهره‌برداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب می‌گردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد و نیمه خشک است. تحقیق حاضر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در جهت ارزیابی محرک‌های رشدی آلی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی، اسانس و ترکیبات اسانس گیاه دارویی زوفا انجام گردید. در هر سال، تیمارها در سه مرحله قبل از گل‌دهی، شروع گل‌دهی و 50 درصد گل‌دهی اعمال و در زمان گل‌دهی کامل اقدام به برداشت شد. تیمارهای دوره آبیاری (چهار، شش و هشت روز یک بار) در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی برگی (کیتوزان، اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اسانس‌گیری به‌روش تقطیر با آب، در دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات با دستگاه GC/MS و GC-FID انجام شد. با توجه به نتایج بهدست آمده، محرک‌های آلی به‌طور معنی‌داری (0/01<p) بر صفات فیزیولوژیکی و اسانس گیاه زوفا تأثیر داشتند. در مورد صفات فیزیولوژیکی بالاترین مقادیر در دو سال تحقیق برای صفات محتوای کلروفیل (17/12- 17/31 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن تر) و فنول (1/77- 1/81 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن تر) در تیمارهای کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (1000 میلی‌گرم در لیتر) تحت دور آبیاری چهار و شش روز بهدست آمد. در بین محرک‌های مورد استفاده، اثر کیتوزان بر افزایش میزان کلروفیل کل بیشتر از سایر محرک‌ها بود. در بیشتر صفات مورد ارزیابی، گیاهان تحت تیمار کیتوزان 0/5 گرم در لیتر و فنیل آلانین 1000 میلی‌گرم در لیتر در یک گروه آماری قرار گرفتند. کاربرد اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین در مقادیر بالا بر بسیاری از صفات مورد مطالعه تأثیر معنی‌داری نداشت و با گیاهان شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. براساس نتایج دو ساله محرک‌های مورد بررسی اثر معنی داری بر کمیت و کیفیت اسانس داشتند. بیشترین مقدار اسانس (0/89- 0/91 درصد) از گیاهان تیمار شده با کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) در دور آبی چهار و شش بهدست آمد که در قیاس با شاهد افزایشی بیش از 63 درصد داشت. تجزیه ترکیبات اسانس زوفا بهدست آمده از GC/MS مشخص نمود که ترکیبات غالب اسانس در تمامی تیمارها در دو سال انجام تحقیق شامل بتا- پینن، پینوکامفون، سیس- پینوکامفون، میرتنول، سابینن، 3- کارن، کامفور (مونوترپن‌های حلقوی) بودند. بیشترین مقادیر ترکیبات مهم و تعیین‌کننده کیفیت اسانس شامل بتا- پینن (17/93- 18/53 درصد)، پینوکامفون (24/97- 25/12 درصد)، سیس- پینوکامفون (42/87- 45/12 درصد)، غالباً در تیمارهای کیتوزان در دوره‌های آبیاری چهار و شش روز یک بار بهدست آمد. ماده مؤثره سیس- پینوکامفون از مونوترپن‌های حلقوی ترکیب غالب در اسانس تمامی گیاهان بود. براساس نتایج بهدست آمده، استفاده از کیتوزان با غلظت 0/5 گرم در لیتر میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی و اسانس زوفا تحت شرایط اقلیمی سرد و نیمه خشک داشته باشد. ≤
فیزیولوژی پس از برداشت
مهشید غفوری؛ فرهنگ رضوی؛ مسعود ارغوانی؛ ابراهیم عابدی قشلاقی
چکیده
جلبک قهوه‌ای جزو زیست محرک‌هایی است که بدون اثرات مخرب زیسـت محیطی در تولید محصولات باغی و زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پژوهش بهمنظور بررسی تـأثیر تیمار جلبک قهوه‌ای به‌صـورت محلـول‌پاشـی بر روی شاخه، برگ و میوه بـر برخی خصوصیات کیفی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه کیوی رقم ’هایوارد‘ به صورت فاکتوریل (فاکتور اول: ...
بیشتر
جلبک قهوه‌ای جزو زیست محرک‌هایی است که بدون اثرات مخرب زیسـت محیطی در تولید محصولات باغی و زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پژوهش بهمنظور بررسی تـأثیر تیمار جلبک قهوه‌ای به‌صـورت محلـول‌پاشـی بر روی شاخه، برگ و میوه بـر برخی خصوصیات کیفی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه کیوی رقم ’هایوارد‘ به صورت فاکتوریل (فاکتور اول: محلول‌پاشی جلبک قهوه‌ای در چهار سطح (صفر، 1، 2 و 3 گرم در لیتر) در سه زمان 110، 125 و 140 بعد از مرحله تمام گل؛ فاکتور دوم: زمان انبارمانی در 4 سطح صفر، 30، 60 و 90 روز پس از انبارمانی) بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصـادفی بـا سـه تکرار انجام شد. میوه‌های تیمار شده به مدت 90 روز در شرایط انباری با دمای 1 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90 درصد نگهداری شدند و به صورت ماهیانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده حاکی از تـأثیر معنی‌دار تیمار عصاره جلبک قهوه‌ی بر صفات مورد ارزیابی بود. تیمار عصاره جلبک قهوه‌ای موجب حفظ سفتی بافت میوه، ویتامین ث، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، فنل، فلاونوئید کل و آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در مقایسه با تیمار شاهد شدند. تیمار 3 گرم در لیتر جلبک قهوه‌ای بهترین تـأثیر را در بین تیمارهای اعمال شده در حفظ سفتی (40/40 درصد)، درصد کاهش وزن میوه (87/41 درصد)، اسید قابل تیتراسیون (37/25 درصد)، ویتامین ث (26/33 درصد) ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (70/26 درصد) ، فنل کل (17/81)، فلاونوئید کل (67/103 درصد) و فعالیت آنزیم PAL (75/153 درصد) نسبت به شاهد در 90 روز انبارمانی داشت. با توجه به اثرات مثبت تیمار عصاره جلبک قهوه‌ای بر حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری میوه کیوی در طی دوره انبارداری، چنین به نظر می‌رسد که کاربرد این ترکیب در مقیاس وسیع به عنوان یک راهکار مناسب جهت افزایش کیفیت میوه کیوی رقم هایوارد قابل توصیه باشد.
گیاهان دارویی
وحید اکبرپور؛ مصطفی مطهری نژاد؛ محمدعلی بهمنیار
چکیده
تغذیه گیاهان با الکل‌هایی نظیر اتانول و متانول به عنوان منابع کربنی یکی از روش‌های مناسب جهت افزایش خصوصیات کمّی و کیفی آنها می‌باشد. با توجه به اهمیت گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) در تولید متابولیت‌های ثانویه باارزش و همچنین تأثیر اتانول و متانول بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی این گیاه، آزمایشی گلدانی در قالب ...
بیشتر
تغذیه گیاهان با الکل‌هایی نظیر اتانول و متانول به عنوان منابع کربنی یکی از روش‌های مناسب جهت افزایش خصوصیات کمّی و کیفی آنها می‌باشد. با توجه به اهمیت گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) در تولید متابولیت‌های ثانویه باارزش و همچنین تأثیر اتانول و متانول بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی این گیاه، آزمایشی گلدانی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام شد. تیمارهای محلول‌پاشی شامل غلظت‌های مختلف صفر، 15، 30 و 45 درصد از اتانول و متانول بود. نتایج نشان داد که اتانول 45 درصد بیشترین تأثیر را بر درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد پروتئین داشت. ولی استفاده از تیمار 15 درصد اتانول بالاترین مقدار را در سایر صفات (ارتفاع بوته، فنل و فلاونوئید کل) به خود اختصاص داد که با تیمار 45 درصد متانول در یک سطح آماری قرار داشت. همچنین بیشترین تعداد برگ و کلروفیل a در تیمار تلفیقی 15 درصد اتانول و 15 درصد متانول مشاهده شد، در صورتی‌که بالاترین میزان کلروفیل b و کلروفیل کل مربوط به کاربرد تلفیقی 15 درصد اتانول و 45 درصد متانول بود. بنابراین، با توجه به اثر مثبت محلول‌پاشی اتانول و متانول در خصوصیات رشدی گیاه نعناع فلفلی، استفاده از این ترکیبات الکلی توصیه می‌گردد.
نادر یعقوبی اکرم؛ علی ایمانی؛ داود صادق زاده اهری
چکیده
تولید سیب، در اقتصاد باغبانی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بهمنظور بررسی اثرات پایه و محلول‌پاشی مخلوط کلرید کلسیم، نیترات کلسیم و بور بر برخی صفات کمی و کیفی سیب رقم’ استارکینگ‘ طی سال زراعی 94-1393 در منطقه خرم‌دره انجام شد. عامل پایه ...
بیشتر
تولید سیب، در اقتصاد باغبانی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بهمنظور بررسی اثرات پایه و محلول‌پاشی مخلوط کلرید کلسیم، نیترات کلسیم و بور بر برخی صفات کمی و کیفی سیب رقم’ استارکینگ‘ طی سال زراعی 94-1393 در منطقه خرم‌دره انجام شد. عامل پایه در دو سطح (EM 9 و MM 106) و عامل غلظت محلول‌پاشی در سه سطح (صفر، 3000 و 5000 پی.پی.ام) مخلوط کلرید کلسیم، نیترات کلسیم و بور بود و درختان آزمایشی در سن 9 سالگی قرار داشتند. عملیات محلول‌پاشی در طول دوران رشد و نمو رویشی درختان و در سه نوبت به فاصله 22 روز انجام شد. نتایج نشان داد که عامل غلظت محلول‌پاشی بر عملکرد تک‌درخت، عملکرد در واحد سطح، طول و قطر شاخه‌های جدید، ارتفاع و قطر درخت، میزان افزایش سالانه قطر درخت، میزان مواد جامد محلول، اسیدیته و سفتی بافت میوه اثر معنی‌دار و بر میزان اسیدیته کل قابل تیتراسیون میوه‌ها اثر غیر معنی‌داری داشت. اثر پایه بر صفات طول رشد شاخه‌های جدید، قطر تنه درخت و میزان افزایش سالانه آن و همچنین میزان اسیدیته میوه معنی‌دار بود. اثر متقابل غلظت محلول‌پاشی× نوع پایه فقط در مورد صفت طول رشد شاخه‌های جدید معنی‌دار بود. جمع‌بندی نتایج نشان داد که محلول‌پاشی مخلوط کلرید کلسیم، نیترات کلسیم و بور با غلظت 5000 پی.پی.ام موجب بهبود خواص کمی و کیفی سیب رقم ’استارکینگ‘ بر روی پایه‌های M9 و MM106 می‌گردد.
رضا غلامی؛ نوراله معلمی؛ اسماعیل خالقی؛ سید منصور سیدنژاد
چکیده
بررسی تأثیر محلول‌پاشی برگی بُر، روی و پتاسیم بر خصوصیات میوه سه رقم زیتون کرونایکی، کایلت و میشن در قالب آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در باغ زیتون دانشگاه شهید چمران اهواز صورت گرفت. در این آزمایش درختان طی چهار مرحله، یک هفته قبل از باز شدن کامل گل‌ها، دو هفته بعد از باز شدن کامل گل‌ها، ...
بیشتر
بررسی تأثیر محلول‌پاشی برگی بُر، روی و پتاسیم بر خصوصیات میوه سه رقم زیتون کرونایکی، کایلت و میشن در قالب آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در باغ زیتون دانشگاه شهید چمران اهواز صورت گرفت. در این آزمایش درختان طی چهار مرحله، یک هفته قبل از باز شدن کامل گل‌ها، دو هفته بعد از باز شدن کامل گل‌ها، مرحله سخت شدن هسته و مرحله تجمع و سنتز روغن، با آب مقطر (شاهد) (T0)، ترکیب سولفات پتاسیم، سولفات روی و اسیدبوریک از هر کدام 1000 میلی‌گرم در لیتر (T1) و ترکیب سولفات پتاسیم، سولفات روی و اسیدبوریک از هر کدام 2000 میلی‌گرم در لیتر (T2) محلول‌پاشی شدند. نتایج نشان داد بین تیمارهای محلول‌پاشی در وزن میوه، وزن تر گوشت میوه، نسبت گوشت به هسته، درصد روغن، ابعاد میوه و هسته و میزان پتاسیم، روی، بُر و نیتروژن موجود در میوه اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت، ولی محلول‌پاشی بر وزن هسته مؤثر نبود. همچنین تیمار T2بیشترین تأثیر مثبت را بر افزایش خصوصیات میوه نسبت به سایر تیمارها داشت. بیشترین درصد روغن به میزان 69/23 درصد وزن خشک در رقم کرونایکی در تیمار T1 و همچنین بیشترین وزن میوه (48/2 گرم) و وزن تر گوشت میوه (83/1 گرم) در رقم میشن در تیمار T2 بدست آمد. رقم میشن بیشترین و رقم کرونایکی کمترین واکنش را به محلول‌پاشی نشان دادند. به‌طور کلی مشاهده شد که خصوصیات میوه در ارقام مختلف متفاوت می‌باشد و تحت تأثیر نوع رقم و غلظت محلول‌پاشی می‌باشد و جهت بهبود خصوصیات میوه در مناطق گرم، محلول‌پاشی برگی درختان میوه زیتون سودمند می‌باشد.
علی اکبر شکوهیان؛ شهریار عینی زاده
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر ریزموجودات مفید ((Effective Microorganisms (EM) در سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و کیفیت توت‌فرنگی رقم پاروس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های 94-1393در دانشگاه محقق اردبیلی، اجرا شد. در این بررسی تیمارهای آزمایش، EM در چهار سطح (صفر، یک، دو و سه درصد)، روش‌های کاربرد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر ریزموجودات مفید ((Effective Microorganisms (EM) در سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و کیفیت توت‌فرنگی رقم پاروس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های 94-1393در دانشگاه محقق اردبیلی، اجرا شد. در این بررسی تیمارهای آزمایش، EM در چهار سطح (صفر، یک، دو و سه درصد)، روش‌های کاربرد EM در دو سطح (کاربرد خاکی و محلول‌پاشی) و نیتروژن در سه سطح (50، 100 و 150 کیلوگرم خالص در هکتار) اعمال گردیدند. شاخص‌های مورد بررسی شامل سطح برگ، تعداد گل، تعداد میوه، طول، حجم، وزن تر و خشک، عملکرد، ویتامین‌ث، مواد جامد محلول، اسیدیته کل، عمر انباری و درصد تشکیل میوه اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر غلظت‌های مختلف ریزموجودات مفید در سطح احتمال یک درصد بر صفات وزن‌تر و خشک ریشه، طول ریشه، تعداد رانر، کلروفیل کل، سطح برگ و عملکرد و در سطح احتمال پنج درصد بر میزان وزن تر و خشک برگ، کلروفیل a و b معنی‌دار بوده است، بر اساس نتایج، اثر روش‌های مختلف کاربرد EM و اثرات متقابل تیمارها در هیچ یک از شاخص‌ها اختلاف قابل‌توجهی نداشتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، سطوح نیتروژن بر صفات وزن‌تر ریشه، طول ریشه، تعداد رانر، کلرفیل a، b و کل، سطح برگ و عملکرد در سطح احتمال یک درصد و بر روی صفات وزن‌تر برگ، وزن خشک برگ و ریشه در سطح احتمال پنج درصد اثر معنی‌داری داشتند. بر اساس نتایج این بررسی غلظت دو درصد و سه درصد ریزموجودات مفید و همچنین سطح 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن اثرهای مثبتی بر روی شاخص‌های اندازه‌گیری شده نسبت به شاهد داشتند.
بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، سطوح نیتروژن بر صفات وزن‌تر ریشه، طول ریشه، تعداد رانر، کلرفیل a، b و کل، سطح برگ و عملکرد در سطح احتمال یک درصد و بر روی صفات وزن‌تر برگ، وزن خشک برگ و ریشه در سطح احتمال پنج درصد اثر معنی‌داری داشتند. بر اساس نتایج این بررسی غلظت دو درصد و سه درصد ریزموجودات مفید و همچنین سطح 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن اثرهای مثبتی بر روی شاخص‌های اندازه‌گیری شده نسبت به شاهد داشتند.
محمد علی عسگری سرچشمه؛ مصباح بابالار؛ مرجان السادات حسینی؛ مجید امانی‌بِنی
چکیده
پژوهش حاضر به منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی ترکیب دو نمک مونو پتاسیم فسفات و دی پتاسیم فسفات بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی انار رقم’ملس ساوه، در مرکز تحقیقات انار شهر ساوه در سال1390 اجرا گردید. جهت تنظیم pH محلول، نمک‌های مونو پتاسیم فسفات و دی پتاسیم فسفات به ترتیب با نسبت یک به سه با هم ترکیب شده و محلول ترکیبی (مونو و دی پتاسیم فسفات) ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی ترکیب دو نمک مونو پتاسیم فسفات و دی پتاسیم فسفات بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی انار رقم’ملس ساوه، در مرکز تحقیقات انار شهر ساوه در سال1390 اجرا گردید. جهت تنظیم pH محلول، نمک‌های مونو پتاسیم فسفات و دی پتاسیم فسفات به ترتیب با نسبت یک به سه با هم ترکیب شده و محلول ترکیبی (مونو و دی پتاسیم فسفات) مورد مطالعه قرار گرفت. محلول‌پاشی مونو و دی پتاسیم فسفات با چهار غلظت (0، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد) و در دو مرحله (تمام گل و یک ماه بعد از تمام گل) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در هر تیمار انجام پذیرفت. نتایج حاصله نشان داد محلول‌پاشی با غلظت‌های 1/0 و 2/0 درصد باعث افزایش معنی‌دار عملکرد، تعداد میوه و اسید قابل تیتراسیون در مقایسه با شاهد گردیده است، به‌طوری‌که محلول‌پاشی با غلظت 1/0 درصد باعث افزایش 16/12 درصدی عملکرد و افزایش 17/9 درصد در تعداد میوه نسبت به شاهد شده است. همچنین محلول‌پاشی باعث افزایش معنی‌دار در مقدار عصاره آریلها و شدت رنگ عصاره در مقایسه با شاهد شده است و بالاترین مقدار عصاره آریلها و شدت رنگ عصاره به ترتیب با تیمارهای 2/0 و 1/0 درصد بهدست آمد. محلول‌پاشی با غلظت 2/0 درصد سبب کاهش 10 درصدی نسبت مواد جامد محلول به اسید قابل تیتراسیون در مقایسه با شاهد شده است. با توجه به نتایج این آزمایش مشاهده می‌شود که در اثر محلول‌پاشی مونو و دی پتاسیم فسفات با غلظت 1/0 درصد نتایج بهتری نسبت به سایر غلظت‌ها بهدست آمده است.
