%0 Journal Article %T بررسی خصوصیات ادافیکی، مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی جمعیت‌های وحشی گیاه گلدر (Otostegia persica B.) در رویشگاه‌های بلوچستان، ایران %J علوم باغبانی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2008-4730 %A نعمتی نژاد, منیره %A رئیسی, عبدالشکور %A اصغری پور, محمد رضا %A نصرتی, فاطمه %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 36 %N 2 %P 429-442 %! بررسی خصوصیات ادافیکی، مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی جمعیت‌های وحشی گیاه گلدر (Otostegia persica B.) در رویشگاه‌های بلوچستان، ایران %K اسانس %K صفات رویشی %K عناصر %K فلاونوئید %R 10.22067/jhs.2021.70495.1053 %X عوامل محیطی از مهمترین فاکتورهای مؤثر بر صفات کمی و کیفی گیاهان دارویی است. این پژوهش در سال 1397 با هدف بررسی برخی ویژگی‌های ادافیکی، مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گلدر در رویشگاه­های طبیعی بلوچستان در قالب طرح آشیانه­ای به صورت کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. صفاتی نظیر اجزاء اسانس برگ و گل جمعیت کوه بیرک مهرستان نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. مناطق مورد بررسی عبارت بودند از، 1- سراوان (روستاهای کوه سونط و ناهوک)، 2- خاش (روستاهای کوه پنج انگشت و پشت کوه)، 3- سرباز (روستاهای پادیک و مرکز سرباز کلات) و 4- مهرستان (روستاهای زرد و کوه بیرک) بودند. نتایج نشان داد که کمترین (80/7) و بیشترین (50/8) سطح pH به ترتیب در زرد و کوه­بیرک از شهرستان مهرستان، حداقل (29/1) و حداکثر (38/4) میزان EC به ترتیب در پنج انگشت و ناهوک، کمترین (53/43 دسی­زیمنس بر متر) و بیشترین (73/50 دسی­زیمنس بر متر) سطح Na به ترتیب در کوه بیرک و ناهوک، بیشترین میزان N  و P در پشت­کوه خاش، بیشترین مقدار K کل، K قابل جذب و بیشترین درصد سیلت در منطقه کوه سونط سراوان اندازه­گیری شد. حداکثر فاصله میانگره، طول دمبرگ، طول و عرض برگ و تعداد شاخه­های اصلی و شاخه­های فرعی در منطقه کوه­بیرک شهرستان مهرستان و بیشترین ارتفاع گیاه در منطقه ناهوک سراوان وجود داشت. حداکثر میزان فلاونوئیدهای برگ و فلاونوئید ریشه (به ترتیب 83/1 و 11/0 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن نمونه) و فنل ساقه (86/1 میلی­گرم گالیک اسید بر گرم وزن نمونه) در منطقه پنج انگشت شهرستان خاش، بیشترین میزان فلاونوئید ساقه و ریشه (به ترتیب 45/0 و 11/0 کوئرستین بر گرم وزن نمونه) در منطقه زرد شهرستان مهرستان، بیشترین فنل برگ (38/2 میلی­گرم گالیک اسید بر گرم وزن نمونه) و کربوهیدرات ریشه (73/1 میلی­گرم بر گرم) در منطقه پشت کوه خاش و حداکثر میزان کربوهیدرات برگ (99/1 میلی‌گرم بر گرم) در منطقه کوه­سونط سراوان بدست آمد. آنالیز ترکیبات شیمیایی اسانس تعداد 12 ترکیب در برگ و ۳۱ ترکیب در گل را نشان داد. بیشترین اجزاء اسانس در برگ و گل به ترتیب Thymol با سهم 12 درصدی و Benzene, 1-(1,5-dimethyl-4-hexenyl)-4-methyl- (CAS)) با سهم 13 درصدی بودند. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد در بین جمعیت­های مورد مطالعه از نظر تمام ویژگی­های مورد بررسی تنوع قابل ملاحظه­ای وجود داشت که نشان می­دهد عوامل محیطی همانند عوامل ژنتیکی در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه موثر هستند. %U https://jhs.um.ac.ir/article_40531_4cbdfb242c327f4270f2044ef8a0164f.pdf