مقالات پژوهشی
میوه کاری
نجمه زین الدینی؛ حمید رضا کریمی؛ فاطمه ناظوری؛ سید رسول صحافی
چکیده
بهمنظور ارزیابی میزان مقاومت چند پایه پسته به تنش خشکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور خشکی در سه سطح (3، 6 و 9 روز) و پایه در چهار سطح (’بادامی ریز زرند‘،’قزوینی‘، یوریکارپا و یک هیبرید بین گونه‌ای (ورا × تربینتوس) و سه تکرار در شرایط گلخانه به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی میزان مقاومت چند پایه پسته به تنش خشکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور خشکی در سه سطح (3، 6 و 9 روز) و پایه در چهار سطح (’بادامی ریز زرند‘،’قزوینی‘، یوریکارپا و یک هیبرید بین گونه‌ای (ورا × تربینتوس) و سه تکرار در شرایط گلخانه به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش شاخصهای رشدی و فیزیولوژیکی شد به‌گونه‌ای که کمترین کاهش وزن خشک اندام هوایی مربوط به پایه هیبرید و بیشترین کاهش مربوط به پایه ‘قزوینی‘ بود. در پاسخ به تنش خشکی، میزان پرولین و کربوهیدرات‌های محلول در برگ پایه‌های مورد بررسی افزایش یافت. بیشترین میزان پرولین (60/0 میلیگرم بر گرم وزن تر) و کمترین میزان کربوهیدرات‌های محلول (88/0 میلیگرم بر گرم وزن تر) در پایه’بادامی ریز زرند‘دیده شد. بیشترین میزان کربوهیدرات‌های محلول نیز در پایه‌های یوریکارپا (64/1 میلی گرم بر گرم وزن تر) و هیبرید (58/1 میلیگرم بر گرم وزن تر) مشاهده شد. تنش خشکی بر غلظت عناصر غذایی اندام هوایی و ریشه تأثیرداشت. به‌طوری‌که تنش خشکی سبب افزایش میزان پتاسیم اندام هوایی و ریشه گردید. بالاترین غلظت پتاسیم اندام هوایی و ریشه به‌ترتیب در پایه‌های یوریکارپا (3، 8/1 درصد) و هیبرید (7/2، 2 درصد) مشاهده شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان عنوان کرد که پایه‌های یوریکارپا و هیبرید از پتانسیل بالای مقاومت به خشکی برخوردارند.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
مسعود فتاحی؛ شیرین مقدم
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی دو رقم بادام، از فلورسانس کلروفیل به‌عنوان یک نشانگر زیستی برای ارزیابی فتوسیستم II و پاسخ رشدی استفاده شد. در این تحقیق واکنش دو رقم بادام ’ربیع‘ و ’مامایی‘ پیوند شده بر روی پایه GN15، به رژیم‌های آبیاری (100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان شاهد و 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی) در آزمایشی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی دو رقم بادام، از فلورسانس کلروفیل به‌عنوان یک نشانگر زیستی برای ارزیابی فتوسیستم II و پاسخ رشدی استفاده شد. در این تحقیق واکنش دو رقم بادام ’ربیع‘ و ’مامایی‘ پیوند شده بر روی پایه GN15، به رژیم‌های آبیاری (100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان شاهد و 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی) در آزمایشی گلدانی و گلخانهای بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملآ تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد محدود کردن آب آبیاری باعث کاهش وزن تر و خشک کل گیاهان و همچنین غلظت کلرفیل a، b و کل گردید. همچنین حداکثر فلورسانس (Fm)، حداکثر فلورسانس متغیر (Fv)، حداکثر عملکرد کوانتمی فتوسیستم II (Fv/Fm) و شاخص عملکرد (PI) در اثر تنش خشکی کاهش یافت. میزان کلروفیل a، کل و کارتنوئیدها و همچنین وزن تر و خشک کل به‌ترتیب به میزان 17، 16، 25، 16 و 14 درصد و شاخصهای فلورسانس کلروفیل (Fv، Fm و Fv/Fm) در رقم ’مامایی‘ بیشتر از رقم ’ربیع‘ بود. فلورسانس متغیر نسبی (Vj) در اثر تنش خشکی افزایش یافت و شدت فلورسانس کلروفیل (Fj و Fi) تحت تأثیر برهمکنش تنش خشکی و رقم قرار گرفت. در بررسی ماتریکس همبستگی رابطه قوی بین شاخص عملکرد (PI) و محتوای کلرفیل کل و وزن تر و خشک کل گیاه وجود داشت. بهطور کلی تغییر در فلورسانس رقم ’مامایی‘ نسبت به رقم’ربیع‘ کمتر بود و غلظت کلروفیل a و میزان وزن تر و خشک این رقم در این آزمایش بیشتر بود. طبق نتایج بدست آمده به‌نظر می‌رسد رقم ’مامایی‘ نسبت به رقم ’ربیع‘ دارای تحمل بیشتری در برابر محدودیت آبیاری میباشد.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
کاظم حسین زاده مقدم؛ بهزاد کاویانی؛ داود هاشم آبادی؛ شهرام صداقت حور؛ محمد رضا صفری مطلق
چکیده
کیوی (Actinidia deliciosa)، میوهای کم‌کالری و سرشار از مواد معدنی، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها است. کیفیت میوه کیوی در طول دوره انبارمانی به‌دلایل مختلف کاهش مییابد. هدف از این پژوهش، افزایش ماندگاری و خصوصیات کمی و کیفی میوههای کیوی رقم ’هایوارد‘ پس از برداشت با استفاده از روشهای فیزیکی و سازگار با سلامت انسان شامل تابش ...
بیشتر
کیوی (Actinidia deliciosa)، میوهای کم‌کالری و سرشار از مواد معدنی، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها است. کیفیت میوه کیوی در طول دوره انبارمانی به‌دلایل مختلف کاهش مییابد. هدف از این پژوهش، افزایش ماندگاری و خصوصیات کمی و کیفی میوههای کیوی رقم ’هایوارد‘ پس از برداشت با استفاده از روشهای فیزیکی و سازگار با سلامت انسان شامل تابش نور آبی، سدیم نیتروپروساید و اسید آمینه آرژنین بود. میوههای سالم و یکسان از نظر اندازه انتخاب شدند و تحت تأثیر تابش نور آبی (6، 12 و 24 ساعت) در محدوده طول موج 470 نانومتر توسط لامپهای LED، سدیم نیتروپروساید (5/0، 1 و 2 میلیمولار) و آرژنین (5/0، 1 و 2 میلیمولار) قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در 3 تکرار با 30 پلات و در هر پلات 10 عدد میوه اجرا شد. آنالیز دادههای حاصل از نمونهگیری در طول دوره آزمایش و دادههای حاصل از تجزیه آزمایشگاهی، با نرم‌افزار آماری SPSS و مقایسه میانگین دادهها براساس آزمون آماری LSD انجام شد. نتایج نشان داد که سدیم نیتروپروساید در غلظت 2 میلیمولار باعث بالاترین (20/117 روز) عمر قفسه‌ای و بیشترین میزان پرولین (14/80 میکرومول در هر گرم وزن تر) در میوهها شد. بالاترین سفتی (56/4 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع) و کمترین کاهش وزن تر (26/1 درصد)، در میوههای تیمار شده با 12 ساعت تابش نور آبی مشاهده گردید. دادهها نشان دادند که تابش 12 ساعته نور آبی و 2 میلیمولار سدیم نیتروپروساید باعث افزایش قابل توجه در میزان آنزیم‌های آنتیاکسیدان (سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز) میوه کیوی شد. اثر تیمارهای مختلف روی شاخص طعم میوهها معنیدار نبود. بیشترین نشت یونی (41/75 درصد) مربوط به میوههای شاهد بود. بالاترین درصد ماده خشک (33/19) و بیشترین مقدار مالون‌دی‌آلدئید (08/2 نانومول در هر گرم وزن تر)، به‌ترتیب در میوههای تیمار شده با 6 ساعت نور آبی و 5/0 میلیمولار سدیم نیتروپروساید بهدست آمد. در مجموع، نور آبی و سدیم نیتروپروساید برای تغییر صفات اندازه‌گیری‌شده در کیوی مؤثرتر از آرژنین بودند.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
جابر پناهنده؛ محمد صدیق زارع فر؛ علیرضا مطلبی آذر؛ فریبرز زارع نهندی؛ مینا امانی
چکیده
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب میشود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدینمنظور جهت بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید در تعدیل اثرات تنش شوری در گوجهفرنگی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 12 تیمار، در 3 تکرار و با مجموع 36 واحد آزمایشی در گلخانهی هیدروپونیک ...
بیشتر
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب میشود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدینمنظور جهت بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید در تعدیل اثرات تنش شوری در گوجهفرنگی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 12 تیمار، در 3 تکرار و با مجموع 36 واحد آزمایشی در گلخانهی هیدروپونیک گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در بهار و تابستان سال 1397 صورت گرفت. تیمارها شامل دو سطح سالیسیلیک اسید (صفر و 1 میلیمولار) و سه سطح شوری (صفر ، 35 و 70 میلیمولار NaCl) بر روی دو ژنوتیپ گوجهفرنگی توده محلی بانه و لاین نیمه پاکوتاه (Semi Dwarf) بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری تا سطح 70 میلیمولار، شاخصهای رویشی در هر دو ژنوتیپ کاهش یافت. درحالیکه برهمکنش تیمار سالیسیلیک‌اسید در تنش شوری باعث افزایش شاخصهای رویشی شد. بیشترین عملکرد مربوط به ژنوتیپ Semi Dwarf بدون تنش شوری (1373 گرم) است. با اعمال تنش شوری و سالیسیلیک اسید میزان اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث در هر دو ژنوتیپ افزایش یافت. برهمکنش سطوح مختلف شوری در سالیسیلیک‌اسید باعث افزایش میزان پرولین شد، اما اثر متقابل تنش شوری × سالیسیلیک اسید باعث کاهش میزان کلروفیل شد. این نتایج نشان میدهد که تیمار با سالیسیلیک اسید میتواند تحمل گیاه را در برابر تنش شوری از طریق تجمع پرولین و در نتیجه حفظ فشار تورژسانس سلولها افزایش دهد.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
نجمه زینلی پور؛ فاطمه عاقبتی؛ بهاره نژاد شاهرخ آبادی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و گاما آمینوبوتیریک اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نشاء گوجه فرنگی رقم ’سیران‘ آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام گرفت. در این پژوهش گاما آمینوبوتیریک اسید (گابا) به عنوان عامل اول با سه سطح (صفر، 5 و ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و گاما آمینوبوتیریک اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نشاء گوجه فرنگی رقم ’سیران‘ آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام گرفت. در این پژوهش گاما آمینوبوتیریک اسید (گابا) به عنوان عامل اول با سه سطح (صفر، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) و اسید سالیسیلیک به‌عنوان عامل دوم با سه سطح (صفر، 5/0 و 5/1 میلیمولار) بهصورت محلولپاشی برگی مورد استفاده قرار گرفتند و صفاتی نظیر؛ قطر ساقه نشاء، نشت یونی، محتوای نسبی آب، کلروفیل کل، عملکرد، هدایت روزنه‌ای، نرخ فتوسنتز خالص، کاتالاز، پراکسیداز، پرولین و مالون‌دی‌آلدئید اندازهگیری شدند. گابای 10 میلیگرم در لیتر در ترکیب با سالیسیلیک اسید 5/1 میلیمولار سبب افزایش قطر ساقه نشاء، محتوای نسبی آب، نرخ فتوسنتز خالص، میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز شد. همچنین این تیمار سبب کاهش سه برابری نشت یونی در مقایسه با شاهد گردید. همچنین گابای 10 میلیگرم در لیتر به همراه دو غلظت کاربردی سالیسیلیک اسید در این پژوهش (5/0 و 5/1 میلیمولار)، میزان کلروفیل کل و عملکرد را تا حدود دو برابر نمونههای شاهد افزایش داد. هدایت روزنه‌ای نیز در غلظت 5/1 میلیمولار سالیسیلیک اسید در تمام سطوح پیشنهادی گابا در بهترین میزان بود. بالاترین مقدار تجمع پرولین در تیمار 10 میلیگرم در لیتر گابا در تمامی غلظتهای کاربردی سالیسیلیک اسید رخ داد. مجموع نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که در اغلب صفات کاربرد غلظت 10 میلیگرم در لیتر گاما آمینوبوتیریک اسید (گابا) و 5/1 میلیمولار سالیسیلیک اسید در بهبود صفات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی موجود در نشاء گوجه فرنگی مؤثرتر واقع شد.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
صفدر پورممبینی؛ محمود لطفی؛ حسین رامشینی
چکیده
ارقام بومی طالبی در ایران کیفیت و طعم مطلوبی دارند ولی به‌دلیل حساسیت به بیماری‌های قارچی و ویروسی و عملکرد پایین در مقایسه با ارقام هیبرید وارداتی به تدریج از چرخه تولید حذف میشوند. بهمنظور ترکیب صفات و تشکیل جمعیت اصلاحی، طالبی رقم ’سمسوری‘ با یک رقم هیبرید تجاری از گروه گالیا که در سالهای اخیر به‌دلیل مقاومت به بیماریها، ...
بیشتر
ارقام بومی طالبی در ایران کیفیت و طعم مطلوبی دارند ولی به‌دلیل حساسیت به بیماری‌های قارچی و ویروسی و عملکرد پایین در مقایسه با ارقام هیبرید وارداتی به تدریج از چرخه تولید حذف میشوند. بهمنظور ترکیب صفات و تشکیل جمعیت اصلاحی، طالبی رقم ’سمسوری‘ با یک رقم هیبرید تجاری از گروه گالیا که در سالهای اخیر به‌دلیل مقاومت به بیماریها، قطر گوشت و شیرینی بالا بسیار مورد استقبال جالیزکاران قرار گرفته است، تلاقی داده شد. در این پژوهش تعداد 1000 عدد گیاه نسل دوم حاصل از تلاقی رقم ’سمسوری‘ با رقم ’کوری‘، به همراه بذرهای والدی و نسل اول آنها کشت شدند تا به روش شجره‌ای، بوتهها ضمن خودگشنی، در شرایط طبیعی مزرعه برای صفات زراعی، مقاومت به بیماریها و در آزمایشگاه برای صفات کمی و کیفی میوه مورد ارزیابی و گزینش قرار گیرند. نتایج نشان داد همه صفات کمی مورد ارزیابی، بجز ضخامت پوست میوه (661/0) و شاخص شکل میوه (531/0) دارای وراثت‌پذیری عمومی بالای 85 درصد بودند. میانگین همه صفات کمی به جز مواد جامد محلول (8/10) و ضخامت گوشت میوه (52/3) در جمعیت F1 نسبت به میانگین والدین کمتر بود. در جمعیت F2 برای تمام صفات کمی تفکیک متجاوز مثبت نسبت به والد برتر و تفکیک متجاوز منفی نسبت به والد با ارزش کمتر مشاهده شد. در جمعیت F2 نزدیک به 80 درصد ژنوتیپها کاملاً مشبک و 20 درصد دارای میزان شبکه کمتر و یا بدون شبکه روی پوست میوه بودند. این نتایج با نسبتهای ژنتیکی 3 به 1 مندلی همخوانی داشت. همچنین 35 درصد ژنوتیپهای جمعیت F2 خط‌دار بودند و بیش از 80 درصد آنها رنگ پوست میوه متمایل به زرد و رنگ گوشت میوه سبز داشتند. با توجه به اینکه انتخاب براساس صفات با وراثت‌پذیری بالا در نسلهای اولیه قابل اعتماد و موفقیت آمیزتر خواهد بود، بنابراین بهتر است گزینش ژنوتیپهای برتر در این جمعیت به‌ترتیب براساس صفات مهم اقتصادی، وزن میوه، مواد جامد محلول و زودرسی صورت گیرد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
مهتاب صالحی؛ رمضان کلوندی؛ فروزان صالحی
چکیده
جنس بومادران (Achillea) گیاه دارویی متعلق به تیره کاسنی است که از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیبات اسانس، از تنوع بالایی برخوردار است. 19 گونه گیاه علفی و معطر از این جنس، در ایران شناسایی شدهاند که 7 گونه آن، انحصاری کشورمان است. با توجه به خواص درمانی این گیاه و کاربرد آن در صنایع غذایی، آرایشی ـ بهداشتی و دارویی، بررسی مقدار و اجزای ...
بیشتر
جنس بومادران (Achillea) گیاه دارویی متعلق به تیره کاسنی است که از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیبات اسانس، از تنوع بالایی برخوردار است. 19 گونه گیاه علفی و معطر از این جنس، در ایران شناسایی شدهاند که 7 گونه آن، انحصاری کشورمان است. با توجه به خواص درمانی این گیاه و کاربرد آن در صنایع غذایی، آرایشی ـ بهداشتی و دارویی، بررسی مقدار و اجزای تشکیلدهنده اسانس آن، از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش، به منظور ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیکی و ترکیباتِ اسانسِ 11 جمعیت گیاه بومادران در مناطق مختلف استان همدان در خردادماه 1401 به اجرا درآمد. نمونههای گیاهی در مرحله گلدهی، جمعآوری و پس از اندازهگیری برخی صفات مورفولوژیکی، در سایه خشک گردید. پس از استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، اجزای تشکیلدهنده اسانس، با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) مورد شناسایی و تعیین مقدار قرار گرفت. عملکرد اسانسها از 3/0 تا 6/0 درصد متغیر بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسانس متعلق به جمعیت‌های ‘وراینه’ و ‘نازول’ (6/0%) و کمترین میزان اسانس مربوط به جمعیت ‘حیدره بالا شهر’ (3/0%) بود. بیشترین وزن تر و خشک گیاه، مربوط به جمعیت ‘یلفان’ (به‌ترتیب 92/3 و 24/2 گرم) و کم‌ترینِ آنها مربوط به جمعیت ‘ناصحآباد’ (به‌ترتیب 60/1 و 79/0 گرم) بود. همچنین، 28 ترکیب در اسانس شناسایی شد و تنوع زیادی در میزان و اجزای تشکیلدهنده اسانس در جمعیت‌های مورد مطالعه وجود داشت. کامفور، فراگرانول، آلفا ـ پینن، 1و8 ـ سینئول و سابینن، اجزای اصلی تشکیلدهنده اسانس بودند. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش، جمعیت ‘اسلامآباد’ با بالاترین ارتفاع از سطح دریا، دارای بیشترین درصد فراگرانول (29/43%) بود. این موضوع نشان میدهد که عوامل محیطی نیز همانند عوامل ژنتیکی، در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی از جمله تنوع در میزان و ترکیبات تشکیلدهنده اسانس، مؤثر هستند.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
علی میرحسینی؛ معظم حسن پور اصیل؛ جمالعلی الفتی؛ محمدباقر فرهنگی
چکیده
یکی از کلیدی‌ترین نکات در برنامه‌های به‌نژادی، استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در یک گونه معین است. بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی برخی از لاین‌های گیاه خیار، تعداد 27 لاین از این گیاه برای 21 صفت مورفولوژیکی با استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها و تجزیه خوشه‌ای ارزیابی شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه ردیف جداگانه ...
بیشتر
یکی از کلیدی‌ترین نکات در برنامه‌های به‌نژادی، استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در یک گونه معین است. بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی برخی از لاین‌های گیاه خیار، تعداد 27 لاین از این گیاه برای 21 صفت مورفولوژیکی با استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها و تجزیه خوشه‌ای ارزیابی شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه ردیف جداگانه و با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تفاوت معنیداری بین ژنوتیپهای خیار از نظر تمامی صفات مورد مطالعه وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین نیز نشان داد که بعضی از لاین‌ها از لحاظ عملکرد و سایر صفات مهم نسبت به سایر لاین‌ها برتری داشتند. تمام صفات بررسی شده به جز صفات طول 15 میانگره ابتدایی (87 درصد)، طول و عرض لوب انتهایی (63 و 61 درصد)، سطح برگ (73 درصد) و وزن تک میوه (26 درصد) از وراثت‌پذیری عمومی بالایی (90 درصد) برخوردار بودند. تجزیه خوشه‌ای بر مبنای میانگین دادهها، لاین‌های مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. نتایج تجزیه به عامل‌ها، 8 عامل را معرفی نمود که حدود 88 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند، که سهم هر کدام از عامل‌ها به‌ترتیب 52/23، 63/12، 81/11، 95/9، 6/8، 34/7، 27/6 و 21/4 درصد بود. بهطور کلی، نتایج نشان داد که لاین‌های L57 و L54 در صفتهای وزن کل میوه و تعداد میوه می‌توانند از جمله لاین‌های امیدبخش مناسب کاشت در شرایط گلخانهای معرفی شوند. اطلاعات بهدست آمده از این مطالعه میتواند برای معرفی رقم و یا تولید هیبرید در برنامه‌های به‌نژادی بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
پریسا حیاتی؛ سید مهدی حسینی فرهی؛ غلامرضا عبدی؛ محسن رادی؛ لیلا تقی پور؛ پدرام عصار
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات تیمار پس از برداشت غوطهوری در گاما- آمینوبوتیریک اسید (گابا) بر شدت تنفس، فعالیتهای آنتیاکسیدانی و کیفیت میوه عروسک پشت پرده در طول دوره انبارمانی بیست و یک روزه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار و هر تکرار مشتمل بر 25 عدد میوه طراحی شد. فاکتورهای آزمایشی ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات تیمار پس از برداشت غوطهوری در گاما- آمینوبوتیریک اسید (گابا) بر شدت تنفس، فعالیتهای آنتیاکسیدانی و کیفیت میوه عروسک پشت پرده در طول دوره انبارمانی بیست و یک روزه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار و هر تکرار مشتمل بر 25 عدد میوه طراحی شد. فاکتورهای آزمایشی شامل غلظت گابا (صفر، 5، 10 و 15 میلیمولار)، زمان انبارمانی (7، 14 و 21 روز) و مرحله بلوغ میوه براساس رنگ آن در زمان برداشت (رنگ سبز مایل به زرد و رنگ نارنجی) بود. نتایج ارزیابی میوهها بهصورت هفتگی نشان داد که هر دو گروه میوههای تیمار شده نسبت به شاهد روند افزایشی تنفس کندتر و شدت تنفس نهایی کمتری داشتند و در مورد هر کدام از مرحلههای بلوغ میوه، اثر غلظتهای مختلف گابا بر شدت تنفس نهایی میوهها مشابه بود. روند تغییرات میزان مواد جامد محلول کل و اسید کل میوههای تیمار شده با گابا نسبت به شاهد در طول دوره انبارمانی کندتر بود. در پایان دوره انبارمانی، میزان مواد جامد محلول کل آب میوه در میوههای سبز مایل به زرد تیمار شده با 15 میلیمولار گابا کمینه و بدون تفاوت آماری با میوههای تیمار شده با 10 میلیمولار گابا بود. میزان اثرگذاری غلظتهای گابا بر حفظ اسید کل میوههای سبز مایل به زرد مشابه بود، اما در مورد میوههای نارنجی رنگ تیمار 15 میلیمولار گابا کارآیی بهتری داشت. میزان اسید آسکوربیک در میوههای سبزرنگ تیمار شده با غلظتهای گابا بهصورت پیوسته و معنیدار افزایش یافت و پس از 21 روز انبارمانی تفاوتی بین اثر غلظتهای مختلف گابا مشاهده نشد. اما میوههای نارنجی رنگ تا هفته دوم انبارمانی روند افزایشی معنیدار و در طی هفته آخر کاهشی غیر معنیدار در میزان این شاخص را نشان دادند. در مورد میوههای هر دو گروه، همواره بیشترین سطح فعالیت آنزیمی متعلق به میوههای تیمار شده با غلظت 15 میلیمولار گابا بود. همچنین کمینه مقدار فنول کل، کاروتنوئید و فعالیت آنتیاکسیدانی در طول مدت انبارمانی مربوط به میوههای شاهد بود و هر دو گروه میوهها در پاسخ به افزایش غلظت گابا بهصورت معنیداری مقدار فنول کل، کاروتنوئید و ظرفیت آنتیاکسیدانی بیشتری داشتند. در نهایت ضمن تأیید کارآیی تیمار پس از برداشت گابا بر حفظ و یا بهبود شاخصهای کیفی و ارزش غذایی میوه عروسک پشت پرده، کاربرد آن توصیه میشود.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
محمد زارع مهرجردی؛ نسیم صفری؛ سیده مهدیه خرازی؛ آزاده خادم؛ احمد شریفی
چکیده
در طی رشد گیاه، کیفیت نور بر بسیاری از شاخصهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تأثیر میگذارد. امروزه استفاده از نور تکمیلی بهطور قابل توجهی عملکرد محصول و کیفیت آن را در شرایط کمبود نور طبیعی به‌خصوص در فصلهای پاییز و زمستان بهبود میبخشد. دیودهای ساطعکننده نور (Light-emitting diode) به‌عنوان منابع نور جایگزین در محیط‌های کشاورزی ...
بیشتر
در طی رشد گیاه، کیفیت نور بر بسیاری از شاخصهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تأثیر میگذارد. امروزه استفاده از نور تکمیلی بهطور قابل توجهی عملکرد محصول و کیفیت آن را در شرایط کمبود نور طبیعی به‌خصوص در فصلهای پاییز و زمستان بهبود میبخشد. دیودهای ساطعکننده نور (Light-emitting diode) به‌عنوان منابع نور جایگزین در محیط‌های کشاورزی کنترل‌شده پیشنهاد شدهاند. در این راستا، پژوهش حاضر بهمنظور بررسی چگونگی تأثیر کیفیت نور بر دانهالهای خیار (Cucumis sativus L.) رقم Officer در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی انجام شد. آزمایش در 4 کیفیت متفاوت نور آبی، قرمز، سفید و ترکیبی (آبی+قرمز+سفید) با توانایی فتوسنتزی یکسان بود. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که بین تیمارهای نوری از نظر صفات، ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه و وزن تر اندام هوایی تحت تأثیر کیفیت نور قرار گرفت و اختلاف بین آنها در روزهای مختلف پس از کشت معنیدار بود. ارتفاع بوته در تیمار نور قرمز و نور آبی در مقایسه با تیمار سفید و تیمار نور ترکیبی (قرمز+آبی+سفید) به‌ترتیب 3/58 و 3/133 درصد افزایش داشت. کمترین ارتفاع بوته در تیمار نور ترکیبی مشاهده شد. این درحالی است که بیشترین وزن تر اندام هوایی در نورهای سفید و آبی، بیشترین سطح برگ در نورهای سفید و قرمز و بیشترین وزن خشک ریشه نیز در نور سفید مشاهد شد. صفات تحت تأثیر قرار گرفته جزء دسته صفاتی هستند که تحت تأثیر هورمون جیبرلین قرار می‌گیرند. بهطور کلی مشخص گردید که رشد گیاه خیار تحت تأثیر کیفیتهای مختلف نور قرار گرفته است و با توجه به هدف تولید و شرایط موجود میتوان کیفیت نور مناسب برای کسب حداکثر سرعت رشد گیاه را انتخاب نمود.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
اسمعیل نبی زاده؛ مسعود حق شناس؛ خدیجه احمدی
چکیده
گیاهان دارویی منابع مهمی از ترکیبات دارویی هستند که از زمانهای قدیم در درمان بسیاری از بیماریها استفاده شده است. گیاهان دارویی با میکروارگانیسمهای متعددی که بهصورت همزیست در قسمتهای مختلف گیاهان رشد میکنند، ارتباط برقرار کردهاند. بهمنظور بررسی اثر قارچهای میکوریزا در شرایط تنش شوری بر ویژگیهای فیزیولوژیکی ...
بیشتر
گیاهان دارویی منابع مهمی از ترکیبات دارویی هستند که از زمانهای قدیم در درمان بسیاری از بیماریها استفاده شده است. گیاهان دارویی با میکروارگانیسمهای متعددی که بهصورت همزیست در قسمتهای مختلف گیاهان رشد میکنند، ارتباط برقرار کردهاند. بهمنظور بررسی اثر قارچهای میکوریزا در شرایط تنش شوری بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و عناصر ریزمغذی گیاه دارویی بالنگوی شیرازی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1398 در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد اجرا شد. فاکتور اول تنش شوری در چهار سطح (صفر (آب مقطر)، 2، 4، 6 و 8 دسیزیمنس بر متر ناشی از نمک کلرید سدیم) و عامل دوم تلقیح نشا با سه قارچ میکوریزا (R. irregularis G. versiform, F. mosseae,) بودند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه تک بوته، درصد روغن دانه، ظرفیت آنتیاکسیدان، محتوای پرولین، نشت مواد یونی و عناصر غذایی شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم بودند. نتایج نشان داد که صفات مورد ارزیابی در پژوهش حاضر تحت تأثیر تیمارهای قارچ میکوریزا، تنش شوری و اثر متقابل قارچ در تنش شوری قرار گرفتند. گیاهچههایی که با قارچ میکوریزا R. irregularis تلقیح شده دارای بیشترین میزان عملکرد دانه تک بوته (94/276 گرم)، درصد روغن (51/30 درصد)، پرولین (60/246 میلیگرم بر گرم)، قدرت آنتیاکسیدان (32/49 درصد) و عناصر معدنی نسبت به دو سویه دیگر قارچ میکوریزا بودند. تنش شوری موجب افزایش درصد روغن (33/27 درصد)، پرولین (08/242 میلیگرم بر گرم)، قدرت آنتیاکسیدان (13/39 درصد) برگ گیاه دارویی بالنگوی شیرازی شد و با افزایش تنش شوری از صفر به 8 دسیزیمنس بر متر باعث کاهش صفات عملکرد دانه (03/109 گرم) و عناصر معدنی (%47/3N=، %40/0P= و %16/1K=) شد. طبق نتایج مقایسه میانگین اثر برهمکنش قارچ در تنش شوری، بیشترین میزان عملکرد دانه (81/361 گرم) و عناصر معدنی (%33/7N=، %79/0P= و %55/2K=) در تلقیح گیاه با قارچ R. irregularis در عدم تنش شوری مشاهده شد و همچنین بیشترین میزان صفات درصد روغن (68/33 درصد)، پرولین (33/311 میلیگرم بر گرم) و قدرت آنتیاکسیدانی (27/60 درصد) در تنش 8 دسیزیمنس بر متر بدست آمد. باتوجه به نتایج تحقیق حاضر استفاده از سویه قارچ R. irregularis بیشترین تأثیر مثبت بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بالنگوی شیرازی نسبت به عدم تلقیح قارچ برخوردار بود.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
سمیه یونسی؛ خدایار همتی؛ پژمان مرادی؛ سارا خراسانی نژاد
چکیده
انواع مختلفی از تکنیکهای کشت بدون خاک در تولید محصولات کشاورزی توسعه یافتهاند از جمله سیستمهای کشت هیدروپونیک و آکواپونیک. سیتم کشت آکواپونیک تلفیقی است از تولید آبزیان و هیدروپونیک که در آن از فضولات ماهی در تغذیهی گیاهان استفاده میشود. هدف از انجام این تحقیق مقایسه‌ی برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد دو ...
بیشتر
انواع مختلفی از تکنیکهای کشت بدون خاک در تولید محصولات کشاورزی توسعه یافتهاند از جمله سیستمهای کشت هیدروپونیک و آکواپونیک. سیتم کشت آکواپونیک تلفیقی است از تولید آبزیان و هیدروپونیک که در آن از فضولات ماهی در تغذیهی گیاهان استفاده میشود. هدف از انجام این تحقیق مقایسه‌ی برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم ریحان ’سبز‘ و ’بنفش‘ تحت تأثیر بسترهای مختلف در سیستم کشت آکواپونیک بود. این تحقیق براساس طرح آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانهی تحقیقاتی در زنجان انجام شد. تیمارها شامل: ده بسترکشت کوکوپیت، پرلیت، ماسه، پوکه معدنی، و مخلوط50 درصد (کوکوپیت و پرلیت، کوکوپیت و پوکه معدنی، کوکوپیت و ماسه، پوکه معدنی و ماسه، پوکه معدنی و پرلیت، ماسه و پرلیت)، و دو رقم ریحان (’سبز‘ و ’بنفش‘) بود. پس از گذشت 4 ماه برخی صفات رشدی ریحان مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج تجزیه واریانس برهمکنش متقابل رقم × بستر کشت بر صفات تعداد گره، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، سطح برگ، تعداد برگ، وزن تر ریشه و ارتفاع گیاه معنیدار شد. اثر متقابل رقم × بستر بر صفات فیزیو فیتوشیمیایی شامل کلروفیل a، کلروفیل کل و آنتوسیانین دارای اثر معنیدار در سطح احتمال 1 درصد بود اما بر صفات کلروفیل b و کاروتنوئید اثر معنیداری را نشان نداد. در این تحقیق بیشترین مقدار صفات رشدی ارقام ریحان در بستر کشت ترکیبی پرلیت و کوکوپیت بهدست آمد. رقم ریحان ’بنفش‘ در بسیاری از صفات از رشد بیشتری نسبت به رقم ریحان ’سبز‘ در سیستم کشت آکواپونیک برخوردار بود. بهطور کلی بسترهای کشت حاوی پرلیت و کوکوپیت از رشد مطلوبتری نسبت به سایر بسترهای کشت برخوردار بودند و در بسترهای ماسه و پوکه معدنی ارقام ریحان رشد کمتری را نشان دادند.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
نعیمه سوخت سرایی؛ فریال وارسته؛ مهدی علی زاده
چکیده
در سالهای اخیر کاربرد اسیدهای آلی به دلیل تأثیر آنها در افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه و افزایش مقاومت به تنشهای محیطی افزایش یافته است. بههمین منظور، برای بررسی برخی پاسخهای فیزیولوژیک توتفرنگی رقم ’کاماروسا‘ به محلولپاشی برگی اسیدهای آلی، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر کاربرد اسیدهای آلی به دلیل تأثیر آنها در افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه و افزایش مقاومت به تنشهای محیطی افزایش یافته است. بههمین منظور، برای بررسی برخی پاسخهای فیزیولوژیک توتفرنگی رقم ’کاماروسا‘ به محلولپاشی برگی اسیدهای آلی، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: محلولپاشی با اسید آسکوربیک و اسید اگزالیک (هر کدام با غلظت یک میلیمولار) در سه مرحله (از مرحله اتمام گلدهی تا مرحله میوه سبز) با فواصل شش روز یک‌بار و تیمار شاهد (عدم محلولپاشی) بود. نتایج نشان داد که تیمار محلولپاشی اثر معنیداری بر سطح برگ، وزن تر، وزن خشک برگ، میزان کلروفیلهای a، b و کل، کارتنوئید، قند کل، فلاونوئید و فنل کل داشت. بیشترین میانگین سطح برگ (08/314 سانتیمتر مربع)، وزن تر و خشک برگ (به‌ترتیب 78/1 و 56/0 گرم)، کلروفیل a و کارتنوئید کل (به‌ترتیب 43/0 و 29/0 میلیگرم بر گرم)، قند کل (43/1 میکروگرم بر گرم)، فنل کل (70/0 میلیگرم بر گرم) و فلاونوئید کل (19/0 میلیگرم بر گرم) در کاربرد اسید اگزالیک مشاهده شد. تیمار شاهد دارای کمترین میانگین در تمام صفتهای مورد مطالعه (به جز کارتنوئید) بود. مصرف اسید آسکوربیک و اسید اگزالیک سبب افزایش رنگیزههای فتوسنتزی شد و نسبت به تیمار شاهد بهطور میانگین ۲۲ درصد میزان کلروفیل کل را افزایش داد. بهعلاوه، محلولپاشی با اسید آسکوربیک و اگزالیک باعث افزایش مواد جامد محلول، فعالیت آنتیاکسیدانی و فلاونوئید میوه نسبت به شاهد شد. همچنین میوههای برداشت شده از گیاهان تیمار شده با اسید اگزالیک، آنتوسیانین و فنل کل بیشتری نسبت به میوههای برداشت شده از گیاهان تیمار شده با اسید آسکوربیک و شاهد دارا بودند. میوههای گیاهان تیمار شده با اسید آسکوربیک نسبت به گیاهان تیمار شده با اسید اگزالیک، ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتر کمتر و شاخص طعم بالاتری داشتند. بهطور کلی با توجه به نتایج مشخص شد که محلولپاشی برگی اسید آسکوربیک و اسید اگزالیک با افزایش رنگیزههای فتوسنتزی و زیستتوده، باعث بهبود صفات کیفی و محتوای ترکیبات مرتبط با سلامتی در میوه توتفرنگی رقم ’کاماروسا‘ شد.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
مرضیه نظامی؛ محمدرضا فتاحی مقدم نوقابی؛ علی عبادی؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
توتفرنگی یکی از میوههای مهم و مغذی است که قابلیت کشت در مزرعه و گلخانه را دارا میباشد. بهمنظور بررسی تأثیر هورمونها بر رشد توتفرنگی رقم ’گاویتا‘ دو آزمایش در یک واحد گلخانه تجاری طراحی و اجرا شد. در آزمایش اول جیبرلین در غلظتهای 50، 100 و150 میلیگرم در لیتر و ایندول بوتیریک اسید در غلظتهای 20، 40 و 60 میلیگرم ...
بیشتر
توتفرنگی یکی از میوههای مهم و مغذی است که قابلیت کشت در مزرعه و گلخانه را دارا میباشد. بهمنظور بررسی تأثیر هورمونها بر رشد توتفرنگی رقم ’گاویتا‘ دو آزمایش در یک واحد گلخانه تجاری طراحی و اجرا شد. در آزمایش اول جیبرلین در غلظتهای 50، 100 و150 میلیگرم در لیتر و ایندول بوتیریک اسید در غلظتهای 20، 40 و 60 میلیگرم در لیتر در مراحل رشدی (کدهای 55، 60 و 65) براساس دستورالعمل جهانی BBCH محلولپاشی شدند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. میوهها پس از رسیدن به مرحله قرمزی بهصورت دستی برداشت شدند و بهمنظور آزمایشهای تکمیلی به آزمایشگاههای گروه علوم باغبانی دانشکده مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران منتقل شدند. صفات رویشی و زایشی شامل سطح برگ، تعداد برگ، محیط تاج بوته، ارتفاع بوته، تعداد گل و ابعاد میوه و صفات بیوشیمیایی میوه شامل: مواد جامد محلول، میزان اسید قابل تیتراسیون میوه، آنتوسیانین، فعالیت آنتیاکسیدانی، ترکیبات فنلی کل، میزان فعالیت آنزیم کاتالاز، آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، ویتامینث و رنگ میوه مورد ارزیابی قرار گرفتند. جیبرلین در غلظت 50 میلیگرم در لیتر ویژگیهای رویشی بوته نظیر: سطح برگ بوته، محیط تاج بوته، ارتفاع بوته و تعداد گل را بهبود بخشید در حالیکه اکسین موجب کاهش بدشکلی میوه تا 40 درصد شد و همچنین موجب افزایش در میزان مواد جامد محلول، میزان اسید قابل تیتراسیون میوه و میزان فعالیت آنتیاکسیدانی میوه شد. در کل جیبرلین در غلظت 50 میلیگرم در لیتر بهمنظور افزایش ویژگیهای رویشی بوته و اکسین در غلظت 60 میلیگرم در لیتر موجب افزایش ویژگیهای میوه شدند. در آزمایش دوم میوهها در محلول نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظتهای 20، 40 و 60 میلیگرم در لیتر و جیبرلین با غلظتهای 25، 50 و 100 میلیگرم در لیتر در مراحل رشدی میوه براساس زمان کدهای 70 (تشکیل میوه) و 73 (میوه سبز کوچک) دستورالعمل جهانی BBCH غوطهور شدند. جیبرلین در غلظت 100 میلیگرم در لیتر موجب افزایش در اندازه میوه، وزن میوه، افزایش ویژگیهای بیوشیمیایی میوه و کاهش بدشکلی میوه تا 5/37 درصد شد. در حالیکه اکسین در غلظت 60 میلیگرم در لیتر موجب افزایش میزان آنتوسیانین میوه، ترکیبات فنلی کل میوه و ویتامینث شد. در کل جیبرلین با غلظت 100 میلیگرم در لیتر و اکسین با غلظت 60 میلیگرم در لیتر بهمنظور افزایش اندازه میوه، وزن میوه، ویژگیهای بیوشیمیایی میوه و کاهش بدشکلی میوهها توصیه میشوند.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
محبوبه ناصری
چکیده
این تحقیق بهمنظور بررسی عملکرد زعفران و عوامل مؤثر بر آن مانند سن مزرعه، روش آبیاری، منبع آبیاری، سطح کشت، سطح تحصیلات و سن کشاورز در بخش کدکن تربت حیدریه در سال1400 انجام شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با تولیدکنندگان زعفران استفاده شد. در همین راستا از 447 نفر (در سطح 302 هکتار) از زعفرانکاران پرسشنامه ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور بررسی عملکرد زعفران و عوامل مؤثر بر آن مانند سن مزرعه، روش آبیاری، منبع آبیاری، سطح کشت، سطح تحصیلات و سن کشاورز در بخش کدکن تربت حیدریه در سال1400 انجام شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با تولیدکنندگان زعفران استفاده شد. در همین راستا از 447 نفر (در سطح 302 هکتار) از زعفرانکاران پرسشنامه انجام شد. عملکرد زعفران 8/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار بود که نسبت به سالهای گذشته کاهش داشت (کاهش 26 و 56 درصدی نسبت به سالهای 1399 و 1398). براساس نتایج بیشترین عملکرد زعفران در مزارع چهار ساله (17/4 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. براساس مطالعه حاضر مزارعی که از آب رودخانه آبیاری شده بودند از کمترین عملکرد (76/2 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بودند. براساس تجزیه دادههای تحقیق تفاوت چندانی بین عملکرد کلاله زعفران در آبیاری تحت فشار (07/4 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری غرقابی (03/4 کیلوگرم در هکتار) مزارع مورد تحقیق وجود نداشت. عملکرد در مزارع زعفران با سن کشاورز رابطه عکس داشت، به‌طوری‌که با افزایش سن، مزارعی که تحت پوشش سن کشاورزان با سن بیشتر بود عملکرد کاهش پیدا کرد و مزارعی که تحت پوشش مدیریتی افراد جوانتر بود، عملکرد بیشتر بود. براساس نتایج مزارع زعفرانی که با مدیریت کشاورزان بدون سواد کشت شدند دارای کمترین عملکرد (8/2 کیلوگرم در هکتار) و دارای تحصیلات دانشگاهی بیشترین عملکرد کلاله زعفران (1/5 کیلوگرم در هکتار) را داشتند. نتایج حاصل از دادههای سطح کشت نشان داد با افزایش سطح زیرکشت زعفران عملکرد آن کاهش یافته است (ضریب رگرسیون با مدل درجه اول 26 و درجه دوم 38 درصد بود). بر همین اساس کشت این گیاه برای خرده مالکین نسبت به عمده مالکین توصیه میشود.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
سپیده شیرانی راد؛ محمد سیاری؛ محمد علی زلفی گل
چکیده
ضایعات محصولات باغبانی از جدی‌ترین نگرانی‌های امروزی است. با افزایش جمعیت، خسارات و ضایعات محصولات غذایی نیز به‌طبع آن افزایش مییابد که به‌شدت بر سلامت محیط‌زیست و انسان اثرگذار است. از طرفی ضایعات باغبانی سرشار از مواد مغذی، پلی ساکاریدها، ترکیبات ضد میکروبی است که میتوان از آنها برای تهیه پوششهای خوراکی استفاده کرد. ...
بیشتر
ضایعات محصولات باغبانی از جدی‌ترین نگرانی‌های امروزی است. با افزایش جمعیت، خسارات و ضایعات محصولات غذایی نیز به‌طبع آن افزایش مییابد که به‌شدت بر سلامت محیط‌زیست و انسان اثرگذار است. از طرفی ضایعات باغبانی سرشار از مواد مغذی، پلی ساکاریدها، ترکیبات ضد میکروبی است که میتوان از آنها برای تهیه پوششهای خوراکی استفاده کرد. پوشش خوراکی از میوهها در برابر اتلاف مواد مغذی و معدنی محافظت می‌کند و ماندگاری آنها را افزایش میدهد. توتفرنگی به‌دلیل تنفس و فعالیت متابولیکی بالا، بافت نرم و حساسیت به آسیبهای مکانیکی و قارچی دارای عمر پس از برداشت کوتاهی است. جایگزینی تیمارهای سازگار با محیط‌زیست و ایمن برای جلوگیری از تلفات پس از برداشت این میوه جهت بهبود ماندگاری در انبار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این پژوهش عصارههای گیاهی استخراج شده از ضایعات بخش باغبانی به‌عنوان پوشش خوراکی توتفرنگی استفاده شده است. بدین جهت تأثیر عصارههای گیاهی پوست انار و نشاء گوجهفرنگی هر کدام با غلظت یک درصد بر افزایش زمان ماندگاری میوه توتفرنگی به مدت 15 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است، از میوه فاقد پوشش خوراکی به‌عنوان تیمار کنترل استفاده شد. برخی صفات کیفی و شاخصهای رنگ میوه پس از 5، 10 و 15 روز انبارداری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد کاهش وزن و افت سفتی بافت در میوههای پوششدهی شده با عصارههای گیاهی کمتر از میوههای شاهد بود. از طرفی تیمارهای مورد استفاده اثر مثبتی بر ویژگیهای کیفی میوه شامل pH، مواد جامد محلول و اسیدیته قابل تیتراسیون داشتند. محتوی آنتوسیانین کل، میزان اسید آسکوربیک و فلاونوئید کل نمونهها در طول مدت انبارداری در میوههای پوششدار بهتر از میوههای شاهد حفظ گردید. از طرفی محتوای فنل کل و ظرفیت آنتیاکسیدانی تحت تأثیر تیمار عصارههای گیاهی قرار نگرفت. بیشترین تغییرات رنگ در سطح میوه در نمونه شاهد مشاهده شد. میوههای پوششدهی شده با عصاره پوست انار در حفظ پارامترهای کیفی پس از 15 روز، نسبت به سایر تیمارها بهتر عمل کردند و درصد پوسیدگی میوهها را کمتر کردند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که غلظت یک درصد عصارههای پوست انار و نشاء گوجهفرنگی میتواند به عنوان پوشش خوراکی در حفظ ویژگیهای کیفی میوه توتفرنگی در انبار سرد موثر باشند.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
توکل راسته؛ جواد عرفانی مقدم؛ سید سمیح مرعشی
چکیده
نخل خرما (Phoenix dactylifera L.) متعلق به خانوادهArecaceae گیاهی دوپایه است و تولید تجاری محصول آن نیازمند به گردهافشانی مصنوعی میباشد. دما یکی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر گردهافشانی، لقاح و تشکیل میوه در نخل خرما است. در این مطالعه اثر دما بر جوانهزنی و رشد لوله گرده خرما در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل ...
بیشتر
نخل خرما (Phoenix dactylifera L.) متعلق به خانوادهArecaceae گیاهی دوپایه است و تولید تجاری محصول آن نیازمند به گردهافشانی مصنوعی میباشد. دما یکی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر گردهافشانی، لقاح و تشکیل میوه در نخل خرما است. در این مطالعه اثر دما بر جوانهزنی و رشد لوله گرده خرما در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل پنج رقم نر ’غنامی سرخ‘، ’غنامی سبز‘، ’سبزپرک‘، ’نرپاکوتاه‘ و ’خارجی‘ به همراه 9 سطح دمایی 15، 18، 21، 24، 27، 30، 33، 36 و 39 درجه سانتیگراد بودند. نتایج نشان داد تفاوت معنیداری در بین ارقام، دمای مورد بررسی و اثرات متقابل بین آنها در سطح احتمال 1 درصد وجود دارد. در بین دماهای مورد بررسی، بیشترین جوانهزنی دانه گرده در همه ارقام در دمای 30 درجه سانتیگراد اتفاق افتاد و بعد از آن به‌ترتیب مربوط به دمای 33 و 27 درجه سانتیگراد بوده است و کمترین درصد جوانهزنی مربوط به دمای 15 درجه سانتیگراد بوده است. در بین ارقام مورد مطالعه، رقم ’غنامی سرخ‘ دارای بیشترین درصد جوانهزنی دانه گرده (45/92 درصد) و بعد از آن ارقام ’نرپاکوتاه‘ (33/87 درصد) و ’سبزپرک‘ (82/84 درصد) در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند و کمترین مقدار جوانهزنی دانه گرده مربوط به رقم ’خارجی‘ بوده است. درصد جوانهزنی دانه گرده در رقم ’غنامی سرخ‘ در دامنه وسیع دمایی از 21 تا 39 درجه سانتیگراد بهطور متوسط بالای 59 درصد بوده است. نتایج کلی نشان داد ارقام ’غنامی سرخ‘، ’سبزپرک‘ و ’نرپاکوتاه‘ در گستره دمایی وسیعی قابلیت جوانهزنی مطلوبی را دارند و برای اقلیمهای دارای نوسانات دمایی در زمان باز شدن گلهای ماده نخل خرما قابل توصیه میباشند.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
اصغر مارزی زاده؛ صاحبعلی بلندنظر
چکیده
بهمنظور بررسی اثر پایه و تلقیح با قارچ میکوریزا بر رشد و عملکرد خیار گلخانهای در شرایط کشت بدون خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشگاه تبریز اجرا گردید. فاکتور اول با دو سطح، پیوند خیار رقم ’ناگین‘ روی پایه کدوی ’شینتوزا‘ و رقم ’ناگین‘ ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر پایه و تلقیح با قارچ میکوریزا بر رشد و عملکرد خیار گلخانهای در شرایط کشت بدون خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشگاه تبریز اجرا گردید. فاکتور اول با دو سطح، پیوند خیار رقم ’ناگین‘ روی پایه کدوی ’شینتوزا‘ و رقم ’ناگین‘ غیر پیوندی همزیست با قارچ میکوریزا Diversispora versiformis، همچنین، عدم تلقیح با قارچ میکوریزا به‌عنوان فاکتور دوم بود. نتایج بدست آمده نشان داد اثر پایه و قارچ میکوریزا بر صفات کمی خیار معنیدار بود. بطوری‌که پایه شینتوزا تلقیح شده با قارچ میکوریزا بیشترین تأثیر را بر افزایش رشد رویشی، افزایش عملکرد تک بوته داشت. عملکرد در این تیمار با 6/2115 گرم در بوته بیشترین عملکرد میوه و گیاهان شاهد غیر پیوندی و فاقد میکوریزا با تولید 6/1569 گرم در بوته کمترین عملکرد میوه را به خود اختصاص دادند. که حدود 34 درصد نسبت به شاهد غیر پیوندی و فاقد میکوریزا افزایش عملکرد را نشان میدهد. همچنین در تیمار گیاهان پیوندی و تلقیح شده با قارچ میکوریزا، صفات کیفی میوه از جمله Ec عصاره میوه، ظرفیت آنتیاکسیدانی و محتوای مواد جامد محلول (TSS) میوه افزایش یافت. در ضمن سایر صفات کیفی میوه از جمله pH و فنل کل میوه، سفتی بافت میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون میوه معنیدار نبود. بنابراین کاربرد قارچ میکوریزا بر روی پایه شینتوزا برای تولید خیار گلخانهای در شرایط کشت بدون خاک در بستری از پیتماس و پرلایت به نسبت 2:1، به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر در بهبود عملکرد محصول گلخانهای پیشنهاد میگردد.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
حسین سرتیپ؛ علی اکبر شکوهیان؛ اسماعیل چمنی؛ علیرضا قنبری
چکیده
خسارت ناشی از سرما در مراحل حساس رشد و نمو، یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد گیاهان در سراسر جهان است. به منظور بررسی تاثیر کاربرد اسید سالسیلیک، ضدیخ طبیعی تیوفر و روغن سویا، بر تحمل به سرمای بهاره درخت گیلاس رقم ’سیاه تکدانه مشهد‘ آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور اسید سالیسیلیک (صفر، ...
بیشتر
خسارت ناشی از سرما در مراحل حساس رشد و نمو، یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد گیاهان در سراسر جهان است. به منظور بررسی تاثیر کاربرد اسید سالسیلیک، ضدیخ طبیعی تیوفر و روغن سویا، بر تحمل به سرمای بهاره درخت گیلاس رقم ’سیاه تکدانه مشهد‘ آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور اسید سالیسیلیک (صفر، 5/1 و 3 میلی مولار)، ضد یخ طبیعی تیوفر (صفر، 5/2 و 5 در 1000) و روغن سویا (صفر، 5/2 و 5 در1000) در 4 تکرار در یک باغ تجاری واقع در شهرستان سرعین در سالهای 1398 و 1399 اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر فاکتورهای آزمایشی بر درصد مادگی سالم و زمان پایان گلدهی در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بود و بیشترین درصد مادگی سالم (25/69 درصد) در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک (5/1 میلی مولار) به همراه روغن سویا (5 در 1000) و محلولپاشی 5 در 1000 ضد یخ طبیعی تیوفر مشاهده شد. اثر اسید سالسیلیک و ضد یخ طبیعی در به تاخیر انداختن زمان باز شدن گلها بیشترین اثر را داشت. بیشترین میزان درصد نشت یونی در تیمار شاهد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک 3 میلی مولار به همراه روغن سویا (5 در 1000) مشاهده شد. با توجه به مشاهدات این تحقیق میتوان نتیجه گرفت که استفاده از اسید سالیسیلیک به همراه روغن سویا و ضد یخ طبیعی تیوفر میتواند راهکاری مناسب به منظور به تاخیر انداختن زمان باز شدن گلها و همچنین افزایش شاخصهای تحمل به سرما در گیلاس باشد.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
کریم عرب سلمانی؛ امیرهوشنگ جلالی؛ پیمان جعفری
چکیده
بهمنظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکرد و برخی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک هیبریدهای خیار گلخانهای تولید شده در داخل کشور پژوهشی در سال 1401 در شرایط گلخانه در شهرستان ورامین انجام شد. در این پژوهش 11 هیبرید خیار گلخانهای به همراه 4 هیبرید وارداتی به‌عنوان شاهد در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تفاوت هیبریدهای ...
بیشتر
بهمنظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکرد و برخی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک هیبریدهای خیار گلخانهای تولید شده در داخل کشور پژوهشی در سال 1401 در شرایط گلخانه در شهرستان ورامین انجام شد. در این پژوهش 11 هیبرید خیار گلخانهای به همراه 4 هیبرید وارداتی به‌عنوان شاهد در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تفاوت هیبریدهای آزمایشی از نظر صفات عملکرد، طول میوه، قطر میوه، طول برگ، عرض برگ، ارتفاع بوته، طول میانگره، تعداد میوه در بوته و وزن میوه در هر بوته در سطح یک درصد از نظر آماری معنیدار بود. براساس نتایج به‌دست‌آمده هیبرید IR4 (با نام تجاری سنم) با عملکرد کل 49/11 کیلوگرم در هر بوته نسبت به میانگین عملکرد سایر هیبریدها، 8/32 درصد عملکرد بیشتر تولید نمود اما تفاوت معنیداری بین این هیبرید و هیبرید IR5 با عملکرد 61/10 کیلوگرم در متر مربع وجود نداشت. در دو هیبرید (IR4) و (IR5) به‌ترتیب 6/24 و 9/22 درصد از کل عملکرد تولیدی مربوط به 10 چین مرحله دوم برداشت بود. هیبریدهای (IR11) و (IR6) به‌ترتیب با طول میوه 60/16 سانتیمتر و 12/11 سانتیمتر بیشترین و کمترین طول میوه را داشتند. شاخص شکل میوه (نسبت طول میوه به قطر) در هیبرید (IR11) نسبت به هیبریدهای (IR4) و (IR5) به‌ترتیب 27 و 19 درصد بیشتر بود. برتری عملکردی دو هیبرید آزمایشی (IR4) و (IR5) و برابری عملکرد 7 هیبرید آزمایشی دیگر (از 11 هیبرید مطالعه شده) در مقایسه با هیبریدهای شاهد میتواند نویدبخش تولید ارقام هیبرید خیار گلخانهای توسط شرکت‌های داخل کشور باشد.
