مریم زارع حسن آبادی؛ علی گنجعلی؛ مهرداد لاهوتی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
ریحان(Ocimum basilicum L.) حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنلی و ترکیبات فعال زیستی با نقش آنتی‌اکسیدانی است. سیستم کشت ریشه مویین˓ روشی مناسب برای تولید ترکیبات ثانویه دارویی می‌باشد. جهت بررسی توانایی سویه‌های باکتری Agrobacterium rhizogenes در القای ریشه مویین و تولید متابولیتهای ثانویه˓ گیاهچههای ریحان در محیط کشت MS2/1 کشت شدند. پس از 45 روز˓ ...
بیشتر
ریحان(Ocimum basilicum L.) حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنلی و ترکیبات فعال زیستی با نقش آنتی‌اکسیدانی است. سیستم کشت ریشه مویین˓ روشی مناسب برای تولید ترکیبات ثانویه دارویی می‌باشد. جهت بررسی توانایی سویه‌های باکتری Agrobacterium rhizogenes در القای ریشه مویین و تولید متابولیتهای ثانویه˓ گیاهچههای ریحان در محیط کشت MS2/1 کشت شدند. پس از 45 روز˓ ریزنمونه‌های برگ˓ ساقه و نواحی گره توسط چهار سویه باکتری (ATCC-15834, A4, MSU, R1000) تلقیح شدند و ریشه مویین را در زمان‌های متفاوت القاء کردند. پس از 14 روز˓ریشههای مویین تنها در نواحی گره ظاهر شدند ولی ریزنمونه‌های برگ و ساقه پاسخی به تلقیح نشان ندادند. ریشههای تولید شده به محیط MS مایع منتقل شدند و پس از 60 روز˓ ویژگی‌های رشد و میزان فنل کل بررسی گردید. DNA ژنومی از ریشههای مویین و غیرمویین استخراج و ماهیت القای ریشههای مویین با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rol C در واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) تایید شد. درصد القای ریشه مویین به طور معنی‌داری تحت تاثیر سویه باکتری قرار داشت. بالاترین درصد القای ریشه (1/68 درصد)˓ بیشترین تعداد ریشه مویین در هر ریزنمونه (8/4 عدد) و بیشترین طول ریشه (8/1 سانتی‌متر) به سویه ATCC-15834 تعلق داشت. بالاترین وزن خشک (2/103 میلیگرم) و میزان فنل کل (312 میلیگرم گالیکاسید بر گرم ماده خشک) به همین سویه مربوط بود که افزایش 6/4 برابری نسبت به شاهد غیرمویین داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که سویه ATCC-15834 را میتوان به عنوان یک سویه موثر در القا و رشد ریشههای مویین و نیز تولید متابولیت ثانویه در ریحان معرفی کرد.
آزاده صفاریزدی؛ علی گنجعلی؛ رضا فرهوش؛ منیره چنیانی
چکیده
خرفه، Portulaca oleracea، به علت داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی فراوان و اسیدهای چرب مهم مانند امگا-3 و 6، به‌عنوان گیاهی ارزشمند مورد توجه می‌باشد. در آزمایش اول ریزنمونه‌های حاصل از دانهال‌های استریل (برگ، ساقه و جوانه انتهایی) در محیط‌کشت‌های MS و ½MS حاوی غلظت‌های 0، 1/0، 3/0 و 5/0 میلیگرم در لیتر BAP و NAA در قالب طرح کاملاً تصادفی به منظور توان ...
بیشتر
خرفه، Portulaca oleracea، به علت داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی فراوان و اسیدهای چرب مهم مانند امگا-3 و 6، به‌عنوان گیاهی ارزشمند مورد توجه می‌باشد. در آزمایش اول ریزنمونه‌های حاصل از دانهال‌های استریل (برگ، ساقه و جوانه انتهایی) در محیط‌کشت‌های MS و ½MS حاوی غلظت‌های 0، 1/0، 3/0 و 5/0 میلیگرم در لیتر BAP و NAA در قالب طرح کاملاً تصادفی به منظور توان پینهزایی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورفولوژیکی پینه‌ها پس از 5 ماه رشد در دمای 25 درجه سانتی‌گراد و 16/8 ساعت به ترتیب روشنایی و تاریکی، بررسی شد. مشاهدات مؤید تشکیل پینه‌های بادوام، سبزرنگ و دارای بافت فشرده از ریزنمونه‌های ساقه بودند. بیشترین درصد پینهزایی، اندازه، وزن‌تر و خشک پینه به محیط‌کشت MS حاوی غلظت توأم 5/0 میلیگرم در لیتر BAP و NAA تعلق داشت. آزمایش دوم با هدف بررسی عصاره مخمر بر محتوای ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی پینه‌های حاصل انجام شد. برای این منظور پینه‌های 21 روزه به محیط‌کشت MSدارای تیمار هورمونی منتخب آزمایش اول منتقل و با غلظت‌های صفر، 125، 250 و 500 میلیگرم در لیتر عصاره مخمر تیمار شدند. بیشترین محتوای فنل (12/664 میلیگرم اسید گالیک در صد گرم وزن خشک)، فلاونوئید (25/42 میلیگرم کوئرستین در صد گرم وزن خشک) و FRAP (0/787 میکرو مول آهن در گرم وزن خشک) به پینه‌های تیمار شده با 500 میلیگرم در لیتر عصاره مخمر تعلق داشت. در این آزمایش حداکثر میزان DPPH IC50 (45/2 میلیگرم در میلی‌لیتر) به تیمار شاهد اختصاص داشت.
سیمین ایران خواه؛ علی گنجعلی؛ مهرداد لاهوتی؛ منصور مشرقی
چکیده
شنبیله L).Trigonella foenum-graecum ) یک گیاه دارویی قدیمی متعلق به خانواده لگوم ها (Fabaceae) است. باکتری های محرک رشد، رشد گیاه را از طریق مکانیزم هایی مثل بهبود جذب عناصر معدنی و تولید فیتوهورمون ها افزایش می دهند. بعلاوه اثر مفید بعضی از این باکتری ها می‌تواند به علت برهم کنش با قارچ های ویزیکولار آرباسکولار میکوریز باشد. آزمایش با چهار تیمار (فاکتور ...
بیشتر
شنبیله L).Trigonella foenum-graecum ) یک گیاه دارویی قدیمی متعلق به خانواده لگوم ها (Fabaceae) است. باکتری های محرک رشد، رشد گیاه را از طریق مکانیزم هایی مثل بهبود جذب عناصر معدنی و تولید فیتوهورمون ها افزایش می دهند. بعلاوه اثر مفید بعضی از این باکتری ها می‌تواند به علت برهم کنش با قارچ های ویزیکولار آرباسکولار میکوریز باشد. آزمایش با چهار تیمار (فاکتور اول) شامل تلقیح بذر با باکتری Pseudomonas putida، تلقیح با قارچ آرباسکولار میکوریز Glomus intraradices، تلقیح مضاعف باکتری و قارچ میکوریز و شاهد در دو سطح تنش خشکی (فاکتور دوم) 40 درصد ظرفیت زراعی و بدون تنش (80 در صد ظرفیت زراعی) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشد آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. صفاتی مانند بیوماس گیاه، مقدار پروتئین های محلول، محتوای ماده‌ی دارویی دیوزژنین و مقدار فسفر گیاه اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تیمار گیاه شنبلیله با باکتری و قارچ آرباسکولار میکوریز، باعث افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش خشکی می شود. باکتری Pseudomonas putida و قارچ آرباسکولار میکوریز Glomus intraradices از طریق افزایش میزان جذب عناصر غذایی، حفظ و نگهداری آب باعث افزایش بیوماس، مقدار پروتئین محلول و مقدار ماده دارویی دیوزژنین می شود. از آنجایی که دیوزژنین یک ترکیب دارویی بسیار مهم است می توان از طریق برقراری رابطه همزیستی گیاه شنبلیله با باکتری و قارچ آرباسکولار میکوریز مذکور تولید دیوزژنین را در گیاه افزایش داد.
معصومه مدرس؛ مهرداد لاهوتی؛ علی گنجعلی؛ جواد اصیلی
چکیده
نوروزک بومی استان خراسان رضوی و سمنان و گیاهی در معرض خطر انقراض می باشد. باتوجه به درصد جوانه زنی کم بذر و رشد کند گیاهچه این گیاه در شرایط درون شیشه ای ،کشت جنین می تواند جهت تولید سریع گیاهچه بکار گرفته شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر محیط کشت‌های مختلف و هورمون های NAA وBAP بر رشد و اندام زایی جنین زیگوتیک گیاه نوروزک می باشد. از این‌رو ...
بیشتر
نوروزک بومی استان خراسان رضوی و سمنان و گیاهی در معرض خطر انقراض می باشد. باتوجه به درصد جوانه زنی کم بذر و رشد کند گیاهچه این گیاه در شرایط درون شیشه ای ،کشت جنین می تواند جهت تولید سریع گیاهچه بکار گرفته شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر محیط کشت‌های مختلف و هورمون های NAA وBAP بر رشد و اندام زایی جنین زیگوتیک گیاه نوروزک می باشد. از این‌رو کشت جنین زیگوتیک، طی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتورهای محیط‌کشت، هورمون BAP و هورمون NAA انجام شد. درصد جوانه زنی جنین و صفات رشد گیاهچه ها در طی چهار هفته بررسی گردید. نتایج نشان داد جنین ها یک روز پس از قرار گرفتن در تمام محیط‌کشت‌ها شروع به جوانه زنی نمودند ولی محیط‌کشت های MS و MS2/1 نسبت به محیط B5نتیجه بهتری در ارتباط با درصد جوانه زنی نشان دادند. همچنین ترکیب هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BAPو NAA در دو محیط‌کشت مذکور به‌طور معنی داری در بهبود صفات رشد مؤثر بود به‌طوری‌که گیاهچه های حاصل نسبت به دیگر تیمار ها مقاوم تر بودند و گیاهچه کامل ده روز پس ازکشت حاصل شد. براساس نتایج این تحقیق، کشت جنین در محیط‌کشت‌های MS و MS2/1همراه با تیمار هورمونی مذکور به عنوان بهترین گزینه برای دستیابی سریع به گیاهچه های قوی به منظور تکثیر گیاه و نیز کاربرد در مطالعات اصلاحی توصیه می شود.
پروانه ابریشم چی؛ علی گنجعلی؛ عبداله بیک خورمیزی؛ امیر آوان
چکیده
دو آزمایش جداگانه، با هدف بررسی تاثیر ورمی کمپوست و عصاره آبی حاصل از آن بر صفات مربوط به جوانه‌زنی و رشد رویشی ارقام موبیل و سوپراوربینای گوجه فرنگی انجام شد. در آزمایش اول عصاره ورمی کمپوست با غلظت های 5/0، 1، 5/1، 2، 5/2، 5، 5/7، 10 و100 درصد (حجمی-حجمی) به همراه شاهد (آب مقطر) بر جوانه زنی دو رقم گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد بذرهای ...
بیشتر
دو آزمایش جداگانه، با هدف بررسی تاثیر ورمی کمپوست و عصاره آبی حاصل از آن بر صفات مربوط به جوانه‌زنی و رشد رویشی ارقام موبیل و سوپراوربینای گوجه فرنگی انجام شد. در آزمایش اول عصاره ورمی کمپوست با غلظت های 5/0، 1، 5/1، 2، 5/2، 5، 5/7، 10 و100 درصد (حجمی-حجمی) به همراه شاهد (آب مقطر) بر جوانه زنی دو رقم گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد بذرهای جوانه زده در هر روز شمارش شد و برداشت از نمونه‌ها پس از یک هفته صورت گرفت. سپس درصد و سرعت جوانه زنی، طول و وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه تعیین شدند. در آزمایش دوم نسبت‌های حجمی مختلف ورمی کمپوست: ماسه (شامل: 100:0؛ 90:10؛ 80:20؛ 60:40؛ 40:60؛ 20:80 و 100: 0)، بر رشد گیاهچه ای ارقام گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. بذرها در گلدان‌های پلاستیکی کاشته و نمونه برداری از گیاهچه‌ها 22 روز پس از کاشت انجام شد. هر دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج حاصل از آزمایش‌ها نشان داد که عصاره ورمی کمپوست نتوانست رشد رویشی ارقام موبیل و سوپراوربینای گوجه فرنگی را بهبود بخشد، اما کاربرد نسبت‌های حجمی ورمی کمپوست، تاثیر معنی‌داری بر ارتفاع گیاه، سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، سطح، قطر و وزن خشک ریشه‌ها و میزان عناصر پتاسیم، کلسیم و فسفر برگ گوجه فرنگی داشت. نتایج مؤید این بود که کاربرد نسبت‌های پایین ورمی کمپوست، اثرات بیشتری بر رشد گیاهچههای گوجه‌فرنگی دارد، به طوری که بیشترین تاثیر ورمی کمپوست در نسبت‌های 20 و 40 درصد ورمی کمپوست به ترتیب برای ارقام سوپراوربینا و موبیل ثبت شد. در این آزمایش نسبت‌های بالای ورمی کمپوست تاثیر منفی بر رشد گیاچه‌های گوجه فرنگی داشت.
زهرا ستایش‌مهر؛ علی گنجعلی
چکیده
به منظور بررسی واکنش گیاه دارویی شوید به تنش خشکی در مرحله رشد رویشی آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این تحقیق صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه شوید در شرایط آبکشت و در محیط تنش با پتانسیل های اسمزی شامل: صفر (شاهد)، 5/1-، 2-، 5/2- و 3- بار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز واریانس مشاهدات نشان داد که، تنش خشکی تاثیر معنی ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش گیاه دارویی شوید به تنش خشکی در مرحله رشد رویشی آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این تحقیق صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه شوید در شرایط آبکشت و در محیط تنش با پتانسیل های اسمزی شامل: صفر (شاهد)، 5/1-، 2-، 5/2- و 3- بار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز واریانس مشاهدات نشان داد که، تنش خشکی تاثیر معنی داری (01/0 p≤) بر ویژگی‌های ظاهری مانند طول ساقه، طول ریشه، سطح برگ و تعداد برگ داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که، با افزایش تنش خشکی کلیه صفات فوق کاهش یافتند. همچنین تنش خشکی تاثیر معنی داری (01/0p≤) بر میزان کلروفیل a، b و کل، کاروتنوئید، پروتئین های محلول، ترکیبات فنلی و عناصر پتاسیم، فسفر و کلسیم بخش هوایی و ریشه داشت. همچنین تنش خشکی تاثیر معنی داری بر نسبت کلروفیل a/b داشت (05/0(p≤. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که، با افزایش تنش، میزان کلروفیل، کاروتنوئید، پروتئین های محلول، غلظت عناصر پتاسیم، فسفر و کلسیم بافت و نسبت پتاسیم بخش هوایی به ریشه کاهش یافت، در حالی که میزان ترکیبات فنلی بخش هوایی و ریشه افزایش یافت. در این آزمایش نسبت طول ساقه به ریشه و نسبت پتاسیم بخش هوایی به ریشه تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفتند (05/0p≤). به طور کلی گیاه دارویی شوید به تنش خشکی توسط افزایش سطوح ترکیبات فنلی واکنش نشان می دهد.
آزاده صفاریزدی؛ مهرداد لاهوتی؛ علی گنجعلی
چکیده
سلنیوم (Se) یک عنصر شبه فلز است که خصوصیات آنتی اکسیدانی آن برای انسان، حیوانات و گیاهان تایید شده است. برخی از گیاهان به عنوان گیاهان انباشته کننده این عنصر معرفی شده‌اند و در تعداد اندکی نیز سلنیوم به عنوان عنصری سودمند در رشد آن ها شناخته شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر غلظت های مختلف سلنیوم بر رشد و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ...
بیشتر
سلنیوم (Se) یک عنصر شبه فلز است که خصوصیات آنتی اکسیدانی آن برای انسان، حیوانات و گیاهان تایید شده است. برخی از گیاهان به عنوان گیاهان انباشته کننده این عنصر معرفی شده‌اند و در تعداد اندکی نیز سلنیوم به عنوان عنصری سودمند در رشد آن ها شناخته شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر غلظت های مختلف سلنیوم بر رشد و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه اسفناج در شرایط کنترل شده انجام شد. جوانه‌زنی بذرهای اسفناج در ژرمیناتور انجام گرفت و نشاءهای گیاهی به محلول غـذایـی هوگـلنـد حاوی غلـظتـ های mgL-1 SeO3-2 0،1،2،4،6 و10 انتقال یافتند. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. چهار هفته پس از اعمال تیمارها، خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی شامل بیوماس، طول ریشه و بخش هوایی، تعداد برگ و مقدار کلروفیل مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف غلظت سلنیوم، تأثیر معنی‌داری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریشه و اندام هوایی شامل وزن خشک و تر ریشه و اندام هوایی، مقدار کلروفیل و همچنین طول ریشه و طول بخش هوایی داشت. در این آزمایش با افزایش غلظت سلنیوم (به استثنا غلظت mgL-1 SeO3-2 1 سلنیوم)، مقدار کمّی تمـامی صفات مورد مطالعه به صورت معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافتند. علائم مورفولوژی سمّیت سلنیوم به صورت کلروز برگ‌های جوان و کاهش رشد بخش هوایی و ریشه مشاهده شد.
زهرا خاکشور مقدم؛ مهرداد لاهوتی؛ علی گنجعلی
چکیده
چکیده
به منظور بررسی واکنش گیاه دارویی شوید به تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول در مراحل جوانه زنی و رشد رویشی دو آزمایش جداگانه هر یک به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول واکنش جوانه زنی بذرهای شوید به سطوح مختلف تنش خشکی شامل پتانسیل های اسمزی صفر(شاهد)، 5/1- ، 2- ، 5/2- و 3- بار که با استفاده ...
بیشتر
چکیده
به منظور بررسی واکنش گیاه دارویی شوید به تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول در مراحل جوانه زنی و رشد رویشی دو آزمایش جداگانه هر یک به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول واکنش جوانه زنی بذرهای شوید به سطوح مختلف تنش خشکی شامل پتانسیل های اسمزی صفر(شاهد)، 5/1- ، 2- ، 5/2- و 3- بار که با استفاده ازPEG6000 تهیه شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش دوم مشابه آزمایش اول بود، با این تفاوت که در این آزمایش صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه شوید که در سطوح مختلف تنش خشکی قرار گرفته بودند، مورد مطالعه و تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج آنالیز واریانس مشاهدات نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی داری (01/0 p≤) بر خصوصیات جوانه زنی شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که با افزایش تنش خشکی کلیه صفات فوق کاهش یافتند. صفات مورفولوژیکی مانند سطح برگ، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه و نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه تحت تاثیر خشکی کاهش یافتند. همچنین تنش خشکی تاثیر معنی داری بر میزان پرولین و قندهای محلول بخش هوایی و ریشه داشت (01/0 p≤). مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که با افزایش تنش، میزان پرولین و قندهای محلول بخش هوایی و ریشه و همچنین نسبت پرولین و قندهای محلول بخش هوایی به ریشه افزایش یافت. در این آزمایش نسبت پرولین و قندهای محلول بخش هوایی به ریشه تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفتند (05/0p ≤ ).
واژه های کلیدی: PEG، صفات مورفولوژیکی، پرولین، قندهای محلول
متین جامی معینی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ پیمان کشاورز؛ علی سروش‌زاده؛ علی گنجعلی
چکیده
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقدار مصرف و نحوة تقسیط نیتروژن بر عملکرد غده و سایر خصوصیات کمی ارقام سیب‌زمینی، آزمایشی طی سال‌های زراعی 86-1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجراء شد. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند از مقادیر مختلف نیتروژن شامل صفر (شاهد)، 90، 180 و 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، سطوح مختلف تقسیط نیتروژن ...
بیشتر
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقدار مصرف و نحوة تقسیط نیتروژن بر عملکرد غده و سایر خصوصیات کمی ارقام سیب‌زمینی، آزمایشی طی سال‌های زراعی 86-1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجراء شد. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند از مقادیر مختلف نیتروژن شامل صفر (شاهد)، 90، 180 و 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، سطوح مختلف تقسیط نیتروژن شامل تقسیط به نسبت مساوی در دو مرحلة سبزشدن و خاکدهی پای بوتهها و تقسیط به نسبت مساوی در سه مرحله کاشت، سبز شدن و خاکدهی پای بوتهها و ارقام سیب‌زمینی شامل فونتانه، کوراس، آگریا، میریام، کاسموس و پیکاسو که بصورت آزمایش کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. با افزایش مصرف نیتروژن، وزن خشک اندامهای هوایی، میانگین طول ساقه، تعداد غده در بوته، عملکرد کل غده، عملکرد غدههای بازارپسند (g 85
