مقالات پژوهشی
گیاهان زینتی و فضای سبز
ناهید زمردی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ مرتضی گلدانی
چکیده
دی‌اکسید کربن یکی از گازهای موجود در اتمسفر میباشد. غلظت دیاکسیدکربن اتمسفر طی چند دهه گذشته افزایش یافته است. بنابراین انتظار می‌رود که این افزایش روی گیاهان موثر واقع شود. بهمنظور ارزیابی اثرات غلظت‌های مختلف دیاکسیدکربن بر برخی صفات آناتومیکی دو گونه فیکوس زینتی (فیکوس بنجامین و فیکوس الاستیکا) یک آزمایش اسپلیت پلات ...
بیشتر
دی‌اکسید کربن یکی از گازهای موجود در اتمسفر میباشد. غلظت دیاکسیدکربن اتمسفر طی چند دهه گذشته افزایش یافته است. بنابراین انتظار می‌رود که این افزایش روی گیاهان موثر واقع شود. بهمنظور ارزیابی اثرات غلظت‌های مختلف دیاکسیدکربن بر برخی صفات آناتومیکی دو گونه فیکوس زینتی (فیکوس بنجامین و فیکوس الاستیکا) یک آزمایش اسپلیت پلات بر پایهی طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای موردنظر شامل دو گونه فیکوس زینتی و سه غلظت دی‌اکسید کربن (غلظت 380 پیپیام (شاهد)، 700 و 1050 پیپیام) بودند. در این آزمایش، هشت صفت آناتومیکی نظیر تراکم روزنه، تراکم سلولهای اپیدرمی، عرض روزنه، طول روزنه، شاخص روزنه، مساحت روزنه، مساحت اپیدرم و قطر روزنه روی گیاهان مورد نظر ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که تقریبا تمام صفات مورد مطالعه تحت تأثیر دی‌اکسید کربن قرار گرفت. غلظت 700 پیپیام دیاکسیدکربن بیشترین تاثیر را بر صفات مورد مطالعه داشت. غلظت 700 پیپیام بیشترین تأثیر را بر صفت مساحت روزنه داشت. میانگین عرض روزنه و تراکم روزنه بهترتیب 28/21 و 91 درصد نسبت به میانگین شاهد افزایش یافت. همچنین این نتایج نشان داد که بیشترین میانگین تراکم روزنه، تراکم سلولهای اپیدرمی، مساحت روزنه و قطر روزنه مربوط به گونه فیکوس الاستیکا بود. در بین گونههای مورد بررسی، گونه فیکوس الاستیکا نسبت به گونه فیکوس بنجامین در تمامی صفات برتری نشان داد. در واقع پاسخ روزنهها به تغییرات محیطی به صفاتی همچون قطر روزنه، تراکم روزنه، شاخص روزنه، اندازه سلولهای محافظ و منافذ روزنه و سطح برگ مربوط است که در تبادلات گازی بین گیاه و جو شرکت می‌کنند.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
سید عباس راضی؛ داود هاشم آبادی؛ بهزاد کاویانی
چکیده
میخک (Dianthus caryophyllus L.) یکی از مهمترین گلهای شاخهبریدهی جهان است که ارزش بالایی در صنعت گلکاری دارد. این گل فرازگرا به اتیلن و تنش آبی پس از برداشت بسیار حساس است و عمر گلجایی نسبتاً پایینی دارد. بیشتر اثرات منفی روی گلهای شاخهبریده ناشی از تولید اتیلن است. استفاده از ترکیبات کاهنده یا ممانعتکنندهی سنتز اتیلن راهی ...
بیشتر
میخک (Dianthus caryophyllus L.) یکی از مهمترین گلهای شاخهبریدهی جهان است که ارزش بالایی در صنعت گلکاری دارد. این گل فرازگرا به اتیلن و تنش آبی پس از برداشت بسیار حساس است و عمر گلجایی نسبتاً پایینی دارد. بیشتر اثرات منفی روی گلهای شاخهبریده ناشی از تولید اتیلن است. استفاده از ترکیبات کاهنده یا ممانعتکنندهی سنتز اتیلن راهی مؤثر در افزایش عمر پس از برداشت میخک است. هدف از پژوهش حاضر، افزایش عمر گلجایی گل شاخهبریدهی میخک رقم ’تمپو‘ با استفاده از مقادیر 01/0، 02/0 و 05/0 میلیمولار پوتریسین و روشهای کاربرد پیوسته، پالس و اسپری بود. یک آزمایش بر پایهی طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در 3 تکرار و 150 شاخه گل انجام شد. در این پژوهش، صفات عمر گلجایی، درجه بریکس، جذب آب، کاهش وزن تر، درصد ماده خشک، کاروتنوئید گلبرگ، کلروفیل برگ، نشت یونی، آنزیم پراکسیداز، آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و اتیلن اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین عمر گلجایی (14 روز) در گلهای شاخهبریدهی تیمارشده با 02/0 میلیمولار پوترسین به صورت اسپری (محلولپاشی) مشاهده شد. این تیمار همچنین باعث تولید کمترین اتیلن (36/2 نانولیتر در لیتر در ساعت در گرم وزن تر)، بیشترین جذب آب (88/1 میلیلیتر در هر گرم وزن تر) و بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (04/23 واحد آنزیم در هر گرم وزن تر) گردید. برخی شاخصهای فیزیولوژیک و فعالیت آنزیمی دیگر نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در صفات عمر گلجایی، جذب آب، درجه‌ی بریکس، درصد ماده‌ی خشک، میزان کاروتنوئید و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز، کمترین ارزش در گلهای شاخهبریدهی شاهد ثبت شد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
فاطمه خسروی؛ محمدعلی بهمنیار؛ وحید اکبرپور
چکیده
اسیدهیومیک، مادهای آلی است که طی فرآیندهای شیمیایی در خاک ساخته شده و منجر به بهبود رشد ریشه و قسمت هوایی گیاه، افزایش نفوذ عناصر در گیاه و بهبود نفوذپذیری آب میشود. عنصر روی در حفظ غشای سلول ریشه، فعال کردن آنزیمهای آنتی اکسیدانی، در ساخت RNA و DNA تأثیر بسزایی دارد. در این تحقیق اثر اسید هیومیک و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی ...
بیشتر
اسیدهیومیک، مادهای آلی است که طی فرآیندهای شیمیایی در خاک ساخته شده و منجر به بهبود رشد ریشه و قسمت هوایی گیاه، افزایش نفوذ عناصر در گیاه و بهبود نفوذپذیری آب میشود. عنصر روی در حفظ غشای سلول ریشه، فعال کردن آنزیمهای آنتی اکسیدانی، در ساخت RNA و DNA تأثیر بسزایی دارد. در این تحقیق اثر اسید هیومیک و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه مریم گلی مورد مطالعه قرار گرفته است.کاربرد توام این دو ماده با احتمال اینکه کارایی جذب افزایش یابد، صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور (فاکتور اول شامل غلظت‌های صفر، 5/1، 3 و 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و فاکتور دوم شامل غلظت‌های صفر، 3، 6 و 9 گرم در هزار سولفات روی)، با پنج تکرار در سال زراعی 1400 به صورت گلدانی و در هوای آزاد انجام شد. نتایج نشان داد که در اثر استفاده از اسیدهیومیک و سولفات روی، صفات مورفولوژیکی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک اندام هوایی و قطر ساقه) بهبود یافته و بیشترین تاثیر در غلظت‌های 5/1 و 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و 3 و 6 گرم در هزار سولفات روی مشاهده شد. صفات فیتوشیمیایی نیز تحت تأثیر مثبت اسید هیومیک و سولفات روی قرار گرفتند به گونه‌ای که بیشترین اثر در رنگدانه‌های فتوسنتزی (کارتنوئید، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل) ناشی از کاربرد غلظت‌های 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و 6 گرم در هزار سولفات روی بوده است. در تیمار بدون کاربرد سولفات روی، افزایش غلظت اسید هیومیک تا 3 گرم در هزار منجر شده تا بیشترین میزان آن (372/0 میلیگرم گالیک اسید بر گرم بافت تازه) مشاهده شود و بیشترین میزان فلاونوئید (527/0 میلیگرم کوئرسین بر گرم بافت تازه) در تیمار 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و غلظت صفر سولفات روی به دست آمد. ضمناً غلظت‌های 5/1 و 3 گرم در هزار اسید هیومیک باعث افزایش میزان اسانس از 15/1 درصد (گیاه شاهد) به 40/1 درصد شد. با توجه به نتایج حاصل شده، کاربرد اسید هیومیک به تنهایی و همراه با سولفات روی، بیشترین تاثیر را در اکثر صفات مورد بررسی داشته است.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
محمدجواد کرمی
چکیده
انگور یکی از محصولات مهم و غالب باغی استان فارس و انگور ’رطبی‘ یکی از رقمهای مهم انگور آبی در این استان است. دو روش هرس در انگور وجود دارد (هرس بلند و هرس کوتاه). تفاوت این دو روش هرس، در طول شاخه یک ساله نگهداری شده پس از انجام هرس است. در هرس بلند شاخههای با بیش از سه جوانه اما در هرس کوتاه شاخههای کوتاه دو تا سه جوانهای ...
بیشتر
انگور یکی از محصولات مهم و غالب باغی استان فارس و انگور ’رطبی‘ یکی از رقمهای مهم انگور آبی در این استان است. دو روش هرس در انگور وجود دارد (هرس بلند و هرس کوتاه). تفاوت این دو روش هرس، در طول شاخه یک ساله نگهداری شده پس از انجام هرس است. در هرس بلند شاخههای با بیش از سه جوانه اما در هرس کوتاه شاخههای کوتاه دو تا سه جوانهای نگهداری میشود. به منظور تعیین شدت هرس مناسب، واکنش این رقم به دو سطح شدت هرس (سبک با فرمول 20+40 و شدید با فرمول 20+20) و سه سطح تعداد جوانه در هر نقطه بارده (3، 6 و 9 جوانهای) به مدت سه سال با آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شیراز بررسی گردید. نتایج نشان داد که اثر متقابل شدت هرس × طول شاخه بارده بر ویژگیهای تعداد خوشه، وزن و تعداد حبه (p≤0.01) و بر ویژگی میانگین عملکرد و مقدار اسید میوه (p≤0.05) معنیدار بود. همچنین اثر شدت هرس بر عملکرد، تعداد خوشه و وزن حبه و اثر تعداد جوانه در هر شاخه بارده بر عملکرد، تعداد خوشه و تعداد حبه معنیدار بود. بیشترین عملکرد در هرس سبک با شاخههای شش جوانهای (9/34 تن در هکتار) و نه جوانهای (1/33 تن در هکتار) بدست آمد. بیشترین تعداد خوشه (126 خوشه در هر کرت) در هرس سبک با شاخه نه جوانهای، سنگینترین حبهها (7/5 گرم) در هرس شدید با شاخه شش جوانهای و بیشترین تعداد حبه (126 عدد) در هرس شدید با شاخه سه جوانهای مشاهده شد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
فائزه سلیمانی؛ داود صمصام پور؛ عبدالنبی باقری
چکیده
شوری یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و تولید گیاهان محسوب میشود. کاربرد قارچ‌ها به عنوان یک کود بیولوژیک میتواند در تامین نیاز غذایی گیاهان و کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان مفید باشد. گیاهان دارویی دارای مخازن غنی از مواد مؤثره اساسی بسیاری از داروها میباشند. با توجه به اهمیت گیاهان دارویی بهویژه در صنعت داروسازی ...
بیشتر
شوری یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و تولید گیاهان محسوب میشود. کاربرد قارچ‌ها به عنوان یک کود بیولوژیک میتواند در تامین نیاز غذایی گیاهان و کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان مفید باشد. گیاهان دارویی دارای مخازن غنی از مواد مؤثره اساسی بسیاری از داروها میباشند. با توجه به اهمیت گیاهان دارویی بهویژه در صنعت داروسازی و کمبود آنها در طبیعت، بررسی جنبههای مختلف زراعی این گیاهان از اهمیت بسزایی برخوردار است، با توجه به گسترش روز افزون خاکهای شور، دستیابی به راهحلهایی که بتوان از تنشهای محیطی زنده و غیرزنده جلوگیری و یا حداقل نسبت به کاهش آنها اقدام نمود، ضروری بهنظرمیرسد. یکی از این روشها استفاده از روابط همزیستی قارچ‌های میکوریزا با گیاهان میزبان میباشد که به کاهش تنش ناشی از شوری منجر میشود. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر قارچ آربوسکولار بر صفات رویشی و بیوشیمیایی گیاه علف لیمو در شرایط تنش شوری انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو عامل شوری (صفر، 5، 10 و 15 دسی‌زیمنس بر متر کلرید کلسیم) و قارچ (عدم تلقیح و تلقیح با قارچ) انجام شد. صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن تر و خشک برگ، محتوای نسبی آب، آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل‌اکسیداز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد تحت شرایط تنش شوری 15 دسی‌زیمنس بر متر ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن تر و خشک برگ، محتوای نسبی آب، آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در گیاه علف لیمو تلقیح شده به قارچ آربوسکولار در مقایسه با شاهد (عدم تلقیح) افزایش معنیداری یافت. بهطور کلی براساس نتایج این تحقیق، میتوان نتیجه گرفت که با به کارگیری قارچ آربوسکولار میتوان تحمل شوری گیاه علف لیمو را افزایش داد و اقدام به کشت آن در آب و خاک شور نمود.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
عبداله احتشام نیا؛ شیرین تقی پور؛ سارا سیاه منصور
چکیده
میوه انگور در مراحل پس از برداشت، به دلیل نرم شدن بافت، بسیار فسادپذیر میباشد که همین امر عمر پس از برداشت آن را کوتاه می‌کند. پوشش‌های خوراکی مانند کیتوسان و ژل آلوئه‌ورا با ایجاد ساختار محافظت کننده در برابر آسیب‌های مکانیکی و تغییر اتمسفر درونی بافت، می‌توانند کیفیت میوهها را افزایش دهند. به همین منظور، در این بررسی اثر محلولپاشی ...
بیشتر
میوه انگور در مراحل پس از برداشت، به دلیل نرم شدن بافت، بسیار فسادپذیر میباشد که همین امر عمر پس از برداشت آن را کوتاه می‌کند. پوشش‌های خوراکی مانند کیتوسان و ژل آلوئه‌ورا با ایجاد ساختار محافظت کننده در برابر آسیب‌های مکانیکی و تغییر اتمسفر درونی بافت، می‌توانند کیفیت میوهها را افزایش دهند. به همین منظور، در این بررسی اثر محلولپاشی کیتوسان (در سه غلظت صفر، 2 و 3 درصد) قبل از برداشت و ژل آلوئه‌ورا (صفر، 25 و 33 درصد) بعد از برداشت، بر کیفیت و ماندگاری میوه انگور رقم عسگری در پنج زمان مختلف (صفر، 7، 14، 21 و 28 روز پس از برداشت) در دمای 4 درجه سانتی‌گراد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده معنیدار بودن اثر تیمار و زمان انبارمانی بر صفات مورد نظر در سطح یک درصد بود. میوههای تیمار شده با کیتوسان و ژل آلوئه‌ورا دارای سفتی بافت، شاخص طعم، محتوای فنلی، فعالیت آنتیاکسیدانی و اسیدهای قابل تیتراسیون بالاتر و شاخص پوسیدگی و اسیدیته کمتر از شاهد بودند. بالاترین میزان محتوای فنل، آنتیاکسیدان، شاخص طعم و اسیدیته قابل تیتراسیون در هر پنج زمان اندازه گیری متعلق به تیمارهای کیتوسان 2 درصد به همراه هر دو غلظت ژل آلوئه‌ورا (25 و 33 درصد) و کمترین میزان مربوط به تیمار شاهد بود. در تیمار شاهد، در مدت زمان انبارمانی درصد شاخص پوسیدگی افزایش یافت و در انگورهای تیمار شده با کیتوسان و ژل آلوئه‌ورا روند پوسیدگی کندتر بود و کمترین میزان پوسیدگی در تیمار کیتوسان 2 درصد به همراه ژل آلوئه‌ورا در روز 14ام مشاهده شد. به طور کلی، بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده شد که کاربرد قبل از برداشت کیتوسان و پس از برداشت ژل آلوئه‌ورا، عمر پس از برداشت انگور ’عسگری‘ را افزایش داد و موجب بهبود صفات کیفی در آن شد.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
پوران کریمی تزرجی؛ سمیه رستگار؛ حامد حسن زاده خانکهدانی
چکیده
رقم ’پیارم‘ یکی از ارقام مهم تجاری و اقتصادی خرما در ایران محسوب میشود که بازارپسندی بالایی دارد. حفظ خصوصیات ظاهری و کیفی میوه طی مدت انبار اهمیت زیادی دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر پوشش خوراکی ال-آرژنین و ژل آلوئه‌ورا بر حفظ خصوصیات ظاهری و کیفیت خرمای نیمه‌خشک ’پیارم‘ در طول انبارداری است. این آزمایش بهصورت ...
بیشتر
رقم ’پیارم‘ یکی از ارقام مهم تجاری و اقتصادی خرما در ایران محسوب میشود که بازارپسندی بالایی دارد. حفظ خصوصیات ظاهری و کیفی میوه طی مدت انبار اهمیت زیادی دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر پوشش خوراکی ال-آرژنین و ژل آلوئه‌ورا بر حفظ خصوصیات ظاهری و کیفیت خرمای نیمه‌خشک ’پیارم‘ در طول انبارداری است. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتور اول شامل تیمارها (شاهد، غلظت‌های 1، 2 و 5 میلیمولار ال-آرژنین و غلظت‌های 25، 50 و 75 درصد ژل آلوئه‌ورا) و فاکتور دوم شامل ماههای مختلف نگهداری (9 ماه) بودند. نمونه‌ها هر ماه مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مختلف شامل درصد کاهش وزن، درصد کل مواد جامد محلول (TSS)، اسید قابل تیتر، فنول کل، فلاونوئید، شاخصهای رنگ شامل L*، a*، b* و ظرفیت آنتیاکسیدانی بررسی شد. براساس نتایج بهدست آمده با گذشت زمان انبارمانی، شاخص رنگ L*، a* و b*، TSS و درصد کاهش وزن افزایش و صفات فنول، فلاونوئید و آنتیاکسیدان کاهش معنیداری یافتند. تیمارها بر صفات شاخص رنگ a* و b*، درصد کاهش وزن، فنول، فلاونوئید و آنتیاکسیدان اثرمعنی‌داری داشتند اما بر صفات TSS و اسید قابل تیتر اثر معنیداری نداشتند؛ بهطوری که بیشترین میزان شاخص رنگ a* و b* در تیمار ال-آرژنین 1 میلیمولار و فنول و فلاونوئید در ال-آرژنین 2 میلیمولار و کمترین میزان درصد کاهش وزن بهترتیب در تیمار ژل آلوئه‌ورا 25 و 75 درصد مشاهده شد. بطور کلی تیمار ال-آرژنین 1 میلیمولار و ژل آلوئه‌ورا با غلظت 75 درصد در حفظ کیفیت انبارمانی مناسب بودند.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
پرستو مولائی؛ طاهر برزگر؛ محمد بابا اکبری ساری؛ فاطمه نکونام؛ زهرا قهرمانی
چکیده
این پژوهش به منظور یافتن کودهای جایگزین، سازگار با محیط‌زیست برای افزایش شاخصهای کیفی و کمی و کاهش اثرات منفی کودهای شیمیایی در گیاه کاهو گلخانهای رقم New Red Fire به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق 14 تیمار شامل شاهد (بدون مصرف کود و بدون تلقیح)، تلقیح با سه سطح از باکتریهای انحلالکننده ...
بیشتر
این پژوهش به منظور یافتن کودهای جایگزین، سازگار با محیط‌زیست برای افزایش شاخصهای کیفی و کمی و کاهش اثرات منفی کودهای شیمیایی در گیاه کاهو گلخانهای رقم New Red Fire به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق 14 تیمار شامل شاهد (بدون مصرف کود و بدون تلقیح)، تلقیح با سه سطح از باکتریهای انحلالکننده پتاسیم (باکتریهای سودوموناس کورینسیس، سودوموناس ونکورنسیس و ترکیب دو سویه باکتریهای سودوموناس کورینسیس و سودوموناس ونکورنسیس) + 100 درصد کود نیتروژن و فسفر، تلقیح با سه سطح از باکتریهای انحلالکننده فسفر (باکتریهای سودوموناس پوتیدا، پانتوآگلومرانس و ترکیب دو سویه باکتریهای سودوموناس پوتیدا و پانتوآگلومرانس) + 100 درصد کود نیتروژن و پتاسیم، تلقیح با یک سطح از ترکیب باکتریهای انحلالکننده پتاسیم و فسفر (باکتریهای سودوموناس کورینسیس، سودوموناس ونکورنسیس، سودوموناس پوتیدا و پانتوآگلومرانس) + 100 درصد کود نیتروژن، تلقیح با یک سطح قارچ مایکوریزا از ترکیب سه گونه قارچ گلوموس موسهآ، گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس اینترادیاسه + 100 درصد کود نیترون و پتاسیم، پنج سطح کود شیمیایی ترکیبی از عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به صورت N100P100K100، N100P100K0، N100P0K100، N100P25K100 و N100P100K25 با توجه به آزمون خاک بود. نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد، با کاربرد ترکیب باکتریهای انحلالکننده پتاسیم و فسفر + 100 درصد کود نیتروژن حداکثر وزن تازه بوته (افزایش 3/42 درصد)، قطر تاج بوته (افزایش 4/41 درصد) نسبت به گیاهان شاهد و حداقل تجمع نیترات برگ (14/21 میکروگرم در گرم وزن خشک) بعد از گیاهان شاهد نسبت به سایر تیمارها حاصل شد. کاربرد باکتری سودوموناس کورینسیس + 100 درصد کود نیتروژن و فسفر موجب حداکثر محتوای آنتوسیانین (افزایش 2/62 درصد) و مواد جامد محلول (افزایش 5/82 درصد) نسبت به گیاهان شاهد گردید. بیشترین میزان ویتامین ث (39/32 میلیگرم در 100 میلیلیتر) با اعمال کود شیمیایی N100P100K100 حاصل شد. با کاربرد ترکیب باکتریهای انحلالکننده پتاسیم و فسفر + 100 درصد کود نیتروژن و باکتری سودوموناس ونکورنسیس + 100 درصد کود نیتروژن و فسفر، حداکثر اسید قابل تیتراسیون با افزایش 5/154 درصد نسبت به گیاهان شاهد بدست آمد. با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان کرد، تلقیح بذر با ترکیب باکتریهای انحلالکننده پتاسیم و فسفر + 100 درصد کود نیتروژن نقش موثری در بهبود خصوصیات رشدی و کیفیت گیاه کاهو دارد.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
زهرا رودباری؛ محمدرضا ایمانی؛ جواد سرحدی؛ سیب گل خوشکام؛ رضا یونس زاده
چکیده
به منظور اطلاع از میزان تنوع موجود در جمعیت فلفل (Capsicum ssp.) و توارث ویژگیهای میوه جهت بهرهبرداری در برنامههای اصلاحی تولید بذر، نیاز به جمعیتی متنوع از نظر ویژگیهای تاثیرگذار بر عملکرد میوه است. به‌همین منظور 42 ژنوتیپ از 7 گونه مختلف فلفل از بانک ژن موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی آلمان تهیه شد. ژنوتیپها در گلخانه ...
بیشتر
به منظور اطلاع از میزان تنوع موجود در جمعیت فلفل (Capsicum ssp.) و توارث ویژگیهای میوه جهت بهرهبرداری در برنامههای اصلاحی تولید بذر، نیاز به جمعیتی متنوع از نظر ویژگیهای تاثیرگذار بر عملکرد میوه است. به‌همین منظور 42 ژنوتیپ از 7 گونه مختلف فلفل از بانک ژن موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی آلمان تهیه شد. ژنوتیپها در گلخانه هیدروپونیک در منطقه زرندیه استان مرکزی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در سال 1400 کشت شده و از نظر صفات وزن میوه، طول و قطر میوه، شاخص شکل میوه (طول/قطر)، ضخامت گوشت میوه، تعداد میوه در بوته/چین و عملکرد میوه در سه چین مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین وراثتپذیری عمومی صفات بر مبنای واریانس ژنتیکی و فنوتیپی محاسبه شد. براساس نتایج حاصل تفاوت معنیداری بین ژنوتیپ ها ازنظر صفات مورد ارزیابی مشاهده شد. صفات از وراثتپذیری عمومی بالایی برخوردار بودند و گزینش بر اساس این صفات میتواند به بهبود ویژگیهای میوه در بهنژادی فلفل کمک کند. ژنوتیپ‌های 318 (کاپی، زرد و شیرین)، 287 (کشیده، قرمز و تند)، 348 (گرد، قرمز و شیرین)، 272 (مثلثی، قرمز و شیرین)، 309 (بلوکی، قرمز و شیرین) و 296 (کشیده، قرمز و شیرین) به دلیل داشتن عملکرد بالا، میوههای با سایز مناسب و بازارپسند می‌توانند پس از ارزیابی سازگاری بهعنوان رقم معرفی شوند. علاوه بر این، با توجه به تنوع قابل‌توجه در جمعیت مورد ارزیابی، میتوان به تولید ارقام هیبرید با ویژگیهای متمایز در برنامههای اصلاحی مبادرت نمود.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
غفار کیانی؛ ساسان گل چشمه
چکیده
پژوهش حاضر با هدف برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت‌های ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برخی صفات کمی در ژنوتیپ‌های گوجه‌فرنگی با استفاده از تجزیه لاین×تستر انجام شد. لاینهای SC و V بهعنوان پایه مادری و تسترهای L، R و MZ بهعنوان والدین پدری با یکدیگر تلاقی یافتند و در سال بعدی شش نتاج هیبرید به‌همراه والدین تلاقی‌ها در آزمایشی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت‌های ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برخی صفات کمی در ژنوتیپ‌های گوجه‌فرنگی با استفاده از تجزیه لاین×تستر انجام شد. لاینهای SC و V بهعنوان پایه مادری و تسترهای L، R و MZ بهعنوان والدین پدری با یکدیگر تلاقی یافتند و در سال بعدی شش نتاج هیبرید به‌همراه والدین تلاقی‌ها در آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری کشت شدند. صفات مورد ارزیابی شامل تعداد روز تا اولین‌گل‌دهی، زودرسی (تعداد روز از جوانه‌زنی تا اولین رنگ‌گیری میوه)، تعداد میوه در بوته، وزن میوه در بوته (گرم)، عملکرد میوه (گرم)، طول و عرض میوه (سانتیمتر) بودند. نتایج تجزیه واریانس لاین×تستر نشان داد میانگین مربعات والدین و تسترها برای تمامی صفات به‌جز طول و عرض میوه و میانگین مربعات تلاقی‌ها و لاین‌ها برای تمامی صفات به‌جز طول میوه معنیدار بودند. اثر لاین×تستر برای تمامی صفات به‌جز تعداد میوه در بوته و طول میوه معنیدار بود. لاین SC برای بهبود صفات تعداد روز تا اولین گلدهی، زودرسی، ارتفاع بوته، وزن میوه در بوته و عرض میوه و لاین V برای بهبود صفت تعداد میوه در بوته ترکیب‌شونده‌های عمومی مناسبی با تسترها بودند. تستر L برای بهبود تمام صفات به‌جز عملکرد و تستر MZ برای بهبود صفت ارتفاع بوته بهترین ترکیب‌شونده‌های عمومی با لاینهای مادری بودند. در میان تلاقی‌ها، تلاقی SC×L برای بهبود صفات زودرسی و عرض میوه و تلاقی‌های SC×R و V×MZ بهترتیب برای بهبود صفات ارتفاع بوته و وزن میوه در بوته ترکیب‌شونده‌های خصوصی مطلوبی بودند. بررسی متوسط وضعیت ژنوتیپها نشان داد از میان ارقام والدینی، لاین SC و از میان تلاقی‌ها، ژنوتیپ L×SC کمترین میانگین‌ها را برای صفات تعداد روز تا اولین گلدهی و زودرسی داشتند. همچنین لاین SC برای صفت تعداد میوه در بوته و تلاقی L×SC برای صفات وزن میوه در بوته، عملکرد و عرض میوه بیشترین میانگین‌ها را به خود اختصاص دادند. در میان والدین، لاینهای مادری SC و V بهترتیب برای صفات تعداد میوه در بوته و ارتفاع بوته، تستر L برای صفت عملکرد میوه و تستر MZ برای صفات وزن میوه در بوته و عرض میوه بیشترین میانگین‌ها را ثبت کردند. در میان تلاقی‌ها، تلاقی L×SC برای صفات وزن میوه در بوته، عملکرد و عرض میوه، تلاقی L×V برای صفت تعداد میوه در بوته و تلاقی V×MZ برای صفت ارتفاع بوته بیشترین میانگین‌ها را به خود اختصاص دادند. بهطور کلی، بررسی متوسط وضعیت ژنوتیپها نشان داد هیبرید L×SC برای صفات تعداد روز تا اولین گلدهی، زودرسی، وزن میوه در بوته، عملکرد میوه و طول و عرض میوه برتر از والدین خود میباشد. برآورد واریانس‌های افزایشی و غیرافزایشی نشان داد در صفات ارتفاع بوته و وزن میوه در بوته، واریانس افزایشی نقش اصلی داشته و گزینش از میان نسل‌های درحال تفکیک روش اصلاحی مناسبی برای صفات مذکور است. درحالی‌که برای صفات تعداد روز تا اولین گلدهی، زودرسی و عملکرد سهم واریانس غیرافزایشی بیشتر از واریانس افزایشی بود، لذا برای بهبود صفات مذکور تولید هیبرید توصیه میشود.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
سعید شیوخی سوغانلو؛ محمدعلی غلامی؛ یوسف قاسمی
چکیده
بهمنظور ارزیابی تأثیر تنش آبی و پساب شهری بر غلظت فلزات سنگین، عملکرد و برخی ویژگیهای گیاه ریحان، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با تیمارهای آزمایشی شامل؛ عامل اول منبع آبیاری (I) در دو سطح )پساب و آب چاه) و عامل دوم تنش آبی (S) در شش سطح کمترین تنش (S1 and S2)، تنش متوسط (S3 and S4) و تنش شدید (S5 and S6) در سه تکرار در مزرعه ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی تأثیر تنش آبی و پساب شهری بر غلظت فلزات سنگین، عملکرد و برخی ویژگیهای گیاه ریحان، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با تیمارهای آزمایشی شامل؛ عامل اول منبع آبیاری (I) در دو سطح )پساب و آب چاه) و عامل دوم تنش آبی (S) در شش سطح کمترین تنش (S1 and S2)، تنش متوسط (S3 and S4) و تنش شدید (S5 and S6) در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. بر پایه یافتهها، آبیاری با پساب باعث افزایش ارتفاع گیاه، وزن تر، وزن خشک، قطر ساقه، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارتنوئید در مقایسه با آبیاری با آب چاه شد. در حالی‌که تأثیر چندانی بر میزان فلاونوئید، فنل و فعالیت آنتیاکسیدانی نداشت. در شرایط ایجاد کمترین تنش بویژه سطح S1، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، فلاونوئید، فنل و فعالیت آنتیاکسیدانی برگ ریحان بهترتیب با کاهش 3/63، 8/32، 7/40، 8/45، 3/46، 5/55 و 8/9 درصدی نسبت به شرایط تنش شدید S6، روبهرو شد. این در حالی بود که بیشترین میزان ارتفاع گیاه، وزن تر، وزن خشک و قطر ساقه در سطح کمترین تنش S1، بهترتیب با 6/48 سانتیمتر، 5/11 و 51/3 گرم در تک بوته و 4/3 میلیمتر مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که غلظت فلزات سرب و کادمیوم تحت تاثیر اثر متقابل منبع آبیاری و تنش آبی قرار گرفت. به‌طوری‌که بیشترین غلظت سرب و کادمیوم در تیمار آبیاری با پساب و سطوح تنش S4 و S5 بهترتیب با 42/13، 40/13، 50/10 و 53/10 میلیگرم بر کیلوگرم مشاهده شد. این در حالی بود که غلظت فلزات کروم و نیکل دستخوش تغییرات چندانی نشد. بر پایه یافتهها، میتوان سطوح تنش S4 و S5 را در بهرهوری آب مناسب دانست و استفاده از پساب شهری در آبیاری گیاه ریحان را با در نظر گرفتن استانداردهای مجاز موجود، توصیه کرد.
مقالات پژوهشی
سبزیکاری
میترا جباری؛ رضا درویش زاده
چکیده
با توجه به اهمیت اقتصادی عملکرد میوه و لزوم انتخاب گیاهان با بهرهوری بالا در برنامههای بهنژادی، پژوهش حاضر به منظور تعیین ویژگیهای مورفولوژیک تأثیرگذار در عملکرد میوه و ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم آنها در 30 تودهی فلفل ایرانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار به صورت گلدانی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اقتصادی عملکرد میوه و لزوم انتخاب گیاهان با بهرهوری بالا در برنامههای بهنژادی، پژوهش حاضر به منظور تعیین ویژگیهای مورفولوژیک تأثیرگذار در عملکرد میوه و ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم آنها در 30 تودهی فلفل ایرانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار به صورت گلدانی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1396-1395 اجرا گردید. نتایج حاصل از همبستگیهای فنوتیپی نشان داد که عملکرد میوه دارای همبستگی مثبت و معنیدار با صفات قطر میوه، دور میوه، وزن گوشت و وزن تک میوه بود، اما صفات تعداد میوه و طول میوه همبستگی فنوتیپی منفی و معنیداری با عملکرد میوه داشتند. در بررسی همبستگی ژنتیکی، رابطه مثبت، قوی و معنیداری بین عملکرد با وزن گوشت میوه (907/0)، دور میوه (891/0)، قطر میوه (697/0)، وزن تک میوه (646/0) و دور بوته (381/0) مشاهده گردید. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام برای عملکرد میوه هفت صفت وزن گوشت، دور بوته، قطر میوه، تعداد میوه، ارتفاع بوته، وزن کل بذر و تعداد شاخه به عنوان مؤثرترین صفات بر عملکرد میوه وارد مدل شدند که در مجموع 6/84 درصد از تغییرات کل عملکرد میوه را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر صفات قطر میوه (709/0) و وزن گوشت (289/0) بهترتیب بیشترین اثر مثبت و مستقیم را بر عملکرد میوه نشان دادند. قطر میوه دارای همبستگی ژنتیکی مثبت، قوی و معنیداری (697/0) با عملکرد میوه بود، همچنین اثر مستقیم مثبت (709/0) بر عملکرد میوه نشان داد که به طور تقریبی میتوان این دو ضریب را با هم برابر درنظر گرفت. لذا انتخاب مستقیم از طریق صفت قطر میوه میتواند در بهبود عملکرد میوه در تودههای فلفل مفید باشد.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
ابراهیم گنجی مقدم؛ احمد مصطفی پور؛ محبوبه زمانی پور
چکیده
سرشاخهکاری یک رویکرد جدید برای افزایش بهرهوری باغات مسن، جوانسازی و تغییر رقم آنهاست. با این هدف، تحقیقی در استان خراسان رضوی طی سه سال انجام شد. این پروژه در سه منطقه چناران، نیشابور و طرقبه شاندیز و شامل سه آزمایش مستقل بود. در هر سه آزمایش، پس از رشد پیوندک، میزان سازگاری و درصد گیرایی، رشد رویشی پیوندک، شروع باردهی، عملکرد، ...
بیشتر
سرشاخهکاری یک رویکرد جدید برای افزایش بهرهوری باغات مسن، جوانسازی و تغییر رقم آنهاست. با این هدف، تحقیقی در استان خراسان رضوی طی سه سال انجام شد. این پروژه در سه منطقه چناران، نیشابور و طرقبه شاندیز و شامل سه آزمایش مستقل بود. در هر سه آزمایش، پس از رشد پیوندک، میزان سازگاری و درصد گیرایی، رشد رویشی پیوندک، شروع باردهی، عملکرد، و ارزیابی اقتصادی بررسی شد. در آزمایش اول، جهت تعیین نوع پیوند و رقم بر موفقیت و درصد گیرایی پیوند، از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و هر تکرار شامل 3 پیوند استفاده شد. فاکتور اول نوع پیوند در دو سطح (اسکنه و تاجی) و فاکتور دوم رقم در سه سطح (’استلا‘، ’سویت هارت‘ و ’سان برست‘) بود. نتایج نشان دادند که رقم ’سان برست‘ با 8/86 درصد گیرایی از بیشترین درصد و رقم ’استلا‘ با 3/64 درصد از کمترین درصد گیرایی پیوند برخوردار بودند. هم چنین، پیوند اسکنه نسبت به پیوند تاجی از درصد گیرایی بالاتری برخوردار بود. بنابراین، پیوند اسکنه با 65 درصد نسبت به پیوند تاجی با 13 درصد از موفقیت بیشتری برخوردار بود. در آزمایش دوم، ارزیابی اثر سن درخت و رقم بر درصد گیرایی پیوند انجام گرفت که جهت اجرای این مرحله از آزمایش فاکتوریل دو عامله، فاکتور اول سن درخت در دو سطح (10 و بالاتر از 20 سال) و فاکتور دوم نوع پیوند (اسکنه و تاجی) استفاده شد. نتایج نشان دادند که با افزایش سن درخت، درصد گیرایی پیوند بشدت کاهش یافت. درصد گیرایی پیوند در درختان جوان حدود 68 درصد و در درختان با سن بالای 25 سال 8 درصد بود. بر این اساس، انجام پیوند سرشاخه کاری در درختان مسن توصیه نمی گردد. در آزمایش سوم، اثر نگهداری شاخه آبکش و رقم بر درصد موفقیت پیوند بررسی شد که این مرحله از آزمایش فاکتوریل دو عامله که عامل اول حضور یا عدم حضور شاخه پرستار و عامل دوم رقم در سه سطح (’استلا‘، ’سان برست‘، ’سویت هارت‘) بود، استفاده شد. ارزیابی اولیه نشان داد که نگهداشت شاخه پرستار در سرشاخهکاری گیلاس تاثیر معنیداری در گیرایی پیوند ندارد. درصد گیرایی پیوند در درختان بدون شاخه پرستار حدود 78 درصد و در درختان با شاخه پرستار حدود 63 درصد بود. بر این اساس، نگهداری شاخه پرستار در سرشاخهکاری گیلاس توصیه نمی‌گردد. به طور کلی، سرشاخهکاری در درختان گیلاس به منظور تغییر رقم باغ و بهرهوری بهتر باغ توصیه می‌گردد.
مقالات پژوهشی
میوه کاری
محمد علی احمدی؛ سعید دقیقی؛ فرهاد آذرمی آتاجان؛ حسن بیات
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی کلرید کلسیم و سولفات پتاسیم بر خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه عناب دو آزمایش جداگانه (در دو منطقه سیوجان و ماژان) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان خوسف استان خراسان جنوبی در سال 1401 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کلرید کلسیم (صفر، 5/0 و 1 درصد) و سولفات ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی کلرید کلسیم و سولفات پتاسیم بر خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه عناب دو آزمایش جداگانه (در دو منطقه سیوجان و ماژان) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان خوسف استان خراسان جنوبی در سال 1401 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کلرید کلسیم (صفر، 5/0 و 1 درصد) و سولفات پتاسیم (صفر، 1/0 و 3/0 درصد) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که محلولپاشی کلرید کلسیم و سولفات پتاسیم در باغ سیوجان و ماژان بر خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه عناب معنیدار بود. در باغ سیوجان بیشترین وزن تر (07/4 گرم) و خشک میوه (89/1 گرم)، طول (11/29 میلیمتر) و قطر (52/21 میلیمتر) میوه و سفتی بافت (81/18 نیوتون بر سانتیمتر مربع) در سطح 5/0 درصد کلرید کلسیم بهدست آمد. همچنین تیمار محلولپاشی 5/0 درصد کلرید کلسیم در باغ سیوجان دارای بالاترین میزان کارتنوئید (473/0 میلیگرم در 100 گرم وزن تر) و فنول کل (66/10 میلیگرم اسیدگالیک در 100 گرم وزن تر) میوه بود. در باغ سیوجان بیشترین میزان کلسیم و پتاسیم میوه در سطح 1 درصد کلرید کلسیم بهدست آمد. در باغ ماژان بیشترین وزن تر (9/3 گرم) و خشک میوه (37/1 گرم)، طول و قطر میوه و سفتی بافت از محلولپاشی 5/0 درصد کلرید کلسیم بهدست آمد. بالاترین میزان کارتنوئید (443/0 میلیگرم در 100 گرم وزن تر) و فنول میوه (53/9 میلیگرم اسید گالیک در 100 گرم وزن تر) در باغ ماژان در سطح 5/0 درصد کلرید کلسیم بهدست آمد. بیشترین محتوی کلسیم و پتاسیم میوه باغ ماژان در تیمار 1 درصد کلرید کلسیم حاصل شد. در باغ سیوجان بالاترین وزن تر (63/3 گرم) و خشک میوه (89/1 گرم)، طول (41/28 میلیمتر) و قطر (91/20 میلیمتر) میوه و سفتی بافت (61/18 نیوتون بر سانتیمتر مربع) در سطح 3/0 درصد سولفات پتاسیم بهدست آمد. بالاترین میزان شاخصهای بیوشیمیایی میوه عناب در باغ سیوجان از سطح 3/0 درصد سولفات پتاسیم بهدست آمد. اثر متقابل محلولپاشی کلرید کلسیم و سولفات پتاسیم بر وزن تر و خشک میوه، طول میوه و کارتنوئید میوه باغ سیوجان معنیدار بود. در باغ ماژان نیز صفات وزن تر و خشک میوه، میزان کارتنوئید و فنول کل میوه تحت تأثیر اثر متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت و بیشترین میزان این صفات در سطح 5/0 درصد کلرید کلسیم و 3/0 درصد سولفات پتاسیم بهدست آمد. بر اساس نتایج این تحقیق، محلولپاشی 5/0 درصد کلرید کلسیم و 3/0 درصد سولفات پتاسیم بهعنوان مؤثرترین تیمارها در این آزمایش، میتواند نقش مؤثری در افزایش کمیت و کیفیت میوه عناب داشته باشند.
مقالات پژوهشی
بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی
رضا شفیعی؛ محمدرضا عبداللهی؛ اصغر میرزائی اصل؛ سید سعید موسوی؛ حسن ساریخانی
چکیده
تولید گیاهان هاپلویید، یک موضوع با اهمیت در برنامههای به نژادی جهت دستیابی سریع به لاینهای خالص به منظور تولید بذر هیبرید میباشد. در پژوهش حاضر، پاسخ بساک‌های دو گونه گل جعفری (Tagetes spp.) به القاء آندروژنز در کشت بساک در قالب دو آزمایش مجزا بررسی شد. در آزمایش اول، اثر متقابل ژنوتیپ (T1، T2، T3، T4 و T5) و اندازه غنچه (5-3، 10-5 و 15-10 میلیمتر) ...
بیشتر
تولید گیاهان هاپلویید، یک موضوع با اهمیت در برنامههای به نژادی جهت دستیابی سریع به لاینهای خالص به منظور تولید بذر هیبرید میباشد. در پژوهش حاضر، پاسخ بساک‌های دو گونه گل جعفری (Tagetes spp.) به القاء آندروژنز در کشت بساک در قالب دو آزمایش مجزا بررسی شد. در آزمایش اول، اثر متقابل ژنوتیپ (T1، T2، T3، T4 و T5) و اندازه غنچه (5-3، 10-5 و 15-10 میلیمتر) و در آزمایش دوم، اثر متقابل روش اعمال تیمار مانیتول (اضافه کردن غلظت‌های مختلف مانیتول به محیط کشت اصلی و پیش‌تیمار بساک‌ها با محیط کشت مایع حاوی غلظت‌های مختلف مانیتول بمدت 24 ساعت) و غلظت‌های مختلف مانیتول (صفر، 1/0، 2/0، 3/0، 4/0 و 5/0 مولار) بر القاء آندروژنز در کشت بساک گل جعفری بررسی گردید. نتایج نشان داد که مرحله میکروسپوری مناسب جهت کشت بساک گیاه گل جعفری مرحله تک هسته‌ای میانی تا دوهسته‌ای ابتدایی میباشد و مراحل میکروسپوری مذکور در غنچه‌هایی با اندازه 10-5 میلیمتر مشاهده شد. همچنین ژنوتیپ‌های T3 و T4 بیشترین پاسخ به آندروژنز را نشان دادند. در آزمایش دوم بیشترین درصد کالوسزایی از تیمار محیط کشت جامد حاوی 2/0 مولار مانیتول با 55/95 درصد کالوسزایی بدست آمد. پیش‌تیمار با محیط کشت مایع حاوی 5/0 مولار مانیتول در روش دوم از نظر صفت تعداد نوساقه به ازای هر بساک و تعداد نوساقه به ازای هر کالوس برتری نشان داد. پیش‌تیمار با محیط کشت مایع حاوی 2/0 مولار مانیتول با باززایی گیاه کامل 11/31 درصد از نظر این صفت بعنوان برترین تیمار شناخته شد. نتایج شمارش کروموزومی نشان داد که از ۵ گیاه بررسی شده ۳ گیاه دی هاپلوئید بودند و ۲۴ کروموزوم در سلولهای نوک ریشه‌شان داشتند در حالی‌که گیاهان مادری بررسی شده تتراپلوئید بودند و ۴۸ کروموزوم در سلولهای نوک ریشه‌شان نشان دادند.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
مجید راحمی؛ محمد حسن نظران؛ سمیرا ابولقاسمی؛ سحر صداقت؛ مریم زارع
چکیده
استفاده از تیمارهای گرمایی به همراه کلسیم به عنوان روشهای فیزیکی مطمئن، و جایگزین به منظور کاهش آسیب سرمازدگی رو به افزایش است. در این پژوهش اثر تیمارهای پس از برداشت کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم بر سرمازدگی و ویژگیهای فیزیولوژیکی پرتقال رقم ’محلی داراب‘، فارس، در دمای 5/2±0 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 85 درصد به مدت 60 تا ...
بیشتر
استفاده از تیمارهای گرمایی به همراه کلسیم به عنوان روشهای فیزیکی مطمئن، و جایگزین به منظور کاهش آسیب سرمازدگی رو به افزایش است. در این پژوهش اثر تیمارهای پس از برداشت کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم بر سرمازدگی و ویژگیهای فیزیولوژیکی پرتقال رقم ’محلی داراب‘، فارس، در دمای 5/2±0 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 85 درصد به مدت 60 تا 120 روز بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی که فاکتور اول شامل کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم با غلظت های صفر، 3 و 6 درصد در آب سرد 20 درجه سلسیوس (شاهد) به مدت 25 دقیقه و آب گرم 45 درجه سلسیوس به مدت 15 دقیقه و فاکتور دوم زمان انبارمانی 60 روز و 120 روز بود. پس از انبارمانی ویژگیهای کمی و کیفی بررسی شدند. تیمارهای کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم به همراه آب گرم در مقایسه با شاهد سبب کمتر شدن کاهش از دست دادن وزن، مواد جامد محلول، اسیدیته، آسکوربیک اسید، نشت یونی و مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز گردید. نتایج نشان داد که ترکیبات کلسیم همراه با آب گرم سبب حفظ میزان کلسیم، افزایش روشنایی و مقدار کروما و زاویه هیو در پوست میوه شدند. بین نانو کلات کلسیم و کلرید کلسیم در غنیسازی کلسیم در گوشت و پوست میوه تفاوت معنیداری دیده شد به‌طوری‌که نانو کلات کلسیم در مقایسه با کلرید کلسیم در پوست میوه تا 44 درصد و در گوشت میوه تا 41 درصد موجب حفظ بیشتر میزان کلسیم شد. نانوکلات کلسیم 3 و 6 درصد در دو ماه انبارداری نسبت به کلرید کلسیم بهترتیب 159 و 400 درصد ثبات بیشتری در وزن میوه ایجاد کرد. میزان آسکوربیک اسید در میوههای تیمار شده با نانوکلات کلسیم 6 درصد بعد از دو و چهار ماه انبارداری تا 73 درصد بیشتر از کلرید کلسیم مشاهده شد. نانو کلات کلسیم 3 درصد نسبت به کلرید کلسیم در طی دو ماه انبارداری تا 6/39 درصد از نشت یون پتاسیم جلوگیری کرد. مشخص گردید غوطه‌وری میوهها در تیمارهای نانو کلات کلسیم 3 یا 6 درصد به همراه تیمار دمایی آب گرم یا سرد، میتواند در بهبود و حفظ کیفیت میوههای پرتقال محلی در طول انبارمانی سرد تأثیر بسزایی داشته باشد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
مهدی مرادی؛ بهرام عابدی؛ حسین آرویی؛ ساسان علی نیائی فرد؛ کمال قاسمی بزدی
چکیده
نور منبع انرژی برای فتوسنتز و عاملی تحریک‌کننده برای رشد و نمو گیاه میباشد. جنبههای مختلف نور شامل شدت، کیفیت و دوره تابش نور، رشد و نمو گیاهان و واکنش مربوط به روابط گازی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مطالعه حاضر به منظور بررسی عملکرد فتوسنتزی، شاخصهای رشدی و میزان اسانس گیاه مریم گلی در واکنش به طیف‌های مختلف نوری از شش ...
بیشتر
نور منبع انرژی برای فتوسنتز و عاملی تحریک‌کننده برای رشد و نمو گیاه میباشد. جنبههای مختلف نور شامل شدت، کیفیت و دوره تابش نور، رشد و نمو گیاهان و واکنش مربوط به روابط گازی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مطالعه حاضر به منظور بررسی عملکرد فتوسنتزی، شاخصهای رشدی و میزان اسانس گیاه مریم گلی در واکنش به طیف‌های مختلف نوری از شش تیمار نوری شامل نور سفید، قرمز، آبی و سه نور ترکیبی (قرمز30:آبی70، قرمز50:آبی50 و قرمز70:آبی30) ساطع شده از لامپ‌های LED با شدت نوری 10±250 میکرومول فوتون بر متر مربع در ثانیه در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار استفاده شد. نتایج بهدست آمده حاکی از تاثیر معنیدار طیف‌های مختلف نوری بر صفات مورد بررسی در سطح پنج و یک درصد بود. درصد بیشتر نور قرمز به ویژه نور ترکیبی قرمز70:آبی30 باعث بهبود شاخصهای رشدی گیاه گردید. ارزیابی‌های فتوسنتزی نشان داد بیشترین شدت فلورسانس در تمامی مراحل تست OJIP متعلق به نور قرمز و کمترین مقدار فلورسانس در نورهای ترکیبی قرمز50:آبی50 و قرمز70:آبی30 بود. کارایی سیستم تجزیه آب فتوسیستم II (Fv/F0) و حداکثر کارائی فتوسیستم II (Fv/Fm) در تیمار نور قرمز حداقل بودند. نور قرمز باعث کاهش شاخص کارایی سیستم به ازای نور جذب شده (PIABS) و افزایش عملکرد کوانتومی اتلاف انرژی (ФD0)، میزان جذب نور به ازای هر مرکز واکنش (ABS/RC) و میزان گرفتن الکترون (TR0/RC) شد. بیشترین و کمترین گشودگی دهانه‌ی روزنه بهترتیب در نور آبی و قرمز به دست آمد. نتایج نشان داد با افزایش نسبت نور قرمز، ابعاد و منفذ روزنه کوچکتر و موجب کاهش نرخ تعرق و اتلاف آب برگ و بهبود قابلیت حفظ آب برگ شد و بالعکس گیاهانی که تحت نور آبی پرورش یافته‌اند، دارای روزنه‌های بزرگتر با شکاف روزنه‌ای عریض‌تر بودند. طول و عرض روزنه در محیط نوری آبی نسبت به نور قرمز بهترتیب 52/20 و 47/10 درصد افزایش نشان داد. به نظر می‌رسد به وجود آمدن این خصوصیات روزنه‌ای در شرایط با نسبت زیاد نور آبی باعث افزایش هدایت روزنه‌ای و افزایش نرخ تعرق و کاهش محتوی نسبی آب برگ در گیاهان پرورش‌یافته در نور آبی گردیده است. بیشترین مقدار اسانس (75/1 درصد حجمی وزنی) در محیط نوری قرمز70:آبی30 مشاهده شد و نسبت به نور سفید افزایش 33/32 درصدی را نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد، برای تولید تجاری گیاه مریم گلی در محیط‌های کنترل شده با سیستم‌های نوردهی مصنوعی برای بهینه‌شدن تبادلات گازی گیاه (فتوسنتز و تعرق)، بهبود خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی، نور ترکیبی قرمز70:آبی30 مناسب میباشد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
اسما مشت زن؛ علیرضا یاوری؛ مژگان سلیمانی زاده
چکیده
مریمگلی دارویی با نام علمیSalvia officinalis L. گیاهی علفی و چندساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. این گیاه بهدلیل دارا بودن اسانس، یک گیاه مهم اقتصادی در نظر گرفته میشود. امروزه اسانس این گونه، در صنایع داروسازی، عطرسازی و فرآوردههای آرایشی- بهداشتی کاربردهای مهمی دارد. خشک کردن فرآیند پس از برداشتی است که در کشت و کارهای ...
بیشتر
مریمگلی دارویی با نام علمیSalvia officinalis L. گیاهی علفی و چندساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. این گیاه بهدلیل دارا بودن اسانس، یک گیاه مهم اقتصادی در نظر گرفته میشود. امروزه اسانس این گونه، در صنایع داروسازی، عطرسازی و فرآوردههای آرایشی- بهداشتی کاربردهای مهمی دارد. خشک کردن فرآیند پس از برداشتی است که در کشت و کارهای با مقیاس صنعتی، بهدلیل حجم بالای گیاه تازه تولیدی نیازمند فضای مکانی بزرگ و هزینههای بالا، چه به لحاظ سختافزاری و چه به لحاظ نیروی انسانی، میباشد تا پس از آن جهت استخراج اسانس به کارخانه انتقال یابد. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی عملکرد کمی و کیفی اسانس گیاه مریمگلی دارویی در نوبتهای برداشت مختلف در طول فصل رشد از گیاه تازه و خشک در شرایط آب و هوایی شهرستان سعادتشهر استان فارس انجام شد. بدین منظور، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سه نوبت برداشت و عامل دوم نوع ماده گیاهی (تازه و خشک) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوبت برداشت × نوع ماده گیاهی بر بازده اسانس گیاه مریم گلی در سطح احتمال ۱ درصد معنیدار شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل نوبت برداشت و نوع ماده گیاه نشان داد که بالاترین بازده اسانس گیاه مریم گلی مربوط به نوبت برداشت دوم و ماده گیاهی خشک که معادل ۱۸/۱ درصد (وزنی/وزنی) بود، بهدست آمد که نسبت به دیگر تیمارها، اختلاف معنیداری را نشان داد. بررسی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس این گونه مشخص کرد که در مجموع ۳۴ ترکیب در اسانس سرشاخههای گلدار گیاه مریمگلی در نمونههای جمعآوری شده شناسایی شد. هیدروکربنهای منوترپنی گروه اصلی سازنده ترکیبات در همه نمونههای گیاهی مورد مطالعه بود. ترکیبهای شاخص تشکیلدهنده اسانس عبارت از 1، 8- سینئول، آلفا- توجون، بتا- پینن و کامفور بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوبت برداشت × نوع ماده گیاهی بر 1، 8- سینئول معنیدار نمیباشد، اما در ترکیبات آلفا- توجون و کامفور در سطح احتمال ۱ درصد و در بتا- پینن در سطح احتمال ۵ درصد معنیدار گردید. در مجموع یافتههای حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین عملکرد کمی اسانس در شرایط آب و هوایی سعادتشهر استان فارس، از ماده گیاهی خشک و در نوبت برداشت دوم حاصل شد. این در حالی است که بیشترین میزان ترکیبهای هیدروکربن، بهعنوان شاخص کیفی اسانس مریمگلی، در نوبت برداشت سوم در هر دو ماده گیاهی تازه و خشک مشاهده شد.
مقالات پژوهشی
فیزیولوژی پس از برداشت
حمید سلیمانی؛ میترا اعلائی؛ مسعود ارغوانی
چکیده
گل رز از جمله گلهای مهم شاخه بریده میباشد که به دلیل عدم شرایط مناسب نگهداری در زمان پس از برداشت راندمان تولید این گل به شدت کاهش مییابد. در این تحقیق، اثر کاربرد نانو ذرات کلسیم قبل از برداشت همراه با کاربرد نانو ذرات نقره پس از برداشت بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی گلهای شاخه بریده رز رقم ‘Classic Cezanne’ مورد بررسی قرار ...
بیشتر
گل رز از جمله گلهای مهم شاخه بریده میباشد که به دلیل عدم شرایط مناسب نگهداری در زمان پس از برداشت راندمان تولید این گل به شدت کاهش مییابد. در این تحقیق، اثر کاربرد نانو ذرات کلسیم قبل از برداشت همراه با کاربرد نانو ذرات نقره پس از برداشت بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی گلهای شاخه بریده رز رقم ‘Classic Cezanne’ مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر در سال 1400 در گلخانه تجاری تولید گل رز در شهرستان نظرآباد استان البرز و موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی انجام شد. نانو ذرات کلسیم با غلظت‌های (صفر، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) هر ده روز (از دو ماه قبل از برداشت) روی بوته‌های گل رز اسپری شدند. پس از برداشت گلها و انتقال آنها به آزمایشگاه، نانو ذرات نقره در غلظت‌های صفر، 5 و 10 میلیگرم در لیتر به آب مقطر حاوی ساکارز سه درصد گل اضافه شد. پس از برداشت گلها در بازه زمانی صفر، 4، 8 و 12 روز صفات عمرگلجای، قطر گل، وزن تر نسبی شاخه گلها، میزان نسبی محلول جذب شده، پروتئین کل، مالون دی آلدئید و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز مورد ارزیابی قرار گرفتند. عمرگلجایی تحت تاثیر تیمار با نانو ذرات کلسیم و نانو ذرات نقره (10 میلیگرم بر لیتر) نسبت به شاهد 4 روز افزایش یافت. براساس نتایج، در روز دوازدهم اندازه‌گیری تیمار نانو ذرات کلسیم و نقره (غلظت 10 میلیگرم در لیتر) در مقایسه با شاهد (صفر میلیگرم در لیتر) باعث افزایش (14 درصد) قطر گل، وزن تر (12 درصد)، مقدار نسبی محلول جذب شده (46 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (21 درصد) و همچنین کاهش مالون دی آلدئید (37 دردصد) گردید. تیمارها باعث کاهش مقدار مالون دی آلدئید و همچنین افزایش میزان نسبی محلول جذب شده، پروتئین کل و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز شدند. از طرفی نانو ذرات مورد استفاده در این آزمایش باعث فعال شدن سیستم آنتیاکسیدانی آنزیمی در تیمارها شد. تیمار نانو ذرات کلسیم قبل از برداشت و نانو ذرات نقره پس از برداشت با فعال کردن سیستم آنزیم آنتیاکسیدانی و حفظ توانایی جذب محلول باعث افزایش عمر گلهای شاخه بریده رز شد. بهطور کلی تیمار با نانو ذرات کلسیم با غلظت 10 میلیگرم در لیتر قبل از برداشت و تیمار با نانو ذرات نقره با غلظت 10 میلیگرم در لیتر پس از برداشت، در روز دوازدهم موثرترین تیمار در اکثر صفات بودند. با توجه به نتایج بهدست آمده از تحقیق حاضر، میتوان نتیجه گرفت که استفاده از نانو ذرات کلسیم با نانو ذرات نقره در مقایسه با تیمار شاهد بر اکثر صفات تأثیر بسزایی داشته است. استفاده از نانو ذرات کلسیم با نانو ذرات نقره با افزایش جذب آب و در نتیجه افزایش وزن تازه نسبی، شرایط عمرگلجای را بهبود میبخشد.
مقالات پژوهشی
گیاهان دارویی
اسماء نجارزاده؛ حسن فرحبخش؛ مهدی ناصر علوی؛ روح اله مرادی؛ مهدی نقی زاده
چکیده
در سالهای اخیر استفاده از بیوچار توجه زیادی را به عنوان یک راهبرد قابل قبول برای افزایش بهرهوری گیاهان به خود جلب کرده است. در این مطالعه، تاثیر سه نوع بیوچار کود گاوی (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی)، پوست سبز گردو (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی) و تفاله گل محمدی (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی) به همراه عدم کاربرد بیوچار در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار ...
بیشتر
در سالهای اخیر استفاده از بیوچار توجه زیادی را به عنوان یک راهبرد قابل قبول برای افزایش بهرهوری گیاهان به خود جلب کرده است. در این مطالعه، تاثیر سه نوع بیوچار کود گاوی (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی)، پوست سبز گردو (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی) و تفاله گل محمدی (75/0، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی) به همراه عدم کاربرد بیوچار در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار بر خصوصیات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و عملکرد گیاه گاوزبان اروپایی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال 1400 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیوچار تفاله گل محمدی و پوست سبز گردو بهترتیب بیشترین و کمترین میزان کربن آلی پایدار را دارا بودند. تیمارهای مورد بررسی بطور معنیداری (p ≤0.01) صفات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و عملکرد گاوزبان اروپایی را تحت تاثیر قرار دادند. استفاده از بیوچار تفاله گل محمدی و کود گاوی موجب افزایش معنیدار (p ≤0.01) عملکرد و رنگیزههای فتوسنتزی نسبت به شاهد شدند. استفاده از بیوچار گل محمدی به میزان 5/2 درصد وزنی باعث افزایش 119 درصدی وزن اندام هوایی نسبت به تیمار عدم کاربرد بیوچار شد. تیمار 25/1 درصد وزنی از کود گاوی نیز 7/29 درصد وزن تر اندام هوایی را افزایش داد. بیوچار گردو نه تنها تاثیر مثبتی بر رشد و عملکرد گیاه نداشت، بلکه باعث کاهش رشد و عدم تولید گل در گاوزبان اروپایی شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار 5/2 درصد بیوچار تفاله گل محمدی (47/0 واحد بر گرم پروتئین) و 25/1 درصد بیوچار کود گاوی (64/ 0 واحد بر گرم پروتئین) حداکثر بود، میزان پرولین نیز در تیمار75/0 درصد بیوچار پوست گردو (6/10 میکرومول بر گرم وزن تر) بهطور معنیداری افزایش یافت. بطور کلی، نتایج نشان داد از بین بیوچارهای مورد بررسی، بیوچار تفاله گل محمدی با نسبت 5/2 درصد وزنی مناسب ترین تیمار از نظر بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و رشدی گاوزبان اروپایی بود.
