گیاهان دارویی
هدی ساجدی مهر؛ محیا ساجدی مهر؛ مجید عزیزی
چکیده
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در ...
بیشتر
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در پژوهش حاضر، تأثیر چهار دمای مختلف ( 5، 10، 15و 20 درجهی سانتیگراد) و چهار زمان متفاوت اسیدشویی با اسید سولفوریک ( 0، 5، 10، 15 دقیقه) بر جوانهزنی و خصوصیات میکرومورفولوژی بذور سه جمعیت (فریدونشهر، تیران و خوانسار) گیاه موسیر مورد بررسی قرار گرفت. از طرف دیگر، میکروسکوپ الکترونی اسکن (نگاره) (SEM) با درجات مختلفی از بزرگنمایی، برای تأثیر تیمار اسید سولفوریک، بر روی سطح بذور استفاده گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، صفات درصد جوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و طول ساقچه اندازهگیری شد. همچنین صفاتی نظیر قطر، طول، حجم و وزن بذور نیز مورد بررسی آماری قرار گرفتند. نتایج میکروسکوپ الکترونی نشان داد، در هر سه جمعیت بذور گیاه موسیر ایرانی، پوستهی بذر، پس از استفاده از تیمار اسیدشویی به وسیلهی اسید سولفوریک با زمان 15 دقیقه، دچار تغییرات محسوس و معنیداری نسبت به بذور شاهد شده و برجستگیهای سطح بذر، توسط اسید سولفوریک از بین رفته و سطح بذر حالت فرورفتگی و برآمدگیهای طبیعی خود را نسبت به شاهد ندارد. همچنین تأثیر دما، مدت زمان اسیدشویی و جمعیت بذور، برصفات درصد جوانهزنی، سرعتجوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشهچه و طول ساقهچه، در سطح احتمال یک درصد، معنیدار بود. جمعیت فریدونشهر، بیشترین درصدجوانهزنی (16/69 درصد)، سرعت جوانهزنی 7/3 (تعداد بذر در روز) و میانگین مدت زمان جوانهزنی 64/9 (تعداد بذر در روز ) را در دمای 5 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی داشت. بیشترین طول ساقهچه و طول ریشهچه (7/19 و 81/8 (میلیمتر) به ترتیب در جمعیت تیران با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی و جمعیت خوانسار با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 5 دقیقه اسیدشویی داشت. نتایج نشان میدهد، با توجه به خواب بذور و نیاز سرمایی در آنها، بهترین دما، برای جوانهزنی بذور گیاه موسیر، دمای 5 درجهی سانتیگراد با زمان 15 دقیقه اسیدشویی توسط اسید سولفوریک است. تنوع در جمعیتهای گیاه موسیر، تأثیر به سزایی در نحوهی عملکرد در بهبود جوانهزنی بذور، در این گیاه دارد. واژههای کلیدی: تنوع موسیر( مورفولوژی بذر )، چینه سرمایی، خراشدهی بذر، جوانهزنی، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)
گیاهان دارویی
مجید عزیزی؛ سمیه بیکی؛ زینب صفایی؛ میثم منصوری
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب (صفر، 100، 200 و 300 گرم بر مترمربع) و دور آبیاری (6 و 10 روز)، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار، روی برخی خصوصیات ریختشناختی (سطح برگ، وزن و عملکرد خشک ریشه)، بیوشیمیایی (میزان و عملکرد اسانس)، فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، میزان نسبی آب برگ، میزان کلروفیل a و b) گیاه دارویی سنبلالطیب (Valeriana officinalis L.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر ساده و متقابل این دو تیمار بر تمام صفات مورد ارزیابی معنیدار بود. استاکوزورب سطح 300 گرم بر مترمربع با دور آبیاری شش روز در مقایسه با سایر تیمارها، منجر به افزایش سطح برگ (96/204 سانتیمترمربع )، عملکرد خشک ریشه (23/0گرم بر مترمربع)، محتوای نسبی آب برگ (65/11درصد)، کلروفیل a (64/0میلیگرم بر گرم) و عملکرد اسانس (14/3 گرم بر مترمربع) گردید، درحالیکه بیشترین وزن خشک ریشه (37/18گرم بر گیاه) و درصد اسانس (69/0درصد حجمی/ وزنی) در تیمار استاکوزروب در سطح200 گرم بر مترمربع و دور آبیاری شش روز به دست آمد. بیشترین نشت الکترولیت (54/83 میکرو زیمنس بر سانتی متر) و حداکثر میزان کلروفیل b (26/0میلیگرم بر گرم) بهترتیب مربوط به شاهد و استاکوزورب 100 گرم بر متر مربع با دور آبیاری 10 روز بود. براساس نتایج این تحقیق، استفاده از پلیمر استاکوزورب در سطح 300 گرم بر متر مربع و دور آبیاری شش روز جهت مهار تنش خشکی و بهبود تمامی صفات اندازهگیریشده در سنبلالطیب پیشنهاد میگردد.
گیاهان دارویی
سمیه صادقی فرد؛ مجید عزیزی؛ سارا کریمی زینکانلو
چکیده
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت ...
بیشتر
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در زمان با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمانهای مختلف محلولپاشی اسیدسالیسیلیک (در سه زمان: آغاز رشد رویشی، در حین رشد رویشی و در زمان گلدهی) بهعنوان فاکتور اصلی و غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک در چهار سطح (2-10، 4-10 و6-10 مولار و صفر (شاهد)) بهعنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس، میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئیدها بودند. اثر متقابل اسیدسالیسیلیک × زمان محلولپاشی بر وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، میزان فنل کل و فلاونوئیدهای کل در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر (7/264 گرم بر مترمربع) و خشک (1/93 گرم بر مترمربع) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در زمان محلولپاشی در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن در شاهد در زمان گلدهی بهدست آمد. بیشترین ارتفاع بوته (29 سانتی متر) مربوط به تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن (2/23 سانتی متر) مربوط به شاهد در زمان گلدهی بود. بیشترین میزان ترکیبات فنل کل (5/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی و کمترین مقدار آن (24/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان گلدهی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید (31/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 4-10 مولار اسیدسالیسیلیک در حین رشد رویشی و کمترین میزان (17/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 6-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی به خود اختصاص دادند. بیشترین درصد اسانس (66/1 درصد) مربوط به غلظت 2-10 مولار و در زمان گلدهی و کمترین میزان آن (33/0 درصد) مربوط به شاهد (صفر) و در حین رشد رویشی بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بالاترین عملکرد اسانس (142/1 میلیگرم در مترمربع) در حین رشد رویشی و در غلظت 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و کمترین میزان آن (221/0 میلیگرم در مترمربع) در زمان گلدهی و در شاهد مشاهده گردید. در مجموع، میتوان اظهار نمود که بهمنظور دستیابی به بالاترین میزان عملکرد اسانس، میزان فنل کل و فلاونوئید کل، محلولپاشی غلظت اسیدسالیسیلیک 2-10 مولار در حین رشد رویشی مناسبترمیباشد.
گیاهان دارویی
زینب صفایی؛ مجید عزیزی؛ غلامحسین داوری نژاد؛ حسین آرویی
چکیده
خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که بهعنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. بهمنظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل ...
بیشتر
خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که بهعنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. بهمنظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی ترکیبات ضدتعرق کیتوزان (1، 5/0، 25/0 و صفر درصد)، موسیلاژ اسفرزه (5/1، 1، 5/0 و صفر درصد) و صمغ عربی (75/0، 5/0، 25/0 و صفر درصد) با سه تکرار قرار گرفتند. صفات اندازهگیری شده عبارت بودند از: عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و میزان روغن. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری و ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر تمامی صفات مورد مطالعه بهجز وزن هزار دانه داشتند. افزایش فواصل آبیاری عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه را کاهش داد. ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن داشتند. در بین تیمارهای مورد مطالعه، بیشترین عملکرد دانه (760 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (05/27 درصد) و کمترین آنها (419 کیلوگرم در هکتار و 57/23 درصد) بهترتیب در تیمارهای ترکیب ضدتعرق کیتوزان 1 درصد با فاصله آبیاری هشت روز و تیمار صمغ عربی 25/0 درصد با فاصله آبیاری 16 روز حاصل شد.
گیاهان دارویی
علیرضا مشرفی عراقی؛ سید حسین نعمتی؛ محمود شور؛ مجید عزیزی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی ...
بیشتر
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی فراهم گردید. خصوصیات رویشی و زایشی هر ژنوتیپ بهعلاوه میزان و عملکرد اسانس گونه مورد مطالعه در هر ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. بررسی کلی نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپها تنوع معنیداری (01/0≥P) از لحاظ صفات ریختشناسی، زراعی و میزان اسانس وجود دارد. نتایج بدست آمده از همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس نشان داد که اندامهای رویشی گیاه در راندمان اسانس تأثیر بیشتری نسبت به اندام زایشی داشتهاند. تجزیه خوشهای صفات مورد بررسی، ژنوتیپهای مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را میتوان به صفات مرتبط با عملکرد و شرایط اقلیمی مختلف در رویشگاه بومی این ژنوتیپها و عوامل ژنتیکی نسبت داد. در نهایت ژنوتیپ استانهای هرمزگان، خوزستان، کرمان، آذربایجان غربی و قزوین بهدلیل داشتن خصوصیات رویشی و زراعی بهتر و بازده بالای تولید اسانس نسبت به ژنوتیپهای دیگر میتوانند در برنامههای بهنژادی و اهلیسازی یا جهت کشت و تولید مورد توجه قرار گیرند.
گیاهان دارویی
احمد بالندری؛ مجید عزیزی؛ مهسا خدابنده
چکیده
انواع زرشک، ریزمیوههایی با رنگها و طعمهای جذاب هستند که تنوع بینظیری در ایران دارند. در این پژوهش خصوصیات بیوشیمیایی میوه دوازده ژنوتیپ بومی زرشک مورد مطالعه قرار گرفت. این خصوصیات شامل درصد مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، نسبت TSS/TA، pH، میزان فنل کل، فلاونوئید کل، آنتوسیانین کل، محتوای پروتئین، فیبر خام، ...
بیشتر
انواع زرشک، ریزمیوههایی با رنگها و طعمهای جذاب هستند که تنوع بینظیری در ایران دارند. در این پژوهش خصوصیات بیوشیمیایی میوه دوازده ژنوتیپ بومی زرشک مورد مطالعه قرار گرفت. این خصوصیات شامل درصد مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، نسبت TSS/TA، pH، میزان فنل کل، فلاونوئید کل، آنتوسیانین کل، محتوای پروتئین، فیبر خام، قند کل، عناصر معدنی شامل آهن، منیزیوم، روی و مس بودند. نتایج حاکی از تنوع بالای خصوصیات بیوشیمیایی در میان ژنوتیپها بود. کدژنوتیپ 1-13 دارای بیشترین TA (61/5 گرم اسید مالیک در 100 گرم وزن تر) و بیشترین TSS (ºBrix 50/5) بود. کدژنوتیپ 1-5 دارای بیشترین میزان فنل کل (61/1482 میلیگرم اسید گالیک) و کدژنوتیپ 2- 14 حائز بیشترین میزان فلاونوئید کل (53/837 میلیگرم کوئرستین) و آنتوسیانین کل (06/452 میلیگرم سیانیدین3 گلیکوزید) در یکصد گرم میوه خشک بود. بالاترین میزان فیبرخام (96/54 درصد)، آهن (49/138 قسمت در میلیون) و منیزیوم (39/1426 قسمت در میلیون) مربوط به کدژنوتیپ 1-10 و بالاترین میزان پروتئین (26/4 درصد) و مس (80/6 قسمت در میلیون) به کدژنوتیپ 2-14 اختصاص یافت. از لحاظ محتوای قند کل، دو کدژنوتیپ بی دانه و 3-5 به ترتیب با میزان 61/59 و 67/25 درصد قند، تفاوت چشمگیری نسبت به سایر کدژنوتیپها داشتند. در مجموع ارزیابی صفات اندازهگیری شده، کدژنوتیپ 2-14 به دلیل دارا بودن بالاترین میزان فلاونوئید کل، آنتوسیانین کل، پروتئین و مس ژنوتیپ برتر بود. بررسی خصوصیات بیوشیمیایی میوه زرشکهای بومی و بهرهوری از ارزشهای تغذیهای این محصول ارزشمند میتواند منجر به کسب دانش فنی در زمینه تهیه فرآوردههای غذایی زرشک به عنوان یک فناوری بومی شده و سبب توسعه اقتصادی در مناطق تولید زرشک گردد.
میوه کاری
محمود حسن آبادی؛ مجید عزیزی؛ غلامحسین داوری نژاد؛ حجت اله بداقی؛ حسین حکم آبادی
چکیده
در این مطالعه، تاثیر غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک بر برخی از خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی انگور رقم ’شاهرودی‘ طی سال 1393 مورد مطالعه قرار گرفته است. آزمایش بر روی بوتههای 13 ساله در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. بوتهها و خوشهها دو هفته پس از تشکیل میوه با محلول اسیدسالیسیلیک با غلظتهای صفر، ...
بیشتر
در این مطالعه، تاثیر غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک بر برخی از خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی انگور رقم ’شاهرودی‘ طی سال 1393 مورد مطالعه قرار گرفته است. آزمایش بر روی بوتههای 13 ساله در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. بوتهها و خوشهها دو هفته پس از تشکیل میوه با محلول اسیدسالیسیلیک با غلظتهای صفر، 1، 2 و 3 میلیمولار به صورت یکنواخت محلولپاشی شدند. ارزیابی صفات کمی و کیفی پس از برداشت میوهها صورت گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که کاربرد اسید سالیسیلیک بر کلیه صفات اندازهگیری شده در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بود. اثر بلوک به جزء در مورد صفت فنل کل و فلاونوئید در سایر صفات اندازهگیری شده معنیدار نبود. مقایسه میانگین دادهها نشان داد که در مورد صفات کلرفیلa، b، کل و کارتنوئیدها تیمار 2 میلیمولار اسید سالیسیلیک بهترین تیمار بود. در مورد صفات pH، نسبت قند به اسید و TSS تیمار شاهد بیشتر از سایر تیمارها بود. بیشترین میزان عملکرد به میزان 3/31 کیلوگرم به ازای هر بوته در تیمار 2 میلیمولار اسید سالیسیلیک و کمترین مقدار در تیمار شاهد به میزان 21 کیلوگرم به ازای هر بوته مشاهده شد. در مورد مقدار ترکیبات فنلی بیشترین میزان در تیمار 2 میلیمولار بر لیتر اسید سالیسیلیک (20/137 میلیگرم گالیک اسید در 100 گرم نمونه تازه) و کمترین مقدار در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین مقدار مواد جامد محلول در تیمار شاهد (34/18 درصد بریکس) و کمترین آن در تیمار 2 میلیمولار در لیتر اسید سالیسیلیک (95/16درصد بریکس) مشاهده شد. بر این اساس کاربرد غلظت 2 میلیمولار اسید سالیسیلیک بهترین غلظت بوده و شاهد کمترین تاثیر را در بهبود صفات ثبت شده داشت. بنابراین کاربرد اسید سالیسیلیک دو هفته پس از تشکیل میوه با غلظت 2 میلیمولار میتواند بعنوان تیمار مناسبی جهت افزایش خصوصیات کمی و کیفی انگور رقم ’شاهرودی‘ بکار برده شود.
گیاهان دارویی
مهسا خدابنده؛ مجید عزیزی؛ احمد بالندری؛ حسین آرویی
چکیده
زرشکها (Berberis spp.) گروه بزرگی از درختچههای خاردار همیشهسبز یا خزاندار متعلق به خانواده زرشک (Berberidaceae) هستند که به دلیل کاربردهای متعدد از قبیل مصارف خوراکی، خواص دارویی اندامهای مختلف آنها در پزشکی و همچنین به عنوان گیاهان زینتی از اهمیت ویژهای برخوردارند. گونههای زرشک با توجه به تنوع زیادی که دارند، یکی از ذخایر توارثی ...
بیشتر
زرشکها (Berberis spp.) گروه بزرگی از درختچههای خاردار همیشهسبز یا خزاندار متعلق به خانواده زرشک (Berberidaceae) هستند که به دلیل کاربردهای متعدد از قبیل مصارف خوراکی، خواص دارویی اندامهای مختلف آنها در پزشکی و همچنین به عنوان گیاهان زینتی از اهمیت ویژهای برخوردارند. گونههای زرشک با توجه به تنوع زیادی که دارند، یکی از ذخایر توارثی گیاهی ارزشمند کشورمان محسوب میشوند. یکی از اقدامات اولیه در مورد بهنژادی و بهبود کیفی محصول زرشک بیدانه، شناسایی و جمعآوری انواع ژنوتیپهای وحشی بیدانه و دانهدار زرشک میباشد. در پژوهش حاضر شانزده ژنوتیپ زرشک بومی ایران (زرشک بیدانه و پانزده ژنوتیپ دانهدار) از لحاظ برخی خصوصیات فیزیکی ارزیابی گردید. دامنه مقادیر این صفات شامل طول خوشه (29/6 - 67/1 سانتیمتر)، تعداد حبه در خوشه (90/23- 67/4 عدد)، طول حبه (87/11- 66/7 میلیمتر)، قطر حبه (39/7- 74/4 میلیمتر)، تعداد بذور سالم (73/1- 0 عدد)، تعداد بذور سقط شده (27/3- 0 عدد) در حبه، وزن صد حبه تازه (72/30- 89/10 گرم) و خشک (00/10- 32/3 گرم)، درصد گوشت (17/98- 93/51 درصد) و درصد بذور (07/48- 50/1 درصد)، درصد آّبمیوه (87/71- 22/51 درصد)، درصد رطوبت (84/11- 20/8 درصد) و شاخصهای رنگ L (13/38- 83/22)، a (76/37- 31/2) و b (52/21- 23/3-) تعیین شد. رنگ میوه ژنوتیپهای زرشک مورد بررسی بسیار متنوع و از رنگ نارنجی تا قهوهای و آبی تیره متغیر بودند. ژنوتیپ 2-5 بیشترین شباهت را از لحاظ ویژگیهای فیزیکی به زرشک بیدانه داشت. در مجموع میتوان اظهار نمود که ژنوتیپهای زرشک مورد بررسی از نظر خصوصیات میوه (رنگ، ابعاد حبه، درصد گوشت و بذر و غیره) تنوع قابل توجهی داشته و مواد ژنتیکی ارزشمندی جهت پژوهشهای بهنژادی آینده در زمینه بهبود خصوصیات کمی و کیفی ریزمیوه زرشک میباشند.
سبزیکاری
سید علی یعقوبی؛ سید حسین نعمتی؛ مجید عزیزی؛ محمود شور
چکیده
پیاز خوراکی از نظر قابلیت انبارمانی دارای تنوع ژنتیکی زیادی است که شرایط محیطی از جمله دما نیز بر روی آن اثر میگذارد. در این تحقیق قابلیت انبارمانی هشت توده پیاز خوراکی بومی افغانستان شامل «حنایی هرات»، «زردهرات»، «قرمزهرات»، «مزارشریف»، «کابل»، «سرپل»، «قندوز» و «بلخاب»، به همراه ...
بیشتر
پیاز خوراکی از نظر قابلیت انبارمانی دارای تنوع ژنتیکی زیادی است که شرایط محیطی از جمله دما نیز بر روی آن اثر میگذارد. در این تحقیق قابلیت انبارمانی هشت توده پیاز خوراکی بومی افغانستان شامل «حنایی هرات»، «زردهرات»، «قرمزهرات»، «مزارشریف»، «کابل»، «سرپل»، «قندوز» و «بلخاب»، به همراه رقم ایرانی «قرمزآذرشهر» و رقم تجاری «سویتگرانو» در دو دمای 5 درجه سانتیگراد و دمای انبار معمولی در طی 120 روز (6 دوره 20 روزه) بررسی شد. این آزمایش از نیمه آبان تا نیمه اسفند سال 1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی طرحریزی و اجرا گردید. نتایج نشان داد بین ارقام از نظر صفات انبارمانی (درصد کاهش وزن، درصد سبزشدن، طول جوانه سبز شده و وزن جوانه سبز شده به وزن سوخ)، تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. طی 120 روز انبارداری در انبار معمولی، بیشتر تودهها با سرعت زیادی شروع به سبزشدن کردند، به صورتی که در تودههای حنایی هرات، قرمز کابل، سرپل، بلخاب و قرمزآذرشهر، 50 روز و در تودههای بومی زردهرات، مزارشریف و رقم سویتگرانو، حدود 75 روز پس از شروع انبارداری حدود 50 درصد از سوخها سبزشدند، اما توده بومی قندوز و قرمزهرات به ترتیب بیشترین و کمترین ماندگاری (50 درصد سبزشدن پس از 105 و 35 روز در دمای انبار معمولی) را داشتند. کمترین کاهش وزن مربوط به توده قندوز (3/14 درصد در انبار معمولی و 7/12 درصد در 5 درجه سانتیگراد) و بیشترین کاهش وزن مربوط به توده بلخاب (6/20 درصد در انبار معمولی و 6/14 درصد در 5 درجه سانتیگراد) بود. همچنین بین دو شرایط دمایی از نظر صفات اندازهگیری شده در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنیدار وجود داشت. اثر متقابل زمان و رقم در مورد صفات کاهش وزن و سبزشدن، در سطح احتمال پنج درصد معنیدار شد، بنابراین الگوی کاهش وزن و سبزشدن ارقام طی دوره انباری با هم متفاوت بود. اثر متقابل زمان × شرایط دمایی در صفات کاهش وزن و سبزشدن در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد. کاهش وزن در دمای 5 درجه سانتیگراد روند خطی کاهشی و سبزشدن روند خطی افزایشی با شیب کم داشت، در حالی که در مورد دمای انبار معمولی یک الگوی منحنی شکل وجود داشته بهطوریکه در اواسط دوره، کاهش وزن کمتر و سبزشدن بیشتر بوده است. اثر متقابل دما×رقم، فقط در مورد کاهش وزن در سطح احتمال 5 درصد معنیدار شد. کاهش وزن سوخها، در دمای انبار معمولی در ابتدا و انتهای دوره انبارداری بیشتر بود، اما در دمای 5 درجه سانتیگراد، کاهش وزن طبق یک مدل خطی در طول زمان انبارمانی کاهش یافت. درصد سبزشدن سوخها، در دمای انبار معمولی در فواصل ابتدایی دوره انبارداری با سرعت زیاد افزایش یافت و در فواصل انتهایی انبارمانی ثابت شد، اما در دمای 5 درجه سانتیگراد، درصد سبزشدن طبق یک مدل خطی با شیب بسیار کمی در طول زمان افزایش داشت. در مجموع از بین ارقام و تودههای بومی مختلف پیاز مورد بررسی در این پژوهش، توده بومی قندوز انبارمانی بیشتری داشت. تنوع زیادی در انبارمانی تودههای پیاز بومی افغانستان وجود دارد که میتواند در برنامههای اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.
گیاهان دارویی
ژاله زندوی فرد؛ مجید عزیزی
چکیده
گل راعی به دلیل خواص ضدافسردگی بارز، یکی از مهمترین گیاهان دارویی است. کمیت و کیفیت نور اثر به سزایی بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، رشد و نمو کلی گیاه و تولید متابولیتهای ثانویه دارد. بهطوریکه با تغییرات کمی و کیفی نور میتوان رشد گیاه را در جهت دلخواه دستکاری نمود. در این پژوهش اثر طیفهای مختلف نور با شدت 1000 لوکس شامل ...
بیشتر
گل راعی به دلیل خواص ضدافسردگی بارز، یکی از مهمترین گیاهان دارویی است. کمیت و کیفیت نور اثر به سزایی بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، رشد و نمو کلی گیاه و تولید متابولیتهای ثانویه دارد. بهطوریکه با تغییرات کمی و کیفی نور میتوان رشد گیاه را در جهت دلخواه دستکاری نمود. در این پژوهش اثر طیفهای مختلف نور با شدت 1000 لوکس شامل نور سفید، قرمز، سبز و آبی که با فیلترهای رنگی ایجاد شده بر صفات مورفولوژیکی و میزان هیپریسین در گیاهچههای گل راعی (Hypericum perforatum L.) مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش بصورت طرح کاملاً تصادفی با 10 تکرار در جعبههایی به ابعاد 20×30 و با نشاهایی به ارتفاع 25 سانتیمتر انجام شد. آزمایش در اطاقک رشد بهترتیب با دمای روز و شب 25 و 21 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 45 درصد، 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین تعداد برگ، وزن تر و خشک پیکر رویشی و ریشه به گیاهان تیمار شده با نور سفید اختصاص دارد. در صفات ارتفاع گیاه، طول میانگره و تعداد گرهکهای سیاه برگ بیشترین میانگینها به ترتیب (98/22 سانتی متر، 23/1 سانتی متر و 77/17 عدد) مربوط به نور قرمز و کمترین میانگینها به ترتیب (37/16 سانتیمتر، 72/0 سانتیمتر و 88/13 عدد) مربوط نور سفید بود. بیشترین تا کمترین مقدار هیپریسین (0.08، 0.07، 0.05و 0.03 درصد) به ترتیب در گیاهچههای تحت تیمار با فیلترهای نوری قرمز، سفید، آبی و سبز مشاهده شد. بدین ترتیب جهت رشد بهینه گیاهچههای گل راعی به طول موجهای مختلف نوری در طی دوره رشدی گیاه، نیاز است.
مجید عزیزی؛ هدی احمدی؛ حسین آرویی
چکیده
به منظور بررسی اثر نوع بستهبندی، دما و زمان انبارداری بر ویژگیهای روغن بذر گل مغربی، آزمایشی به صورت کرت خرد شده در زمان بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل 4 سطح بستهبندی (بسته کاغذی، آلومینیومی، پی وی سی و سلوفان)، 2 سطح دما (درجه سانتیگراد 4 و دمای محیط) و 4 سطح مدت انبارداری (3، 6، 9 و 12 ماه) بودند. ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر نوع بستهبندی، دما و زمان انبارداری بر ویژگیهای روغن بذر گل مغربی، آزمایشی به صورت کرت خرد شده در زمان بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل 4 سطح بستهبندی (بسته کاغذی، آلومینیومی، پی وی سی و سلوفان)، 2 سطح دما (درجه سانتیگراد 4 و دمای محیط) و 4 سطح مدت انبارداری (3، 6، 9 و 12 ماه) بودند. در پایان هر دوره انبارداری، استخراج روغن با دستگاه سوکسله انجام و عدد اسیدی و عدد پراکسید به عنوان شاخص کیفی روغن بررسی شد. بر اساس نتایج آزمایش، اثر ساده دما، نوع بسته بندی و مدت انبارداری بر تمام ویژگیهای روغن گل مغربی معنیدار بود. پیش از انبارداری، درصد روغن 45/16 درصد بود که بعد ازگذشت 3 ماه با افزایش راندمان استخراج به 75/19 درصد و سپس با روند کاهشی شدید به 71/12 درصد در انتهای دوره 9 ماهه رسید و در خاتمه انبارداری، اندکی افزایش مشاهده شد. عدد اسیدی و عدد پراکسید، پیش از انبارداری به ترتیب mg KOH g-1 oil 16/1 و meq O2 kg-1 oil 4/2 گزارش گردید. بعد از گذشت 3 ماه، عدد پراکسید روغن، 14/3 و در خاتمه انبارداری به بالاترین میزان یعنی 82/9 میلیاکیوالان اکسیژن بر کیلوگرم روغن رسید. دمای محیط، از نظر بهبود میزان روغن و دمای 4 درجه سانتیگراد، از نظر حفظ کیفیت روغن مناسب بود. بذرهای موجود در بستههای کاغذی و سلوفان به ترتیب با 29/17 درصد و 75/16 درصد بیشترین میزان روغن را داشتند. انبارداری بذر در بسته سلوفان با توجه به عدد اسیدی و عدد پراکسید روغن آن (به ترتیب mg KOH g-1 oil 89/0و meq O2 kg-1 oil 05/5)، جهت حفظ کیفیت روغن مطلوب بود.
زینب صفایی؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ غلامحسین داوری نژاد
چکیده
به منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضد تعرق بر خصوصیات بیوشیمیایی سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی ترکیبات ضد تعرق کیتوزان (1، 5/0 ، 25/0 ،0 درصد)، ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضد تعرق بر خصوصیات بیوشیمیایی سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی ترکیبات ضد تعرق کیتوزان (1، 5/0 ، 25/0 ،0 درصد)، موسیلاژ اسفرزه (5/1، 1 ، 5/0، 0 درصد) و صمغ عربی (75/0، 5/0، 25/0، 0 درصد) با سه تکرار قرار گرفتند. صفات مورد اندازهگیری عبارت بودند از: ترکیبات فنولی، پرولین، کلروفیل، کاروتنوئید، درصد و عملکرد اسانس. نتایج به دست آمده نشان داد اثر آبیاری و مواد ضد تعرق بر صفات مورد اندازهگیری معنیدار بود. میزان ترکیبات فنولی، پرولین، کلروفیل و کارتنوئید در فاصله آبیاری 16 روز افزایش یافت، که این افزایش خود نوعی مکانیسم مقاومت به شرایط خشکی است. ترکیبات ضد تعرق محتوی کلروفیل، کاروتنوئید، ترکیبات فنلی، پرولین را نسبت به شاهد کاهش دادند. افزایش فواصل آبیاری درصد و عملکرد اسانس را کاهش داد. ترکیبات ضد تعرق اثر معنیداری بر میزان مواد موثره گیاه داشت. در بین تیمارهای مورد مطالعه دور آبیاری 8 روز و تیمار کیتوزان 1 درصد بیشترین درصد اسانس (23/0 درصد) و عملکرد اسانس (91/12 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. دور آبیاری 8 روز و ترکیب کیتوزان در غلظت 1 درصد تاثیر معنیداری در کلیه صفات مورد بررسی نسبت به نمونه شاهد داشتند. با توجه به اثر بخشی ترکیبات ضد تعرق این ترکیبات طبیعی میتوانند جایگزین مناسبی برای ترکیبات شیمیایی باشند.
سمانه محمدی؛ مجید عزیزی؛ جمیل واعظی
چکیده
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران و جهان است که به دلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی متنوعی میباشد. هدف از انجام این آزمایش بررسی خصوصیات میکروسکوپی و مورفولوژیکی آویشن باغی (Thymus vulgaris) در مقایسه با دو توده آویشن خراسانی (Thymus transcaspicus) در شرایط کشت شده آب و هوایی مشهد میباشد. بدین منظور آزمایشی به صورت طرح ...
بیشتر
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران و جهان است که به دلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی متنوعی میباشد. هدف از انجام این آزمایش بررسی خصوصیات میکروسکوپی و مورفولوژیکی آویشن باغی (Thymus vulgaris) در مقایسه با دو توده آویشن خراسانی (Thymus transcaspicus) در شرایط کشت شده آب و هوایی مشهد میباشد. بدین منظور آزمایشی به صورت طرح بلوک کاملً تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرار و در هر تکرار 9 بوته انجام شد. تیمارها شامل آویشن باغی و دو توده آویشن خراسانی (A و B) بود. نتایج نشان داد که تنوع در خور توجهی از نظر صفات مهم اصلاحی گیاهان دارویی بین تیمارها وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از لحاظ خصوصیات مورفولوژیکی بزرگترین طول و عرض برگ، تعداد گل و طول گل، فاصله میانگره و طول گلآذین در توده Aآویشن خراسانی مشاهده شد و بیشترین عملکرد تر و خشک، ارتفاع گیاه، بزرگترین قطر تاج پوشش و درصد اسانس مربوط به بوتههای آویشن باغی بود. نتایج آنالیز GC-MS نشان داد که اسانس آویشن باغی دارای 31 ترکیب و اسانس آویشنهای خراسانی دارای 27 ترکیب بودند. با توجه به تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی در آویشنهای مورد مطالعه دو نوع کرک غدهای و پوششی تشخیص داده شد که کرک غدهای از نوع سپری بدون پایه بود. در آویشن باغی میانگین اندازه کرکهای سپری و کرکهای پوششی به ترتیب 11/73 و 33/57 میکرومتر بود که در مقایسه با آویشنهای خراسانی، تراکم کرکهای پوششی و سپری بیشتر بود. در مجموع نتایج بدست آمده حکایت از وجود پتانسیل ژنتیکی مناسبی از لحاظ کلیه صفات در آویشنهای خراسانی و باغی داشت که میتوان با انتقال صفات از آویشن باغی در برنامههای اصلاحی به عنوان پایه به آویشن خراسانی حداکثر استفاده را به عمل آورد و میتوان از این گونه بومی ایران به عنوان جایگزین مناسبی برای گونه اروپایی آویشن باغی جهت مقاصد مختلف، بالاخص کاربردهای دارویی استفاده کرد.
حسن فرهادی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی
چکیده
تنشهای محیطی به ویژه خشکی، از مهمترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه مخصوصاً مرحله جوانهزنی گیاه میباشد. بدین منظور در این آزمایش عکس العمل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج به تنش خشکی در طی مراحل جوانهزنی در سطوح خشکی صفر، 3-، 6- و 9- بار که با استفاده محلول پلی اتیلن گلایکول 6000 ...
بیشتر
تنشهای محیطی به ویژه خشکی، از مهمترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه مخصوصاً مرحله جوانهزنی گیاه میباشد. بدین منظور در این آزمایش عکس العمل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج به تنش خشکی در طی مراحل جوانهزنی در سطوح خشکی صفر، 3-، 6- و 9- بار که با استفاده محلول پلی اتیلن گلایکول 6000 (PEG 6000) اعمال شده بود، در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 بررسی شد. صفات مورد بررسی شامل: درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزن خشک ریشهچه، وزن خشک ساقهچه، وزن خشک گیاهچه و نسبت طول ریشهچه به ساقهچه بودند. بین کلیه تودهها و سطوح مختلف تنش برای کلیه صفات تفاوت معنیدار (01/0p≤) مشاهده گردید و اثر متقابل برای تمامی صفات به جز طول ریشهچه و طول ساقهچه معنیدار بود. تودههای مختلف پاسخهای متفاوتی به خشکی نشان دادند به طوریکه متحملترین آنها تودههای اصفهان، مشهد و چالوس بودند که در اکثر صفات اندازه گیری شده برتر بودند و تودههای آمل و ساری در ردههای بعد و تودههای تبریز، همدان و یاسوج نسبت به شش توده دیگر حساسیت بیشتری به تنش خشکی نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر میرسد بتوان از این سه توده برای اصلاح تودههایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق خشک استفاده کرد.
زهرا کریمیان؛ علی تهرانی فر؛ محمد بنایان اول؛ مجید عزیزی؛ فاطمه کاظمی
چکیده
با توجه به افزایش جمعیت و توسعه روزافزون شهرها تأمین شرایط زیستی مطلوب برای شهروندان یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری میباشد. به این منظور آزمایشاتی در فضای سبز دانشگاه فردوسی مشهد اجرا و دادههای اقلیمی در زیر دو گونه درختی اقاقیا، کاج و فضای باز و همچنین طی یک دوره 19 ساله از ایستگاه هواشناسی مشهد دریافت، ثبت و آنالیز شدند. دادههای ...
بیشتر
با توجه به افزایش جمعیت و توسعه روزافزون شهرها تأمین شرایط زیستی مطلوب برای شهروندان یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری میباشد. به این منظور آزمایشاتی در فضای سبز دانشگاه فردوسی مشهد اجرا و دادههای اقلیمی در زیر دو گونه درختی اقاقیا، کاج و فضای باز و همچنین طی یک دوره 19 ساله از ایستگاه هواشناسی مشهد دریافت، ثبت و آنالیز شدند. دادههای گروه اول با دادههای ایستگاه هواشناسی به منظور بررسی مشابهت اثر سایه حاصل از درختان و پوشش ابر بر تغییرات خرداقلیمی از نظر آماری مقایسه شدند. نتایج نشان داد بین دمای ثبت شده در زیر تاج درخت اقاقیا با کاج و بین رطوبت ثبت شده در این دو گونه درختی با فضای باز معادل، اختلاف معنیدار وجود داشت. همچنین، بین دمای ثبت شده در گروه آسمان کاملاً صاف و آسمان نسبتاً ابری با آسمان با پوشش ابر زیاد تفاوت معنیدار مشاهده شد. نتایج همچنین نشان دادند دما و رطوبت نسبی حاصل از سایه دو گونه درختی با آسمان نسبتاً ابری و آسمان با پوشش ابر زیاد از نظر آماری قابل مقایسه نیستند. این یافتهها نشان میدهد که فضای سبز و سبزسازی محیط در مناطقی که اغلب در طول سال آسمان ابری دارند نیز نبایستی نادیده گرفته شود.
زینب صفایی؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ غلامحسین داوری نژاد
چکیده
به منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضد تعرق بر صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شاخص بهرهوری آب آبیاری سیاهدانه، تحقیقی در سال 1392-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی محلولپاشی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضد تعرق بر صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شاخص بهرهوری آب آبیاری سیاهدانه، تحقیقی در سال 1392-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی محلولپاشی ترکیبات کیتوزان (1، 5/0 ، 25/0 و صفر درصد)، موسیلاژ اسفرزه (5/1، 1، 5/0 و صفر درصد) و صمغ عربی (75/0، 5/0، 25/0و صفر درصد) با سه تکرار قرار گرفتند. ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه فرعی، دمای سطح برگ، میزان هدایت روزنهای و شاخص بهرهوری آب آبیاری اندازهگیری شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین تیمارها از نظر تمامی صفات مورد بررسی اختلاف معنیداری وجود داشت. بهترین میزان صفات مورد اندازهگیری در دور آبیاری 8 روز و تیمار کیتوزان مشاهده شد. محلولپاشی کیتوزان با ایجاد شرایط مناسب نظیر کاهش دمای برگ، میزان هدایت روزنهای و افزایش شاخص بهره وری آب ابیاری موجب بهبود صفات مورفولوژیکی نسبت به شرایط تنش در فواصل آبیاری 16 روز شد. محلولپاشی با تیمار صمغ عربی نه تنها موجب بهبود صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شاخص بهرهوری آب ابیاری نشد، بلکه به عنوان یک عامل بازدارنده تعیین شد. کلیه ترکیبات طبیعی ضد تعرق میزان هدایت روزنهای و دمای سطح برگ را نسبت به شاهد به طور معنیداری کاهش دادند. به نظر میرسد استفاده از ترکیب طبیعی کیتوزان میتواند در شرایط تنش رطوبتی به عنوان یک ماده ضد تعرق در شرایط آب و هوایی مشهد مورد استفاده قرار گیرد.
هدی مرادی؛ مجید عزیزی؛ وحید روشن؛ حسین آرویی
چکیده
گیاه دارویی پونهسایانبوه (Nepeta glomerulosa Boiss.) گیاهی است معطر و بومی ایران که متعلق به خانواده نعناعیان میباشد. یکی از مشکلات عمده در گیاهان دارویی این است که جوانهزنی بذر گیاهان در شرایط محیطی طبیعی مطلوب بوده، ولی تحت شرایط آزمایشگاهی یا زراعی، مناسب نیست. این پژوهش به منظور اطلاع از نحوه جوانهزنی بذر جهت استقرار موفق و مطلوب ...
بیشتر
گیاه دارویی پونهسایانبوه (Nepeta glomerulosa Boiss.) گیاهی است معطر و بومی ایران که متعلق به خانواده نعناعیان میباشد. یکی از مشکلات عمده در گیاهان دارویی این است که جوانهزنی بذر گیاهان در شرایط محیطی طبیعی مطلوب بوده، ولی تحت شرایط آزمایشگاهی یا زراعی، مناسب نیست. این پژوهش به منظور اطلاع از نحوه جوانهزنی بذر جهت استقرار موفق و مطلوب این گیاه، با بررسی خصوصیات مختلف جوانه زنی و تعیین درجه حرارتهای کاردینال بذور، در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 93-92 انجام شد. تیمارها شامل تیمار سرمایی در 4 سطح (1، 2، 3 و 4 هفته سرمادهی در دمای 5 درجه سانتیگراد) و تیمار نیترات پتاسیم در 4 سطح (صفر، 1/0، 2/0 و 3/0 درصد) بودند، که به منظور ارزیابی خصوصیات جوانهزنی بذور این گیاه مورد استفاده قرارگرفت. همچنین اثر 8 تیمار درجهحرارت ثابت شامل درجهحرارتهای 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجهسانتیگراد و 3 درجهحرارت متغیر شب و روز شامل درجهحرارتهای 15/5، 20/10 و 30/20 درجهسانتیگراد بر درصد، سرعت و میانگین زمان جوانهزنی بذور، مورد مطالعه قرارگرفت. نتایج حاصل از تجزیهی واریانس و مقایسهی میانگین نشان داد که اثر تیمار سرما بر بیشتر صفات اندازه گیری شده، معنیدار بود. در بین تیمارهای مورد استفاده، 3 هفته سرمادهی و نیتراتپتاسیم 1/0 درصد، بیشترین اثر مثبت را بر خصوصیات جوانهزنی بذر داشت، اگر چه بر درصد جوانهزنی تاثیر معنیداری نشان نداد. همچنین نتایج بدست آمده از تاثیر درجهحرارتهای مختلف بر جوانهزنی بذور، نشان داد که، بیشترین درصد، سرعت و میانگین زمان جوانهزنی بذور این گونه در دامنه حرارتی 20 تا 25 درجهسانتیگراد بود. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی بذور در درجهحرارت متغیر روز و شب 30/20 و 20/10 درجهسانتیگراد بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون بین سرعت جوانهزنی و دما نشان داد که درجهحرارتهای 15، 22 و 46 درجهسانتیگراد، به ترتیب به عنوان درجهحرارتهای پایه، بهینه و بیشینه جوانهزنی برای گیاه پونهسای انبوه میباشند.
گون آی بغدادی؛ مجید عزیزی؛ ناصر صداقت؛ وحید روشن؛ حسین آرویی
چکیده
مهمترین هدف از انبارداری گیاهان دارویی حفظ مواد مؤثره آن میباشد. مدیریت انبار و ایجاد شرایط مناسب کمیت و کیفیت ماده مؤثره، قوه نامیه و بنیه بذر را از طریق کاهش سرعت زوال بذر، بمدت طولانیتر حفظ میکند. به منظور بررسی اثرات شرایط انبار (بستهبندی و دما) و زمان انبارمانی بر کیفیت بذور انبار شده زنیان آزمایش اسپلیت فاکتوریل بر پایه ...
بیشتر
مهمترین هدف از انبارداری گیاهان دارویی حفظ مواد مؤثره آن میباشد. مدیریت انبار و ایجاد شرایط مناسب کمیت و کیفیت ماده مؤثره، قوه نامیه و بنیه بذر را از طریق کاهش سرعت زوال بذر، بمدت طولانیتر حفظ میکند. به منظور بررسی اثرات شرایط انبار (بستهبندی و دما) و زمان انبارمانی بر کیفیت بذور انبار شده زنیان آزمایش اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در آزمایشگاه پژوهشی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1392-93، به اجرا درآمد. دما (در دو سطح: 3 ±20 و 3 ±30)، نوع بستهبندی (در شش سطح: کاغذی، پلی اتیلنی، فویل آلومینیومی در شرایط خلأ، پلی اتیلن/پلیآمیدی در شرایط خلأ و پلی اتیلن/پلیآمید با ترکیب گازی (N298 درصد O2+2 درصد) و (N290 درصد O2+10 درصد) و دوره انبار (در 4سطح: صفر، سه، شش و نه ماه) بعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تغییرات درصد اسانس، وزن و تغییرات گاز در درون بستههای با اتمسفر تغییر یافته و فاکتورهای مربوط به جوانهزنی بذرها (درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، متوسط زمان جوانهزنی، شاخص جوانهزنی) در طی 9 ماه انبارداری بررسی شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، درصد اسانس و درصد جوانهزنی با گذشت زمان انبارداری بطور معنیداری کاهش یافت. در مجموع بستههای پلی اتیلن/پلیآمید با ترکیب گازی (N298 درصد O2+2 درصد) و (N290 درصد O2+10 درصد) و دمای30 درجه طی نه ماه ویژگیهای کیفی را بهتر از سایر شرایط حفظ نمود، درحالیکه، برای 6 ماه انبارداری، دمای نگهداری20 درجه و بسته آلومینیوم تحت خلأ بهترین نتیجه را داشت.
ژاله زندوی فرد؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ امیر فتوت
چکیده
در بین عناصر سنگین، کادمیم به دلیل تحرک و زیست فراهمی زیاد در خاک و ایجاد سمیت در غلظتهای کم، اهمیت ویژهای دارد. گل راعی، دومین گیاه پرمصرف در درمان افسردگی،به عنوان یک گیاه بیشاندوز کادمیم شناخته شده است. به دلیل ظرفیت تبادل کاتیونی بالای کانی زئولیت و شباهت رفتار شیمیایی یونهای روی و کادمیم، افزایش زئولیت و روی در محیط رشد ...
بیشتر
در بین عناصر سنگین، کادمیم به دلیل تحرک و زیست فراهمی زیاد در خاک و ایجاد سمیت در غلظتهای کم، اهمیت ویژهای دارد. گل راعی، دومین گیاه پرمصرف در درمان افسردگی،به عنوان یک گیاه بیشاندوز کادمیم شناخته شده است. به دلیل ظرفیت تبادل کاتیونی بالای کانی زئولیت و شباهت رفتار شیمیایی یونهای روی و کادمیم، افزایش زئولیت و روی در محیط رشد گیاه، میتواند تعدیل کنندهی اثرات سمی کادمیم باشد. بدین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی بر پایهی طرح بلوکهای کامل تصادفی با 27 تیمار و سه تکرار، به صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طی سالهای 1393-1392 اجرا گردید. تیمارها شامل سولفات کادمیم (0، 10، 20 میلیگرم در کیلوگرم خاک)، سولفات روی (0، 25، 50 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و زئولیت معدنی (0، 5، 10 گرم در کیلوگرم خاک) بر خاک اعمال شدند. نتایج نشان داد که افزایش سطح کادمیم منجر به کاهش معنیدار صفات ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد ساقه گلدهنده، تعداد گل، سطح برگ و میزان کلروفیل نسبی به ترتیب 28/6 ، 45/3 ، 04/2 ، 49/5 ، 82/0 و 71/15 درصد نسب به شاهد گردید و تنها، تعداد گرهکهای سیاه در برگ را 23/4 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. تیمار ترکیبی روی و کادمیم تنها در صفات ارتفاع گیاه و طول ریشه توانست به طور معنیداری اثرات کاهنده کادمیم را کاهش دهد. همچنین اثر متقابل کادمیم و زئولیت تنها برای صفات طول ریشه و تعداد گل معنیدار شد. به طور کلی، کاربرد سولفات روی و زئولیت تا حدودی اثرات سوء کادمیم بر صفات اندازهگیری شده را تعدیل کرد.
زینب آقاخانی؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی
چکیده
به منظور بررسی اثر بیوفسفر و سطوح مختلف اسید هیومیک بر برخی خصوصیات کمی و کیفی گل مغربیآزمایشیبه صورت فاکتوریلدر قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکراردر مزرعه آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح اسید هیومیک (صفر، 1، 3 و 5 میلیلیتر در لیتر) و دو سطح بیوفسفر (کاربرد و عدم کاربرد) بودند. نتایج بدست ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر بیوفسفر و سطوح مختلف اسید هیومیک بر برخی خصوصیات کمی و کیفی گل مغربیآزمایشیبه صورت فاکتوریلدر قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکراردر مزرعه آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح اسید هیومیک (صفر، 1، 3 و 5 میلیلیتر در لیتر) و دو سطح بیوفسفر (کاربرد و عدم کاربرد) بودند. نتایج بدست آمده نشانداد بیشترین ارتفاع گیاه (59/85 سانتیمتر)، تعداد بذر کپسول های ساقه اصلی (17/251) و درصد روغن (75/21درصد) در اثر متقابل بین سطح 5 میلیلیتر بر لیتر و بدون کاربرد بیوفسفر و عملکرد بذر (1080کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (227 کیلوگرم در هکتار) در اثر متقابل بین سطح 3 میلیلیتر بر لیتر و بدون کاربرد بیوفسفر به دست آمد. اثر ساده اسید هیومیک نیز بر بهبود برخی از صفات گل مغربی اثر معنی داری داشت، به طوریکه بیشترین میزان تعداد شاخه جانبی (8/26) و تعداد کپسول ساقه اصلی (35/117) در سطح 5 میلیلیتر بر لیتر با تیمار اسید هیومیک به دست آمد. بیوفسفر نیز بر افزایش تعداد شاخه جانبی تاثیر معنی داری داشت. استفاده از این کود به تنهایی و بدون کاربرد اسید هیومیک بالاترین میزان کپسول شاخه های جانبی را تولید کرد. کاربرد بیوفسفر بر درصد روغن افزایش معنی داری نداشت و عملکرد روغن با کاربرد این کود در سطح صفر و 1 اسیدهیومیک نسبت به شاهد کاهش یافت و در سطح 3 و 5 میلیلیتر در لیتر اسید هیومیک تفاوت معنی داری نسبت به شاهد نداشت. از میان سطوح مختلف اسید هیومیک سطح 3 و 5 میلیلیتر در لیتر نتایج بهتری بر روی صفات اندازه گیری شده داشتند و به جز درصد و عملکرد روغن در اثر متقابل با بیوفسفر دارای اثرات بهتری بودند.
راضیه ولی اصیل؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ معصومه بحرینی؛ محدثه مربایان
چکیده
امروزه گیاهان دارویی با روشهای مختلف ضدعفونی میشوند که هر کدام از این روشها تاثیرات متفاوتی بر بار میکروبی آنها میگذارد. بنابراین استفاده از روشهایی که تاثیر زیادی در سالمسازی و کمترین تاثیر را روی مواد موثره این گیاهان داشته باشد ضروری است از این رو هدف از این تحقیق که بصورت طرح کامل تصادفی وآزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا ...
بیشتر
امروزه گیاهان دارویی با روشهای مختلف ضدعفونی میشوند که هر کدام از این روشها تاثیرات متفاوتی بر بار میکروبی آنها میگذارد. بنابراین استفاده از روشهایی که تاثیر زیادی در سالمسازی و کمترین تاثیر را روی مواد موثره این گیاهان داشته باشد ضروری است از این رو هدف از این تحقیق که بصورت طرح کامل تصادفی وآزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت بررسی تاثیر پرتوتابی با اشعه گاما و گاز ازون بر بار میکروبی گیاه دارویی بادرنجبویه میباشد. به این صورت که برگهای خشک شده بادرنجبویه در برابر دوزهای ۳، ۷، ۱۰ و ۱۵ کیلوگری اشعه گاما و غلظتهای ۰/۳، ۰/۶ و ۰/۹میلیگرم در لیتر گاز ازون در مدت زمانهای 10 و 30 دقیقه قرار گرفتند سپس بار میکروبی آنها مورد بررسی قرار-گرفت. نتایج نشان داد که هر دو روش بار میکروبی بادرنجبویه را کاهش دادند. اما ازوندهی تاثیر بیشتری در کاهش بار میکروبی این گیاه داشت بیشترین تاثیر اشعه گاما بر بار میکروبی مربوط به دوز ۱۵ کیلوگری بود. و غلظت ۰/۹ میلیگرم در لیتر گاز ازون و زمان ۳۰ دقیقه بیشترین تاثیر را در کاهش بار میکروبی داشت. بطور کلی نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که استفاده از گاز ازون به منظور ضدعفونی بادرنجبویه روش ضدعفونی مناسبی می باشد. با توجه به این که استفاده از ازون هزینه کمتری نسبت به اشعه گاما نیاز دارد . اما باید تحقیقات بیشتری در مورد زمان قرار گیری نمونه های گیاهی در برابر گاز ازون و تاثیر آن روی مواد موثره گیاهان داریی انجام شود.
حسن فرهادی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی
چکیده
مرحله جوانهزنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آنها میباشد که اغلب تحت تأثیر تنشهای محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار میگیرد. به منظور بررسی اثر تنشهای شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی بذر تودههای بومی شنبلیله آمل، تبریز، ساری و مشهد در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی ...
بیشتر
مرحله جوانهزنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آنها میباشد که اغلب تحت تأثیر تنشهای محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار میگیرد. به منظور بررسی اثر تنشهای شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی بذر تودههای بومی شنبلیله آمل، تبریز، ساری و مشهد در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای شوری به ترتیب (صفر، 60، 120 و 180 میلیمولار نمک کلرید سدیم) و تیمارهای خشکی (شاهد، 3-، 6- و 9- بار پلی اتیلن گلایکول 6000) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری و منفی تر شدن پتانسیل اسمزی درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه و وزن خشک گیاهچه به طور معنیداری (01/0P≤) در کلیهی تودههای مورد بررسی نسبت به شاهد کاهش یافت. میزان کاهش این صفات در تنش شوری نسبت به تنش خشکی بیشتر بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر تودههای شنبلیله به تنش شوری نسبت به تنش خشکی است. بین تودهها، توده-های مشهد و آمل متحملترین و تودههای تبریز و ساری حساسترین تودهها به شوری و خشکی بودند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر میرسد بتوان از تودههای مشهد و آمل برای اصلاح تودههایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق شور و خشک استفاده کرد.
مجید عزیزی؛ زینب صفایی
چکیده
امروزه شناخت منابع تامین کننده عناصر غذایی گیاهان زراعی در سیستم کشاورزی پایدار که سازگار با محیط زیست باشند،خصوصاً در سیستم-های کشت گیاهان دارویی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا آزمایشیبصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تیمار کودی و سه تکرار در سال زراعی 1392-1391 در دانشگاه فردوسی مشهد بر روی گیاه ...
بیشتر
امروزه شناخت منابع تامین کننده عناصر غذایی گیاهان زراعی در سیستم کشاورزی پایدار که سازگار با محیط زیست باشند،خصوصاً در سیستم-های کشت گیاهان دارویی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا آزمایشیبصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تیمار کودی و سه تکرار در سال زراعی 1392-1391 در دانشگاه فردوسی مشهد بر روی گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) انجام شد. تیمارها شامل نانوکود فارمکسدر دو سطح (صفر و یک میلی گرم در لیتر) و اسید هیومیک درچهار سطح (صفر،1، 3، 6میلی گرم در لیتر) که بصورت جداگانه وترکیبی سه مرتبه در مرحله 8 برگی گیاه تا بعد از گلدهی هر دو هفته یکبار محلولپاشی شد. نتایج نشان داد که محلولپاشی با اسید هیومیک با غلظت 6میلی گرم در لیتر بر ارتفاع،شاخص سطح برگ،وزن خشک،تعداد شاخه فرعی،تعدادکپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، میزان و عملکرد اسانس تاثیر معنی داری داشت. کاربرد نانوکود فارمکس باعث افزایشرشد رویشی، عملکرد، اجزا عملکرد، میزان و عملکرد اسانس سیاهدانه شد. تیمار های ترکیبی در سطوح مختلف تاثیر معنی داری برروی وزن خشک بوته، وزن دانه در بوته و عملکرد بیولوژیکی، میزان و عملکرد اسانس داشتند و بر روی سایر صفات تاثیر معنی داری نداشتند. طبق نتایج این آزمایش کاربرد نانوکود فارمکس و تیمار 6 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک در افزایش عملکرد و میزان مواد موثره سیاهدانه نسبت به سایر تیمارها موثرتر بود.
زهرا کریمیان؛ علی تهرانی فر؛ محمد بنایان اول؛ مجید عزیزی؛ فاطمه کاظمی
چکیده
با توجه به رشد جمعیت و اقلیم گرم و خشک اکثر شهرهای ایران، تامین و ایجاد آسایش دمایی مناسب در دورههای گرم سال ضروری است. به منظور ارزیابی و شبیهسازی تاثیر درصد فضای سبز و پوشش گیاهی بر تغییرات دما، رطوبت نسبی و آسایش دمایی شهروندان در دو سایت مسکونی در مشهد، در گرمترین دوره سال 1391 آزمایشی انجام شد. در این آزمایش دادههای اقلیمی ...
بیشتر
با توجه به رشد جمعیت و اقلیم گرم و خشک اکثر شهرهای ایران، تامین و ایجاد آسایش دمایی مناسب در دورههای گرم سال ضروری است. به منظور ارزیابی و شبیهسازی تاثیر درصد فضای سبز و پوشش گیاهی بر تغییرات دما، رطوبت نسبی و آسایش دمایی شهروندان در دو سایت مسکونی در مشهد، در گرمترین دوره سال 1391 آزمایشی انجام شد. در این آزمایش دادههای اقلیمی ثبت شده در این دو سایت و دادههای اندازهگیری شده مربوط به سازههای شهری و پوششگیاهی با استفاده از برنامه کامپیوتری انوایمت مدلسازی و تجزیه و تحلیل شدند. خروجیهای مدل نشان داد که بهرغم اختلاف اندک دما و رطوبت نسبی بین سایتهای واقعی و شبیهسازی شده با پوشش گیاهی، تفاوتی از نظر شاخص متوسط نظرسنجی پیشبینی شده وجود نداشت و هر دو سایت با وجود پوشش گیاهی شبیهسازی شده تا حدود 5/19 درصد، در محدوده تنش گرمایی بسیار شدید قرار داشتند.
گلنار قاضیان تفریشی؛ حسین آرویی؛ مجید عزیزی؛ حمیدرضا خزاعی؛ سعید رضا وصال
چکیده
خیار یک گیاه فصل گرم و حساس نسبت به سرمازدگی میباشد و در صورت مواجهه با سرمای بهاره رشد آن به شدت کاهش یافته یا متوقف می شود. به منظور بررسی تاثیر مواد تنظیم کننده رشد (اسپرمیدین) بر ایجاد مقاومت به سرما در گیاهچه های خیار رقم سوپردامینوس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و در سه تکرار انجام شد. تیمارها ...
بیشتر
خیار یک گیاه فصل گرم و حساس نسبت به سرمازدگی میباشد و در صورت مواجهه با سرمای بهاره رشد آن به شدت کاهش یافته یا متوقف می شود. به منظور بررسی تاثیر مواد تنظیم کننده رشد (اسپرمیدین) بر ایجاد مقاومت به سرما در گیاهچه های خیار رقم سوپردامینوس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل: دو سطح دما (6 و 12 درجه سانتی گراد) و چهار سطح اسپرمیدین (0، 25/0، 5/0 و 75/0 میلی گرم در لیتر) بود. وزن خشک ریشه چه، نسبت وزن ریشه به اندامهای هوایی و درصد کلروفیل برگ تحت اثر تنش سرما و کاربرد اسپرمیدین قرار گرفتند. اثرات متقابل کاربرد اسپرمیدین و تنش سرما بر طول ساقهچه، طول ریشهچه، وزن خشک اندامهای هوایی و نشت الکترولیت برگ و ریشهمعنی دار بود (p
