حسن مومیوند؛ عبدالحسین رضایی نژاد؛ شیرین تقی پور؛ کبری سپهوند؛ بهنام مرادی
چکیده
خشککردن یکی از مهم‌ترین فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی است. در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر گیاه دارویی شمعدانی عطری، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار اجرا شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل خشککردن در ماکروویو (توان 300، 600 و 900 وات)، خشک کردن در آون (دمای 45، 55 و 65 درجه سانتیگراد)، ...
بیشتر
خشککردن یکی از مهم‌ترین فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی است. در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر گیاه دارویی شمعدانی عطری، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار اجرا شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل خشککردن در ماکروویو (توان 300، 600 و 900 وات)، خشک کردن در آون (دمای 45، 55 و 65 درجه سانتیگراد)، خشک کردن طبیعی (خشککردن در سایه محصور اتاق، سایه هوای آزاد، 5 ساعت آفتاب و سپس انتقال به سایه، 10 ساعت آفتاب و سپس انتقال به سایه، و آفتاب کامل) و نمونه گیاهی تازه (بهعنوان شاهد) بودند. در روشهای مختلف خشککردن، کاهش وزن نمونهها تا رسیدن محتوای رطوبت به 12 درصد (بر پایه ماده خشک گیاهی) ادامه یافت. نتایج تجزیه واریانس نشاندهنده تاثیر معنیدار روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن، فنل کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی با دو روش دی‌پی‌پی‌اچ و اف‌آر‌اِی‌پی و محتوای اسانس بود. کمترین و بیشترین زمان خشککردن (05/4 دقیقه و 6 روز) بهترتیب مربوط به تیمارهای خشککردن با توان 900 وات ماکروویو و خشککردن در سایه هوای آزاد بود. بالاترین محتوای فنل کل (78/14 میلیگرم گالیک اسید در صد گرم ماده خشک) و فلاونوئید کل (83/12 میلیگرم کوئرستین در صدگرم ماده خشک) بهترتیب در تیمار سایه محصور و سایه هوای آزاد و بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (02/1IC50=) در نمونه تازه مشاهده گردید. همچنین گیاهان خشکشده در آون با دمای 45 درجه نیز از نظر فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی غنی بودند. در حالیکه نمونه‌های خشکشده در سه توان ماکروویو و نمونه‌های خشکشده در آفتاب کامل کمترین میزان را برای این صفات نشان دادند. بالاترین محتوای اسانس (2/0 درصد وزنی/وزنی بر پایه ماده خشک گیاهی) نیز در تیمار خشککردن در آون با دمای 45 درجه مشاهده گردید. به‌طور کلی می‌توان گفت که خشککردن در دماهای بالای آون و توانهای بالای ماکروویو باعث کاهش میزان ترکیبات فنولی و فلاونوئید، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و درصد اسانس شمعدانی عطری گردید. در حالیکه روشهای خشککردن در سایه محصور، سایه هوای آزاد و آون با دمای 45 درجه، کمترین کاهش را در این صفات نسبت به نمونه گیاه تازه نشان دادند.
