گیاهان دارویی
بهزاد کاویانی؛ داود هاشم آبادی؛ رعنا محمدی پور؛ رسول انسی نژاد؛ احمد رضا بریموندی
چکیده
گل محمدی (Rosa damascena Mill.) به عنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گسترده‌ای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپ‌های مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت اکولوژیکی در ایران وجود دارد. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان گل‌های محمدی ...
بیشتر
گل محمدی (Rosa damascena Mill.) به عنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گسترده‌ای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپ‌های مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت اکولوژیکی در ایران وجود دارد. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان گل‌های محمدی ایران به منظور اصلاح ژنوتیپ‌های این گل‌ها با ویژگی‌های باغی مناسب حائز اهمیت زیادی است. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های جمع‌آوری‌شده از استان‌های گیلان، ایلام، گلستان، تهران و کاشان به منظور معرفی ژنوتیپ برتر و بهره‌برداری از آن در برنامه‌های اصلاحی و اقتصادی بررسی شد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا شد و برای هر تکرار 5 پاجوش (در مجموع: 75 پاجوش) در نظر گرفته شد. نمونه‌ها از نظر عملکرد اسانس، تعداد حلقه‌های مختلف گل و ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه‌برداری برای اندازه‌گیری شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک، بعد از بازشدن غنچه‌های گل در اوایل اردیبهشت ماه انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسانس (042/0 و 038/0 درصد)، به ترتیب از گلبرگ‌های ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان به دست آمد. بیشترین وزن گلبرگ (70/2 و 30/2 گرم)، به ترتیب مربوط به گلبرگ‌های ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان بود. بالاترین طول و عرض گلبرگ نیز در این دو ژنوتیپ به دست آمد. بیشترین تعداد گلبرگ (80/71 در هر بوته) مربوط به نمونه‌های گیلان بود. بالاترین میزان کلروفیل a، مربوط به ژنوتیپ ایلام و بالاترین میزان کلروفیل b، کاروتنوئید و آنتوسیانین، مربوط به ژنوتیپ کاشان بود. تعداد پرچم، تعداد مادگی، سطح برگ، طول برگ و ارتفاع بوته نیز اندازه‌گیری شد. در مجموع؛ ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان به دلیل عملکرد بالا در تولید اسانس و اغلب صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی به عنوان ژنوتیپ‌های برتر و ذخایر توارثی مناسب برای برنامه‌های اصلاحی پیشنهاد می‌شوند. گسترش رویشگاه‌های گل محمدی اطلاعات مفیدی را برای تولید انبوه در آینده و مدیریت منابع ژنتیکی فراهم می‌نماید.
