با همکاری انجمن علمی منظر ایران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

مرکز تحقیقات تغذیه و محصولات ارگانیک، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica ) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور می‌باشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپن‌دار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه مرزه بختیاری در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد به صورت کرت‌های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. دوره‌های آبیاری (3، 6 و 9 روز یکبار) در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی برگی اسیدهای آمینه (لیزین، متیونین، فنیل آلانین و پرولین) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. در هر سال، در سه مرحله (سه ماه پس از استقرار نشاءها، اواخر رشد رویشی و ابتدای گلدهی) محلول‌پاشی انجام شد و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. نتایج برآمده از تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه به‌طور معنی‌داری بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تأثیر داشتند. بالاترین محتوای کلروفیل (41/1-54/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) و فنول (45/2-72/2 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در تیمارهای متیونین و فنیل آلانین با دوره آبیاری 3 روز یکبار بوجود آمد. بیشترین اسانس (09/1-61/1 درصد) از گیاهان تحت تیمار با متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) با دور آبیاری 3 روز یکبار بدست آمد. ترکیبات اصلی اسانس شامل پی-سایمن (12/17-45/19 %)، گاما-ترپینن (14/18-87/16 %) و کارواکرول (12/45-24/51%) جزء مونوترپن‌های حلقوی بودند. مشخص شد که اسیدهای آمینه اثر معنی‌داری بر مونوترپن‌های حلقوی مانند آلفا-ترپینن، گاما-ترپینن، کارواکرول، تیمول و پی-سایمن داشتند. افزایش در مقادیر کمی و کیفی اسانس با کاربرد اسیدهای امینه مشاهده گردید. تیمارهای متیونین و فنیل الانین بیشترین اثرگذاری را بر مقدار اسانس و کارواکرول گیاهان تحت تیمار داشتند. مقادیر مونوترپن‌های حلقوی در تمام گیاهان تحت تیمار بیشتر از سزکویی ترپن‌ها بودند. تنش‌های محیطی نقش بسزایی در رشد و تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی دارند که از این میان تنش خشکی منجر به تغییر مقادیر ترکیبات غالب اسانس مرزه بختیاری در پژوهش حاضر شد. محلول‌پاشی متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) برتر از سایر تیمارها منجر به افزایش صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس شد. لذا استفاده از تیمارهای مذکور می‌تواند نقش مؤثری در بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تحت شرایط اقلیمی مشابه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effects of Amino Acids on Morpho-physiological and Essential Oil Attributes of Satureja bachtiarica Bunge. under Water Deficit Conditions

نویسنده [English]

  • Mehrab Yadegari

Research Center of Nutrition and Organic Products (R.C.N.O.P), Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

Introduction

Satureja bachtiarica is one of the important endemic species and uses in medicinal and food industries. This plant is rich in essential oil, flavonoids, monoterpene glycosides, trypanocidal terpenoids. The main compounds of the essential oil from S.bachtiarica L. collected from natural habitats are alpha-pinene, p-cymene, carvacrol and gamma-terpinene. The environmental factors cause changes in the growth, quantity, and quality of active substances (such as alkaloids, glycosides, steroids and volatile oils) in the medicinal and aromatic plants. Among environmental stresses, water deficit stress plays an important role in the biosynthesis of secondary metabolites in medicinal and aromatic plants in arid and semi-arid regions like Iran. Drought stress has detrimental effects on growth and yield and can upset the balance between the antioxidant defense system and free radicals by stimulating a series of biochemical reactions, where free radicals cause cell damage. In sustainable production systems of medicinal and aromatic plants, stable quantitative and qualitative functions can be achieved under conditions of environmental stress and it is possible to improve the production of secondary metabolites in these plants under adverse environmental conditions. Therefore, this study was done to evaluate the amino acids on the physiological and phytochemical properties of S.bachtiarica to determine and introduce the best amino acids under water stress.

Materials and Methods

This investigation was done from spring (May) 2022 to fall (September) 2023 at the Research Farm (latitude. 32°20′ N, longitude. 50°51′ E, altitude. 2061 m). Based on the Köppen climate classification, the climate of the area of study is classified as cold and semiarid. This study was conducted in a randomized complete block design (RCBD) in split plot layout with three replications. Irrigation regimes (3, 6, 9 day interval) in main plots and foliar application of amino acids (methionine, lysine, phenylalanine and proline) in sub plots were done. In each year, treatments were applied in 3 stage (3 months after sowing, end of vegetation, before flowering, beginning of flowering and early flowering) and harvesting were done in complete flowering. Weed control was done manually during the entire experiment. During the experiment, no fertilizer and no systemic pesticide and herbicide were used. The harvested shoots were transferred to laboratory for extracting and analysis the leaves and stems of treated plants. For assessment of the total chlorophyll content of S.bachtiarica, the leaves were extracted by 80% acetone. The absorbance of the extraction was read at 470, 648, and 664 nm, and the content of total chlorophyll was calculated as mg per g leaf dry weight. Total phenol content was measured by the Folin-Ciocalteu reagent as reported by Singleton and Rossi. The total phenol content was expressed as mg of gallic acid equivalent per g leaf dry weight according to standard curves of gallic acid. The essential oils were extracted by hydro-distillation and analyzed using GC/MS.

Results and Discussion

Applied amino acids significantly influenced the morpho-physiological and phytochemical characters of Satureja bachtiarica. In two years, the highest chlorophyll content (1.41-1.54 mg.g-1FW) and total phenol content (2.45-2.72 mg.g-1FW) were obtained in methionine (2.5 g.l-1) and phenylalanine (100 µM) treatments by irrigation regimes 3 day interval. The highest essential oil contents (1.09-1.61 %) were obtained from the plants treated by methionine (2.5 g.l-1) and phenylalanine (100 µM) treatments by irrigation regime 3 day interval. The main chemical compounds of essential oil were P-cymene (17.12-19.45 %), gamma-terpinene (18.14-16.87 %) and Carvacrol (45.12-51.24 %) belong of cyclic monoterpenes. The treatments had significant effectiveness on cyclic monoterpens such as alpha-terpinene, gamma-terpinene, germacren-d, carvacrol, thymol and p-cymene. Increasing of essential oil content/composition by use of amino acids was seen. The main components of essential oil in plants treated by proline lesser than other treated plants. In two years of this research amino acids of methionine and phenylalanine mad the most amounts of carvacrol and essential oil content. The monoterpene alcohols in volatile oils of the treated plants with amino acids elicitors considerably were higher than the sesquiterpenes. According to ratio of monoterpenes alcohol to sesquiterpenes in volatile oils of the treated S.bachtiarica with different elicitors, the foliar application of amino acids can improve the odor quality of S.bachtiarica volatile oil.

Conclusion

Foliar application of methionine (2.5 g.l-1) and phenylalanine (100 µM) treatments better than other treatments increased the morpho-physiological and essential oil attributes. Environmental condition plays such as drought is a key role in plant growth and biosynthesis of different metabolic compounds. The observed variation in shoot yield and phytochemical content of S.bachtiarica during the studied years may related to differences in photoperiod, temperature, solar radiation, precipitation and occurrence of biotic and abiotic stresses at different growing seasons. Also amino acids had very important effectiveness on content/composition of essential oil of S.bachtiarica. Generally, treats of methionine and phenylalanine can be a good strategy to improve morpho-physiological characters and essential oil quantity and quality of S.bachtiarica in same climate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carvacrol
  • medicinal plant
  • methionine
  • p-cymene
  • phenylalanine
CAPTCHA Image