گیاهان دارویی
سمیه یونسی؛ خدایار همتی؛ پژمان مرادی؛ سارا خراسانی نژاد
چکیده
انواع مختلفی از تکنیکهای کشت بدون خاک در تولید محصولات کشاورزی توسعه یافتهاند از جمله سیستمهای کشت هیدروپونیک و آکواپونیک. سیتم کشت آکواپونیک تلفیقی است از تولید آبزیان و هیدروپونیک که در آن از فضولات ماهی در تغذیهی گیاهان استفاده می‌شود. هدف از انجام این تحقیق مقایسه‌ی برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد دو ...
بیشتر
انواع مختلفی از تکنیکهای کشت بدون خاک در تولید محصولات کشاورزی توسعه یافتهاند از جمله سیستمهای کشت هیدروپونیک و آکواپونیک. سیتم کشت آکواپونیک تلفیقی است از تولید آبزیان و هیدروپونیک که در آن از فضولات ماهی در تغذیهی گیاهان استفاده می‌شود. هدف از انجام این تحقیق مقایسه‌ی برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم ریحان ’سبز‘ و ’بنفش‘ تحت تأثیر بسترهای مختلف در سیستم کشت آکواپونیک بود. این تحقیق براساس طرح آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانهی تحقیقاتی در زنجان انجام شد. تیمارها شامل: ده بسترکشت کوکوپیت، پرلیت، ماسه، پوکه معدنی، و مخلوط50 درصد (کوکوپیت و پرلیت، کوکوپیت و پوکه معدنی، کوکوپیت و ماسه، پوکه معدنی و ماسه، پوکه معدنی و پرلیت، ماسه و پرلیت)، و دو رقم ریحان (’سبز‘ و ’بنفش‘) بود. پس از گذشت 4 ماه برخی صفات رشدی ریحان مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج تجزیه واریانس برهمکنش متقابل رقم × بستر کشت بر صفات تعداد گره، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، سطح برگ، تعداد برگ، وزن تر ریشه و ارتفاع گیاه معنیدار شد. اثر متقابل رقم × بستر بر صفات فیزیو فیتوشیمیایی شامل کلروفیل a، کلروفیل کل و آنتوسیانین دارای اثر معنیدار در سطح احتمال 1 درصد بود اما بر صفات کلروفیل b و کاروتنوئید اثر معنیداری را نشان نداد. در این تحقیق بیشترین مقدار صفات رشدی ارقام ریحان در بستر کشت ترکیبی پرلیت و کوکوپیت بهدست آمد. رقم ریحان ’بنفش‘ در بسیاری از صفات از رشد بیشتری نسبت به رقم ریحان ’سبز‘ در سیستم کشت آکواپونیک برخوردار بود. بهطور کلی بسترهای کشت حاوی پرلیت و کوکوپیت از رشد مطلوبتری نسبت به سایر بسترهای کشت برخوردار بودند و در بسترهای ماسه و پوکه معدنی ارقام ریحان رشد کمتری را نشان دادند.
محسن عیسی پور؛ خدایار همتی؛ نسترن همتی
چکیده
پونه (Mentha longifolia L.) گیاه دارویی و معطر ارزشمند متعلق به خانواده نعناعیان است. در این تحقیق، اثر شش رویشگاه با ارتفاع متفاوت )ارتفاعات شهرستان آمل) بر روی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه پونه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد صفات مورد ارزیابی در بین رویشگاههای پونه تفاوت ...
بیشتر
پونه (Mentha longifolia L.) گیاه دارویی و معطر ارزشمند متعلق به خانواده نعناعیان است. در این تحقیق، اثر شش رویشگاه با ارتفاع متفاوت )ارتفاعات شهرستان آمل) بر روی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه پونه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد صفات مورد ارزیابی در بین رویشگاههای پونه تفاوت معنیداری را در سطح احتمال یک درصد نشان دادند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین بیشترین تعداد برگ در بوته (25 عدد) و تعداد شاخه گیاه در بوته (27 عدد) پونه به ترتیب در منطقه گت لش و سیوزمین بدست آمد. همچنین بیشترین تعداد گل (15 عدد) و بیشترین تعداد گره (22 عدد) به ترتیب در بندریکا و گت لش مشاهده شد. منطقه گت لش و سیوزمین به ترتیب بیشترین و کمترین میزان محتوای رنگیزههای فتوسنتزی را دارا بودند. تفاوت معنیداری بین محتوای فنل کل و فلاونوئید کل در رویشگاههای مختلف وجود نداشت هرچند بیشترین میزان در مناطق پردمه و گت لش مشاهده شد. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس به ترتیب از رویشگاههای گت لش و واش ورین بدست آمد. میزان پولگون در برگ گیاه پونه با افزایش ارتفاع افزایش یافت بطوریکه بیشترین میزان پولگون (6069 پیپیام) در منطقه پردمه بدست آمد. بنابراین، با توجه به نتایج کلی بدست آمده، بهترین رویشگاهها برای حصول بیشترین بازدهی اسانس و پولگون به ترتیب رویشگاههای گت لش و پردمه میباشند.
خدایار همتی؛ بختیار اردوان پور؛ مینا غزایی یان؛ وحید اکبرپور
چکیده
مرزه (Satureja hortensis L.) گیاهی است از خانواده نعناعیان که اسانس آن در صنایع دارویی و آرایشی و غذایی کاربرد زیادی دارد. هدف از این تحقیق مطالعه اثرات چند نوع بستر کشت آلی شامل: 1- خاک مزرعه (شاهد)، 2-کود دامی،3-کمپوست زباله شهری،4- خاکبرگ، 5- مخلوط بسترها به نسبت مساوی بر روی خصوصیات رویشی و زایشی و نیز کمیت و کیفیت اسانس در سه اکوتیپ مرزه تابستانه ...
بیشتر
مرزه (Satureja hortensis L.) گیاهی است از خانواده نعناعیان که اسانس آن در صنایع دارویی و آرایشی و غذایی کاربرد زیادی دارد. هدف از این تحقیق مطالعه اثرات چند نوع بستر کشت آلی شامل: 1- خاک مزرعه (شاهد)، 2-کود دامی،3-کمپوست زباله شهری،4- خاکبرگ، 5- مخلوط بسترها به نسبت مساوی بر روی خصوصیات رویشی و زایشی و نیز کمیت و کیفیت اسانس در سه اکوتیپ مرزه تابستانه (کردستان، شیراز و یزد) بود. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی شماره یک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. اکوتیپ شیراز دارای بیشترین درصد اسانس (2/1 درصد) در بین اکوتیپ‌های مختلف بود، ولی بین تیمارهای مختلف و بین اکوتیپ ها تفاوت معنی داری نشان نداد. اثر تیمارها بر روی اجزای اسانس شامل کارواکرول، گاماترپینن و پاراسیمن معنیدار بود. اسانس گیاهان در بستر مخلوط بیشترین میزان کارواکرول (69/74 درصد) را داشت. اکوتیپ یزد در بین اکوتیپ‌ها بیشترین میزان کارواکرول را نشان داد. در میان بسترهای کشت، تیمار شاهد بیشترین درصد گاماترپینن (48/5درصد) و بیشترین درصد پاراسیمن (76/1) را داشت و همه بسترهای آلی باعث کاهش معنیدار این ترکیب ها در اسانس شدند. همچنین در مقایسه اکوتیپ‌های مختلف، اکوتیپ شیراز دارای بیشترین میزان گاماترپینن و اکوتیپ کردستان بیشترین درصد پاراسیمن (69/1) بودند. با توجه به نتایج حاصله و اینکه اختلافی بین مصرف انواع کودهای آلی از لحاظ اجزای عملکرد و درصد اسانس مرزه مشاهده نشد، بنابراین در صورتی که هر یک از انواع کودهای آلی مورد استفاده در این آزمایش در دسترس بوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه‌تر باشد، قابل توصیه برای کشاورزان و تولیدکنندگان گیاه دارویی مرزه می‌باشد.
حسین صبوری فرد؛ عظیم قاسم نژاد؛ خدایار همتی؛ ابوطالب هزارجریبی؛ محمودرضا بهرامی؛ فهیمه نصرتی
چکیده
یکی از نیازهای مهم در برنامه‌ریزی تولید و فرآوری گیاهان دارویی به منظور حصول عملکرد بالا و با کیفیت مطلوب، ارزیابی اولیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه است که می‌توان با اجتناب از کاربرد غیرضروری آزمایشات متنوع خاکشناسی، هزینه تولید را به حداقل کاهش داد. مرزه تابستانه (.Satureja hortensis L) ازجمله گیاهان دارویی پرکاربرد است که میزان ...
بیشتر
یکی از نیازهای مهم در برنامه‌ریزی تولید و فرآوری گیاهان دارویی به منظور حصول عملکرد بالا و با کیفیت مطلوب، ارزیابی اولیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه است که می‌توان با اجتناب از کاربرد غیرضروری آزمایشات متنوع خاکشناسی، هزینه تولید را به حداقل کاهش داد. مرزه تابستانه (.Satureja hortensis L) ازجمله گیاهان دارویی پرکاربرد است که میزان اسانس و ترکیبات آن شاخص کیفی گیاه محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش برآورد عملکرد بیومس گیاه مرزه تابستانه با استفاده از پارامترهای زودیافت خاک شامل: بافت خاک، موادآلی، pH، Ec، فسفر، پتاسیم، نیتروژن و درصد کربن با بهره‌گیری از شبکه‌عصبی‌مصنوعی می‌باشد. بدین منظور 53 نمونه از خاک زراعی شهرستان نیشابور جمع‌آوری و پس از انجام آزمایشات ویژگی‌های زودیافت خاک نتایج اولیه بدست آمد. بر پایه نتایج تجزیه حساسیت، کربن آلی، نیتروژن، فسفر، ماده آلی، پتاسیم، اسیدیته، شوری، رس، سیلت و شن به ترتیب به عنوان پارامترهای حساس در برآورد عملکرد بیومس بودند. درنهایت به منظور تخمین سریع و کم هزینه عملکرد بیومس، با استفاده از پارامترهای حساس، مدل‌های گوناگون طراحی شدند. نتایج نهایی مقایسه مدل‌ها نشان داد که بهترین مدل از نظر دقت و سرعت تخمین‌عملکرد بیومس مدلی بود که از ورودی با پارامتر بافت خاک و کربن آلی استفاده شد.
فرناز مقدمی؛ خدایار همتی؛ وحید اکبرپور
چکیده
فلاونوئیدها از مواد غذایی هستند که خود بخشی از ترکیبات معطر پلی‌فنل‌ها میباشند. هسپریدین یکی از فلاونوئیدها می‌باشد که کاربرد زیادی در درمان بسیاری از بیماری‌ها بویژه واریس پا دارد. هدف از این تحقیق تاثیر نوع بافت و زمان برداشت میوه‌های لیموترش خوشه‌ای، اورکا و لیسبون بر تولید فلاونوئید هسپریدین می‌باشد. این تحقیق در قالب آزمایش ...
بیشتر
فلاونوئیدها از مواد غذایی هستند که خود بخشی از ترکیبات معطر پلی‌فنل‌ها میباشند. هسپریدین یکی از فلاونوئیدها می‌باشد که کاربرد زیادی در درمان بسیاری از بیماری‌ها بویژه واریس پا دارد. هدف از این تحقیق تاثیر نوع بافت و زمان برداشت میوه‌های لیموترش خوشه‌ای، اورکا و لیسبون بر تولید فلاونوئید هسپریدین می‌باشد. این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه عامل بافت (برون‌بر، میان‌بر و درون‌بر)، زمان برداشت (45، 75، 105 و 135 روز بعد از گلدهی کامل) و رقم (اورکا، لیسبون و خوشه‌ای) در 3 تکرار انجام گرفت. متغییرهای اندازه‌گیری شده شامل وزن تر میوه، قطر میوه، ضخامت پوست میوه، درصد ماده خشک و مقدار هسپریدین موجود در عصاره بافت‌های مختلف میوه بوده است. استخراج مواد با استفاده از متانول و اندازه‌گیری فلاونوئید با دستگاه HPLC صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که وزن میوه، قطر میوه، ضخامت پوست میوه، مقادیر ماده خشک میوه و همچنین مقدار هسپریدین به شدت تحت تاثیر زمان برداشت میوه بوده است. تغییرات قطر میوه متناسب با وزن آن بوده است. بیشترین میزان وزن میوه در ارقام لیموترش لیسبون و لیموترش اورکا به ترتیب (39/88 و 72/84 گرم) در مرحله چهارم برداشت (135 روز پس از گلدهی کامل) و کمترین آن در لیموترش خوشه‌ای (16/4 گرم) در مرحله اول برداشت (45 روز پس از گلدهی کامل) تولید شد. بیشترین میزان قطر میوه در رقم لیسبون (81/54 میلی‌متر) در مرحله چهارم برداشت وکمترین قطر میوه (75/20 میلی‌متر) در مرحله اول برداشت در رقم اورکا به وجود آمد. ضخامت پوست میوه ابتدا افزایش سپس کاهش یافته است. در بین ارقام، لیموترش خوشه‌ای بیشترین ضخامت پوست میوه (16/7 میلی‌متر) و لیموترش اورکا کمترین (66/4 میلی‌متر) ضخامت پوست را داشته است. درصد ماده خشک میوه‌ها در اولین مرحله برداشت افزایش، سپس کاهش یافت. بیشترین درصد وزن خشک در لیموترش خوشه‌ای (83/22درصد) و کمترین آن در لیموترش لیسبون (36/11 درصد) تولید شده‌است. بیشترین میزان هسپریدین (93/1606 میلی‌گرم در لیتر) در لیموترش لیسبون، 45 روز بعد ازگلدهی کامل به دست آمد و بعد از آن تا زمان برداشت کاهش یافت. بیشترین میزان هسپریدین در بافت میان‌بر میوه تولید گردید. لیموترش لیسبون بهترین رقم لیمو از لحاظ مقدار هسپریدین در مقایسه با دو رقم دیگر می‌باشد.
اعظم آسفی نجف آبادی؛ خدایار همتی؛ عظیم قاسم نژاد؛ مینا غزایی یان؛ پونه ابراهیمی
چکیده
چکیده
زمان برداشت و شرایط نگهداری زیتون پس از برداشت از عوامل مهمی هستند که نه تنها بر میزان روغن بلکه بر کیفیت آن نیز تاثیر بسزایی دارد. شرایط اقلیمی و منطقه ای از عواملی هستند که سبب شده زمان برداشت در هر منطقه متفاوت باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی تاثیر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت روغن در دو رقم زیتون کشت شده در گرگان انجام شد. بدین ...
بیشتر
چکیده
زمان برداشت و شرایط نگهداری زیتون پس از برداشت از عوامل مهمی هستند که نه تنها بر میزان روغن بلکه بر کیفیت آن نیز تاثیر بسزایی دارد. شرایط اقلیمی و منطقه ای از عواملی هستند که سبب شده زمان برداشت در هر منطقه متفاوت باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی تاثیر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت روغن در دو رقم زیتون کشت شده در گرگان انجام شد. بدین منظور دو رقم برتر کرونایکی و میشن انتخاب شد. از تاریخ پانزدهم شهریور تا اواسط آذر ماه هر پانزده روز یک بار نمونه برداری صورت گرفت. در هر مرحله از برداشت، خصوصیات کمی و کیفی روغن اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که مقدار روغن در ماده خشک، درصد اسید چرب آزاد با افزایش درجه رسیدگی افزایش یافت، در حالی که از ارزش پراکسید با پیشرفت رسیدگی کاسته شد. با توجه به تغییرات درصد روغن واسید چرب آزاد و پراکسید بهترین زمان برداشت برای ارقام مذکور اوایل آذر ماه می باشد.
واژه های کلیدی:روغن زیتون، زمان برداشت، کیفیت وکمیت روغن
