گیاهان دارویی
سپیده هوشمند؛ سعیده علیزاده سالطه؛ صاحبعلی بلندنظر؛ الیاس آریاکیا
چکیده
از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونه‌های جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) می‌باشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتیاکسیدانی به‌میزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمع‌آوری شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آب‌وهوا، ارتفاع و نور دارد. در ...
بیشتر
از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونه‌های جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) می‌باشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتیاکسیدانی به‌میزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمع‌آوری شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آب‌وهوا، ارتفاع و نور دارد. در این مطالعه، گیاه دارویی درمنه کوهی با نام علمی Artemisia aucheri از سه ناحیه مختلف ایران (سمنان، مازندران و اصفهان) در سال 1400 جمع‌آوری و پتانسیل آنتیاکسیدانی این اکوتیپ‌ها ارزیابی شد. در این تحقیق، خواص دارویی از جمله محتوای آنتیاکسیدانی (با دو روش DPPH و FRAP)، مقدار فنل کل و فلاونوئید در عصاره‌های قطبی (اتانول) و غیرقطبی (اتیل استات) و درصد و تنوع ترکیبات اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدان (95/15 درصد) میباشد. حلال غیرقطبی اتیل استات فعالیت احیاکنندگی بالاتری را نشان داده که این مورد بیانگر این است که نوع حلال مورد استفاده در عصاره‌گیری بر فعالیت آنتیاکسیدانی بسیار مؤثر میباشد. اکوتیپ اصفهان دارای بیشترین محتوای فنلی در عصاره قطبی (62/62 میلیگرم معادل اسید گالیک بر گرم وزن خشک) و اکوتیپ مازندران بیشترین محتوای فلاونوئیدی را در عصاره غیرقطبی (8/52 میلیگرم معادل کورستین بر گرم وزن خشک) نشان داد. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین ترکیبات مونوترپن اکسیژن‌دار، بیشترین ترکیب در اسانس را در بین دیگر اکوتیپ‌ها دارا بود. این نتایج بیانگر این مورد هستند که گونه A. aucheri دارای منابع غنی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بوده و می‌توانند در صنایع غذایی و دارویی کاربرد فراوان داشته باشند. تنوع محتویات فنلی، ترکیبات اسانس و آنتیاکسیدانی مشاهده شده در سه اکوتیپ مورد مطالعه میتواند به‌علت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیه‌ای باشد.
گیاهان دارویی
مینا امانی؛ سعیده علیزاده سالطه؛ محسن سبزی نوجه ده؛ مهدی یونسی حمزه خانلو
چکیده
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان در شرایط گلخانهای تحت تأثیر تنش کمبود آب به‌همراه مایهزنی قارچ تریکودرما بر روی صفات مورفولوژیکی از جمله عملکرد بخش هوایی (عملکرد اقتصادی ریحان)، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان در شرایط گلخانهای تحت تأثیر تنش کمبود آب به‌همراه مایهزنی قارچ تریکودرما بر روی صفات مورفولوژیکی از جمله عملکرد بخش هوایی (عملکرد اقتصادی ریحان)، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر و مطالعات آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های پایه و عمومی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر در سال 1398 و 1399 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب (25، 50 و 75 درصد ظرفیت مزرعهای و تیمار شاهد یا 100 درصد ظرفیت مزرعهای) و یک گونه تجاری قارچ تریکودرما (Trichoderma harzianum Na-lac. ) با تراکم جمعیتی 109 و 106 اسپور در هر میلی‌لیتر مایه تلقیح و تیمار شاهد بود. افزایش سطح تنش کمآبی باعث کاهش عملکرد اقتصادی گیاه ریحان گردید. با اعمال تنش کمآبی محتوای اسانس در تنش‌های ملایم (7/0 درصد) و متوسط (8/0 درصد) افزایش یافت، ولی عملکرد اسانس تفاوت معنیداری با شاهد نداشت و ارتفاع بوته (28/0 سانتی‌متر)، تعداد برگ و رنگیزه‌های گیاهی تحت تنش کمآبی کاهش یافتند. با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان کرد که قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی 106 (اسپور در هر میلی‌لیتر مایه تلقیح) تأثیر بهتری بر بیشتر شاخص‌های رشد داشت، درحالیکه تأثیر قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی 109 (اسپور در هر میلی‌لیتر مایه تلقیح) بر روی صفات مهمی مثل عملکرد وزن تر اندام هوایی (2/213 گرم)، درصد (7/0 درصد) و عملکرد اسانس بیشتر بود. در نهایت نتایج مشخص کرد که استفاده از قارچ تریکودرما درمقایسه با شاهد (بدون تلقیح با قارچ) در شرایط تنش کمآبی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش کمآبی میشود.
گیاهان دارویی
مینا امانی؛ محسن سبزی نوجه ده؛ سعیده علیزاده سالطه؛ مهدی یونسی حمزه خانلو؛ بیوک آقا فرمانی؛ حسین هاتف هریس؛ شیوا محمدیان؛ سودا پیرطریقت
چکیده
کمبود آب یکی از عوامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان میباشد که به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران به طرق مختلف باعث محدودیت کاشت گیاهان و کاهش عملکرد محصول میشود. بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچ‌های میکوریزای آربوسکول‌دار یکی از راهکارهای کاهش تنش کمآبی در گیاهان به شمار می‌رود. مطالعه حاضر با هدف ...
بیشتر
کمبود آب یکی از عوامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان میباشد که به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران به طرق مختلف باعث محدودیت کاشت گیاهان و کاهش عملکرد محصول میشود. بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچ‌های میکوریزای آربوسکول‌دار یکی از راهکارهای کاهش تنش کمآبی در گیاهان به شمار می‌رود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی برخی از صفات فیزیولوژیکی گیاه دارویی ریحان در شرایط گلخانهای تحت تأثیر سطوح مختلف کمآبی به همراه سه گونه قارچ میکوریزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانهای انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش کم آبی در سه سطح (تنش شدید: 25 درصد طرفیت مزرعهای؛ تنش متوسط: 50 درصد طرفیت مزرعهای؛ تنش ملایم: 75 درصد طرفیت مزرعهای؛ و تیمار شاهد: 100 درصد ظرفیت مزرعهای؛ و سه گونه قارچ میکوریزا شامل Glomus intraradices، Glomus mosseae،Glomus etunicatum به میزان 30 گرم در هر گلدان و تیمار شاهد (بدون تلقیح قارچ) بود. مطابق نتایج به دست آمده افزایش سطح تنش کمآبی باعث کاهش رشد گیاهان گردید. همزیستی با میکوریزا باعث کاهش اثرات مخرب تنش کمآبی بر گیاه شد. با اعمال تنش کمآبی میزان مالون دی آلدهید، آنزیم کاتالاز و پراکسیداز، فعالیت آنتیاکسیدانی و فلاونوئید کل افزایش و فنول کل کاهش یافت. با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان کرد که G. mosseae در مقایسه با سایر گونهها تأثیر بیشتری در بهبود اثرات سوء ناشی از تنش کمآبی در اکثر صفات مورد ارزیابی داشت. درحالیکه تأثیر قارچ G. intraradicse بر فلاونوئید کل، آنزیم کاتالاز و پراکسیداز بالاتر از گونه G. mosseae بود. در نهایت نتایج مشخص کرد که استفاده از قارچ میکوریزا در مقایسه با شاهد (بدون تلقیح با قارچ) میتواند ابزار مناسبی برای بهبود صفات فیزیولوژیکی و فعالیتهای آنتیاکسیدانی در شرایط تنش کمآبی باشد.
گیاهان دارویی
هدیه تقی زاده باغچه جوقی؛ سعیده علیزاده سالطه؛ منصور مطلوبی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر فولویکاسید و تریاکانتانول و اثرات متقابل آنها بر برخی ویژگیهای گیاه همیشه بهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 16 تیمار و 3 تکرار در گلخانه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح فولویکاسید (صفر، 5/0، 1، 2 میلیگرم در لیتر) به عنوان فاکتور اول و تریاکانتانول در چهار سطح (صفر، 5-10، ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر فولویکاسید و تریاکانتانول و اثرات متقابل آنها بر برخی ویژگیهای گیاه همیشه بهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 16 تیمار و 3 تکرار در گلخانه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح فولویکاسید (صفر، 5/0، 1، 2 میلیگرم در لیتر) به عنوان فاکتور اول و تریاکانتانول در چهار سطح (صفر، 5-10، 4-10×5/5، 4-10مولار) به عنوان فاکتور دوم بودند. تیمارها به صورت محلولپاشی برگی در سه نوبت روی گیاه انجام شدند. بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش کاربرد برگی تریاکانتانول 4-10 مولار باعث افزایش عملکرد گل‌آذین، سطح برگ، وزن تر و خشک، تعداد گل‌آذین، طول گل‌آذین، فعالیت آنتیاکسیدانی و میزان فلاونوئید گل‌آذین شد. غلظت 5-10 مولار تریاکانتانول میزان درصد ماده خشک و فنول کل را بیشتر از سایر غلظتها افزایش داد. کاربرد غلظت دو میلیگرم در لیتر فولویکاسید این ماده بیشترین اثر را بر تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک، درصد ماده خشک، فعالیت آنتیاکسیدانی و فلاونوئید کل داشت. در مجموع اثر ساده کاربرد برگی 4-10 مولار تریاکانتانول و دو میلیگرم در لیتر فولویکاسید توانست اکثر صفات اندازهگیری شده در این پژوهش را نسبت به تیمار شاهد به طور معنیداری بهبود بخشد. گیاهان تیمار شده با دو میلیگرم در لیتر فولویکاسید دیرتر از سایر تیمارها گل دادند. اثر متقابل تریاکانتانول × فولویکاسید بر عملکرد و ارتفاع بوته معنیدار شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش در واکنش به مصرف هورمون تریاکانتانول و فولویک اسید بیانگر این است که استفاده از این دو ترکیب به صورت محلول پاشی برگی میتواند جهت افزایش عملکرد و خصوصیات فیتوشیمیایی همیشه بهار بسیار مفید باشد.
گیاهان دارویی
سعیده علیزاده سالطه؛ مینا امانی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) محصولی ارزشمند و نیمه مقاوم به خشکی است که میتواند در شرایط بسیار متفاوت آب و هوایی مورد کشت و کار قرار گیرد. مهمترین ترکیبهاى شیمیایى زعفران را کروسین، پیکروکروسین و مشتقهاى کروسین تشکیل میدهند که دارای خواص آنتیاکسیدانی می‌باشند و در داروسازی کاربرد دارند. در این پژوهش اثر اقلیم شهرستان مرند، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) محصولی ارزشمند و نیمه مقاوم به خشکی است که میتواند در شرایط بسیار متفاوت آب و هوایی مورد کشت و کار قرار گیرد. مهمترین ترکیبهاى شیمیایى زعفران را کروسین، پیکروکروسین و مشتقهاى کروسین تشکیل میدهند که دارای خواص آنتیاکسیدانی می‌باشند و در داروسازی کاربرد دارند. در این پژوهش اثر اقلیم شهرستان مرند، استان آذربایجان‌شرقی طی دو سال زراعی بر کمیت و کیفیت و خصوصیات آنتیاکسیدانی قسمتهای مختلف زعفران تولیدی در این منطقه بررسی شد. عوامل اقلیمی حاکم بر این منطقه طی دو سال متوالی 1393 و 1394 از نظر دما، بارندگی و رطوبت با استفاده از دادههای هواشناسی بررسی شد و میزان عملکرد زعفران در منطقه با استفاده از پرسشنامه از زعفرانکاران منطقه به دست آمد. از سوی دیگر، میزان ترکیبات کروسین، پیکروکروسین و سافرانال و فعالیت آنتیاکسیدانی قسمتهای مختلف زعفران شامل کلاله، خامه، پرچم و گلبرگ‌ها هر کدام به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد شهرستان مرند طبق روش طبقهبندی دومارتن، در طبقه اقلیم نیمه‌خشک قرار میگیرد و مقدار متابولیتهای کروسین در سال اول کشت 1393 (بیشترین میزان 306 میلیگرم بر گرم در اندام کلاله)، پیکروکروسین در سال دوم کشت 1394 (102/15 میلیگرم بر گرم در اندام کلاله) و سافرانال در سال دوم کشت 1394 (بیشترین میزان: 49/95 میلیگرم بر گرم در گلبرگ زعفران) و فعالیت آنتیاکسیدانی کلاله و گلبرگ زعفران در سال اول کشت 1393 (به‌ترتیب 30/43 و 88/32 درصد) بالاترین مقدار را داشت. منطقه بناب مرند آذربایجان شرقی در اثر تغییرات آب و هوایی منطقه مناسب برای کشت زعفران میباشد و کیفیت اندامهای مختلف زعفران در سال‌های متوالی کشت چندساله زعفران متفاوت میباشد.
نسرین فرهادی؛ سعیده علیزاده سالطه
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی اثر پیش تیمار و محلولپاشی فورکلرفنورون روی پیازچه‌زایی، ترکیبات فیتوشیمیایی و خواص آنتیاکسیدانی پیاز موسیر اجرا گردید. پیش تیمار پیازها از طریق غوطه‌ور سازی آنها در غلظت‌های مختلف فورکلرفنورون (0، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) به مدت 24 ساعت انجام شد، همچنین محلولپاشی با چهار غلظت فورکلرفنورون (0، 50، 100 و 150 ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی اثر پیش تیمار و محلولپاشی فورکلرفنورون روی پیازچه‌زایی، ترکیبات فیتوشیمیایی و خواص آنتیاکسیدانی پیاز موسیر اجرا گردید. پیش تیمار پیازها از طریق غوطه‌ور سازی آنها در غلظت‌های مختلف فورکلرفنورون (0، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) به مدت 24 ساعت انجام شد، همچنین محلولپاشی با چهار غلظت فورکلرفنورون (0، 50، 100 و 150 میلیگرم در لیتر) دو، چهار و شش هفته پس از کاشت صورت گرفت. پیش تیمار و محلولپاشی با فورکلرفنورون به‌طور معنیداری تعداد برگ در هر بوته، وزن تر و وزن خشک پیازها را نسبت به نمونه شاهد افزایش دادند، ولی تعداد پیازچه‌های تولیدی تحت تأثیر تیمارها تغییری نشان نداد. مقدار آلیسین پیازهای موسیر تحت تأثیر تیمارهای مورد بررسی تغییر معنیداری نداشت و به‌طور متوسط مقدار آن 859/0 میلیگرم در هر گرم بافت تازه پیاز بود. تیمار با فورکلرفنورون سبب افزایش معنیدار مقدار فنل کل پیازها گردید و بیشترین مقدار آن (585/1 میلیگرم گالیک اسید در هر گرم بافت تازه پیاز) در پیش تیمار 5 میلیگرم در لیتر و محلولپاشی 100 میلیگرم در لیتر فورکلرفنورون به‌دست آمد. فعالیتهای آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز تحت تأثیر تیمارهای مختلف فورکلرفنورون افزایش معنیداری نسبت به نمونه شاهد نشان دادند. افزایش مقدار فنل و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان سبب افزایش فعالیت آنتیاکسیدانی پیازهای موسیر تیمار شده گردید. بر اساس نتایج به‌دست آمده، پیش تیمار 10 میلیگرم در لیتر همراه با محلولپاشی 100 میلیگرم در لیتر با فورکلرفنورون میتواند راهکار مناسبی برای افزایش عملکرد و کیفیت پیازهای موسیر از طریق افزایش وزن و خواص آنتیاکسیدانی آنها باشد.
