میوه کاری
مسعود فتاحی؛ شیرین مقدم
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی دو رقم بادام، از فلورسانس کلروفیل بهعنوان یک نشانگر زیستی برای ارزیابی فتوسیستم II و پاسخ رشدی استفاده شد. در این تحقیق واکنش دو رقم بادام ’ربیع‘ و ’مامایی‘ پیوند شده بر روی پایه GN15، به رژیم‌های آبیاری (100 درصد ظرفیت زراعی بهعنوان شاهد و 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی) در آزمایشی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی دو رقم بادام، از فلورسانس کلروفیل بهعنوان یک نشانگر زیستی برای ارزیابی فتوسیستم II و پاسخ رشدی استفاده شد. در این تحقیق واکنش دو رقم بادام ’ربیع‘ و ’مامایی‘ پیوند شده بر روی پایه GN15، به رژیم‌های آبیاری (100 درصد ظرفیت زراعی بهعنوان شاهد و 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی) در آزمایشی گلدانی و گلخانه‌ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملآ تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد محدود کردن آب آبیاری باعث کاهش وزن تر و خشک کل گیاهان و همچنین غلظت کلرفیل a، b و کل گردید. همچنین حداکثر فلورسانس (Fm)، حداکثر فلورسانس متغیر (Fv)، حداکثر عملکرد کوانتمی فتوسیستم II (Fv/Fm) و شاخص عملکرد (PI) در اثر تنش خشکی کاهش یافت. میزان کلروفیل a، کل و کارتنوئیدها و همچنین وزن تر و خشک کل به‌ترتیب به میزان 17، 16، 25، 16 و 14 درصد و شاخص‌های فلورسانس کلروفیل (Fv، Fm و Fv/Fm) در رقم ’مامایی‘ بیشتر از رقم ’ربیع‘ بود. فلورسانس متغیر نسبی (Vj) در اثر تنش خشکی افزایش یافت و شدت فلورسانس کلروفیل (Fj و Fi) تحت تأثیر برهمکنش تنش خشکی و رقم قرار گرفت. در بررسی ماتریکس همبستگی رابطه قوی بین شاخص عملکرد (PI) و محتوای کلرفیل کل و وزن تر و خشک کل گیاه وجود داشت. به‌طور کلی تغییر در فلورسانس رقم ’مامایی‘ نسبت به رقم’ربیع‘ کمتر بود و غلظت کلروفیل a و میزان وزن تر و خشک این رقم در این آزمایش بیشتر بود. طبق نتایج بدست آمده به‌نظر می‌رسد رقم ’مامایی‘ نسبت به رقم ’ربیع‘ دارای تحمل بیشتری در برابر محدودیت آبیاری می‌باشد.
گیاهان دارویی
اسماعیل نبی زاده؛ مسعود حق شناس؛ نرگس دولتمند؛ خدیجه احمدی
چکیده
گیاه دارویی استویا از خانواده Asteraceae، حاوی ترکیبات طبیعی، به ویژه استویوزید و ریبائودیوزید A است که تخمین زده میشود 150 تا 400 برابر شیرینتر از ساکاروز باشد. بهمنظور بررسی اثر قارچ اندوفیت Piriformospora indica در شرایط تنش آبی بر خصوصیات رویشی، پارامترهای فیزیولوژیکی و عناصر ریزمغذی گیاه دارویی استویا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
گیاه دارویی استویا از خانواده Asteraceae، حاوی ترکیبات طبیعی، به ویژه استویوزید و ریبائودیوزید A است که تخمین زده میشود 150 تا 400 برابر شیرینتر از ساکاروز باشد. بهمنظور بررسی اثر قارچ اندوفیت Piriformospora indica در شرایط تنش آبی بر خصوصیات رویشی، پارامترهای فیزیولوژیکی و عناصر ریزمغذی گیاه دارویی استویا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در سال 97-1396 اجرا شد. عامل اول تنش خشکی در چهار سطح (25، 45، 60 و 80 درصد ظرفیت مزرعه) و عامل دوم تلقیح نشاء با قارچ در دو سطح (عدم تلقیح و تلقیح باP. indica) بودند. صفات مورد مطالعه شامل کولونیزاسیون ریشه، وزن خشک، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، پرولین، قندهای محلول، قدرت آنتیاکسیدانی و عناصر ریزمغذی شامل مس، آهن، روی و منگنز بودند. نتایج نشان داد که صفات مورد ارزیابی در پژوهش حاضر تحت تأثیر تیمارهای اصلی قارچ و تنش خشکی قرار گرفتند. نهالهایی که با قارچ اندوفیت P. indica تلقیح شده دارای بیشترین درصد کولونیزاسیون ریشه، پارامترهای رشد، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی، ترکیبات محلول و عناصر ریزمغذی نسبت به عدم تلقیح بودند. تنش خشکی موجب افزایش قندهای محلول، میزان پرولین و قدرت آنتیاکسیدانی برگ گیاه دارویی استویا شد و با افزایش تنش خشکی از 80 درصد ظرفیت زراعی به 25 درصد باعث کاهش مابقی صفات شد. طبق نتایج مقایسه میانگین اثر برهمکنش قارچ در تنش خشکی، بیشترین میزان کولونیزاسیون ریشه، قطر ساقه و محتوای کاروتنوئید در تلقیح گیاه با قارچ P. indica و تنش 25 درصد و قدرت آنتیاکسیدانی در تنش 80 درصد مشاهده شد. باتوجه به نتایج تحقیق حاضر استفاده از قارچ P. indica بیشترین تأثیر مثبت بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی استویا نسبت به عدم تلقیح قارچ برخوردار بود.
گیاهان دارویی
محمود قجاوند؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا توحیدی مقدم؛ محمد ناصری؛ حمید لاریجانی
چکیده
مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) از گیاهان بومی ایران است که در طب سنتی بهعنوان داوری محرک، ضد نفخ، خلطآور، مقوی معده، ضد اسهال و ضد سرطان کاربرد دارد. این آزمایش بهمنظور بررسی برخی صفات گیاه دارویی مرزه تابستانه در پاسخ به کودهای بیولوژیک، اسید سالیسیلیک و تنش خشکی طی دو سال 1397 و 1396 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت اسپلیت ...
بیشتر
مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) از گیاهان بومی ایران است که در طب سنتی بهعنوان داوری محرک، ضد نفخ، خلطآور، مقوی معده، ضد اسهال و ضد سرطان کاربرد دارد. این آزمایش بهمنظور بررسی برخی صفات گیاه دارویی مرزه تابستانه در پاسخ به کودهای بیولوژیک، اسید سالیسیلیک و تنش خشکی طی دو سال 1397 و 1396 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پتانسیل رطوبت خاک 5/0- اتمسفر بهعنوان شاهد، پتانسیل 5/6- اتمسفر بهعنوان تنش متوسط و پتانسیل 10- اتمسفر بهعنوان تنش شدید که در مرحله 4 تا6 برگی استقرار گیاه با کشت مستقیم) بهعنوان فاکتور اصلی اعمال شدند و فاکتورهای فرعی شامل کود بیولوژیک ازتوباکتر و میکوریزا در چهار سطح (1- عدم تلقیح بهعنوان شاهد، 2- تلقیح بذر با ازتوباکتر ، 3- تلقیح بذر با میکوریزا و 4- استفاده توأم ازتوباکتر و میکوریزا) و اسید سالیسیلیک در دو سطح (1- عدم محلولپاشی و 2- محلولپاشی با غلظت 6/0 میلیمولار) بودند که در مرحله 4 تا 6 برگی قبل از گلدهی (85 روز بعد از مرحله 4 برگی) اعمال شدند .صفات ارتفاع بوته، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، میزان کلروفیل کل، میزان پرولین، درصد و عملکرد اسانس بررسی شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای تنش خشکی، کودی و سالیسیلیک اسید بر صفات مورد مطالعه ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای کلروفیل، درصد و عملکرد اسانس و محتوای پرولین در سطح احتمال یک درصد معنیدار بودند. اسید سالیسیلیک و کاربرد توأم ازتوباکتر و میکوریزا سبب افزایش 17 درصدی ارتفاع بوته، 19 درصدی وزن خشک بوته، 53 درصدی محتوای کلروفیل، 33 درصدی درصد اسانس و 9 درصدی عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ (67/48 ﺳﺎﻧﺘﯽمتر)، وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ (83/28 گرم)، وزن خشک ریشه (27/2 گرم)، محتوای کلروفیل (18/1 میلیگرم بر گرم)، درصد اﺳﺎﻧﺲ (87/1 درﺻﺪ) و عملکرد اسانس (912 کیلوگرم در هکتار) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ کاربرد اسید سالیسیلیک و ﺗﯿﻤﺎر ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ازتوباکتر + میکوریزا بود. نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن است که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا همراه با محلولپاشی اسید سالیسیلیک، در بهبود ویژگیهای رشدی و عملکرد گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشتند. امروزه استفاده از کودهای زیستی به جای مواد شیمیایی، هدف اصلی در تولید محصولات کشاورزی بهویژه در گیاهان دارویی است. کاربرد کودهای زیستی همراه با تنظیم کنندههای رشد میتوانند جایگزین مناسبی برای مصرف کودهای شیمیایی در این گیاه شوند.
حشمت امیدی؛ فاطمه پیرجلیلی؛ خدیجه احمدی
چکیده
کمبود آب یکی از اصلیترین تنشهای غیرزیستی است که بر رشد و عملکرد محصول تأثیر منفی میگذارد. بالنگو (Lallemantia royleana Benth.) گیاهی از خانواده نعناعیان و دارای کاربردهای دارویی متعددی است. بنابراین تحقیق حاضر بهمنظور بررسی تغییرات صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز جمعیتهای بالنگو شیرازی تحت تنش خشکی انجام ...
بیشتر
کمبود آب یکی از اصلیترین تنشهای غیرزیستی است که بر رشد و عملکرد محصول تأثیر منفی میگذارد. بالنگو (Lallemantia royleana Benth.) گیاهی از خانواده نعناعیان و دارای کاربردهای دارویی متعددی است. بنابراین تحقیق حاضر بهمنظور بررسی تغییرات صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز جمعیتهای بالنگو شیرازی تحت تنش خشکی انجام شد. این آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده با دو شامل تنش خشکی (قابلیت رطوبت خاک 5/0-، 5/3-، 5/6 - و 5/9- اتمسفر) بهعنوان عامل اصلی و جمعیت بالنگو شیرازی (مشهد، کرمان و طالقان) بهعنوان عامل فرعی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سال 94-1393 با سه تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر مؤلفههای رشد، اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد روغن، محتوای نسبی آب و آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز داشت. با کاهش مقدار آب خاک، صفات ارتفاع بوته (73/24 سانتیمتر)، تعداد شاخههای فرعی (44/5)، وزن تر (36/17 گرم) و خشک بوته (80/3 گرم)، وزن هزار دانه (51/1 گرم)، شاخص برداشت (41/6 درصد)، عملکرد دانه (157 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (77/37 کیلوگرم در هکتار) کاهش پیدا کردند. صفات طول ریشه و محتوای آنزیم سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب افزایش 02/24 و 63/66 درصدی در تنش شدید نسبت به عدم تنش داشتند. بیشترین عملکرد دانه و روغن در جمعیت مشهد تحت عدم تنش خشکی حاصل شد. در شرایط تنش نسبتاً شدید جمعیت طالقان با افزایش عملکرد دانه و روغن به ترتیب با میانگین 75/315 و 5/86 کیلوگرم در هکتار روبرو شد. در سطوح تنش خشکی کمترین کاهش در برخی خصوصیات رشدی، عملکرد دانه و عملکرد روغن بذر در جمعیت کرمان مشاهده شد.
علی اکبر شکوهیان؛ غلامحسین داوری نژاد؛ علی تهرانی فر؛ علی ایمانی؛ علی رسول زاده
چکیده
انتخاب پایه های بادام متحمل به تنش آبی به منظور تولید بهینه محصول در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیت زیادی دارد. در راستای انتخاب پایه های جدید متحمل به کم آبی، اثر تنش آبی و ریز موجودات مفید (Effective microorganism (Em)) بر خصوصیات مرفولوژیکی پایه های رویشی بادام در طی سال های 91 -1389 در گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ...
بیشتر
انتخاب پایه های بادام متحمل به تنش آبی به منظور تولید بهینه محصول در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیت زیادی دارد. در راستای انتخاب پایه های جدید متحمل به کم آبی، اثر تنش آبی و ریز موجودات مفید (Effective microorganism (Em)) بر خصوصیات مرفولوژیکی پایه های رویشی بادام در طی سال های 91 -1389 در گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه رژیم متفاوت آبیاری (کامل،33 و 66 درصد تخلیه آب قابل نگهداری) و دو سطح غلظت ریز موجودات مفید (Em) (محلول صفر ( شاهد) و یک درصد) و 4 فاکتور پایه (قلمه‌های ریشه‌دار شده پایه های رویشی GF677، دو هیبرید طبیعی انتخابی هلو× بادام (H1 و H2) و قلمه های ریشه‌دار شده ژنوتیپ جوین)، در 4 تکرار انجام شد. تجزیه واریانس نشان داد، بین سطوح پایه ها و آبیاری در تمام تیمارها مورد بررسی از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج حاکی از آن بود که سطوح ریز موجودات مفید در صفات سطح برگ، تعداد برگ، رشد سالیانه، وزن تر و خشک و حجم ریشه دارای تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بوده و مقایسه میانگین ها نشان داد که مصرف Em باعث افزایش این صفات نسبت به شاهد شده است. با توجه به نتایج این پژوهش، از بین صفات مورد آزمایش، طول، وزن خشک و حجم ریشه نشانگرهای مناسبی، برای ارزیابی میزان تحمل به تنش آبی بادام و هیبرید طبیعیH1، پایه مقاوم به شرایط کم آبی تشخیص داده شد. تاثیر ریز موجودات مفید بر عوامل رشدی و زنده مانی نهال ها تابع نوع پایه بوده و تاثیر آن بر میزان مقاومت به تنش آبی نیز با خصوصیات ژنتیکی پایه متفاوت بود. با توجه به نتایج این تحقیق، هیبرید طبیعیH1، به عنوان یک پایه مقاوم به شرایط خشکی معرفی می شود.
خسرو پرویزی؛ مارگارت چان
چکیده
به منظور بررسی کود زیستی مایکوگرین بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده سیب‌زمینی در شرایط تنش خشکی پژوهشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. بدین منظور بستر کشت به نسبت 2:3 (پیت: پرلیت) تهیه و با نسبت وزنی 1 درصد با کود زیستی مایکوگرین مخلوط شد. تیمارهای آزمایشی شامل ریزغده های دو رقم سیب‌زمینی ...
بیشتر
به منظور بررسی کود زیستی مایکوگرین بر رشد، عملکرد و کیفیت ریزغده سیب‌زمینی در شرایط تنش خشکی پژوهشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. بدین منظور بستر کشت به نسبت 2:3 (پیت: پرلیت) تهیه و با نسبت وزنی 1 درصد با کود زیستی مایکوگرین مخلوط شد. تیمارهای آزمایشی شامل ریزغده های دو رقم سیب‌زمینی (آگریا و مارفونا) و سطوح آبیاری با سه دور 5، 8 و 11 روزه بودند. پس از برداشت، ریزغده‌ها به اندازه‌های مختلف تفکیک شده و درصد ماده خشک آن ها نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد ( دور آبیاری 5 روزه) گیاهان حاصل از ریزغده به طور معنی دار از مقدار نسبی آب برگ بیشتری نسبت به گیاهان در دو تیمار دیگر برخوردار بودند. اما گیاهان در دو دور آبیاری 8 و 11 روزه در مقایسه با شاهد پتانسیل اسمزی پایین تر و پرولین بیشتری داشتند و توانایی تنظیم اسمزی گیاهان با افزایش دور آبیاری با مصرف کود زیستی افزایش پیدا کرد. تفاوت معنی‌داری در میزان تولید ریزغده با اندازه متوسط و ریز در سه دور آبیاری مشاهده نشد. با این حال در تولید ریز غده درشت تفاوت تیمارهای آبیاری معنی دار بود. در دو دور آبیاری 5 و 8 روزه در مقایسه با تیمار 11 روزه به طور متوسط 62 درصد غده درشت تری تولید شد. در درصد ماده خشک ریز غده تولیدی سه سطح آبیاری وضعیتی مشابه داشتند. دو رقم سیب زمینی در مجموع واکنشی متفاوت در تولید ماده خشک ریزغده داشتند. در مجموع با نتایج این پژوهش مشخص شد که استفاده از کود زیستی مایکوگرین در کشت ریزغده سیب‌زمینی در شرایط معمول آبیاری و حتی با اعمال تنش ملایم (افزایش طول دوره آبیاری به 3 روز)، سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی تولید ریزغده در گیاهچه ها می شود.
