سبزیکاری
محسن محمدرضایی؛ معظم حسن پور اصیل؛ جمالعلی الفتی؛ محمدمهدی قیصری
چکیده
موسیر ایرانی با نام Allium hirtifolium Boiss گیاهی پیازدار، چندساله و بومی ایران است. با توجه به کاربرد گسترده آن در صنایع غذایی و دارویی و استفاده بی‌رویه از رویشگاه‌های طبیعی، این گیاه در معرض نابودی و انقراض قرار دارد. ازاینرو تحقیقات در جهت اهلی‌سازی و وارد شدن آن به سیستم‌های زراعی ضرورت دارد. در برنامههای اصلاحی در راستای اهلی‌سازی ...
بیشتر
موسیر ایرانی با نام Allium hirtifolium Boiss گیاهی پیازدار، چندساله و بومی ایران است. با توجه به کاربرد گسترده آن در صنایع غذایی و دارویی و استفاده بی‌رویه از رویشگاه‌های طبیعی، این گیاه در معرض نابودی و انقراض قرار دارد. ازاینرو تحقیقات در جهت اهلی‌سازی و وارد شدن آن به سیستم‌های زراعی ضرورت دارد. در برنامههای اصلاحی در راستای اهلی‌سازی تودههای بومی گیاهی، اولین قدم ارزیابی تنوع و پتانسیل ژنتیکی موجود در تودههای گیاهی است. در مطالعه حاضر، تنوع ژنتیکی تودههای موسیرهای جمع‌آوری‌شده از شش رویشگاه طبیعی استان اصفهان با استفاده از ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس براساس صفات مورد مطالعه نشان داد که بین تودههای موسیر مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌داری (p≤0.01) وجود داشت و در این بین، وزن تر و خشک سوخ و سطح برگ بیشترین ضریب تغییرات را دارا بودند. براساس تجزیه خوشهای، تودههای مورد بررسی در چهار گروه دسته‌بندی شدند. با توجه به ارزیابی‌های صورت‌گرفته، نتایج حاکی از آن است که بیشترین مقادیر کلروفیل، کاروتنوئید، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، وزن تر و خشک سوخ و سطح برگ برای تودههای جمع‌آوری‌شده از رویشگاه‌های مرتفع (ارتفاعات بالاتر از 2700 متری) بود، درحالی‌که تنها مقدار بالای تعداد برگ برای تودههای جمع‌آوری‌شده از ارتفاعات زیر 2600 متری ثبت شد. ازاینرو میتوان نتیجه گرفت که علاوه‌بر عوامل ژنتیکی، عامل ارتفاع به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین اهرم‌های محیطی روی تنوع زیستی مشاهده‌شده در بین تودههای مورد بررسی دخیل بوده است. یافته‌های این مطالعه میتواند در برنامههای آتی برای به‌نژادی تودههای موسیر در جهت اهلی‌سازی و حفاظت از رویشگاه‌های طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.
سبزیکاری
ساسان گل چشمه؛ غفار کیانی؛ سیدکمال کاظمی تبار؛ سعید نواب پور
چکیده
گوجه‌فرنگی محصولی با طیف وسیعی از ژنوتیپها با عملکردهای متفاوت است و گزینش بر اساس صفت عملکرد و اجزای آن میتواند به برنامههای اصلاحی این گیاه سرعت ببخشد. در پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای آن روی 25 لاین گوجه‌فرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات شامل تعداد روز تا گلدهی، تعداد ...
بیشتر
گوجه‌فرنگی محصولی با طیف وسیعی از ژنوتیپها با عملکردهای متفاوت است و گزینش بر اساس صفت عملکرد و اجزای آن میتواند به برنامههای اصلاحی این گیاه سرعت ببخشد. در پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای آن روی 25 لاین گوجه‌فرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات شامل تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز از جوانه‌زنی تا اولین رنگ‌گیری میوه (زودرسی)، ارتفاع بوته (سانتیمتر)، تعداد میوه در بوته، وزن میوه در بوته (گرم)، عملکرد میوه در بوته (گرم)، طول و عرض میوه (سانتیمتر) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد در میان تمامی لاین‌ها تفاوت معنی‌داری از نظر صفات مورد بررسی وجود دارد. همچنین تجزیه به مولفه‌های اصلی نیز بر اساس صفات مورفولوژیک نشان داد که دو مولفه اصلی اول، در مجموع 75 درصد از تنوع فنوتیپی کل در بین داده‌ها را توجیه کردند و صفات تعداد روز از جوانه‌زنی تا اولین رنگ‌گیری میوه (606/0-)، تعداد روز تاگلدهی (516/0-)، وزن میوه در بوته (492/0)، عرض میوه (480/0)، طول میوه (472/0)، ارتفاع بوته (445/0-)، عملکرد میوه در بوته (395/0) و تعداد میوه در بوته (367/0-) بیشترین سهم را در تغییرات عملکرد داشتند. همچنین تجزیه خوشهای به‌روش UPGMA نیز لاین‌های مورد مطالعه را در نه گروه قرار داد و لاین‌های گروه IX از نظر صفات عملکرد و اجزای آن، لاین‌های گروه VIII از نظر زودرسی و گلدهی و لاین‌های گروه IV از نظر تعداد میوه در بوته در وضعیت مطلوبی قرار داشتند و لاین‌های موجود در گروه‌های I و V نیز برای تمامی صفات در وضعیت متوسطی بودند.
میوه کاری
محی الدین پیرخضری
چکیده
زرشک از گیاهان بومی ایران و متحمل به تنشهای محیطی بخصوص خشکی است. تنوع ژنتیکی 25 ژنوتیپ زرشک وحشی در دامنههای شمالی استانهای تهران و البرز با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. 32 صفت کمّی و کیفی مورفولوژیکی و باغبانی بر اساس دستورالعمل UPOV (TG 68/3) ارزیابی شدند که از این تعداد 11 صفت کمی قابل اندازهگیری شامل ...
بیشتر
زرشک از گیاهان بومی ایران و متحمل به تنشهای محیطی بخصوص خشکی است. تنوع ژنتیکی 25 ژنوتیپ زرشک وحشی در دامنههای شمالی استانهای تهران و البرز با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. 32 صفت کمّی و کیفی مورفولوژیکی و باغبانی بر اساس دستورالعمل UPOV (TG 68/3) ارزیابی شدند که از این تعداد 11 صفت کمی قابل اندازهگیری شامل طول و عرض برگ، طول و عرض میوه، طول دمگل، تعداد حبه در خوشه، طول خار، ویتامین ث، TA (Titratable Acidity) و TSS (Total Soluble Solid) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تعیین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپها از روش‌های آماری چند متغیره شامل تجزیه به عاملها، تجزیه خوشهای و ضرایب همبستگی بین صفات استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپها برای تمام صفات کمّی مورد ارزیابی نشان داد. تعداد حبه در خوشه با 55/45 ، طول خار با 67/28 و اسید قابل تیتراسیون با 58/26 درصد بیشترین دامنه تغییرات را داشتند. ژنوتیپهای وحشی زرشک با دارا بودن حداقل میزان 7/4 میلیگرم ویتامین ث در صد گرم میوه تازه (ژنوتیپ آسارا یک) و بیشترین مقدار ویتامین ث 57/10 (طالقان 4) و 63/9 (چالوس 8) و 4/9 (طالقان 8) در مقایسه با میوه های معتدله مانند سیب، انگور، گیلاس و هلو قابل توجه هستند. طبق تجزیه خوشهای ژنوتیپهای زرشک وحشی به پنج گروه اصلی و ده زیر گروه و یک ژنوتیپ مستقل (چالوس 9) تقسیم شدند. در اکثر موارد ژنوتیپها با موقعیت اقلیمی یکسان رویشی در یک گروه قرار گرفتند. ژنوتیپهای گروه یک بالاترین طول و عرض میوه، طول و عرض برگ و طول خار را داشتند. در این میان ژنوتیپهای چالوس 8 و طالقان 8 با دارا بودن مقدار بالای ویتامین ث، در یک زیر گروه قرار گرفتند. ژنوتیپهای طالقان4، چالوس 8 و طالقان 8 با بیشترین میزان ویتامین ث قابل اهمیت در برنامههای اصلاحی هستند. تنوع مشاهده شده در بین ژنوتیپهای زرشک وحشی زمینه مناسبی برای برنامههای اصلاحی و انتقال صفات مطلوب میباشد.
محمد حسین عالم خومرام؛ امیر حسین کشتکار؛ اصغر میرزایی اصل
چکیده
سیر ایران از کیفیت عطر و طعم خوبی برخوردار است، ولی تا به امروز به جز رقم مازند که مناسب مازندران است، رقم بومی دیگری از سیر اصلاح و معرفی نشده است. به منظور شناسایی پربازدهترین تودههای محلی برای اصلاح و معرفی رقم مناسب شرایط آب و هوایی همدان، در سال زراعی 95-1394 آزمایشی بر روی 18 توده محلی مختلف در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار ...
بیشتر
سیر ایران از کیفیت عطر و طعم خوبی برخوردار است، ولی تا به امروز به جز رقم مازند که مناسب مازندران است، رقم بومی دیگری از سیر اصلاح و معرفی نشده است. به منظور شناسایی پربازدهترین تودههای محلی برای اصلاح و معرفی رقم مناسب شرایط آب و هوایی همدان، در سال زراعی 95-1394 آزمایشی بر روی 18 توده محلی مختلف در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا شد. نه توده از مناطق کشت سیر استان همدان و نه توده از سایر استانهای سیرکار کشور انتخاب گردیدند. تودههای محلی از نظر 33 صفت مهم زراعی- مورفولوژیکی از جمله عملکرد سوخ؛ و میزان اسیدپیروویک کل (مجموع اسید پیروویک حاصل از فعالیتهای آنزیمی و غیرآنزیمی)، میزان اسید پیروویک غیرآنزیمی، میزان اسید پیروویک آنزیمی و میزان آلیسین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که صفات مورد بررسی تودههای محلی کشور از تنوع بالایی برخوردارند که لازمه برنامههای اصلاحی است و همچنین معرفی تودهها به مناطق دیگر میتواند با نتایج مطلوب همراه باشد. چنانکه از نه توده محلی غیر بومی همدان سه توده محلی ارومیه، اراک و بردسیر کرمان در شرایط آب و هوایی همدان تولید قابل قبول داشتند. تودههای محلی ارومیه، سولان و حیدره بر اساس عملکرد سوخ، اسید پیروویک آنزیمی و رابطه مولی دو به یک آن با آلیسین بیشترین ماده عطر و طعمدهنده آلیسین را در هکتار تولید کردند. صفات وزن سوخ به طور مستقیم و قطر یقه به طور غیرمستقیم از طریق وزن سوخ، با عملکرد سوخ و صفات شاخص سطح برگ، شاخص برداشت، وزن خشک برگ بوته و قطر سوخ با میزان آلیسین تولیدی ارتباط معنیدار بالایی نشان دادند. بر اساس تجزیه خوشهای تودهها به دو گروه اصلی مناسب و نامناسب کشت در همدان تقسیم شده که گروه مناسب کشت در همدان خود به چهار زیرگروه سه تایی تقسیم شد. خوشهبندی امکان کاهش هزینههای حفظ منابع ژنتیکی سیر را با کم کردن میزان مواد نگهداری شده با حداقل افت تنوع صفات، فراهم میسازد.
زهرا حسن زاده؛ حمید حسن پور
چکیده
سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) یکی از میوههای با ارزشی است که بهصورت خودرو در مناطق مختلف ایران رشد مییابد. ارزیابی خصوصیات میوه و بذر میتواند در انتخاب ژنوتیپ برتر جهت کشت در سطح تجاری مفید واقع شود. در این پژوهش خصوصیات فیزیکی میوه و بذر از قبیل وزن، طول و عرض میوه و بذر، پارامترهای رنگ میوه 38 ژنوتیپ سنجد در استانهای آذربایجان‌شرقی و غربی ...
بیشتر
سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) یکی از میوههای با ارزشی است که بهصورت خودرو در مناطق مختلف ایران رشد مییابد. ارزیابی خصوصیات میوه و بذر میتواند در انتخاب ژنوتیپ برتر جهت کشت در سطح تجاری مفید واقع شود. در این پژوهش خصوصیات فیزیکی میوه و بذر از قبیل وزن، طول و عرض میوه و بذر، پارامترهای رنگ میوه 38 ژنوتیپ سنجد در استانهای آذربایجان‌شرقی و غربی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که تنوع بالایی در برخی از صفات مانند عرض برگ، نسبت طول به عرض برگ و وزن گوشت وجود دارد. صفت طول برگ همبستگی مثبت با صفاتی از قبیل عرض برگ، نسبت طول به عرض میوه، طول بذر و نسبت طول به عرض بذر دارد ولی با درصد کرویت همبستگی منفی دارد. براساس نتایج تجزیه به عاملها، هشت عامل اصلی بیش از 92/85 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. همچنین بنا بر نتایج تجزیه‌ای خوشهای، ژنوتیپها در دو گروه اصلی قرار گرفتند. ژنوتیپهای موجود در گروه اول بیشترین میانگین صفات وزن، طول و عرض میوه و بذر را داشتند و در تفکیک ژنوتیپهای گروه دوم نیز صفات مرتبط به رنگ از قبیل L*،a*،b*، Hue و Chroma بیشترین نقش را داشتند. از میان ژنوتیپهای بررسی شده، ژنوتیپ U11 را میتوان بر اساس داشتن بزرگترین میوه به عنوان ذخایر توارثی ارزشمند در برنامههای اصلاحی آینده سنجد، معرفی رقم و کشت آن در نظر گرفت.
محسن مردی؛ مهرشاد زین العابدینی؛ روح اله حق جویان؛ سید حسین جمالی؛ سید مجتبی خیام نکوئی؛ عبدالرضا کاوند؛ کریم احمدی؛ لیلا صادقی؛ علی اکبر لونی؛ طیبه کرمی؛ صغری خوشکام
چکیده
یکی از معضلات مهم باغداران در خصوص احداث نهالستان‌ها و باغ‌ها، نامشخص بودن اصالت ژنتیکی ارقام کشت شده میباشد. در سال‌های اخیر تکنولوژی نشانگرهای DNA در گیاهان عالی به سمت استفاده از این نشانگرها در انگشت نگاری DNA سوق یافته است. در این تحقیق با استفاده از 30 نشانگر مولکولی SSR، کلید شناسایی مولکولی در 5 رقم از 7 رقم گردوی ایرانی (Juglansregia) ...
بیشتر
یکی از معضلات مهم باغداران در خصوص احداث نهالستان‌ها و باغ‌ها، نامشخص بودن اصالت ژنتیکی ارقام کشت شده میباشد. در سال‌های اخیر تکنولوژی نشانگرهای DNA در گیاهان عالی به سمت استفاده از این نشانگرها در انگشت نگاری DNA سوق یافته است. در این تحقیق با استفاده از 30 نشانگر مولکولی SSR، کلید شناسایی مولکولی در 5 رقم از 7 رقم گردوی ایرانی (Juglansregia) حاصل گردید. نتایج این تحقیق نشان داد، از مجموع 30 نشانگر ریزماهواره گردو، 5 نشانگر قادر به شناسایی کلیدهای اختصاصی ارقام گردو مورد مطالعه بودند. نشانگرهای WP-376 و ABRII -WM-6 در رقمهای K72، Z30، Z53، Z60 و Z63 باندهای چند شکل اختصاصی ایجاد نمودند. وجود غیر یکنواختی ژنتیکی در بین درختان مورد مطالعه ارقام B21 و Z67 باعث عدم توصیه درختان مذکور به عنوان درختان مادری این ارقام گردید. کلید های مولکولی اختصاصی به وسیله تجزیههای مولکولی بر روی 39 درخت مادری ایجاد گردید و نتایج این تحقیق در دو آزمایشگاه مستقل تایید شد. با استفاده از کلیدهای شناسایی مولکولی ارقام مورد مطالعه امکان تشخیص این ارقام در مرحله نونهالی به منظور تایید اصالت ژنتیکی آنها میسر میگردد.
