گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی؛ ناصر صفایی
چکیده
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه می‌باشد. مطالعات متعددی، تاثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما بر مولفه های رشد و عملکرد گزارش نموده اند. لذا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای تریکودرما ...
بیشتر
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه می‌باشد. مطالعات متعددی، تاثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما بر مولفه های رشد و عملکرد گزارش نموده اند. لذا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچ‌ها بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزوم‌ها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (68/35 سانتیمتر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 2/10 گرم)، شاخص سبزینگی (17/18)، وزن تر و خشک برگ (46/34 و 96/8 گرم)، تعداد برگ (46/9 عدد) و فیبر ریزوم (28/4 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد به ترتیب با مقادیر 16/7، 29/73 و 6/98 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (5/35 و 2/5 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (4/0 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال به عنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچ‌ها بیشتر از شاهد بود. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزوم‌ها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.
گیاهان زینتی و فضای سبز
افسانه هوشمند؛ میترا اعلائی؛ مسعود ارغوانی؛ فهیمه صالحی
چکیده
سرب یکی از فلزات سنگین و آلاینده‌های مهم زیست بوم شناخته شده است. استفاده از گیاهان جهت رفع آلودگی خاک یا گیاهپالایی، روشی مقرون به صرفه می‌باشد. امروزه با توجه به افزایش آلودگی منابع خاک و مشکلات ناشی از آن، شناسایی گیاهان مفید در این زمینه ضروری به‌نظری می‌رسد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر فلز سنگین سرب و کاربرد جلبک قهوه‌ای ...
بیشتر
سرب یکی از فلزات سنگین و آلاینده‌های مهم زیست بوم شناخته شده است. استفاده از گیاهان جهت رفع آلودگی خاک یا گیاهپالایی، روشی مقرون به صرفه می‌باشد. امروزه با توجه به افزایش آلودگی منابع خاک و مشکلات ناشی از آن، شناسایی گیاهان مفید در این زمینه ضروری به‌نظری می‌رسد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر فلز سنگین سرب و کاربرد جلبک قهوه‌ای و اسپیرولینا بر کلم زینتی رقم ’پیچدار‘ (Brassica oleracea L.) و بررسی گیاهپالایی در این گیاه انجام گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1399 در گلخانه تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه زنجان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سرب از منبع نیترات سرب با سه غلظت (صفر، 25و50 میلیگرم بر کیلوگرم) در چهار تکرار و در دو مرحله با فاصله زمانی دو هفته به خاک گلدان‌ها اعمال شد. فاکتور دوم شامل عدم وجود جلبک (شاهد)، جلبک قهوه‌ای (Polycladia indica) و جلبک اسپیرولینا(Arthrospira platensis) در چهار تکرار بود. صفات مورفوفیزیولوژیکی اندازهگیری شده نیز شامل تعداد برگهای هر بوته، شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، کلروفیل کل، آنتیاکسیدان کل، آنزیم پراکسیداز، گلایسین بتائین، مالون دی آلدهید، سرب برگ و فسفر برگ بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تاثیر معنادار سطوح مختلف سرب و اثر جلبکها بر صفات تعداد برگهای هر بوته، شاخص سطح برگ و وزن‌تر و خشک ریشه، کلروفیل کل و آنتیاکسیدان کل بود. علاوه بر این اثرات متقابل برای صفات شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه، آنتیاکسیدان کل و میزان سرب برگ معنیدار گردید. مقادیر گلایسین بتائین، مالون دی آلدهید و فسفر برگ در اثر اصلی سرب در سطح یک درصد معنیدار شد. طبق نتایج مقایسه میانگین میزان سرب برگ با افزایش غلظت سرب بیشتر شده است که البته جلبکها به عنوان یک عامل کمکی می‌توانند میزان جذب سرب موجود در گیاه را کاهش دهند. میزان فسفر برگ نیز تحت تاثیر اثر اصلی سرب و جلبک معنیدار شد و بیشترین میزان فسفر با میانگین درصد 56/0 درصد در جلبک اسپیرولینا و کمترین 48/0 درصد در شاهد مشاهده شد.
میوه کاری
علی اکبر شکوهیان؛ سمیه محمدی شویر؛ شهریار عینی زاده
چکیده
فولویک اسید میتواند به عنوان یک روش عمده برای به حداکثر رساندن ظرفیت تولیدی گیاهان مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد محرک زیستی فولویک اسید و کلات کلسیم بهصورت محلول‌پاشی بر رشد و عملکرد بِهْ رقم ’حاج آقا کیشی‘ انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح کاربرد فولویک ...
بیشتر
فولویک اسید میتواند به عنوان یک روش عمده برای به حداکثر رساندن ظرفیت تولیدی گیاهان مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد محرک زیستی فولویک اسید و کلات کلسیم بهصورت محلول‌پاشی بر رشد و عملکرد بِهْ رقم ’حاج آقا کیشی‘ انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح کاربرد فولویک اسید در غلظت‌های صفر، 1، 2 و 3 در هزار و سه سطح کاربرد کلات کلسیم در غلظت‌های صفر، 5/1 و 3 در هزار در چهار تکرار به اجرا درآمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثرات کلات کلسیم و فولویک اسید بر سطح برگ؛ طول، قطر، وزن تر و عملکرد میوه در سطح احتمال آماری یک درصد معنیدار بود. بر اساس نتایج، فولویک اسید بر میزان کلروفیل b و کل در سطح احتمال آماری پنج درصد اثر معنیداری داشت. شایان ذکر است که اثرات متقابل تیمارهای کلات کلسیم × فولویک اسید بر میزان سطح برگ و طول میوه در سطح احتمال آماری یک درصد معنیدار بود. بیشترین میزان کلروفیل کل برگ با مقدار 20/1 میلیگرم در گرم وزن‌تر با کاربرد فولیک‌اسید 3 در هزارو کمترین میزان نیز با مقدار 79/0 میلیگرم در گرم وزن‌تر در برگ گیاهان شاهد بدست آمد. بیشترین سطح برگ (69/5481 میلیمتر مربع) با کاربرد توام تیمارهای کلات‌کلسیم 3 در هزار و اسید‌فولیک 3 در هزار بدست آمد که اختلاف معنیداری با سایر سطوح داشت. کمترین میزان سطح برگ نیز در تیمارهای شاهد مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین‌ها بیانگر آن بود که تیمارهای 3 در هزار کلات کلسیم و 3 در هزار فولیک‌اسید بیشترین عملکرد میوه را به‌ترتیب با 63/167 و 30/135 کیلوگرم در هر درخت حاصل نمودند. کمترین عملکرد نیز مربوط به درختان شاهد بود. با توجه به یافته‌های این پژوهش تیمارهای فولویک اسید و کلات کلسیم در غلظت 3 در هزار برای بهبود کارایی برگ و عملکرد میوه بِهْ رقم ’حاج آقا کیشی‘ نتیجه بهتری را نشان داد.
گیاهان دارویی
سهیلا چهاربندی؛ فائزه زعفریان؛ وحید اکبرپور؛ محمد کاوه
چکیده
تمایل به تولید گیاهان دارویی و معطر و تقاضا برای محصولات طبیعی به‌خصوص در شرایط کشاورزی اکولوژیک در جهان رو به افزایش می‌باشد. کشاورزی اکولوژیک گیاهان دارویی، کیفیت آنها را تضمین کرده و احتمال اثرات منفی روی کیفیت دارویی را کاهش می‌دهد. به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و زیستی بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی ریحان (Ocimum bacilicum L.)، آزمایشی ...
بیشتر
تمایل به تولید گیاهان دارویی و معطر و تقاضا برای محصولات طبیعی به‌خصوص در شرایط کشاورزی اکولوژیک در جهان رو به افزایش می‌باشد. کشاورزی اکولوژیک گیاهان دارویی، کیفیت آنها را تضمین کرده و احتمال اثرات منفی روی کیفیت دارویی را کاهش می‌دهد. به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و زیستی بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی ریحان (Ocimum bacilicum L.)، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه‌ای واقع در شهرستان آمل بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: بایوچار در دو سطح (صفر و 20 تن در هکتار) و کودهای آلی و زیستی در پنج سطح (ورمیکمپوست (10 تن در هکتار)، قارچ میکوریزا، باکتری ازتوباکتر، باکتری سودوموناس و عدم مصرف کود) بودند. مطابق نتایج بدست آمده بیشترین میزان ارتفاع بوته و تعداد شاخه اصلی متعلق به تیمار مصرف بایوچار به‌همراه ورمیکمپوست (به‌ترتیب 37/49 سانتیمتر و 42/7) بود که به‌طور معنیداری از تمامی تیمارهای دیگر بالاتر بود. اثر متقابل بایوچار و کودهای آلی و زیستی بر وزن تر و خشک برگ و ساقه معنیدار بود، براساس نتایج مربوط به مقایسه میانگین دادها، بیشترین وزن تر برگ و ساقه، در تیمار کاربرد بایوچار و سودوموناس (به‌ترتیب 792 و 876 گرم در متر مربع) رویت شد که تفاوت معنیداری با کاربرد بایوچار به همراه ورمیکمپوست نداشت و بیشترین وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه، با استفاده از بایوچار به‌همراه سودوموناس (به‌ترتیب 166 و 175 گرم در متر مربع) مشاهده شد. برهمکنش بایوچار × کودهای آلی و زیستی بر میزان فنل کل، فلاونوئید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه ریحان نیز اختلاف معنیداری نشان داد. بیشترین مقدار فنل کل (55/17 میلیگرم در گرم برگ خشک) و فلاونوئید (47/77 میلیگرم در گرم برگ خشک) مربوط به تیمار ازتوباکتر همراه با مصرف بایوچار بود، لذا، میتوان نتیجه گرفت که کاربرد کودهای آلی و زیستی نظیر ورمیکمپوست و سودوموناس به همراه بایوچار باعث افزایش کمیت و کیفیت گیاه ریحان در کشاورزی اکولوژیک میشود.
شهاب الدین آهوئی؛ لادن آژدانیان؛ سید حسین نعمتی؛ حسین آرویی؛ مهدی بابائی
چکیده
با توجه به اهمیت کودهای زیستی و استفاده بهینه از آنها در کشاورزی پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ورمیکومپوست و قارچ تریکودرما بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی گیاه کرفس پایه‌ریزی شد. این طرح به صورت یک آزمایش گلدانی تحت شرایط کشت بدون خاک در گلخانه، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 غلظت قارچ Trichoderma harzianum جدایه BI : صفر ...
بیشتر
با توجه به اهمیت کودهای زیستی و استفاده بهینه از آنها در کشاورزی پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ورمیکومپوست و قارچ تریکودرما بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی گیاه کرفس پایه‌ریزی شد. این طرح به صورت یک آزمایش گلدانی تحت شرایط کشت بدون خاک در گلخانه، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 غلظت قارچ Trichoderma harzianum جدایه BI : صفر درصد (شاهد)، 5 درصد، 10 درصد و 15 درصد حجم50 لیتری آب مصرفی و همچنین 4 تیمار ورمی کمپوست شامل: صفر درصد (شاهد)، 25 درصد، 50 درصد و 75 درصد حجم گلدان با 3 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از اثر مثبت کاربرد توام ورمیکمپوست و قارچ تریکودرما بود. به طوری‌که بیشترین وزن خشک ساقه (23/49 گرم)، تعداد برگ (46 عدد)، قطر ساقه (15 میلیمتر) و میزان کلروفیل و کاروتنوئید در کاربرد ورمیکمپوست × قارچ تریکودرما نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد. طول ساقه اصلی به میزان (20/77 سانتیمتر) تحت تاثیر قارچ با غلظت 10 درصد در بیشترین میزان نسبت به سایر تیمارها بود، همچنین تیمار 50 درصد حجمی ورمیکمپوست بیشترین طول ریشه (66/36 سانتیمتر) را داشت. بیشترین میزان کلروفیل a در اثر متقابل ورمیکمپوست 75 درصد و غلظت قارچ 15 درصد (02/10 میلیگرم در گرم وزن تر برگ) مشاهده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست در بستر کشت و استفاده از عصاره قارچ تریکودرما با تیمار هم زمان از عصاره قارچ 15 درصد × ورمیکمپوست 75 باعـث بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس میشوند که میتوان استفاده از آنها را در جهت بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس توصیه کرد.
آرزو صفرزاده؛ گیتی برزین؛ داریوش طالعی
چکیده
قارچ آربوسکولار میکوریزا به عنوان یک کود زیستی در تأمین نیاز غذایی گیاهان و کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان میتواند مفید باشد. از طرف دیگر، نیتریک اکساید در بسیاری از تنشهای محیطی و غیر محیطی از جمله تنش خشکی و شوری نقش دارد. این پژوهش به منظور بررسی اثر نیتریک اکساید (در دو سطح صفر و 2/0 میلیمولار) در همزیستی قارچ آربوسکولار میکوریزا ...
بیشتر
قارچ آربوسکولار میکوریزا به عنوان یک کود زیستی در تأمین نیاز غذایی گیاهان و کاهش اثرات تنشهای محیطی بر گیاهان میتواند مفید باشد. از طرف دیگر، نیتریک اکساید در بسیاری از تنشهای محیطی و غیر محیطی از جمله تنش خشکی و شوری نقش دارد. این پژوهش به منظور بررسی اثر نیتریک اکساید (در دو سطح صفر و 2/0 میلیمولار) در همزیستی قارچ آربوسکولار میکوریزا بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاه شیرین‌بیان تحت سطوح مختلف تنش شوری (صفر، 50، 100، 150 و 200 میلیمولار) در شرایط گلدانی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش شوری، مایکوریزا و نیتریک اکساید بر میزان فلاونوئید، محتوی پرولین، میزان مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. شوری باعث افزایش میزان مالون دی آلدئید، محتوی پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت (کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز) شده است. همزیستی قارچ مایکوریزا در ترکیب با نیتریک اکساید و یا به تنهایی، باعث کاهش میزان فلاونوئید و افزایش محتوی پرولین در هر سطوح از تنش شوری شد. نیتریک اکساید اثر معنیدار قابل توجهی بر صفات اندازهگیری شده نداشت ولی در ترکیب با قارچ مایکوریزا مؤثرتر واقع شد. به طور کلی، تنش شوری کلرید سدیمی بر صفات فیزیولوژیکی گیاه شیرین‌بیان اثرات منفی معنی داری داشت(05/0≥p)، ولی کاربرد نیتریک اکساید به همراه قارچ مایکوریزا آربوسکولار بطور معنی داری اثرات منفی ناشی از تنش را تعدیل کرد.
کاظم برغمدی؛ شهلا نجفی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروکسین و اسید هیومیک بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی زنیان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل انجام گردید. تیمارهای کودی شامل: استفاده از کود زیستی نیتروکسین به صورت تلقیح با بذر در چهار سطح شامل N1=صفر (شاهد)، N2= 5/0، N3= 1 و N4= 5/1 لیتر در ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروکسین و اسید هیومیک بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی زنیان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل انجام گردید. تیمارهای کودی شامل: استفاده از کود زیستی نیتروکسین به صورت تلقیح با بذر در چهار سطح شامل N1=صفر (شاهد)، N2= 5/0، N3= 1 و N4= 5/1 لیتر در هکتار و استفاده از کود آلی اسید هیومیک به صورت محلول در آب آبیاری و در مرحله 4 برگی در چهار سطح شامل H1= صفر (شاهد)، H2= 1، H3= 2 و H4= 3 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر اسید هیومیک بر وزن هزار دانه، تعداد چتر، تعداد شاخه جانبی، درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین درصد و عملکرد اسانس به ترتیب با 17/4 درصد و 75/64 کیلوگرم در هکتار از تیمار H4 به دست آمد. همچنین اثر نیتروکسین بر تمام صفات فوق به جز درصد اسانس معنیدار بود. برهمکنش تیمارهای اسید هیومیک و نیتروکسین بر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه (33/1758 کیلوگرم در هکتار) از تیمار N4H3 به دست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد استفاده از 5/1 لیتر نیتروکسین و سه کیلوگرم اسید هیومیک در هکتار بهترین تیمار در تولید درصد و عملکرد اسانس زنیان باشد.
