جعفر نباتی؛ الهه برومند رضا زاده؛ محمد زارع مهرجردی؛ محمد کافی
چکیده
هدف این مطالعه استفاده از منابع نوری مختلف در راستای کاهش مصرف انرژی برای تولید گیاهچههای سیبزمینی در شرایط درون شیشه و اثر آن بر تولید ریزغده در گلخانه بود. مطالعه با استفاده از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار در شرایط درون شیشه و چهار تکرار در گلخانه انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل ارقام سیبزمینی (آگریا ...
بیشتر
هدف این مطالعه استفاده از منابع نوری مختلف در راستای کاهش مصرف انرژی برای تولید گیاهچههای سیبزمینی در شرایط درون شیشه و اثر آن بر تولید ریزغده در گلخانه بود. مطالعه با استفاده از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار در شرایط درون شیشه و چهار تکرار در گلخانه انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل ارقام سیبزمینی (آگریا و ساوالان) و طیفهای مختلف نور (قرمز، آبی، ترکیبی آبی- قرمز و نور سفید) با استفاده از دیودهای ساطع کننده نور و نور فلورسنت بود. نتایج نشان داد که طیف قرمز موجب افزایش ارتفاع گیاهچه در شرایط درون شیشه شد. طیف سفید و قرمز به ترتیب بیشترین و کمترین سطح برگ را در شرایط درون شیشه تولید کردند. کمترین تعداد گره در گیاهچه در طیف قرمز و بیشترین تعداد گره در طیف سفید مشاهده شد. بیشترین و کمترین فاصله میانگره به ترتیب مربوط به طیف قرمز و آبی بود. رقم آگریا نسبت به فونتانه از ارتفاع بوته بیشتری برخوردار بود از طرف دیگر رقم ساوالان سطح برگ بیشتری نسبت به آگریا تولید کرد. نتایج حاصل از بررسی گلخانهای نشان داد که شرایط رشدی گیاهچهها از نظر طیفهای مختلف نوری قبل از انتقال به گلخانه، تأثیری بر تعداد ریزغده تولیدی نداشت اما وزن ریزغده در گیاهچههای رشد یافته در طیف قرمز کمتر از سایر تیمارها بود. بهطور کلی استفاده از دیودهای ساطع کننده نور میتواند بهعنوان منبع نوری مناسب، با صرفهجویی در مصرف انرژی، گیاهچههایی قابل رقابت با نور فلورسنت در شرایط درون شیشه تولید کند.
حمید علیپور؛ محمد کافی؛ احمد نظامی؛ امیر حسین محمدی
چکیده
در ایران عمده اراضی زیرکشت پسته در حاشیه کویر قرار دارد و یکی از مشکلات عمده این اراضی شوری خاک و آب آبیاری است که رشد و عملکرد گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد. در این تحقیق اثرات شوری روی خصوصیات رشدی و مقدار عناصر معدنی دانهالهای 10 رقم پسته (اکبری، احمدآقایی، کله قوچی، فندقی، بادامی، ابراهیمی، سیف الدینی و ژنوتیپهای G1، G2 وG3) به ...
بیشتر
در ایران عمده اراضی زیرکشت پسته در حاشیه کویر قرار دارد و یکی از مشکلات عمده این اراضی شوری خاک و آب آبیاری است که رشد و عملکرد گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد. در این تحقیق اثرات شوری روی خصوصیات رشدی و مقدار عناصر معدنی دانهالهای 10 رقم پسته (اکبری، احمدآقایی، کله قوچی، فندقی، بادامی، ابراهیمی، سیف الدینی و ژنوتیپهای G1، G2 وG3) به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مطالعه شد. عامل اصلی مقادیرشوری آب آبیاری (6/0، 15 و 30 دسی زیمنس بر متر) با استفاده از نمک کلرور سدیم و عامل فرعی ارقام پسته بود. بذور پس از جوانهزنی در آزمایشگاه به داخل گلدان در گلخانه منتقل شدند و بعد از مرحله سه برگی، تیمارهای شوری به مدت چهارماه اعمال گردید. نتایج نشان داد با افزایش شوری وزن خشک ساقه و ریشه، طول نهال، وزن خشک برگ، تعداد برگ، سطح برگ و قطر نهال کاهش داشت. با افزایش شوری، میزان عناصر سدیم و کلسیم در ریشه، ساقه و برگ افزایش و نسبت پتاسیم به سدیم در این اندامها کاهش یافت. ارقام فندقی و کله قوچی بیشترین و ژنوتیپهایG1 و G3 دارای کمترین میزان سدیم برگ بودند. ژنوتیپ G2 بیشترین میزان (3 درصد) و رقم کله قوچی کمترین میزان (4/1 درصد) پتاسیم برگ را دارا بودند. به طورکلی ژنوتیپهای محلی پسته ( G1، G2 و G3) جذب و انتقال سدیم کمتری را به برگ انجام دادند، به طوریکه ژنوتیپ G3 دارای بیشترین سدیم ریشه و کمترین سدیم ساقه و برگ بود. ژنوتیپG2 و رقم احمدآقایی به ترتیب با مقادیر 8/7 و 3/6 بیشترین نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و رقم کلهقوچی کمترین نسبت (9/3) را داشت. به نظرمیرسد ارقام کله قوچی، فندقی و اکبری در مراحل اولیه رشد نسبتا حساس و ژنوتیپهای G1، G2 وG3 و رقم احمدآقایی نسبتا متحمل به شوری باشند. ارقام بادامی، ابراهیمی و سیف الدینی از نظر تحمل به شوری در حد متوسط بودند.
ریحانه ستایش؛ محمد کافی؛ جعفر نباتی
چکیده
کاهش شدید منابع آبی، استفاده از گونههای متحمل به خشکی در فضای سبز شهری را ضروری میسازد. این مطالعه در ایستگاه تولیدات گیاهی شهرداری مشهد با هدف بررسی آستانه تحمل به خشکی زرشک زینتی با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391-1392 اجرا شد. تیمارها شامل کاربرد 100، 80، 60، 40 و 20 درصد نیاز آبی گیاه بود که ...
بیشتر
کاهش شدید منابع آبی، استفاده از گونههای متحمل به خشکی در فضای سبز شهری را ضروری میسازد. این مطالعه در ایستگاه تولیدات گیاهی شهرداری مشهد با هدف بررسی آستانه تحمل به خشکی زرشک زینتی با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391-1392 اجرا شد. تیمارها شامل کاربرد 100، 80، 60، 40 و 20 درصد نیاز آبی گیاه بود که از هشتم اردیبهشت تا انتهای فصل رشد اعمال و نمونه برداریها در 15 مرداد، اول شهریور، 15شهریور و 15مهر انجام گردید. نتایج نشان داد با افزایش شدت خشکی ارتفاع بوته کاهش یافت اما بین 100 و 80 درصد نیاز آبی اختلاف معنیداری مشاهده نشد. تعداد شاخه جانبی، وزن تر و خشک و ارتفاع بلندترین شاخه در 60 درصد نیاز آبی اختلاف معنیداری با 100 درصد نیاز آبی نداشت. بیشترین شاخص مصرف آب آبیاری در 100 درصد نیاز آبی بدست آمد، اما اختلاف معنیداری با 40، 60 و 80 درصد نیاز آبی نداشت. کمترین شاخص طراوت در 20 و 40 درصد نیاز آبی مشاهده شد، اما اختلاف بین شاخص طراوت در 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی معنیدار نبود. بطور کلی نتایج نشان داد زرشک زینتی گیاهی نسبتاً متحمل به خشکی است و میتوان با حفظ شاخصهای مهم فضای سبز مقدار مصرف آب را در این گیاه به 60 درصد نیاز آبی کاهش داد که در این آزمایش مقدار صرفه جویی آب در فاصله زمانی هشتم اردیبهشت تا 15مهر 4400 متر مکعب در هکتار بود.
آزاده موسوی بزاز؛ علی تهرانی فر؛ محمد کافی؛ علی گزانچیان؛ محمود شور
چکیده
نیاز به گراسهای متحمل به شوری در حال افزایش است. رشد سریع جمعیت شهر نشین فشار عمدهای را به منابع آب شیرین وارد ساخته است. به همین منظور جهت بررسی تاثیر تنش شوری بر جوانهزنی و رشد گیاهچه تودههای مختلف فسکویه بلند (Festuca arundinacea) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 ژنوتیپ فسکویه بلند از مناطق اصفهان (یزد آباد)، کامیاران، ...
بیشتر
نیاز به گراسهای متحمل به شوری در حال افزایش است. رشد سریع جمعیت شهر نشین فشار عمدهای را به منابع آب شیرین وارد ساخته است. به همین منظور جهت بررسی تاثیر تنش شوری بر جوانهزنی و رشد گیاهچه تودههای مختلف فسکویه بلند (Festuca arundinacea) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 ژنوتیپ فسکویه بلند از مناطق اصفهان (یزد آباد)، کامیاران، یاسوج، داران، سناجان، بروجن، مشهد، سمیرم، گندمان (نصیرآباد)، سنندج و البرز و فسکویه بلند وارداتی به عنوان فاکتور اول و چهار سطح شوری 0، 45، 90 و 135 میلیمولار Nacl به عنوان فاکتور دوم با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش سطوح شوری موجب کاهش معنیدار درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه وشاخصبنیه بذر در تمام ژنوتیپ ها شد. همچنین، اثر متقابل شوریو ژنوتیپ نیز برای صفات سرعت و درصد جوانه زنی و بنیه بذر معنیدار بود.اکثر گراسهای مورد مطالعه در این آزمایش شوری تا 45 میلیمولار را بدون آنکه مولفههای جوانهزنی به طور قابل ملاحظهای تحت تاثیر قرار بگیرند را تحمل نمودند. تودههای مشهد و بروجن در سطح شوری 135 میلیمولار بیشترین میزان را در صفات درصد و سرعت جوانهزنی نشان دادند. همچنین، در مجموع صفات جوانهزنی، تودههای داران و مشهد نسبت به سایرین کمترین کاهش را داشته و میتوانند به عنوان ژنوتیپهای متحمل به شوری در مرحله جوانهزنی پیشنهاد گردند.
سعید خانی نژاد؛ حمیدرضا خزاعی؛ جعفر نباتی؛ محمد کافی
چکیده
سیب زمینی یکی از پر تولیدترین محصولات کشاورزی و از منابع غذایی با ارزش در کشورهای در حال توسعه میباشد. قارچهای میکوریزا نیز همزیست با ریشه اغلب گیاهان زراعی بوده و سبب بهبود در رشد و عملکرد آنها میشوند. در این راستا مطالعهای به منظور بررسی تأثیر گونههای مختلف قارچ میکوریزا بر عملکرد ارقام سیبزمینی انجام شد. آزمایش به صورت ...
بیشتر
سیب زمینی یکی از پر تولیدترین محصولات کشاورزی و از منابع غذایی با ارزش در کشورهای در حال توسعه میباشد. قارچهای میکوریزا نیز همزیست با ریشه اغلب گیاهان زراعی بوده و سبب بهبود در رشد و عملکرد آنها میشوند. در این راستا مطالعهای به منظور بررسی تأثیر گونههای مختلف قارچ میکوریزا بر عملکرد ارقام سیبزمینی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار (هفت گونه قارچ میکوریزا (G. mosseae،G. intraradices ، G. fasciculatum،G. versiform ، G. claroideum ، G. caledonium، A. longula) و تیمار شاهد ) و دو رقم سیبزمینی آگریا و فونتانه در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد از نظر تعداد غده و مقدار فسفر اندام هوایی بین دو رقم آگریا و فونتانه تفاوت معنیداری وجود نداشت اما سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و وزن کل غدهها در رقم فونتانه بیشتر از آگریا بود. تیمار شاهد و قارچهای A. longula به ترتیب کمترین (22 و 21 گرم) و گونههای G.intraradices، G. mosseaeو G. versiform به ترتیب بیشترین (60، 54 و 51 گرم) وزن غده را داشتند. قارچ G. mosseae در هر دو رقم آگریا و فونتانه تولید غده بالاتری (سه غده) داشت. متوسط وزن غده نیز در سیبزمینیهای تیمار شده با گونه G. versiform بیشتر از سایر تیمارها بود. گیاه میکوریزا توانایی جذب فسفر بالاتری را نسبت به گیاه غیر میکوریزا نشان داد.
محمد کافی؛ شهرام رضوان بیدختی؛ سارا سنجانی
چکیده
چکیده
موسیر (Allium altissimum Regel) یکی از گونه های دارویی و صنعتی مهم Allium در ایران می باشد که از رویشگاههای طبیعی استحصال و تاکنون در زمینه تولید زراعی این گیاه اطلاعاتی وجود ندارد. این تحقیق به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مطلوب درگیاه موسیر در قالب کرت های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت های اصلی ...
بیشتر
چکیده
موسیر (Allium altissimum Regel) یکی از گونه های دارویی و صنعتی مهم Allium در ایران می باشد که از رویشگاههای طبیعی استحصال و تاکنون در زمینه تولید زراعی این گیاه اطلاعاتی وجود ندارد. این تحقیق به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مطلوب درگیاه موسیر در قالب کرت های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت های اصلی شامل تاریخ های کاشت در 4 سطح (بصورت کشت های پاییزه و بهاره) و کرت های فرعی شامل تراکم های بوته در 4 سطح بودند. تاریخ های مختلف کاشت شامل: کاشت در 25 مهر ماه، کاشت در 25 آبان ماه، کاشت در اول اسفند ماه و 25 اسفند ماه و تراکم های مختلف شامل: 6 بوته، 10 بوته، 14 بوته و 18 بوته در مترمربع بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که درصد تولید پیازهای دختری، قطر و وزن پیاز دختری در هر بوته، قطر و وزن پیاز های مادری در هر بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، تعداد کپسول در بوته، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام های هوایی، عملکرد پیاز (وزن تر و خشک) و عملکرد دانه تحت تأثیر تیمارهای مورد آزمایش قرار گرفتند. کمترین عملکرد پیاز (وزن تر)(4/110 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (25 اسفند) و تراکم 6 بوته در متر مربع و بیشترین عملکرد (8/594 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (25 مهرماه) و تراکم 18 بوته در متر مربع تعلق داشت. بیشترین عملکرد دانه (09/25 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت اول (25 مهرماه) و تراکم 14 بوته در متر مربع و کمترین عملکرد دانه (46/3 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت چهارم (25 اسفند) و تراکم 6 بوته در متر مربع تعلق داشت. ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد پیاز(وزن تر) و وزن پیاز های مادری، تعداد پیاز مادری در بوته، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، ارتفاع، وزن خشک اندام های هوایی، همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. بطور کلی به نظر می رسد در شرایط آب و هوایی مشهد کاشت موسیر در 25 مهرماه با تراکم 18 بوته در متر مربع برای تولید پیاز و تراکم 14 بوته در متر مربع برای تولید دانه عملکرد مطلوبی را تولید خواهد کرد. در جهت افزایش عملکرد تحقیقات بیشتری نیاز است.
واژه های کلیدی: موسیر، پیاز مادری، پیاز دختری، تراکم بوته، تاریخ کاشت
محمد کافی؛ احسان کشمیری
چکیده
چکیده
زیره سبز یکی از مهمترین و اقتصادی ترین گیاهان دارویی است که میتواند در مناطق خشک و نیمه خشک ایران برای کشاورزی در شرایط کمبود آب حائز اهمیت فراوان باشد. جهت بررسی توام واکنشهای آگرو فیزیولوژی زیره سبز کشورمان با یک رقم هندی در شرایط تنش خشکی و شوری، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار، ...
بیشتر
چکیده
زیره سبز یکی از مهمترین و اقتصادی ترین گیاهان دارویی است که میتواند در مناطق خشک و نیمه خشک ایران برای کشاورزی در شرایط کمبود آب حائز اهمیت فراوان باشد. جهت بررسی توام واکنشهای آگرو فیزیولوژی زیره سبز کشورمان با یک رقم هندی در شرایط تنش خشکی و شوری، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال 1388 انجام شد. کرتهای اصلی، شامل 1، 2، 3 و 4 (شاهد) بار آبیاری در طول فصل رشد زیره سبز و کرتهای فرعی دو سطح شامل آبیاری با آب با هدایت الکتریکی 1 دسی زیمنس بر متر (شاهد) و آب شور با هدایت الکتریکی 5 دسی زیمنس بر متر و کرتهای فرعی فرعی شامل توده بومی سرایان و رقم هندی بودند . نتایج نشان داد که تیمارهای 2 و 3 بار آبیاری با آب معمولی بیشترین عملکرد را داشتند و بین این دو تیمار از نظر این صفت تفاوت معنی داری مشاهده نشده و از نظر عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه در چتر نسبت به سایر تیمارها برتری معنی داری داشتند. کمترین مقدار عملکرد مربوط به تیمارهای 1 و 4 بار آبیاری با آب شور بود که در بعضی شاخصهای مورد مطالعه از قبیل عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در چتر به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها کمتر بود. به طور کلی تنش شوری بر تمامی صفات مورد مطالعه در توده سرایان و رقم هندی زیره سبز از قبیل عملکرد دانه و بیولوژیک، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، و وزن هزار دانه اثر کاهشی معنی داری داشت، همچنین بین توده و رقم مورد مطالعه، با وجود عملکرد بالاتر توده سرایان نسبت به رقم هندی، در تنش خشکی رقم هندی و در تنش شوری توده سرایان با کاهش عملکرد بیشتری روبرو شدند. بنابراین در شرایط محیطی مشهد با انجام دو بار آبیاری با آب معمولی در زیره سبز عملکرد مطلوبی حاصل خواهد شد.
واژه های کلیدی: آبیاری، تنش شوری، زیره سبز، عملکرد، اجزاء عملکرد
علی اسکندری؛ حمیدرضا خزاعی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ عباس مجدآبادی
چکیده
چکیده
به منظور مطالعه تاثیر رژیم آبیاری و رقم بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب زمینی، آزمایشی در سال 1388 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نوع رژیم آبیاری: تامین100 درصد نیاز آبی سیب زمینی (I1)، تامین 70 درصد نیاز آبی ...
بیشتر
چکیده
به منظور مطالعه تاثیر رژیم آبیاری و رقم بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و کارآیی مصرف آب سیب زمینی، آزمایشی در سال 1388 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نوع رژیم آبیاری: تامین100 درصد نیاز آبی سیب زمینی (I1)، تامین 70 درصد نیاز آبی سیب زمینی پس از سبز شدن بوته ها تا قبل از مرحله آغازش غده (I2) و تامین70 درصد نیاز آبی سیب زمینی در کل دوره رشد گیاه (I3) و ارقام مورد استفاده شامل آگریا، آلمرا و سینورا بودند. نتایج آزمایش نشان داد از نظر صفات فیزیولوژیکی اندازه گیری شده بیشترین میزان محتوی نسبی آب برگ، مقدار فلئورسانس کلروفیل، شاخص سطح برگ و ارتفاع کانوپی متعلق به رژیم آبیاری تامین 100 درصد نیاز رطوبتی سیب زمینی باشد. هر چند با کاهش حجم آبیاری میزان عدد کلروفیل متر در برخی موارد به دلیل افت شاخص سطح برگ بیشتر بود. همچنین در کلیه رژیم های آبیاری عملکرد کل غده رقم آگریا نسبت به سایر ارقام برتری داشت. با توجه به نتایج حاصل از محاسبه کارآیی مصرف آب با کاهش30 درصد حجم آبیاری مقدار این صفت در رقم آگریا در رژیم آبیاری تامین70 درصد نیاز آبی سیب زمینی تا قبل از مرحله آغازش غده بیش از سایر ارقام بود. در مجموع به نظر می رسد علی رغم کاهش حجم آبیاری رقم آگریا با توجه به شرایط آب و هوایی مشهد در مقایسه با سایر ارقام رشد و نمو و در نهایت عملکرد قابل قبول تری داشته است.
واژه های کلیدی: سیب زمینی، رژیم آبیاری، رقم، کارآیی مصرف آب
علیرضا دادخواه؛ محمد کافی؛ قربانعلی رسام
چکیده
چکیده
بمنظور مطالعه اثرات فصل کاشت (کشت پاییزه و بهاره) و تراکم کاشت بر صفات رشد و عملکرد گل (وزن خشک گل) گیاه بابونه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان انجام شد. در این آزمایش از طرح کرتهای خرد شده با دو فاکتور زمان کاشت و فاصله روی ردیف در چهار تکرار استفاده شد. زمان کاشت در کرتهای اصلی و فاصله بوته روی ...
بیشتر
چکیده
بمنظور مطالعه اثرات فصل کاشت (کشت پاییزه و بهاره) و تراکم کاشت بر صفات رشد و عملکرد گل (وزن خشک گل) گیاه بابونه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان انجام شد. در این آزمایش از طرح کرتهای خرد شده با دو فاکتور زمان کاشت و فاصله روی ردیف در چهار تکرار استفاده شد. زمان کاشت در کرتهای اصلی و فاصله بوته روی ردیف (10، 20 و 30 سانتی متر) در کرتهای فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فصل کاشت بطور معنی داری بر صفات رشد و عملکرد گیاه بابونه تاثیر گذاشت بطوری که در کاشت پاییزه ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی و فرعی، طول دوره گلدهی، تعداد گل در بوته و عملکرد گل در واحد سطح بیشتر از کشت بهاره بود. در کشت پاییزه اگر چه تفاوت معنی داری بین فواصل روی ردیف 20 و 30 سانتی متر مشاهده نشد اما بیشترین عملکرد گل از فاصله روی ردیف 20 سانتی متر (با تراکم 100000 بوته در هکتار) حاصل شد. در کاشت بهاره عملکرد گل در فاصله روی ردیف 10 سانتی متر نسبت به فواصل روی ردیف دیگر بطور معنی داری کاهش نشان داد. فصل کاشت تاثیر معنی داری بر میزان اسانس گلهای بابونه نداشت، اما افزایش عملکرد گل در واحد سطح در کاشت پاییزه در نهایت منجر به افزایش عملکرد اسانس در واحد سطح گردید.
واژههای کلیدی: بابونه، زمان کاشت، تراکم بوته، عملکرد
