گیاهان دارویی
سلیمه مختومی؛ شبنم خوشبخت؛ عباسعلی نوری نیا
چکیده
استفاده زیاد از کودهای شیمیایی در روشهای متداول کشاورزی سبب فرسایش خاک و آلودگی منابع آبی شده و در کاهش کیفیت محصولات نیز تاثیر دارد. کاربرد کودهای بیولوژیک در خاک و آب آلودگی ایجاد نمیکند در عین حال کیفیت مواد غذایی را افزایش میدهند. این آزمایش برای بررسی اثرات ورمیکمپوست، کودهای حاوی عناصر معدنی و باکتریهای ...
بیشتر
استفاده زیاد از کودهای شیمیایی در روشهای متداول کشاورزی سبب فرسایش خاک و آلودگی منابع آبی شده و در کاهش کیفیت محصولات نیز تاثیر دارد. کاربرد کودهای بیولوژیک در خاک و آب آلودگی ایجاد نمیکند در عین حال کیفیت مواد غذایی را افزایش میدهند. این آزمایش برای بررسی اثرات ورمیکمپوست، کودهای حاوی عناصر معدنی و باکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) بر روی برخی صفات گیاه ریحان Ocimum basilicuum L.)) در روستای قزلجه استان گلستان در سال 1397 انجام شد. بدین منظور دو عامل کاربرد ورمیکمپوست (در سه سطح a1: بدون مصرف، a2: مصرف به نسبت 10 درصد و a3: مصرف به نسبت 20 درصد وزنی خاک) و مصرف کودهای بیولوژیک و عناصر طبیعی افزایش دهنده رشد گیاه (در سه سطحb1 : بدون مصرف، b2: استفاده از باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis) و b3: استفاده از ترکیبات عناصر طبیعی) مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در فضای آزاد به صورت کشت گلدانی اجرا شد. برای اندازهگیری صفات مورفولوژیک، مقدار فنل و فلاونوئید کل در زمان کامل شدن مرحله رویشی گیاه نمونهگیری انجام شد. مقدار ترکیبات فنل کل با استفاده از روش فولین سیوکالتو و سنجش میزان فلاونوئید کل به روش رنگ سنجی آلومینیوم کلرید اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد، بین سطوح مختلف استفاده از ورمیکمپوست از نظر صفات وزنتر و خشک ریشه، وزنتر و خشک ساقه، طول ساقه، وزنتر و سطح برگ در سطح یک درصد و وزن خشک برگ تفاوت معنی‌داری در سطح پنج درصد وجود داشت. همچنین اثر کودهای بیولوژیک و عناصر طبیعی افزاینده رشد گیاه بر صفات وزنتر ریشه و وزن خشک ساقه معنیدار شد. حداکثر مقدار فنل کل بین تیمارها به ورمیکمپوست 20 درصد به میزان 98/1 میلیگرمبرگرم و کود پروبیو 96 (حاوی باکتری باسیلوس سوبتیلیس) به مقدار 96/1 میلیگرمبرگرم حاصل شد. همچنین حداکثر مقدار فلاونوئید کل در گیاهان تیمار شده با ورمیکمپوست 20 درصد و استفاده از باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis) به ترتیب 13/92 میلیگرمبرگرم و 22/91 میلیگرمبرگرم به دست آمد. نتایج نشان میدهد ورمیکمپوست بیشترین تاثیر را بر اندامهای مورد هدف مانند سطح برگ، وزنتر و خشک برگ گیاه ریحان داشت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد، استفاده ورمیکمپوست 20 درصد و کود حاوی باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis) مناسبترین ترکیب تغذیهای گیاه ریحان میباشد.
فرنوش ملکشاهی؛ علی اشرف مهرابی؛ الهه توکل؛ خسرو مهدی خانلو؛ وحید شریعتی
چکیده
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی میباشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیتهای دلخواه در صدر برنامه‌های اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان ...
بیشتر
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی میباشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیتهای دلخواه در صدر برنامه‌های اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان گونه گراتیسیموم (Ocimum gratissimum L.) طی فصل‌های بهار و پائیز سال 1398، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب طرح کرت های خرد شده در زمان انجام شد. بخش هوایی گیاهان در زمان‌های فوق در مرحله تمام گل برداشت و در سایه و دمای محیط خشک شدند. اسانس گیاهان خشک شده به روش تقطیر با آب و دستگاه کلونجر استخراج و کمیت و کیفیت اجزای اسانس گیاه با دستگاه GC-MS مورد آنالیز قرار گرفت. بر اساس نتایج آنالیز کیفی اسانس، 50 ترکیب مختلف در اسانس ژنوتیپ‌های 278 و 296گیاه دارویی ریحان گراتیسیموم شناسایی شد. بیش از 98 درصد ترکیبات شناسایی شده در اسانس این دو ژنوتیپ در پنج کلاس شیمیایی شامل مونوترپنهای هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و فنیل پروپانوئیدها قرار داشتند. تیمول جزء غالب اسانس ژنوتیپ 278 در ماههای خرداد (48/35 درصد) و آبان (85/45 درصد) بود، ترکیب گاما ترپینن در ژنوتیپ 278 از 15/13 درصد در خرداد ماه به 80/25 درصد در آبان ماه، افزایش یافت. تیمول در اسانس ژنوتیپ 296 وجود نداشت و ترکیب دی‌هیدرواوژنول که به کلاس شیمیایی فنیل پروپانوئیدها تعلق دارد، به عنوان ترکیب اصلی اسانس ژنوتیپ 296 گیاه ریحان گراتیسیموم شناخته شد و مقدار آن در دو برداشت تغییر معنی‌داری نداشت. در مجموع، با توجه به اجزای اصلی اسانس دو ژنوتیپ و رشد مناسب آنها بصورت چندساله و امکان چندین برداشت در طول سال، تحقیقات بیشتر جهت کشت آنها در سطح وسیع در شرایط استان خوزستان توصیه میشود.
مریم زارع حسن آبادی؛ علی گنجعلی؛ مهرداد لاهوتی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
ریحان(Ocimum basilicum L.) حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنلی و ترکیبات فعال زیستی با نقش آنتی‌اکسیدانی است. سیستم کشت ریشه مویین˓ روشی مناسب برای تولید ترکیبات ثانویه دارویی میباشد. جهت بررسی توانایی سویه‌های باکتری Agrobacterium rhizogenes در القای ریشه مویین و تولید متابولیتهای ثانویه˓ گیاهچههای ریحان در محیط کشت MS2/1 کشت شدند. پس از 45 روز˓ ...
بیشتر
ریحان(Ocimum basilicum L.) حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنلی و ترکیبات فعال زیستی با نقش آنتی‌اکسیدانی است. سیستم کشت ریشه مویین˓ روشی مناسب برای تولید ترکیبات ثانویه دارویی میباشد. جهت بررسی توانایی سویه‌های باکتری Agrobacterium rhizogenes در القای ریشه مویین و تولید متابولیتهای ثانویه˓ گیاهچههای ریحان در محیط کشت MS2/1 کشت شدند. پس از 45 روز˓ ریزنمونه‌های برگ˓ ساقه و نواحی گره توسط چهار سویه باکتری (ATCC-15834, A4, MSU, R1000) تلقیح شدند و ریشه مویین را در زمان‌های متفاوت القاء کردند. پس از 14 روز˓ریشههای مویین تنها در نواحی گره ظاهر شدند ولی ریزنمونه‌های برگ و ساقه پاسخی به تلقیح نشان ندادند. ریشههای تولید شده به محیط MS مایع منتقل شدند و پس از 60 روز˓ ویژگی‌های رشد و میزان فنل کل بررسی گردید. DNA ژنومی از ریشههای مویین و غیرمویین استخراج و ماهیت القای ریشههای مویین با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rol C در واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) تایید شد. درصد القای ریشه مویین به طور معنی‌داری تحت تاثیر سویه باکتری قرار داشت. بالاترین درصد القای ریشه (1/68 درصد)˓ بیشترین تعداد ریشه مویین در هر ریزنمونه (8/4 عدد) و بیشترین طول ریشه (8/1 سانتی‌متر) به سویه ATCC-15834 تعلق داشت. بالاترین وزن خشک (2/103 میلیگرم) و میزان فنل کل (312 میلیگرم گالیکاسید بر گرم ماده خشک) به همین سویه مربوط بود که افزایش 6/4 برابری نسبت به شاهد غیرمویین داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که سویه ATCC-15834 را میتوان به عنوان یک سویه موثر در القا و رشد ریشههای مویین و نیز تولید متابولیت ثانویه در ریحان معرفی کرد.
فرج مویدی؛ سجاد کردی؛ علی اشرف مهرابی؛ سهیلا دست برهان
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد، محتوای نیترات، عملکرد اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجرا گردید. فاکتور اول آزمایش شامل ارقام مختلف ریحان (O. basilicum var. Italian Large Leaf،O. basilicum var. Mobarakeh ،O. basilicum ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد، محتوای نیترات، عملکرد اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجرا گردید. فاکتور اول آزمایش شامل ارقام مختلف ریحان (O. basilicum var. Italian Large Leaf،O. basilicum var. Mobarakeh ،O. basilicum var. Sweet Thai و O. basilicum var. Cinnamon)، فاکتور دوم کاربرد کود شیمیایی نیتروژن (اوره) در سه سطح شاهد (عدم کاربرد کود نیتروژن)، 100 کیلوگرم در هکتار و 200 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی اوره و فاکتور سوم برداشت گیاه ریحان در 3 سطح شامل برداشت اول، برداشت دوم و برداشت سوم بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که در رقمItalian Large Leaf با کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار اوره در برداشت دوم بیشترین میزان عملکرد خشک و نیترات حاصل شد. کمترین تعداد شاخه جانبی، درصد برگ، کلروفیل b و عملکرد اسانس متعلق به رقمMobarakeh بود. بیشترین و کمترین عملکرد اسانس به ترتیب به تیمارهای 100 کیلوگرم در هکتار اوره و شاهد مربوط بود. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم Italian Large Leaf به همراه کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار اوره برای دستیابی به رشد و عملکرد کمی و کیفی قابل قبول ریحان تحت شرایط آب و هوایی خرم آباد توصیه میگردد.
روح اله عامری؛ مجید عزیزی؛ علی تهرانی فر؛ وحید روشن
چکیده
به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و کاربرد ترکیبات ضدتعرق بر گیاه دارویی ریحان، آزمایش فاکتوریلی شامل 3 سطح آبیاری (شاهد- 500، تنش متوسط- 375 و تنش شدید- 250 میلی‌لیتر آبیاری در 24 ساعت) و 3 ترکیب ضدتعرق کیتوزان، موسیلاژ اسفرزه و موسیلاژ بارهنگ هر کدام در 3 سطح (5/0، 1 و 5/1 درصد وزن خشک به حجم حلال) با 3 تکرار و بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام پذیرفت. ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و کاربرد ترکیبات ضدتعرق بر گیاه دارویی ریحان، آزمایش فاکتوریلی شامل 3 سطح آبیاری (شاهد- 500، تنش متوسط- 375 و تنش شدید- 250 میلی‌لیتر آبیاری در 24 ساعت) و 3 ترکیب ضدتعرق کیتوزان، موسیلاژ اسفرزه و موسیلاژ بارهنگ هر کدام در 3 سطح (5/0، 1 و 5/1 درصد وزن خشک به حجم حلال) با 3 تکرار و بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام پذیرفت. در این تحقیق صفاتی از قبیل، میزان فتوسنتز، تعرق روزنه‌ای، هدایت روزنه‌ای، دی‌اکسید‌کربن اتاقک روزنه، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید و دمای سطح برگ اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که اثر آبیاری و مواد ضدتعرق در صفات مورد اندازهگیری معنیدار بودند (01/0P≤ و 05/0P≤). بیشترین میزان صفات مورد اندازهگیری در سطح اول آبیاری و سطوح متفاوتی از ترکیبات ضدتعرق مشاهده شد. کلیه ترکیبات ضدتعرق، میزان تعرق را بطور معنی‌داری کاهش دادند و این کاهش در غلظت‌های بالاتر بیشتر بود. به‌طوری‌که ترکیب کیتوزان در سطوح 5/1 و 1 درصد نسبت به نمونه شاهد، میزان تعرق را تا دو برابر کاهش داد. در مورد فتوسنتز نیز تیمار 5/0 و 1 درصد کیتوزان توانستند تا 30 درصد میزان فتوسنتز را نسبت به شاهد افزایش دهند. همچنین مشخص شد که با کاربرد ترکیبات ضدتعرق در شرایط آبیاری محدود میزان ماده خشک افزایش یافت. ترکیبات ضدتعرق درصد و عملکرد اسانس را نسبت به شاهد کاهش دادند. با توجه به نتایج به دست آمده در این آزمایش میتوان بیان نمود که ترکیبات ضدتعرق با منشا طبیعی، ترکیباتی ایمن، ارزان و زیست تجزیه‌پذیر بوده و جایگزین مناسبی برای ترکیبات ضدتعرق شیمیایی متداول می‌باشند، اما تجاری نمودن این ترکیبات نیاز به آزمایشات تکمیلی دارد.
حمیدرضا روستا؛ سمیه عرب پور
چکیده
آکواپونیک یکی از تکنیک های کشت بدون خاک است که در آن ماهی و گیاه بطور توام پرورش داده می شوند. ریحان گیاهی علفی و متعلق به خانواده نعناع می باشد که اسانس آن عمدتاً در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین دارای خواص ضد میکروبی است. کشت گلخانه ای ریحان، جهت عرضه مداوم ریحان تازه به بازار، به دلیل ارزش بالای اقتصادی ...
بیشتر
آکواپونیک یکی از تکنیک های کشت بدون خاک است که در آن ماهی و گیاه بطور توام پرورش داده می شوند. ریحان گیاهی علفی و متعلق به خانواده نعناع می باشد که اسانس آن عمدتاً در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین دارای خواص ضد میکروبی است. کشت گلخانه ای ریحان، جهت عرضه مداوم ریحان تازه به بازار، به دلیل ارزش بالای اقتصادی و تقاضای زیاد آن در حال گسترش می باشد. به منظور بررسی تاثیر سیستم های کشت بدون خاک بر عملکرد، غلظت عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه ریحان آزمایشی بصورت فاکتوریل با دو فاکتور، سیستم (هیدروپونیک و آکواپونیک) و رقم (ریحان سبز و ریحان بنفش) و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه، ارتفاع، سطح برگ و تعداد گره در هر دو رقم در سیستم هیدروپونیک بیشتر از آکواپونیک بود. شاخص SPAD به طور معنی داری تحت تأثیر سیستم کشت قرار گرفت و میزان آن در سیستم هیدروپونیک 86/12 درصد بیشتر از سیستم آکواپونیک بود. میزان اسانس در بخش های هوایی تحت تاثیر سیستم کشت و رقم قرار نگرفت. پایین بودن غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و منگنز احتمالا دلیل کاهش سبزینگی و کاهش رشد گیاهان در سیستم آکواپونیک بوده است. اگرچه بر اساس نتایج فوق رشد گیاهان در سیستم آکواپونیک کمتر از هیدروپونیک بود ولی با این وجود رشد گیاهان در این سیستم رضایتبخش بوده و هیچ گونه علائم ظاهری کمبود در گیاهان مشاهده نشد. احتمالا افزایش تعداد ماهی در واحد حجم آب و افزایش غذادهی می تواند به رفع کمبود جزئی عناصر غذائی در سیستم آکواپونیک کمک کند. بنابراین سیستم آکواپونیک ظرفیت تولید گیاهان داروئی مثل ریحان را دارا می باشد.
فرهاد اصغری؛ عباس حسنی؛ بهمن حسینی؛ جواد فرخی
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده نعناعیان است. از ریحان به عنوان گیاه دارویی، ادویه ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می شود. یکی از بخش‌های مهم بیوتکنولوژی، کشت بافت می باشد که کاربردهای زیادی در زمینة گیاهان داروئی، نظیر باززایی و تکثیر گیاهان در شرایط آزمایشگاهی و تولید داروهای گیاهی با کیفیت بالا دارد. ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده نعناعیان است. از ریحان به عنوان گیاه دارویی، ادویه ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می شود. یکی از بخش‌های مهم بیوتکنولوژی، کشت بافت می باشد که کاربردهای زیادی در زمینة گیاهان داروئی، نظیر باززایی و تکثیر گیاهان در شرایط آزمایشگاهی و تولید داروهای گیاهی با کیفیت بالا دارد. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر نوع ژنوتیپ (4 ژنوتیپ مختلف شامل ارومیه، اردبیل، همدان و مجارستانی) و محیط کشت (محیط MS تکمیل شده با بنزیل آدنین در چهار سطح صفر، 5/2، 5 و 5/7 میلی گرم در لیتر) بر باززایی مستقیم شاخساره و مشخص نمودن بهترین نوع ژنوتیپ و تیمار هورمونی برای به دست آوردن بیشترین بازده در تولید گیاهچه های درون شیشه ای گیاه ریحان، در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در محیط کشت پایه MS انجام گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی داری از لحاظ باززایی وجود دارد. حداکثر باززایی از نظر درصد و تعداد باززایی در ریزنمونه، در غلظت 5/2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و در ژنوتیپ مجارستانی مشاهده گردید. همچنین با افزایش غلظت بنزیل آدنین ریشه زایی کاهش و درصد شیشه ای شدن نمونه ها افزایش یافت.
رضا شاه حسینی؛ رضا امیدبیگی؛ داوود کیانی
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum L.) از گیاهان دارویی و معطّر ارزشمندی است که پیکر رویشی آن حاوی اسانس است. اسانس این گیاه کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی دارد. این پژوهش به منظور بررسی اثر کودهای بیوسولفور، نیتروکسین و پلیمر سوپرجاذب و اثرات متقابل آن ها بر عملکرد و کمیّت اسانس ریحان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت یک ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum L.) از گیاهان دارویی و معطّر ارزشمندی است که پیکر رویشی آن حاوی اسانس است. اسانس این گیاه کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی دارد. این پژوهش به منظور بررسی اثر کودهای بیوسولفور، نیتروکسین و پلیمر سوپرجاذب و اثرات متقابل آن ها بر عملکرد و کمیّت اسانس ریحان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت یک آزمایش گلدانی انجام گرفت. پیکر رویشی گیاهان در زمان تمام گُل برداشت و شاخص های مربوط به عملکرد آن مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از خشک شدن نمونه ها در سایه، اسانس آن ها توسط کلونجر و با روش تقطیر با آب استخراج گردید و بازده اسانس به روش حجمی-وزنی و وزنی-وزنی اندازه گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بین تیمارها به لحاظ وزن خشک اندام هوایی در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود داشت و بیشترین عملکرد مربوط به تیمار (بیوسولفور+نیتروکسین+سوپرجاذب) بود. در میزان اسانس استحصالی به لحاظ حجمی اختلاف معنی داری مشاهده نشد، امّا از نظر وزنی بین تمام تیمارها اختلاف معنی دار وجود داشت و تیمار (بیوسولفور+نیتروکسین) دارای بالاترین میزان بود که احتمالاً به دلیل اختلاف در اجزای تشکیل دهنده و وزن مخصوص اسانس ها می باشد.
