بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی
لیلا بقازاده دریایی؛ داود صمصام پور؛ عبدالنبی باقری؛ جلوه سهرابی پور
چکیده
رشد و عملکرد گیاهان به‌سبب تنشهای زنده و یا غیر زنده متعدد محدود میشود. در سال‌های اخیر، افزایش خشکی و خشکسالی در ایران روی کیفیت آب آبیاری تاثیر گذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. میکروارگانیسم‌های اندوفیت نقش مهمی در محافظت از گیاهان میزبان خود در برابر تنشهای زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کنند. در این مطالعه، از ترکیب ...
بیشتر
رشد و عملکرد گیاهان به‌سبب تنشهای زنده و یا غیر زنده متعدد محدود میشود. در سال‌های اخیر، افزایش خشکی و خشکسالی در ایران روی کیفیت آب آبیاری تاثیر گذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. میکروارگانیسم‌های اندوفیت نقش مهمی در محافظت از گیاهان میزبان خود در برابر تنشهای زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کنند. در این مطالعه، از ترکیب اندوفیتی قارچی Aspergillus niger و باکتریایی OD14 Bacillus aquimaris همزیست با جلبک دریایی، به‌ترتیب در غلظت‌های 106×1 سلول در یک میلی‌لیتر و 108×1 سلول در یک میلی‌لیتر ، به‌منظور ارتقاء تحمل دانهال‌های مکزیکن لایم نسبت به تنش شوری استفاده شده است. اندوفیت قارچی و باکتریایی بر اساس مورفولوژیک و مولکولی (به‌ترتیب بر پایه تکثیر نواحی ITS1 و ITS4 و ژن 16s rRNA) با استفاده از تکنیک PCR مورد شناسایی قرار گرفتند. تلقیح در مرحله هشت ماهگی دانهال‌ها انجام و پس از گذشت سه ماه، تنش شوری صفر، 2000، 4000 و 6000 میکروزیمنس بر سانتیمتر بهصورت مرحله به مرحله اعمال شد. پس از هشت هفته، صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی دانهال‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند، اکثر صفات مورد بررسی، اختلاف معنی‌داری نسبت به نمونه‌های شاهد داشتند. در شوری 6000 میکروزیمنس بر سانتیمتر، اندوفیت باعث افزایش وزن تر و خشک ساقه (به‌ترتیب 81/206 و 38/202 درصد)، وزن تر و خشک برگ (به‌ترتیب 49/203 و 58/870 درصد) و وزن تر و خشک ریشه (به‌ترتیب 41/347 و 95/421 درصد) نسبت به شاهد شد. ترکیب اندوفیتی توانسته بود سطح رنگدانه‌های فتوسنتزی از جمله کلروفیل آ (21/65 درصد)، کلروفیل ب (9/11 درصد) و کاروتنوییدها (09/59 درصد) را به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش دهد. در بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی دانهال‌ها در بالاترین سطح شوری، ترکیب اندوفیتی توانسته بود باعث روند افزایشی آنزیم‌های آنتی اکسیدانت کاتالاز (84/141 درصد)، پراکسیداز (8/66 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (01/60 درصد)، گلوتاتیون ردوکتاز (41/232 درصد) و اسکوربیک پراکسیداز (88/24 درصد) نسبت به شاهد شود. همچنین، ترکیب اندوفیتی توانست باعث کاهش معنی‌دار مالون دی آلدئید (18/35 درصد) و افزایش قندهای محلول (85/17 درصد) و پروتئین کل (62/22 درصد) در دانهال-های تلقیح شده نسبت به شاهد شود. به‌طورکلی، اندوفیت‌های قارچی و باکتریایی همزیست با ماکروجلبک‌ها می‌توانند به‌عنوان گزینه مناسب برای افزایش تحمل گیاهان نسبت به تنشهای زیستی و غیر زیستی از جمله شوری مورد استفاده قرار گیرند.
گیاهان دارویی
بهروز رحیم خانی؛ محبوبه ناصری؛ احمد احمدیان؛ مسعود علی پناه
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی بر روی نشاهای گل‌گاوزبان در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش تیمارها شامل غلظت 1500 ppm از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری (EC=1.6, 4, 8) بود. یک هفته بعد از اولین محلول‌پاشی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی بر روی نشاهای گل‌گاوزبان در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش تیمارها شامل غلظت 1500 ppm از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری (EC=1.6, 4, 8) بود. یک هفته بعد از اولین محلول‌پاشی عصاره‌های جلبک دریایی، اعمال تنش شوری آغاز گردید. به‌منظور جلوگیری از ایجاد شوک در گیاهان، تیمار شوری به‌تدریج و در سه مرحله انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات ساده تیمارهای شوری و جلبک دریایی و همچنین اثرات متقابل شوری در جلبک دریایی بر وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، طول ریشه و وزن خشک کل بوته گل‌گاوزبان معنی‌دار بود. عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان پرولین و پتاسیم در برگ گیاه گردید و از این طریق سبب کاهش اثرات مخرب تنش شوری برای گیاه گل گاوزبان شد. علاوه بر این محلول پاشی گیاه گل گاوزبان با استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان کلروفیل در گیاه گردید و از این طریق با افزایش میزان فتوسنتز در گیاه به رشد بهتر گیاه در شرایط تنش شوری کمک کرد. استفاده از عصاره جلبک سبب افزایش میزان قند محلول تحت شرایط تنش شوری گردید. به طوری که در غلطت های 6/1، 4 و 8 از تنش شوری میزان قند محلول به ترتیب 80%، 33% و 33% درصد افزایش یافت. استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب کاهش 11 و 15 درصدی میزان سدیم در غلظت‌های 4 و 8 شوری شد. همچنین جلبک دریایی جذب پتاسیم را 33 و 24 درصد در غلطت‌ها شوری افزایش داد. باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت کاربرد جلبک دریایی میتواند اثرات منفی تنش شوری را در نشاء گل‌گاوزبان ایرانی کاهش دهد همچنین به دلیل قیمت پایین و دردسترس بودن به عنوان یک کود زیستی مناسب برای حفط رشد گیاه در شرایط تنش شوری استفاده گردد.
میوه کاری
فرهاد آذرمی آتاجان؛ محمد حسن سیاری زهان؛ عبدالله میرزایی
چکیده
استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات (PSB) متحمل به شوری از روش‌های مؤثر در افزایش کارایی سنگ فسفات، تأمین فسفر مورد نیاز گیاه و بهبود رشد آن در محیطهای شور می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش PSB در تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌های پسته در شرایط شور، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام ...
بیشتر
استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات (PSB) متحمل به شوری از روش‌های مؤثر در افزایش کارایی سنگ فسفات، تأمین فسفر مورد نیاز گیاه و بهبود رشد آن در محیطهای شور می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش PSB در تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌های پسته در شرایط شور، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل PSB در سه سطح [شاهد (PSB0)، باکتری Pseudomonas sp. 1 (PSB1) و باکتری Pseudomonas sp. 2 (PSB2)]، سنگ فسفات در دو سطح (صفر و 30 میلی‌گرم فسفر از منبع سنگ فسفات) و شوری آب آبیاری در سه سطح (صفر، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد که شوری آب موجب کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، کلروفیل، کاروتنوئیدها، مقدار نسبی آب و شاخص پایداری غشای برگ و غلظت فسفر اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته گردید. در مقابل، پرولین، قندهای محلول و سدیم با افزایش شوری آب در برگ دانهال‌ها انباشته شد. با توجه به نتایج، اگرچه کاربرد سنگ فسفات به‌تنهایی تأثیر چندانی بر شاخص‌های مورد مطالعه نشان نداد، امّا کاربرد هم‌زمان آن با باکتری‌ها بیشترین نقش را در بهبود رشد دانهال‌های پسته به‌ویژه در شرایط شور داشت. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (1/89 گرم بر دانهال) و ریشه (1/59 گرم بر دانهال)، کلروفیل b (1/30 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کاروتنوئیدها (1/35 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، قندهای محلول (59/1 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، پرولین (36/7 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، مقدار نسبی آب برگ (91/0 درصد)، شاخص پایداری غشا (84/0 درصد)، غلظت فسفر اندام هوایی (0/39 درصد) و غلظت فسفر ریشه (0/35 درصد) از کاربرد هم‌زمان سنگ فسفات و باکتری‌ها (به‌ویژه سویه PSB2) در شرایط غیرشور به‌دست آمد. از طرفی، تلقیح با PSB (هم بهصورت مجزا و هم همراه با سنگ فسفات) موجب کاهش تجمع سدیم در اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته شد. ازاین‌رو، استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات با کارایی بالا و خصوصیات محرک رشدی مناسب، میتواند علاوهبر افزایش کارایی سنگ فسفات و تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌ها موجب بهبود رشد و افزایش مقاومت آنها به تنش شوری گردد.
سبزیکاری
جابر پناهنده؛ محمد صدیق زارع فر؛ علیرضا مطلبی آذر؛ فریبرز زارع نهندی؛ مینا امانی
چکیده
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب میشود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدینمنظور جهت بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید در تعدیل اثرات تنش شوری در گوجه‌فرنگی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 12 تیمار، در 3 تکرار و با مجموع 36 واحد آزمایشی در گلخانه‌ی هیدروپونیک ...
بیشتر
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب میشود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدینمنظور جهت بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید در تعدیل اثرات تنش شوری در گوجه‌فرنگی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 12 تیمار، در 3 تکرار و با مجموع 36 واحد آزمایشی در گلخانه‌ی هیدروپونیک گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در بهار و تابستان سال 1397 صورت گرفت. تیمارها شامل دو سطح سالیسیلیک اسید (صفر و 1 میلیمولار) و سه سطح شوری (صفر ، 35 و 70 میلیمولار NaCl) بر روی دو ژنوتیپ گوجه‌فرنگی توده محلی بانه و لاین نیمه پاکوتاه (Semi Dwarf) بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری تا سطح 70 میلیمولار، شاخص‌های رویشی در هر دو ژنوتیپ کاهش یافت. درحالیکه برهمکنش تیمار سالیسیلیک‌اسید در تنش شوری باعث افزایش شاخص‌های رویشی شد. بیشترین عملکرد مربوط به ژنوتیپ Semi Dwarf بدون تنش شوری (1373 گرم) است. با اعمال تنش شوری و سالیسیلیک اسید میزان اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث در هر دو ژنوتیپ افزایش یافت. برهمکنش سطوح مختلف شوری در سالیسیلیک‌اسید باعث افزایش میزان پرولین شد، اما اثر متقابل تنش شوری × سالیسیلیک اسید باعث کاهش میزان کلروفیل شد. این نتایج نشان میدهد که تیمار با سالیسیلیک اسید میتواند تحمل گیاه را در برابر تنش شوری از طریق تجمع پرولین و در نتیجه حفظ فشار تورژسانس سلولها افزایش دهد.
گیاهان دارویی
سعید دقیقی؛ فرهاد آذرمی آتاجان؛ نسیبه چوپانی آقچ
چکیده
استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاه (PGPR) از روش‌های نوین برای افزایش تحمل گیاه به تنش شوری است. به‌منظور بررسی نقش باکتری‌های محرک رشد گیاه بر رشد و برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی پاجوشهای زرشک تحت تنش شوری، مطالعه‌ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در نهالستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل باکتری‌های ...
بیشتر
استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاه (PGPR) از روش‌های نوین برای افزایش تحمل گیاه به تنش شوری است. به‌منظور بررسی نقش باکتری‌های محرک رشد گیاه بر رشد و برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی پاجوشهای زرشک تحت تنش شوری، مطالعه‌ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در نهالستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل باکتری‌های محرک رشد گیاه در سه سطح (شاهد (بدون تلقیح) و تلقیح با باکتری‌های Pseudomonas sp. P1 و Pseudomonas sp. P2) و شوری آب آبیاری در سه سطح (شاهد، 6 و 12 دسی‌زیمنس بر متر از منبع کلرید سدیم) بود. نتایج نشان داد که شوری آب آبیاری موجب کاهش وزن خشک برگ، غلظت کلروفیل و کاروتنوئید، مقدار نسبی آب و نسبت پتاسیم به سدیم برگ پاجوشهای زرشک شد. در مقابل با افزایش شوری، مقدار پرولین و قند کل و غلظت عناصر فسفر، سدیم و کلر برگ افزایش یافت. همچنین تلقیح با باکتری‌ها وزن خشک برگ، کلروفیل، کاروتنوئید، غلظت پتاسیم، محتوای نسبی آب و نسبت پتاسیم به سدیم را بویژه در شرایط شور افزایش داد. همچنین در شرایط شور، غلظت سدیم، کلر، فسفر، پرولین و قند کل در برگ پاجوشهای زرشک تلقیح شده با باکتری‌ها کاهش یافت. بیشترین مقدار وزن خشک برگ (70/0 گرم)، کلروفیل کل (92/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کاروتنوئید (51/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، پتاسیم برگ (48/0 درصد) و قند کل برگ ( 7/43 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) از کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه در شرایط بدون تنش شوری بدست آمد. همچنین کاربرد باکتری‌ها در شرایط شور منجر به کاهش مقدار فسفر و قند کل در برگ شد. باکتری‌های محرک رشد گیاه استفاده شده در این پژوهش با کاهش تجمع سدیم و کلر در برگ، افزایش غلظت کلروفیل و کاروتنوئیدها و افزایش مقدار فسفر و پتاسیم در برگ، موجب بهبود رشد و استقرار پاجوشهای زرشک در شرایط شور شدند.
اعظم امیری؛ بهرام بانی نسب
چکیده
پاکلوبوترازول یکی از مهم ترین ترکیبات تریازولی محسوب می شود. این ترکیب بازدارنده رشد بوده و سبب افزایش تحمل گیاهان به تنشهای محیطی می شود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر کاربرد پاکلوبوترازول برکاهش اثرات نامطلوب تنش شوری بر پایه رویشی هیبرید هلو-بادا (GF677) بود. آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه غلظت کلرید سدیم ...
بیشتر
پاکلوبوترازول یکی از مهم ترین ترکیبات تریازولی محسوب می شود. این ترکیب بازدارنده رشد بوده و سبب افزایش تحمل گیاهان به تنشهای محیطی می شود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر کاربرد پاکلوبوترازول برکاهش اثرات نامطلوب تنش شوری بر پایه رویشی هیبرید هلو-بادا (GF677) بود. آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه غلظت کلرید سدیم (صفر، 25 و50 میلی مولار) و سه غلظت پاکلوبوترازول (صفر، 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر) انجام شد. پس از تیمار نهال ها، صفات مورفولوژیکی مثل وزن تر و خشک ریشه و برگ، تعداد برگ و عوامل بیوشیمیائی مانند میزان پرولین، شاخص کلروفیل برگ، میزان رطوبت نسبی و نشت یونی غشاء برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد تنش شوری باعث کاهش رشد گیاهان شد و میزان نشت یونی غشاء و پرولین را در نهال های تحت تنش شوری افزایش و رطوبت نسبی برگ کاهش یافت. پاکلوبوترازول در شرایط تنش موجب افزایش وزن خشک ریشه ها شد. همچنین کاربرد 20 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول اگرچه در غلظت 50 میلی مولار کلرید سدیم، شاخص کلروفیل برگ و میزان رطوبت نسبی را افزایش و نشت یونی غشاء را کاهش داد اما بر میزان پرولین در شرایط شور تاثیر معنی داری نداشت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد پاکلوبوترازول توانایی بهبود خسارات تنش و آسیب های وارده به نهال های پایه رویشی هیبرید هلو بادام تحت شرایط شور را دارا است. و بهترین نتیجه از غلظت 20 و 40 میلی گرم در لیتر حاصل شد.
مهری مشایخی؛ محمد اسماعیل امیری؛ فریبرز حبیبی
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر واکنش های بیوشیمیایی و فعالیت آنزیمی پایه GF677 هیبرید هلو و بادام (Prunus persica L × Prunus amygdalus Batsch)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی (CRD) با سه تکرار انجام شد. گیاهچه های پایه GF677 به محیط کشت پرآوری موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 1 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین (BA) و 1/0 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت های مختلف ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر واکنش های بیوشیمیایی و فعالیت آنزیمی پایه GF677 هیبرید هلو و بادام (Prunus persica L × Prunus amygdalus Batsch)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی (CRD) با سه تکرار انجام شد. گیاهچه های پایه GF677 به محیط کشت پرآوری موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 1 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین (BA) و 1/0 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت های مختلف کلرید سدیم (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار) در چهار تکرار واکشت شدند. بعد از گذشت شش هفته نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری در محیط کشت، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت (کاتالاز و پراکسیداز)، پروتئین کل، میزان پرولین و قندهای محلول به طور معنی داری افزایش یافتند. در تمام پارامترهای ذکر شده بیشترین میزان افزایش در غلظت 80 میلی مولار مشاهده شد. گیاهچه ها در هفته چهارم در غلظت 120 میلی مولار به شدت تحت تأثیر شوری قرار گرفتند. کلروفیل برگ با افزایش سطح شوری کاهش یافت. غلظت سدیم و کلر بافت با افزایش سطح شوری افزایش یافتند. این پایه توانست با مکانیسم های دفاعی همچون سیستم آنتی اکسیدانتی، تنظیم اسمزی توسط پرولین و قندهای محلول و همچنین افزایش پروتئین‌سازی با تنش اکسیداتیو مقابله کند. با توجه به این‌که حتی در بالاترین سطح شوری (120 میلی مولار) گیاهچه های GF677 از بین نرفتند، طبق نتایج حاصله می توان بیان کرد پایه GF677 یک پایه متحمل به تنش شوری در شرایط درون‌شیشه ای محسوب می شود.
علی مومن پور؛ علی ایمانی؛ داوود بخشی؛ حامد رضایی
چکیده
نوع ترکیب پایه و پیوندک و سطح شوری میتواند، غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های بادام را تحت تاثیر قرار دهد. در این تحقیق، اثر تنش شوری بر غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های تعدادی از ژنوتیپ های بادام به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور ژنوتیپ در 4 سطح و شوری آب آبیاری در پنج سطح و با سه تکرار در سال 1392 در گلخانة تحقیقاتی ...
بیشتر
نوع ترکیب پایه و پیوندک و سطح شوری میتواند، غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های بادام را تحت تاثیر قرار دهد. در این تحقیق، اثر تنش شوری بر غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های تعدادی از ژنوتیپ های بادام به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور ژنوتیپ در 4 سطح و شوری آب آبیاری در پنج سطح و با سه تکرار در سال 1392 در گلخانة تحقیقاتی موسسه نهال و بذر کرج بررسی شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل شکوفه، سهند و 40-13پیوند شده روی پایه GF677 و پایه GF677 (بدون پیوند به عنوان شاهد) و شوری آب آبیاری شامل صفر، 2/1، 4/2، 6/3 و 8/4 گرم در لیتر نمک (که به ترتیب هدایت الکتریکی برابر 5/0، 5/2، 9/4، 3/7 و 8/9 دسی‌زیمنس بر متر داشتند)، بودند. نتایج نشان داد که نوع پیوندک و سطح شوری بر غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه موثر است. ارزیابی غلظت عناصر غذایی در برگ و ریشه نشان داد که در تمامی ژنوتیپ‌های مطالعه شده، بیشترین مقدار کلر و سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم، سدیم به کلسیم، سدیم به منیزیم، سدیم به فسفر و کمترین مقدار کلسیم، منیزیم، فسفر و مس در برگ و ریشه و کمترین غلظت روی در برگ، در شوری 8/9 دسی زیمنس بر متر، مشاهده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که نوع پیوندک در ممانعت از جذب سدیم و کلر توسط ریشه و انتقال آن به قسمت هوایی موثر است. غلظت کلر و سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و سدیم به فسفر در سطوح شوری 6/3 و 8/4 گرم در لیتر و نسبت سدیم به کلسیم و سدیم به منیزیم در شوری 8/4 گرم در لیتر در رقم شکوفه بطور معنی داری از سایر ژنوتیپ های مطالعه شده، کمتر بود. همچنین، این رقم توانست، در سطوح شوری 6/3 و 8/4 گرم در لیتر، از طریق افزایش معنی‌دار درصد پتاسیم و غلظت آهن نسبت به گیاهان شاهد، به مقدار بیشتری از سایر ژنوتیپ های مطالعه شده، با اثرات مخرب سدیم مقابله کند. در مجموع در این تحقیق، رقم شکوفه، به عنوان متحمل ترین رقم به شوری تشخیص داده شد.
فاطمه سلیمی؛ فرید شکاری؛ جواد حمزه ئی
چکیده
استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی در شرایط محیطی تنش زا می تواند رشد گیاه و تولید محصول را بهبود بخشد. بنابراین، در این آزمایش واکنش سرعت فتوسنتز، کلروفیل، میزان قند محلول و عملکرد بابونه آلمانی به متیل جاسمونات در سطوح مختلف شوری مطالعه شد. مقادیر 0، 75، 150، 225 و 300 میکرومولار متیل جاسمونات به همراه سطوح شوری 2، 6، 10 و 14 دسی زیمنس بر ...
بیشتر
استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی در شرایط محیطی تنش زا می تواند رشد گیاه و تولید محصول را بهبود بخشد. بنابراین، در این آزمایش واکنش سرعت فتوسنتز، کلروفیل، میزان قند محلول و عملکرد بابونه آلمانی به متیل جاسمونات در سطوح مختلف شوری مطالعه شد. مقادیر 0، 75، 150، 225 و 300 میکرومولار متیل جاسمونات به همراه سطوح شوری 2، 6، 10 و 14 دسی زیمنس بر متر به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. اثر متیل جاسمونات و شوری بر سرعت فتوسنتز، اختلاف دمای برگ، محتوای رطوبت نسبی (RWC)، کلروفیل a، b و کلروفیل کل، میزان قند محلول و وزن خشک گل معنی دار شد. اثر متقابل متیل جاسمونات در شوری نیز بر تمامی صفات به جز اختلاف دمای برگ معنی دار بود. بیشترین میزان سرعت فتوسنتزی (99/9 میکرومول CO2 در متر مربع در ثانیه)، RWC (73/91 درصد)، کلروفیل a، b و کلروفیل کل به ترتیب 98/5، 18/41 و 10/45 میلی گرم در گرم و وزن خشک گل (73/3 گرم در گلدان) مربوط به تیمار 75 میکرومولار متیل جاسمونات و شوری 6 دسی زیمنس بر متر بود. ولی، این تیمار با تیمار 75 میکرومولار متیل جاسمونات در سطح شوری 2 دسی زیمنس بر متر از نظر RWC و وزن خشک گل تفاوت نداشت. بیشترین میزان قند محلول نیز از تیمار 75 میکرومولار متیل جاسمونات و سطح شوری 14 دسی زیمنس بر متر حاصل شد. در مجموع، کاربرد متیل جاسمونات منجر به افزایش RWC و کاهش اثرات سوء تنش شوری گردید. با کاهش RWC، میزان فتوسنتز، کلروفیل و وزن خشک گل کاهش و به دنبال آن اختلاف دمای برگ با محیط نیز بیشتر ارزیابی گردید.
فاطمه ظفری؛ محمد اسماعیل امیری؛ علی وطن پور ازغندی
چکیده
به منظور بررسی اثرات شوری بر طول شاخه، تعداد برگ، تعداد جوانه جدید، کلروز، نکروز و غلظت عناصر سدیم، کلر، پتاسیم، نیتروژن و فسفر بر ریزنمونه های تهیه شده از کشت نوک شاخساره گلابی رقم درگزی ( Pyrus Communis cv. Dargazi) آزمایشی شامل تیمارهای سطوح مختلف شوری؛ صفر (شاهد)، 40، 80، 120، 160 میلی مولار کلرید سدیم در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات شوری بر طول شاخه، تعداد برگ، تعداد جوانه جدید، کلروز، نکروز و غلظت عناصر سدیم، کلر، پتاسیم، نیتروژن و فسفر بر ریزنمونه های تهیه شده از کشت نوک شاخساره گلابی رقم درگزی ( Pyrus Communis cv. Dargazi) آزمایشی شامل تیمارهای سطوح مختلف شوری؛ صفر (شاهد)، 40، 80، 120، 160 میلی مولار کلرید سدیم در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1391 در دانشگاه زنجان انجام شد. بعد از 6 هفته دوره کشت درون شیشه ای تحت تنش شوری، صفات ذکر شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. طول شاخه و تعداد برگ با افزایش سطح شوری کاهش و تعداد برگ کلروزه و نکروزه تحت تأثیر شوری بطور معنی داری افزایش یافتند. بعلاوه با افزایش سطح شوری غلظت نیتروژن و پتاسیم بافت گیاه کاهش و میزان سدیم و کلر بافت افزایش یافت. غلظت فسفر بافت گیاهی تحت تأثیر تنش شوری قرار نگرفت.
فریبرز حبیبی؛ محمد اسماعیل امیری
چکیده
در این آزمایش، واکنش های فیزیولوژیکی دو پایه مرکبات [نارنج (Citrus aurantium L.) و پونسیروس (Poncirus trifoliata Raf.)] به تنش شوری در شرایط درون شیشه ای بررسی شد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. ریزنمونه های (گیاهچه‌های نوسلار حاصل از کشت بذر) هر دو پایه به محیط کشت پرآوری جامد موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 9/8 میکرومولار BA و 5/0 ...
بیشتر
در این آزمایش، واکنش های فیزیولوژیکی دو پایه مرکبات [نارنج (Citrus aurantium L.) و پونسیروس (Poncirus trifoliata Raf.)] به تنش شوری در شرایط درون شیشه ای بررسی شد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. ریزنمونه های (گیاهچه‌های نوسلار حاصل از کشت بذر) هر دو پایه به محیط کشت پرآوری جامد موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 9/8 میکرومولار BA و 5/0 میکرومولار NAA با غلظت های مختلف کلرید سدیم (صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار) در شش تکرار منتقل شدند. نتایج نشان داد که شاخص کلروفیل برگ، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، غلظت CO2 درون روزنه ای و پروتئین کل با افزایش سطح شوری کاهش یافت. گرچه اثر متقابل پایه و شوری در پارامترهای ذکر شده فوق، معنی دار نشد. کاهش پروتئین کل، کلروفیل، فتوسنتز و غلظت CO2 درون روزنه ای در پایه پونسیروس بیشتر از پایه نارنج بود. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز با افزایش سطح شوری در هر دو پایه افزایش پیدا کرد که میزان افزایش در پونسیروس بیشتر از نارنج بود. با افزایش سطوح شوری در محیط کشت، جذب یون های سدیم (Na+) و کلر (Cl-) به طور معنی داری طی شش هفته کشت در هر دو پایه افزایش یافت. در مقایسه با پونسیروس، نارنج سدیم و کلر کمتری جذب کرد. بنابر نتایج حاصله می توان اظهار نمود که مقاومت به شوری یک همبستگی منفی با غلظت سدیم و کلر در بافت گیاه دارد و گیاهانی که سدیم و کلر کمتری در بافت داشته باشند، مقاوم ترند. بنابراین پایه نارنج مقاومتر از پونسیروس به تنش شوری بود و توانست مقاومت بیشتری در غلظت های بالای شوری داشته باشد
مرتضی گلدانی؛ یحیی سلاح ورزی؛ جعفر نباتی؛ مرتضی علیرضایی نغندر
چکیده
تنش شوری از جمله عوامل محدود کننده رشد می‌باشد و تنش اکسیداتیو به عنوان یک تنش ثانویه در نتیجه تنش شوری بوجود می‌آید. مرزنجوش از مهمترین گیاهان دارویی به شمار می رود که امکان تولید و گسترش آن در ایران به خوبی مهیاست. به منظور بررسی اثر پراکسید هیدروژن بر کاهش صدمات ناشی از تنش شوری در گیاه مرزنجوش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
تنش شوری از جمله عوامل محدود کننده رشد می‌باشد و تنش اکسیداتیو به عنوان یک تنش ثانویه در نتیجه تنش شوری بوجود می‌آید. مرزنجوش از مهمترین گیاهان دارویی به شمار می رود که امکان تولید و گسترش آن در ایران به خوبی مهیاست. به منظور بررسی اثر پراکسید هیدروژن بر کاهش صدمات ناشی از تنش شوری در گیاه مرزنجوش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه غلظت مختلف از پراکسید هیدروژن به صورت محلول پاشی (صفر، 5/2 و 5 میلی مولار) و چهار سطح نمک NaCl (صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار) بودند. نتایج نشان داد که محلول پاشی پراکسید هیدروژن میتواند وزن خشک ریشه و شاخساره در مرزنجوش را افزایش دهد و از این طریق کاهش وزن ناشی از تنش شوری را جبران نماید. از سوی دیگر با افزایش غلظت پراکسید هیدروژن تا 5 میلی مولار بر محتوای کلروفیل کل و کاروتنوییدهای برگ گیاه مرزنجوش به ترتیب برابر 8/46 و 6/100 درصد در مقایسه با شاهد افزوده شد. تنش شوری در این آزمایش بر محتوای درونی پراکسید هیدروژن تاثیر معنی داری نداشت ولی باعث افزایش اسید آمینه پرولین و کاهش نسبت پتاسیم به سدیم در برگ گیاه مرزنجوش گردید. این در صورتی است که غلظت بالای پراکسید هیدروژن (mM 5) توانست غلظت درون سلولی آن، محتوای پرولین و نسبت پتاسیم به سدیم را به ترتیب برابر 6/104، 7/320 و 6/77 درصد در مقایسه با شاهد افزایش دهد. به طور کلی نتایج نشان میدهد که با استفاده از محلول پاشی پراکسید هیدروژن تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری کاهش می‌یابد.
مریم کمالی؛ محمود شور؛ یحیی سلاح ورزی؛ مرتضی گلدانی؛ علی تهرانی فر
چکیده
تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف دی‌اکسید‌کربن و شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه آمارانتوس زینتی در شرایط گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح کامل تصادفی با دو عامل دی‌اکسید‌کربن (380، 700 و 1050 میکرولیتر در لیتر) و شوری (صفر، 150 و 300 میلی مولار کلرید سدیم) ...
بیشتر
تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف دی‌اکسید‌کربن و شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه آمارانتوس زینتی در شرایط گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح کامل تصادفی با دو عامل دی‌اکسید‌کربن (380، 700 و 1050 میکرولیتر در لیتر) و شوری (صفر، 150 و 300 میلی مولار کلرید سدیم) و سه تکرار بود. نتایج نشان داد در شاهد دی‌اکسید‌کربن (380 میکرولیتر در لیتر)، با اعمال تنش شوری تا 300 میلی مولار، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته و سطح برگ به ترتیب از 34/9، 83/53 و 1001 به 71/3، 3/35 و 158 رسید. برهمکنش شوری و دی اکسید کربن نیز نشان داد در تیمار شاهد شوری و در غلظت 1050 میکرولیتر در لیتر دی‌اکسید‌کربن، وزن خشک اندام هوایی و ارتفاع ساقه به ترتیب 46 و 38 درصد افزایش یافت. در تنش 150 میلی مولار کلرید سدیم با افزایش غلظت دی‌اکسید‌کربن از 380 به 700 میکرولیتر در لیتر سطح برگ از 134 به 358 سانتیمتر مربع افزایش یافت و در غلظت 1050 میکرولیتر در لیتر دی‌اکسید‌کربن و تنش 150 میلی مولار به 287 سانتیمتر مربع رسید. نتایج کل نشان داد افزایش غلظت دی‌اکسید‌کربن باعث بهبود اثرات سوء شوری شده است، به طوری که در صفاتی نظیر سطح برگ و نشت الکترولیت، غلظت 700 میکرولیتر در لیتر و در صفاتی مثل وزن خشک ریشه و اندام هوایی و ارتفاع بوته غلظت 1050 میکرولیتر در لیتر دی‌اکسید‌کربن عکس العمل بهتری را نسبت به شوری نشان داد.
رسول جلیلی مرندی؛ عباس حسنی؛ حامد دولتی بانه؛ رامین حاجی تقی لو؛ حسین یوسف زاده
چکیده
در این پژوهش تحمل دو رقم انگور (قزل ازوم و بیدانه قرمز) براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، در سطوح مختلف شوری (صفر، 50، 100، 150 میلی مولار) مورد ارزیابی قرار گرفت. تنش شوری بر روی نهال های یک ساله انگور با 4 جوانه انجام شد. سه ماه بعد از شروع تیمار تنش، نتایج داده ها جمع آوری گردید. براساس نتایج بدست ...
بیشتر
در این پژوهش تحمل دو رقم انگور (قزل ازوم و بیدانه قرمز) براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، در سطوح مختلف شوری (صفر، 50، 100، 150 میلی مولار) مورد ارزیابی قرار گرفت. تنش شوری بر روی نهال های یک ساله انگور با 4 جوانه انجام شد. سه ماه بعد از شروع تیمار تنش، نتایج داده ها جمع آوری گردید. براساس نتایج بدست آمده تاثیر رقم و سطوح شوری بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی معنی دار بود. اما سطوح مختلف شوری تاثیری بر طول ساقه نداشت. اثر متقابل رقم× سطوح شوری در طول ساقه، وزن تر و خشک برگ، وزن خشک ساقه، شاخص کلروفیل، میزان قندهای محلول و دمای برگ معنی دار بود. با افزایش سطح شوری، تعداد برگ در هر بوته، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن خشک ساقه و ریشه، محتوای نسبی آب برگ و شاخص کلروفیل به طور معنی دار کاهش یافت. اما میزان پرولین، قندهای محلول و دمای برگ افزایش یافت. تمامی صفات اندازه گیری شده در رقم قزل ازوم بیشتر بود. اما میزان دمای برگ آن نسبت به رقم قرمز بیدانه کمتر بود. براساس نتایج به دست آمده، قزل ازوم از لحاظ خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نسبت به رقم قرمز بیدانه، در مقابل سطوح مختلف شوری اعمال شده مقاوم بود.
مریم کمالی؛ سیده مهدیه خرازی؛ یحیی سلاح ورزی؛ علی تهرانی فر
چکیده
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب می شود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدین منظور و جهت ارزیابی تاثیر سالیسیلیک اسید و شوری بر خصوصیات فیزیومورفولوژیک و کیفی گل تکمه ای (Gomphrena globosa L.)، آزمایشی با سه سطح سالیسیلیک اسید (ppm 400 و 200، 0) و سه سطح کلرید سدیم ( mM300 و 150، 0)، به صورت فاکتوریل ...
بیشتر
سالیسیلیک اسید یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب می شود که نقش مهمی در مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش شوری دارد. بدین منظور و جهت ارزیابی تاثیر سالیسیلیک اسید و شوری بر خصوصیات فیزیومورفولوژیک و کیفی گل تکمه ای (Gomphrena globosa L.)، آزمایشی با سه سطح سالیسیلیک اسید (ppm 400 و 200، 0) و سه سطح کلرید سدیم ( mM300 و 150، 0)، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، خصوصیات رویشی شامل وزن خشک بخش هوایی و ریشه اندازه گیری شد. همچنین شاخص کلروفیل، کلروفیلa،b ، کل و نشت الکترولیت مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد گل گیاه به عنوان صفتی کیفی در انتهای آزمایش شمارش گردید. نتایج حاصل از بر همکنش تیمار شوری و سالیسیلیک اسید نشان داد با افزایش تنش شوری تا سطح 300 میلی مولار، هدایت روزنه ای، تعداد گل، وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک ریشه، شاخص کلروفیل و محتوای نسبی آب به ترتیب برابر 75، 96، 48، 48، 82 و 38 درصد کاهش و نشت الکترولیت برابر 99 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. در حالی‌که محلول پاشی با تیمار سالیسیلیک اسید میزان نشت الکترولیت را کاهش داده و سایر صفات مورد اندازه گیری را بهبود بخشید. محلول پاشی برگی سالیسیلیک اسید از طریق افزایش محتوای رطوبت نسبی برگ، منجر به حفظ تورم و حجم برگ میشود و غشای سلولی را محافظت می‌کند. همچنین با افزایش رنگدانه‌های فتوسنتزی و حفظ آنها تحت شرایط انواع تنش از جمله تنش شوری موجب بهبود صفات فیزیولوژیکی گیاهان شده و مقاومت گیاهان را در شرایط سخت ناشی از تنش افزایش میدهد. بر اساس نتایج این پژوهش غلظت مناسب سالیسیلیک اسید جهت محلول پاشی برگی، غلظت ppm200 آن می‌باشد که میتواند در افزایش مقاومت گیاه به تنش شوری موثر باشد.
