فرنوش ملکشاهی؛ علی اشرف مهرابی؛ الهه توکل؛ خسرو مهدی خانلو؛ وحید شریعتی
چکیده
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی می‌باشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیت‌های دلخواه در صدر برنامه‌های اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان ...
بیشتر
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی می‌باشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیت‌های دلخواه در صدر برنامه‌های اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان گونه گراتیسیموم (Ocimum gratissimum L.) طی فصل‌های بهار و پائیز سال 1398، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب طرح کرت های خرد شده در زمان انجام شد. بخش هوایی گیاهان در زمان‌های فوق در مرحله تمام گل برداشت و در سایه و دمای محیط خشک شدند. اسانس گیاهان خشک شده به روش تقطیر با آب و دستگاه کلونجر استخراج و کمیت و کیفیت اجزای اسانس گیاه با دستگاه GC-MS مورد آنالیز قرار گرفت. بر اساس نتایج آنالیز کیفی اسانس، 50 ترکیب مختلف در اسانس ژنوتیپ‌های 278 و 296گیاه دارویی ریحان گراتیسیموم شناسایی شد. بیش از 98 درصد ترکیبات شناسایی شده در اسانس این دو ژنوتیپ در پنج کلاس شیمیایی شامل مونوترپنهای هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و فنیل پروپانوئیدها قرار داشتند. تیمول جزء غالب اسانس ژنوتیپ 278 در ماههای خرداد (48/35 درصد) و آبان (85/45 درصد) بود، ترکیب گاما ترپینن در ژنوتیپ 278 از 15/13 درصد در خرداد ماه به 80/25 درصد در آبان ماه، افزایش یافت. تیمول در اسانس ژنوتیپ 296 وجود نداشت و ترکیب دی‌هیدرواوژنول که به کلاس شیمیایی فنیل پروپانوئیدها تعلق دارد، به عنوان ترکیب اصلی اسانس ژنوتیپ 296 گیاه ریحان گراتیسیموم شناخته شد و مقدار آن در دو برداشت تغییر معنی‌داری نداشت. در مجموع، با توجه به اجزای اصلی اسانس دو ژنوتیپ و رشد مناسب آنها بصورت چندساله و امکان چندین برداشت در طول سال، تحقیقات بیشتر جهت کشت آنها در سطح وسیع در شرایط استان خوزستان توصیه میشود.
سید مهران علوی؛ اسد معصومی اصل؛ ناصر زارع؛ رسول اصغری زکریا؛ پریسا شیخ زاده مصدق
چکیده
گیاه چویل دارای خواص داروئی مختلف بوده و تاکنون گزارشی از کشت تعلیقی سلولی این گیاه بومی ایران ارائه نشده است. به منظور ارزیابی تأثیر عوامل مختلف بر پینه‌زایی چویل، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل اکوتیپ (آبنهر، گایونه، وزگ و سی‌سخت)، ریز نمونه (ریشه، برگ و ساقه) به همراه ترکیبات هورمونی ...
بیشتر
گیاه چویل دارای خواص داروئی مختلف بوده و تاکنون گزارشی از کشت تعلیقی سلولی این گیاه بومی ایران ارائه نشده است. به منظور ارزیابی تأثیر عوامل مختلف بر پینه‌زایی چویل، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل اکوتیپ (آبنهر، گایونه، وزگ و سی‌سخت)، ریز نمونه (ریشه، برگ و ساقه) به همراه ترکیبات هورمونی مختلف NAA و BAP (هر کدام در غلظت‌های 0، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ بودند. نتایج نشان دادند که بهترین اکوتیپ در واکنش به پینه‌زایی، اکوتیپ آبنهر و بهترین ریزنمونه، ریزنمونه برگی و بهترین ترکیب هورمونی شامل 1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بود. به منظور بررسی تأثیر عوامل مختلف بر کشت تعلیقی سلولی چویل، علاوه بر هورمون NAA، از سطوح مختلف (غلظت‌های 0، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) هورمون 2,4-D نیز در ترکیب با هورمون BAP استفاده شد. بهترین ترکیب هورمونی برای کشت تعلیق سلولی، 2 میلی‌گرم بر لیتر NAA یا 2,4-D به همراه 5/0 میلی‌گرم بر لیتر BAP بود و بهترین ریزنمونه و اکوتیپ به ترتیب، ریزنمونه برگی و اکوتیپ آبنهر بود. در مجموع، اکوتیپ آب نهر و ریزنمونه برگی هم در کشت پینه و هم در کشت تعلیقی سلولی نسبت به بقیه اکوتیپها و ریزنمونهها برتری نشان دادند و بهترین ترکیب هورمونی در هر دو نوع کشت 2-1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بود.
علی تاج آبادی پور؛ محمدرضا فتاحی مقدم نوقابی؛ ذبیح اله زمانی؛ فاطمه نصیبی؛ حسین حکم آبادی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ژنوتیپ پایه بر واکنش پسته رقم احمدآقایی نسبت به تنش یخ‌زدگی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها در دو سطح: ژنوتیپ پایه (چهار ژنوتیپ متحمل و چهار ژنوتیپ حساس به سرما) و دما (2- و 4- درجه سانتی‌گراد) اجرا شد. در مرحله تمام گل، از شاخه‌های انتهایی رقم احمد آقایی پیوند شده ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ژنوتیپ پایه بر واکنش پسته رقم احمدآقایی نسبت به تنش یخ‌زدگی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها در دو سطح: ژنوتیپ پایه (چهار ژنوتیپ متحمل و چهار ژنوتیپ حساس به سرما) و دما (2- و 4- درجه سانتی‌گراد) اجرا شد. در مرحله تمام گل، از شاخه‌های انتهایی رقم احمد آقایی پیوند شده روی این ژنوتیپ‌ها نمونهگیری شد. شاخه‌ها در گلدان‌های حاوی آب مقطر در دمای 2- و 4- درجه سانتی‌گراد به مدت دو ساعت قرار گرفتند. پس از اعمال تیمارها، شاخص سرمازدگی تعیین شد، ازخوشه‌های گل تیمارها جهت اندازه‌گیری پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی استفاده گردید. نتایج نشان داد شدت سرمازدگی در ژنوتیپ‌های پایه متحمل به سرما به‌طور معنی‌داری کمتر از ژنوتیپ‌های پایه حساس در دو دمای 2- و 4- درجه سانتی‌گراد می‌باشد. میزان نشت یونی، پراکسید‌هیدروژن، مالون‌دآلدهید در ژنوتیپ‌های پایه متحمل به سرما به‌طور معنی‌داری پایین‌تر از ژنوتیپ‌های حساس به سرما بود. میزان قندهای محلول، پروتئین کل، پرولین و فعالیت آنزیم‌های‌کاتالاز، آسکوربات‌پراکسیداز و گایاکول‌پراکسیداز در ژنوتیپ‌های پایه متحمل به سرما به‌طور معنی‌داری بیشتر از ژنوتیپ‌های پایه حساس به سرما بوده است. نتایج مربوط به اثر متقابل دما و ژنوتیپ نشان داد که دمای 4- درجه سانتی‌گراد باعث افزایش معنی‌دار نشت یونی، پرولین، پراکسید‌هیدروژن و مالون‌دآلدهید و کاهش فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات‌پراکسیداز و گایاکول‌پراکسیداز نسبت به دمای 2- درجه سانتی‌گراد مخصوصا در پایه‌های حساس به سرما شد. با توجه به صفات مورد مطالعه، متحمل‌ترین ژنوتیپ پایه به سرما TR1 بود.
اسد معصومی اصل؛ آمنه آریایی نژاد؛ مسعود دهداری
چکیده
بابونههای آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و شیرازی (Matricaria recutita L.) از مهمترین گیاهان دارویی خانواده کاسنی می‌باشند که در صنایع داروسازی، بهداشتی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شوند. ریزازدیادی درون شیشه‌ای گیاهان، پتانسیل بالایی جهت تولید داروهای گیاهی، احیاء و حفظ گیاهان، ایجاد تنوع سوماکلونی، تکثیر به صورت صنعتی، تولید متابولیت‌های ثانویه ...
بیشتر
بابونههای آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و شیرازی (Matricaria recutita L.) از مهمترین گیاهان دارویی خانواده کاسنی می‌باشند که در صنایع داروسازی، بهداشتی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شوند. ریزازدیادی درون شیشه‌ای گیاهان، پتانسیل بالایی جهت تولید داروهای گیاهی، احیاء و حفظ گیاهان، ایجاد تنوع سوماکلونی، تکثیر به صورت صنعتی، تولید متابولیت‌های ثانویه با ارزش و افزایش مواد موثره دارد. در این مطالعه تاثیر هورمونهای گیاهی NAA، BAP، 2ip، Zeatin و کینتین بر باززایی مستقیم گیاهچه از ریزنمونههای برگ، کوتیلدون و ساقه (فاقد گره و دارای گره) بابونههای آلمانی و شیرازی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که در باززایی مستقیم هر دو نوع بابونه بهترین ریزنمونه، ساقه دارای گره و کوتیلدون به ترتیب با 75/78 و 75 درصد شاخسارهزایی بودند. همچنین برترین رقم و ترکیب هورمونی، رقم بابونه شیرازی با ترکیب هورمونی 5/1 میلی‌گرم در لیتر 2-ip به همراه 1/0 میلی‌گرم در لیترNAA در محیط کشت MS بود. تولید ریشه هم تحتتاثیر هورمون اکسین (5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA) و هم بهصورت خودبخودی انجام شد. بر اساس نتایج این تحقیق، بابونه پاسخ مناسبی به باززایی مستقیم نشان داد.
رسول نجیب؛ محمد فارسی؛ امین میرشمسی کاخکی؛ سعید رضا وصال
چکیده
به منظور بررسی پاسخ به آندروژنز و القاء کالوس از کشت بساک گوجه‌فرنگی، چهار رقم به نام‌های موبیل هلند، بیکر، U. S. Agriseed و خرم انتخاب شدند. جهت تعیین مرحله مناسب توسعه میکروسپور برای کشت بساک بررسی‌های سیتولوژیکی در اندازه‌های مختلف طولی 9/7-2 میلی‌متری جوانه‌های گل انجام شد. برمبنای مطالعات سیتولوژیکی در هر چهار رقم مورد آزمایش، ...
بیشتر
به منظور بررسی پاسخ به آندروژنز و القاء کالوس از کشت بساک گوجه‌فرنگی، چهار رقم به نام‌های موبیل هلند، بیکر، U. S. Agriseed و خرم انتخاب شدند. جهت تعیین مرحله مناسب توسعه میکروسپور برای کشت بساک بررسی‌های سیتولوژیکی در اندازه‌های مختلف طولی 9/7-2 میلی‌متری جوانه‌های گل انجام شد. برمبنای مطالعات سیتولوژیکی در هر چهار رقم مورد آزمایش، جوانههایگل با اندازه طولی 9/4-4 میلیمتر بدلیل داشتن بالاترین فراوانی میکروسپورهای مرحله میوز تا اواسط مرحله تکهستهای، جهت کشت انتخاب شدند. جهت پیشتیمار از محلول کلشیسین 025/0 درصد در 4 درجه سانتی‌گراد به مدت 48 ساعت استفاده شد. سپس بساکها در محیط کشت MS حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر IAA و 1 میلی‌گرم بر لیتر 2ip کشت شدند. روند تغییرات در فراوانی القاء کالوس و ضخامت کالوسها در طی هشت هفته ثبت شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر فراوانی نسبی القاء کالوس با هم اختلاف معنی‌داری دارند (0001/0 P
حسن اکبری
چکیده
به‌منظور بررسی خودناسازگاری و تعیین بهترین گرده‌دهنده برای رقم تجارتی به’اصفهان‘در این تحقیق اثرات دانه‌گرده 4 ژنوتیپ به، به‌عنوان گرده‌دهنده بر درصد تشکیل میوه و خصوصیات کمی و کیفی میوه رقم به’اصفهان‘ به‌عنوان گیرنده گرده (والد مادری) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در اصفهان به‌مدت سه سال مورد مطالعه قرار گرفت. ...
بیشتر
به‌منظور بررسی خودناسازگاری و تعیین بهترین گرده‌دهنده برای رقم تجارتی به’اصفهان‘در این تحقیق اثرات دانه‌گرده 4 ژنوتیپ به، به‌عنوان گرده‌دهنده بر درصد تشکیل میوه و خصوصیات کمی و کیفی میوه رقم به’اصفهان‘ به‌عنوان گیرنده گرده (والد مادری) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در اصفهان به‌مدت سه سال مورد مطالعه قرار گرفت. در این آزمایش رقم گرده‌گیرنده (رقم به’اصفهان‘) با 4 ژنوتیپ گرده‌دهنده (KM1، KVD2،PK2 ،NB4 ) و تیمار گرده‌افشانی آزاد به‌عنوان شاهد مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین خصوصیات کمی و کیفی میوه‌ها پس‌ازبرداشت در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. نتایج مقایسه میانگین درصد میوه تشکیل شده نشان داد که بین تیمارهای مختلف گرده‌افشان (به‌جزء KVD2 و NB4) اختلاف معنی‌داری وجود دارد. بیشترین میوه تشکیل شده (42/23 درصد) مربوط به ژنوتیپ KM1 و کم‌ترین آن (4/8 درصد) مربوط به تیمار خودگرده‌افشانی بود. مقایسه میانگین تیمارهای گرده‌افشانی بر وزن میوه اختلاف معنی‌داری بین تیمار KM1 با سایر تیمارها نشان داد. نتایج ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی میوه اختلاف معنی‌داری از نظر سفتی بافت و میزان مواد جامد محلول بین تیمارهای مختلف گرده‌افشانی را نشان داد. ژنوتیپ KM1 (به ترش اصفهان) با 80 درصد تداخل زمان گل‌دهی و 4/23 درصد تشکیل میوه، بیشترین تعداد بذر تشکیل شده در هر میوه و بالاترین وزن میوه، به‌عنوان بهترین گرده‌دهنده برای رقم به’اصفهان‘انتخاب و معرفی می‌گردد.
شادی محمدی‌نژاد؛ منصور غلامی؛ محمود اثنی عشری
چکیده
این تحقیق به منظور مطالعه عوامل مؤثر بر استقرار، رشد و پرآوری شاخساره ریز نمونه های گردوی ایرانی، ژنوتیپ Z60 انجام شد. آزمایش استقرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، شامل بررسی اثر دو نوع محیط کشت DKW و WPM و غلظت های مختلف هورمون BA (0، 5/0 و 1 میکرو مولار) انجام شد. ریز نمونه های تک گره از شاخه های جوان ژنوتیپ Z60 در اواخر اردیبهشت ماه ...
بیشتر
این تحقیق به منظور مطالعه عوامل مؤثر بر استقرار، رشد و پرآوری شاخساره ریز نمونه های گردوی ایرانی، ژنوتیپ Z60 انجام شد. آزمایش استقرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، شامل بررسی اثر دو نوع محیط کشت DKW و WPM و غلظت های مختلف هورمون BA (0، 5/0 و 1 میکرو مولار) انجام شد. ریز نمونه های تک گره از شاخه های جوان ژنوتیپ Z60 در اواخر اردیبهشت ماه تهیه شدند. مقایسه میانگین داده های مربوط به دو محیط کشت نشان داد که محیط DKW نسبت به WPM بهتر عمل کرده بود اما تأثیر دو محیط بر شاخص های رشد تفاوت معنی داری نداشت. همچنین بین دو غلظت 5/0 و 1 میکرو مولار BA تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد، اما تفاوت این دو غلظت با محیط فاقد BA معنی‌دار بود. در آزمایش پرآوری، دو هورمون BA و کینیتین در سه غلظت 4/4، 6/6 و 8/8 میکرو مولار در محیط کشت DKW مورد بررسی قرار گرفت. داده های این آزمایش بصورت طرح کاملاً تصادفی نامتعادل تجزیه شد. اثر تیمار های مختلف هورمونی و غلظت آنها بر شاخص های رشد ژنوتیپ Z60 نشان داد که هورمون BA در غلظت 8/8 میکرو مولار نسبت به سایر تیمار ها مؤثرتر بود، هر چند که بین آنها و سایر تیمار ها (8/8 میکرو مولار کینیتین و غلظت های 4/4 و 6/6 میکرو مولار هر دو سیتوکینین) در اغلب صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی‌داری وجود نداشت.
زهرا نعمتی؛ علی تهرانی فر؛ محمد فارسی؛ امین میرشمسی کاخکی؛ سید حسین نعمتی
چکیده
انار یکی از مهمترین گیاهان بومی و تجاری-باغبانی در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی ایران محسوب میشود. از طرف دیگربه علت تاریخچه طولانی کشت انار در ایران، ژنوتیپ‌ها از مناطق مختلف با تشابه‌های آشکار ولی با نام‌های متفاوت کشت شده‌اند. بنابراین برای مدیریت کارآمد و برنامه‌های اصلاحی آینده، تشخیص دقیق ژنوتیپ‌ها مورد نیاز است. در این ...
بیشتر
انار یکی از مهمترین گیاهان بومی و تجاری-باغبانی در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی ایران محسوب میشود. از طرف دیگربه علت تاریخچه طولانی کشت انار در ایران، ژنوتیپ‌ها از مناطق مختلف با تشابه‌های آشکار ولی با نام‌های متفاوت کشت شده‌اند. بنابراین برای مدیریت کارآمد و برنامه‌های اصلاحی آینده، تشخیص دقیق ژنوتیپ‌ها مورد نیاز است. در این پروژه DNA ژنومی 31 ژنوتیپ مختلف انار متعلق به هفت استان ایران، توسط نشانگر مولکولی AFLP، با استفاده از هفت ترکیب آغازگری (EcoRI/MseI) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای حاکی از وجود شباهت بسیار بالا بین ژنوتیپ‌ها مورد مطالعه بود. همچنین، گروه‌بندی به دست آمده در بسیاری از مواقع با صفات مورفولوژیک موجود مطابقت نداشت. نتایج به دست آمده نشان داد که ژنوتیپ‌ها عموماً مستقل از خاستگاه جغرافیایی و نامگذاریشان گروه‌بندی شده‌اند. شاخص تنوع h، تجزیه و تحلیل هماهنگ اصلی (PCoA)، شاخص Gst و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA)، همگی حاکی از شباهت قابل توجه بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی و میزان نسبتاً پایین تنوع در داخل ژنوتیپ‌های هر منطقه بود. تنوع گسترده انار در ایران و سطح پایین چندشکلی بین این ژنوتیپ‌ها، می‌تواند مربوط به ازدیاد رویشی و نوع گرده‌افشانی این گیاه باشد.
