گیاهان دارویی
عاطفه باخرد؛ مجید عزیزی
چکیده
چکیدهظرفیت برای حس و پاسخ به نور در حیوانات، گیاهان، قارچ ها و باکتریها گسترده است. در طبیعت، نور یکی از مهمترین سیگنالهای زیستمحیطی برای توسعه و گسترش فرایندهای فیزیولوژیکی در موجودات مختلف، ازجمله قارچهای رشتهای به شمار میرود. در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر کیفیت نور بر سرعت رشد، مقدار بیوماس و عملکرد رنگدانه در ...
بیشتر
چکیدهظرفیت برای حس و پاسخ به نور در حیوانات، گیاهان، قارچ ها و باکتریها گسترده است. در طبیعت، نور یکی از مهمترین سیگنالهای زیستمحیطی برای توسعه و گسترش فرایندهای فیزیولوژیکی در موجودات مختلف، ازجمله قارچهای رشتهای به شمار میرود. در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر کیفیت نور بر سرعت رشد، مقدار بیوماس و عملکرد رنگدانه در قارچ موناسکوس پورپورئوس، این قارچ تحت شرایط تاریکی و 3 طیف نور LED سفید، قرمز و آبی کشت و در 3 زمان (روز هفتم، دهم و چهاردهم) برای اندازهگیری مقدار رنگدانه در محیط مایع برداشتشده است. برای اندازهگیری سرعت رشد شعاعی و وزن زیستتوده از محیط جامد استفاده گردید. همچنین مقدار جذب نمونهها در طولموجهای 410، 470 و 510 نانومتر به ترتیب برای رنگدانه زرد، نارنجی و قرمز با استفاده از دستگاه اسپکروفتومتریک اندازهگیری شد. نتایج بهدستآمده از این مطالعه نشان میدهد که بین مقدار رنگدانه و طیفهای مختلف نوری رابطه معنیداری وجود دارد، بهطوریکه بیشترین مقدار رنگدانه (زرد، نارنجی، قرمز) به ترتیب با مقادیر 0.344، 0.291، 0.249 در شرایط تاریکی به دست آمد، اما بین زمان برداشت و مقدار رنگدانه بهجز برای رنگدانه قرمز در روز دهم در شرایط تاریکی، با مقدار 0.249، تفاوت معنیداری مشاهده نشد. کمترین مقدار رنگدانه نیز مربوط به رنگدانه قرمز تولیدشده در روز چهاردهم در طیف نوری آبی با مقدار جذب 0.009 هست. همچنین بیشترین سرعت رشد شعاعی در محیط جامد در شرایط تاریکی با میانگین رشد 5.12 میلیمتر در روز و کمترین میزان رشد شعاعی مربوط به کشت قارچ زیر طیف نوری آبی با میانگین رشد 2.61 میلیمتر در روز بود؛ اما بین مقدار زیستتوده و نور در محیط جامد تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بیشترین مقدار بیوماس در محیط مایع 0.126 گرم در 40 میلیلیتر محیط کشت با کشت قارچ در شرایط تاریکی در روز چهاردهم و کمترین مقدار بیوماس نیز با مقدار 0.068 گرم در 40 میلیلیتر محیط کشت با کشت در نور سفید در روز هفتم به دست آمد.
گیاهان دارویی
قاسم اسماعیلی؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ جمیل واعظی
چکیده
از پیش نیازهای هر برنامه اصلاحی آشنایی با جزئیات گردافشانی و باروی در گیاه میباشد. در پژوهش پیشرو مراحل فنولوژیکی و برخی خصوصیات گل و همچنین فرایند باروری گل تحت تاثیر تیمارهای مختلف گردافشانی دستی در شرایط کشت شده مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تمام گونهها دارای دوره گلدهی طولانی بین 15 روز برای گونه S. atropatana تا 41 روز برای ...
بیشتر
از پیش نیازهای هر برنامه اصلاحی آشنایی با جزئیات گردافشانی و باروی در گیاه میباشد. در پژوهش پیشرو مراحل فنولوژیکی و برخی خصوصیات گل و همچنین فرایند باروری گل تحت تاثیر تیمارهای مختلف گردافشانی دستی در شرایط کشت شده مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تمام گونهها دارای دوره گلدهی طولانی بین 15 روز برای گونه S. atropatana تا 41 روز برای گونه S. virgata میباشند. گردافشانی گلها غالباً توسط زنبورها و مگسها صورت میگیرد که نشاندهنده دگرگشنی گونهها میباشد. کمترین نرخ سازگاری در گونههای S. atropatana (6/%16) و S. syriaca (25%)، مشاهده شد و گونه S. virgata بیشترین میزان سازگاری (91%) را در شرایط آب و هوایی مشهد نشان داد. دو گونه S. atropatana و S. syriaca با فاصله 1/7 و 2/5 میلیمتری بین نوک پرچم تا سطح کلاله دارای گلهای هترواستیل[1] بودند. نتایج گردافشانی دستی نشان داد، بیشترین درصد تشکیل بذر در تمام گونهها با میانگین 63/73% از طریق گردافشانی آزاد حاصل گردید. تشکیل بذر در تیمار اتوگامی خودبخودی[2] به شدت پایین و بین 3 تا 2/12% بود. تشکیل بذر در تیمار ژینوگامی[3] در محدوده بین 2/10% برای گونه S. syriaca و 5/32% برای گونه S. frigida بود. گونه های مورد مطالعه دارای ناسازگاری نسبی یا شدید بودند که از عوامل دگرگشنی در این گونهها میباشد. نتایج نشان داد تیمارهای با امکان دسترسی به منابع دانه گرده متنوع موفقیت بیشتری در تشکیل بذر داشتند. [1] - Long-styled morph[2] - Spontaneous autogamy[3] - Xenogamy
گیاهان دارویی
الهه غفوریان حضوری اصفهان؛ مجید عزیزی
چکیده
چکیده به منظور بررسی تاثیر نور مکملLED، بر خصوصیات رشدی و میزان ماده موثره در گیاه دارویی گل راعی رقم توپاز تحقیقی در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شد. در هر دو آزمایش تاثیر چهار طیف نوری توأم با نور خورشید شامل نور قرمز (L1)، آبی (L2)، 67% نور قرمز و 33% نور آبی (L3)، سفید (L4)، صد درصد نور طبیعی (L5)، با شدت مساوی ...
بیشتر
چکیده به منظور بررسی تاثیر نور مکملLED، بر خصوصیات رشدی و میزان ماده موثره در گیاه دارویی گل راعی رقم توپاز تحقیقی در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شد. در هر دو آزمایش تاثیر چهار طیف نوری توأم با نور خورشید شامل نور قرمز (L1)، آبی (L2)، 67% نور قرمز و 33% نور آبی (L3)، سفید (L4)، صد درصد نور طبیعی (L5)، با شدت مساوی به میزان (fc 200) با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد، اثر نور مکمل (از طلوع تا غروب خورشید) بر صفات رشدی و بیوشیمیایی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است. بیشترین وزن خشک بوته بترتیب در برداشت اول و دوم مربوط به تیمار L3 (638/8 گرم، 923/66 گرم) بود. همچنین بیشترین درصد هایپریسین در برداشت اول مربوط به نور ترکیبی (تیمار L3) و برابر 17/0 درصد بر اساس وزن خشک بدست آمد. در آزمایش دوم نور تکمیلی پس از غروب خورشید به منظور افزایش طول روشنایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر طیفهای نور مکمل (به مدت 4 ساعت افزایش طول روز) تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد، برصفات رشدی و بیوشیمیایی دارد. کمترین تعداد روز تا گلدهی مربوط به تیمار L3 (101 روز) بدست آمد که در مقایسه با شاهد 6 روز زودتر بود. همچنین بیشترین میزان هایپریسین مربوط به تیمار L3 (26/0 درصد) بدست آمد. با توجه به نتایج ، تاثیر مثبت نور LED به ویژه طیف ترکیبی نور قرمز و آبی بر خصوصیات رشدی و بیوشیمیایی و میزان هایپریسین در گیاه دارویی گل راعی کاملا مشهود است و میتوان از این تیمار برای بهبود کیفیت این گیاه مورد استفاده در صنایع داروسازی استفاده نمود. واژههای کلیدی: طول روز، کیفیت نور، گل راعی، مواد موثره، LED
گیاهان دارویی
مهدیه خیرآبادی؛ مجید عزیزی
چکیده
به منظور بررسی پتانسیل آللوپاتی گیاه زعفران (Crocus sativus L.) سه آزمایش به طور مستقل طراحی و اجرا شد. در این آزمایش ها اثر آللوپاتی عصاره (عصاره آبی و هیدروالکلی) کورم و خاک زعفران (خاک مزرعه9 سال و خاک مزرعه کشت نشده) مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور اصلاح خاصیت آللوپاتی آنها از جاذب های کربن فعال و زئولیت استفاده شد. در این پژوهش از ...
بیشتر
به منظور بررسی پتانسیل آللوپاتی گیاه زعفران (Crocus sativus L.) سه آزمایش به طور مستقل طراحی و اجرا شد. در این آزمایش ها اثر آللوپاتی عصاره (عصاره آبی و هیدروالکلی) کورم و خاک زعفران (خاک مزرعه9 سال و خاک مزرعه کشت نشده) مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور اصلاح خاصیت آللوپاتی آنها از جاذب های کربن فعال و زئولیت استفاده شد. در این پژوهش از گیاه کاهو (Lactuca sativa L.) به عنوان گیاه حساس استفاده گردید و درصد جوانه زنی و رشد هیپوکوتیل و ریشه چه و نسبت ایندو مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1398-97 انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در تیمار های عصاره آبی کمترین شاخص های رشدی در عصاره آبی کورم زعفران مشاهده شد که نشان از اثرات آللوپاتی قوی کورم نسبت به خاک مزرعه زعفران 9 ساله بر رشد گیاه کاهو بود. استفاده از جاذب های کربن فعال و زئولیت در بهبود و کاهش اثر آللوپاتی موثر بود و باعث افزایش رشد در گیاهچه کاهو گردید. به طور کلی نتایج این پژوهش مشخص کرد که امکان مهار خاصیت آللوپاتی در مزارع زعفران وجود دارد و لازم است این پژوهش در شرایط مزرعه ای تکرار گردد تا بتوان راهکار عملی برای این منظور را توصیه نمود.
گیاهان دارویی
منیزه عبدالله پور؛ مجید عزیزی؛ سیامک کلانتری؛ یوسف علی سعادت
چکیده
گل راعی (Hypericum perforatum L.) یکی از مهمترین گیاهان دارویی میباشد که در درمان افسردگی به کار برده میشود. این تحقیق با هدف بهینهسازی کالوسزایی در گیاه گل راعی در شرایط کشت درون شیشهای انجام گردید. به منظور مطالعه و بررسی وضعیت کالوسزایی در گیاه گل راعی بومی ایران (توده آزاد شهر) از ریز نمونههای برگ و ساقه حاصل از شاخسارههای درون ...
بیشتر
گل راعی (Hypericum perforatum L.) یکی از مهمترین گیاهان دارویی میباشد که در درمان افسردگی به کار برده میشود. این تحقیق با هدف بهینهسازی کالوسزایی در گیاه گل راعی در شرایط کشت درون شیشهای انجام گردید. به منظور مطالعه و بررسی وضعیت کالوسزایی در گیاه گل راعی بومی ایران (توده آزاد شهر) از ریز نمونههای برگ و ساقه حاصل از شاخسارههای درون شیشهای این گیاه استفاده شد. ریز نمونهها در غلظتهای مختلف 2,4-D (25/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) همراه با دو نوع سیتوکینین BA و Kin (2/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) و نیز غلظت یک میلیگرم در لیتر NAA کشت شدند. کالوس ها در ریزنمونه برگ در شرایط تاریکی رشد بیشتری داشته و بیشترین وزن تر کالوس (30/2 گرم) در تیمارهای 25/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D + یک میلی گرم در لیتر Kin و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D + یک میلی گرم در لیتر BA بدست آمد. کالوس های بدست آمده پس از مدت کوتاهی قهوه ای شدند. به منظور کنترل قهوهای شدن کالوسها اثر نور (تاریکی و روشنایی ضعیف)، محیط کشت (محیط کشت MS و محیط کشت MS با ویتامینهای محیط B5) و 4 غلظت پلیونیل پیرولیدین (0، 50، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. روشنایی اثری بر کالوسزایی و قهوهای شدن کالوسها نداشت ولی موجب کاهش رشد آنها گردید. استفاده از پلیونیل پیرولیدین منجر به کنترل قهوه ای شدن کالوس ها نشد اگرچه رشد کالوس ها را بهبود بخشید و بیشترین وزن تر کالوس (10/4 گرم) در غلظت 100 میلی گرم در لیتر پلیونیل پیرولیدین و در ریزنمونه برگ به دست آمد.
گیاهان دارویی
نگین افشار زاده؛ مجید عزیزی؛ لیلا سمیعی
چکیده
گل راعی گیاهی چندساله و دارای مواد موثره با ارزشی همچون هایپریسین، سودوهایپریسین و هایپرفورین می باشد که از حیث اثرات ضدافسردگی، ضدسرطانی و افزایش ایمنی بدن اهمیت دارد. کاربرد تکنیک های کشت بافت در این گیاه و هدایت آن به سمت تولید مواد دارویی ارزشمند گیاهی است. لذا این پژوهش با هدف بهینه سازی محیط کشت در راستای تولید کالوس، باززایی ...
بیشتر
گل راعی گیاهی چندساله و دارای مواد موثره با ارزشی همچون هایپریسین، سودوهایپریسین و هایپرفورین می باشد که از حیث اثرات ضدافسردگی، ضدسرطانی و افزایش ایمنی بدن اهمیت دارد. کاربرد تکنیک های کشت بافت در این گیاه و هدایت آن به سمت تولید مواد دارویی ارزشمند گیاهی است. لذا این پژوهش با هدف بهینه سازی محیط کشت در راستای تولید کالوس، باززایی و ریشه زایی صورت گرفت. این پژوهش به صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. آزمایش اول شامل شش تیمار هورمونی با سطوح متفاوتی از بنزیل آدنین و توفوردی بر روی دو ریزنمونه برگ و ساقه، در دو شرایط نور و تاریکی بود. نمونه های تیمار شده از لحاظ میزان کال زایی و باززایی مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش دوم نمونه های باززایی شده از ریزنمونه ساقه به منظور ریشه زایی به محیط کشت با چهار تیمار هورمونی شامل بنزیل آدنین و ایندول بوتیریک اسید انتقال یافتند. نتایج نشان داد، در آزمایش اول برای ریزنمونه برگ تیمار بنزیل آدنین با غلظت mg/l 3 و توفوردی با غلظت mg/l5/2 با 98 درصد و برای ریزنمونه ساقه تیمار بنزیل آدنین با غلظت mg/l4 و توفوردی با غلظت mg/l 5/2 با 95 درصد بیشترین میزان کال زایی را داشتند. از نظر باززایی نیز در ریز نمونه های برگ و ساقه به ترتیب تیمار های حاویmg/l 4 و mg/l3 بنزیل آدنین 8 و 62 درصد باززایی نشان دادند. در آزمایش دوم نمونه های باززا شده کالوس ساقه نیز در تیمار حاوی IBA با غلظت mg/l 1 و تیمار فاقد هورمون بیشترین میزان ریشه زایی و در تیمار حاوی mg/l 5/0 بنزیل-آدنین همراه با IBA mg/l 1 و تیمار فاقد IBA به ترتیب 100 و 86 درصد پرآوری نشان دادند و ریشه زایی نداشتند.
گیاهان دارویی
فاطمه زهرا امیرمحمدی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی
چکیده
جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده ...
بیشتر
جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که سطح برگ هر دو گونه دارای دو نوع کرک های ترشحی و غیر ترشحی بودند. کرکهای غده ای ترشحی از نوع سپری بوده و شامل یک سلول پایه جایگذاری شده در حفره اپیدرم و یک سر (Head) تک یا چهار سلولی بودند. اندازه کرکهای ترشحی بطور میانگین 63 تا 77 و 47 تا 67 میکرومتر و تراکم (7 تا21 و 20 تا30 عدد) به ترتیب درگونه N. binaludensis و N.cataria در هر میلیمتر مربع سطح برگ مشاهده شد. سطح فندقه در هردوگونه از نوع صاف بود. استخراج اسانس از پیکر رویشی در مرحله گلدهی با روش تقطیر با آب صورت گرفت. تجزیه اسانس با استفاده از GC وGC/MS انجام شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گونه N. binaludensis (51 ترکیب) با اجزای غالب 8،1- سینئول (8/ 14 درصد )، بتاپینن (4/10 درصد) و پاراسیمن (8/ 9 درصد) و در گونه N. cataria (26 ترکیب) با اجزای اصلی ایزومرهای نپتالاکتون شامل: a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- بتا- نپتالاکتون (77/72 درصد)، a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- آلفا- نپتالاکتون (87/17 درصد ) و a 4 – آلفا، 7- بتا، a 7 – آلفا- نپتالاکتون (47/ 2 درصد) شناسایی شد.
گیاهان دارویی
ژاله زندوی فرد؛ مجید عزیزی؛ مجید درودی؛ آذر حسینی
چکیده
قارچ دارویی گانودرما لوسیدوم یکی از مهمترین قارچ های دارویی در سرتاسر جهان است که حاوی طیف وسیعی از ترکیبات دارویی ارزشمند است. این مطالعه به منظور بررسی میزان عناصر غذایی، محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی این قارچ طراحی شده است. محتوای عناصر غذایی اندام بارده این قارچ با دستگاه اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القائی(ICP-OES) ...
بیشتر
قارچ دارویی گانودرما لوسیدوم یکی از مهمترین قارچ های دارویی در سرتاسر جهان است که حاوی طیف وسیعی از ترکیبات دارویی ارزشمند است. این مطالعه به منظور بررسی میزان عناصر غذایی، محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی این قارچ طراحی شده است. محتوای عناصر غذایی اندام بارده این قارچ با دستگاه اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القائی(ICP-OES) و محتوای ترکیبات بیوشیمیایی آن با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی با کارایی فوق العاده بالا مجهز به طیف سنج جرمی (UPLC-MS) آنالیز شد. به منظور بررسی قدرت آنتی اکسیدانی عصاره گیری به روش التراسونیک با استفاده از دو حلال متانول و آب داغ صورت گرفت و فعالیت آنتی اکسیدانی با شش روش شامل اندازه گیری فعالیت مهار رادیکال آزاد 1،1-دی فنیل-2-پیکریل هیدرازیل(DPPH)، رادیکال 2،2-آزینوبیس(3-اتیل بنزو تیازولین-6-سلفونیک اسید) (ABTS)، رادیکال سوپراکساید(SO)، رادیکال نیتریک اکساید(NO) و قدرت احیای آهن(FRAP) و قدرت شلاته کنندگی آهن(ICA) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز واریانس یک سویه و متعاقب آن نیومن کولز توسط نرم افزار گراف پد پریزم 8 به منظور مقایسه میانگین ها به کار رفت. نتایج حاکی از آن بود که عناصر فسفر و پتاسیم(8/2910 و 8/1510 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) به ترتیب بیشترین مقدار از درشت مغذی ها و عناصر آهن و روی (5/8 و 74/7 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) سهم قابل توجه ای از ریز مغذی ها را به خود اختصاص دادند. محتوای کلی ترکیبات بیوشیمیایی شامل 37 ترکیب شناخته شده قابل توجه بود که در آن گنودریک اسید با بیشترین مقدار(1/232 ± 1/15890 میکرو گرم در گرم ماده خشک) و به دنبال آن سیناپیک اسید و سوکونیک اسید (11/28 ± 4/2011 و 5/31 ± 33/1505 میکرو گرم در گرم ماده خشک) به عنوان ترکیبات غالب قرار گرقتند. به طور کلی هر دو عصاره آبی و متانولی، ظرفیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی را در مهار رادیکال های آزاد DPPH، ABTS، SO، NO و همچنین قدرت احیا کنندگی و شلاته کنندگی آهن نشان دادند که این پتانسیل در یک رفتار وابسته به غلظت بیشتر نمایان شد. اگرچه عصاره متانولی در همه تست ها قدرت آنتی اکسیدانی بالاتری نسبت به عصاره آب داغ نشان داد(مقدارIC50 پایین تر). با این وجود هر دو عصاره حاوی طیفی از ترکیبات زیست فعال قارچ هستند که قدرت آنتی اکسیدانی آنها را تضمین می کند. با توجه به نتایج حاصل، قارچ گانودرما لوسیدوم پتانسیل قابل توجهی از نظر محتوای عناصر غذایی، ترکیبات زیست فعال و قدرت آنتی اکسیدانی به منظور کاربرد در صنایع غذایی و دارویی دارد.
گیاهان دارویی
هدی ساجدی مهر؛ محیا ساجدی مهر؛ مجید عزیزی
چکیده
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در ...
بیشتر
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در پژوهش حاضر، تأثیر چهار دمای مختلف ( 5، 10، 15و 20 درجهی سانتیگراد) و چهار زمان متفاوت اسیدشویی با اسید سولفوریک ( 0، 5، 10، 15 دقیقه) بر جوانهزنی و خصوصیات میکرومورفولوژی بذور سه جمعیت (فریدونشهر، تیران و خوانسار) گیاه موسیر مورد بررسی قرار گرفت. از طرف دیگر، میکروسکوپ الکترونی اسکن (نگاره) (SEM) با درجات مختلفی از بزرگنمایی، برای تأثیر تیمار اسید سولفوریک، بر روی سطح بذور استفاده گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، صفات درصد جوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و طول ساقچه اندازهگیری شد. همچنین صفاتی نظیر قطر، طول، حجم و وزن بذور نیز مورد بررسی آماری قرار گرفتند. نتایج میکروسکوپ الکترونی نشان داد، در هر سه جمعیت بذور گیاه موسیر ایرانی، پوستهی بذر، پس از استفاده از تیمار اسیدشویی به وسیلهی اسید سولفوریک با زمان 15 دقیقه، دچار تغییرات محسوس و معنیداری نسبت به بذور شاهد شده و برجستگیهای سطح بذر، توسط اسید سولفوریک از بین رفته و سطح بذر حالت فرورفتگی و برآمدگیهای طبیعی خود را نسبت به شاهد ندارد. همچنین تأثیر دما، مدت زمان اسیدشویی و جمعیت بذور، برصفات درصد جوانهزنی، سرعتجوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشهچه و طول ساقهچه، در سطح احتمال یک درصد، معنیدار بود. جمعیت فریدونشهر، بیشترین درصدجوانهزنی (16/69 درصد)، سرعت جوانهزنی 7/3 (تعداد بذر در روز) و میانگین مدت زمان جوانهزنی 64/9 (تعداد بذر در روز ) را در دمای 5 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی داشت. بیشترین طول ساقهچه و طول ریشهچه (7/19 و 81/8 (میلیمتر) به ترتیب در جمعیت تیران با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی و جمعیت خوانسار با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 5 دقیقه اسیدشویی داشت. نتایج نشان میدهد، با توجه به خواب بذور و نیاز سرمایی در آنها، بهترین دما، برای جوانهزنی بذور گیاه موسیر، دمای 5 درجهی سانتیگراد با زمان 15 دقیقه اسیدشویی توسط اسید سولفوریک است. تنوع در جمعیتهای گیاه موسیر، تأثیر به سزایی در نحوهی عملکرد در بهبود جوانهزنی بذور، در این گیاه دارد. واژههای کلیدی: تنوع موسیر( مورفولوژی بذر )، چینه سرمایی، خراشدهی بذر، جوانهزنی، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به ارزشمندی گیاه آگاو آمریکانا رقم مارجیناتا از خانواده آگاواسه در صنایع مختلف غذایی و دارویی، پژوهش حاضر بصورت طرح کرتهای دوبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد در سالهای 1402-1403 انجام شد. در این تحقیق سطوح تنش خشکی (D) ]میزان تبخیر از تشت تبخیر کلاس A در سه سطح ظرفیت مزرعه ...
بیشتر
با توجه به ارزشمندی گیاه آگاو آمریکانا رقم مارجیناتا از خانواده آگاواسه در صنایع مختلف غذایی و دارویی، پژوهش حاضر بصورت طرح کرتهای دوبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد در سالهای 1402-1403 انجام شد. در این تحقیق سطوح تنش خشکی (D) ]میزان تبخیر از تشت تبخیر کلاس A در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50 درصد (D2) و 75 درصد تخلیه رطوبتی (D3)[ به عنوان کرتهای اصلی، سطوح پلیمر سوپر جاذب (S) ]استفاده (S1) و عدم استفاده (S2)[ در کرتهای فرعی و 15 ترکیب محلولپاشی (F) ]کودهای گرومور1 (F1)، گرومور 2 (F2)، گرومور3 (F3)، لیبفر آهن (F4)، لیبفر روی (F5)، گرومور1+لیبفر آهن (F6)، گرومور1+لیبفر روی (F7)، گرومور2+لیبفر آهن (F8)، گرومور2+لیبفر روی (F9)، گرومور3+لیبفر آهن (F10)، گرومور3+لیبفر روی (F11)، گرومور1+لیبفر آهن+لیبفر روی (F12)، گرومور2+ لیبفر آهن+لیبفر روی (F13)، گرومور3+لیبفر آهن+لیبفر روی (F14)، تیمار شاهد(عدم استفاده از تیمارهای مغذی-F15) [در کرتهای فرعی فرعی قرار گرفتند. پس از رسیدن گیاهان به مرحله 6 الی 8 برگی، در 6 مرحله با فواصل 14 روزه، تیمارهای مغذی به خاک گلدانها به صورت محلولپاشی اضافه گردیدند. صفات مورفولوژیکی (وزن تر و خشک ریشه و برگ، ضخامت و طول برگ)، فیزیولوژیکی (مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b، کل کلروفیل، مقادیر عناصر روی، آهن و نیتروژن ساختارهای برگ و ریشه)، فیتوشیمیایی (هکوژنین، ساپونین، پروتئین برگ و ریشه) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بهدست آمده نشاندهنده اثرگذاری معنیدار تیمارهای مورد استفاده بر صفات مورد ارزیابی بود. افزودن کودها بهویژه کود گرومور 1 (20-20-20) به همراه محلولپاشی ریزمغذی آهن و روی در غالب صفات مورد بررسی، بیشترین مقادیر را تولید نمود. در دو سال انجام تحقیق، بیشترین مقادیر صفات وزن خشک برگ (11/30 گرم در گیاه)، وزن خشک ریشه (82/3 گرم در گیاه)، کل کلروفیل (82/2 میلیگرم در گرم وزن تر)، هکوژنین (48/35 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) و ساپونین (86/66164 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) غالباً در تیمار D1S1F12 بدست آمد، هر چند که در برخی موارد با تیمارهای D1S1F14 و D2S1F14 در یک گروه آماری قرار گرفت. کمترین مقادیر صفات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی در گیاهان تحت تیمار تنش خشکی شدید-عدم کاربرد سوپرپلیمر جاذب-عدم تیمار مغذی (D3S2F15) تولید شدند. در مجموع با توجه به انجام کار تحقیق به صورت دوساله، میتوان کود کامل گرومور (NPK) با ترکیب 20-20-20 را به عنوان برترین تیمار در جهت افزایش صفات برتر مورد ارزیابی گیاه آگاو، از جمله مقادیر هکوژنین و ساپونین تحت شرایط گلخانهای جهت کارهای پژوهشی آینده پیشنهاد نمود.
گیاهان دارویی
سمیه امینی؛ مریم شمشیرکش شهری
چکیده
در تحقیق حاضر، فعالیت دگرآسیبی 56 گونه گیاهی متعلق به 18 خانواده با استفاده از روش ساندویچ ارزیابی شد. در ابتدا نمونههای گیاهی در دمای 40 درجه سانتیگراد خشک شدند. برای کشت از ظروف 6 خانهای مخصوص استفاده شد. به یک ردیف از خانهها 10 میلیگرم و به ردیف دیگر 50 میلیگرم نمونه گیاهی پودر شده بههمراه 5 میلیلیتر محلول آگار 5/0درصد اضافه شد. ...
بیشتر
در تحقیق حاضر، فعالیت دگرآسیبی 56 گونه گیاهی متعلق به 18 خانواده با استفاده از روش ساندویچ ارزیابی شد. در ابتدا نمونههای گیاهی در دمای 40 درجه سانتیگراد خشک شدند. برای کشت از ظروف 6 خانهای مخصوص استفاده شد. به یک ردیف از خانهها 10 میلیگرم و به ردیف دیگر 50 میلیگرم نمونه گیاهی پودر شده بههمراه 5 میلیلیتر محلول آگار 5/0درصد اضافه شد. بعد از منعقد شدن آگار، با اضافه کردن 5 میلیلیتر محلول دیگر آگار، نمونه گیاهی بین دو لایه از آگار قرار گرفت. سپس بر روی سطح آگار منعقد شده در هر یک از خانهها 5 عدد بذر کاهو (Lactuca sativa L.) واریته Great Lakes 366 به صورت عمودی کشت شدند. درب ظروف بسته شده و در انکوباتور با دمای 25 درجه سانتیگراد، در تاریکی قرار گرفتند. بعد از گذشت 3 روز، طول ریشهچه و ساقهچه دانهالهای کاهو اندازهگیری شد. سپس درصد بازدارندگی و درصد تحریککنندگی رشد حاصل از هر گیاه محاسبه گردید. برای مقایسه راحتتر گیاهان، خوشهبندی دادهها با استفاده از نرم افزار مینیتب انجام شد. با استفاده از این روش، 56 گونه گیاهی در 10 خوشه مجزا قرار گرفتند. بقایای برگی گیاه شوید و کنگرفرنگی از نظر فعالیت دگرآسیبی در یک خوشه قرار گرفتند و بیشترین اثر بازدارندگی رشد را در غلظت 10 میلیگرم نمونه گیاهی، ایجاد کردند. میانگین درصد بازدارندگی رشد ریشهچه و ساقهچه دانهال کاهو که توسط این دو گیاه ایجاد شد به ترتیب 95/94 و 65/87 درصد گزارش شد. همچنین 13 گیاه شامل برگهای گیاهان سلمک، جاشیر، ازمک، جعفری، گل میخک، پیچک صحرایی، نرگس، گلپر، زنگولهای رنگین، علف قناری، کلم، نیلوفر و بذر گیاه کرفس در یک خوشه قرار گرفتند. این گروه نیز اثرات بازدارندگی رشد قابل توجهی داشتند. گرچه اثر بازدارندگی آنها همواره کمتر از شوید و کنگر فرنگی بود. میانگین درصد بازدارندگی رشد ریشهچه و ساقهچه در این گیاهان با مقدار 10 میلیگرم نمونه گیاه خشک، به ترتیب 76/79 و 27/62 بود. نتایج این تحقیق نشان داد پیکر رویشی گیاه هوفاریقون و گل راعی دیهیمی اثر تحریک کنندگی رشد بر دانهال کاهو داشتند. این گیاهان حتی در مقادیر کم (10 میلیگرم نمونه گیاه خشک) رشد ریشهچه را 65/14 درصد و رشد ساقهچه را 15/45 درصد افزایش دادند. صمغ گیاه مصطکی نیز در مقدار 50 میلیگرم، رشد ریشهچه را تا 90 درصد تحریک کرد. از بین گیاهان بررسی شده در این تحقیق، بقایای برگی گیاه سرو بر رشد ریشهچه اثر بازدارندگی داشت ولی رشد ساقهچه را تحریک کرد. بقایای برگی گیاه گل گندم طلایی فقط در مقدار 10 میلیگرم اثر تحریک کنندگی رشد (3/43 درصد) بر ساقهچه را ایجاد کرد و در سایر موارد اثرات دگرآسیبی را به صورت بازدارندگی رشد نشان دادند. با توجه به اثرات بازدارندگی رشد مشاهده شده در این گیاهان، میتوان به طور مستقیم از بقایای آنها به منظور جلوگیری از رشد علفهای هرز، در کشاورزی ارگانیک استفاده کرد. همچنین لازم است در آینده تحقیقاتی در زمینه شناسایی دقیق نوع ترکیب یا ترکیبات دخیل در ایجاد پدیده دگرآسیبی در این گیاهان اجرا شود.
گیاهان دارویی
سعیده محتشمی
چکیده
ساختار دیواره سلولی گیاهی، مقاومت اصلی در برابر انتشار مواد زیستفعال به حلال را در فرآیند استخراج آنها از مواد گیاهی ایجاد می-کند. اخیرا پلاسمای سرد به عنوان یک فناوری پیشتیمار قبل از استخراج استفاده میشود؛ که میتواند بهطور موثر ساختار دیواره سلولی را مختل و در نتیجه راندمان استخراج مواد موثره را بهطور قابل توجهی بهبود ...
بیشتر
ساختار دیواره سلولی گیاهی، مقاومت اصلی در برابر انتشار مواد زیستفعال به حلال را در فرآیند استخراج آنها از مواد گیاهی ایجاد می-کند. اخیرا پلاسمای سرد به عنوان یک فناوری پیشتیمار قبل از استخراج استفاده میشود؛ که میتواند بهطور موثر ساختار دیواره سلولی را مختل و در نتیجه راندمان استخراج مواد موثره را بهطور قابل توجهی بهبود بخشد. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیر پیشتیمار پلاسمای تخلیه سد دی الکتریک (DBD) بر میزان استخراج مواد موثره گیاه دارویی مرزنجوش (Origanum vulgar)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل زمان در سه سطح (صفر، سه و شش دقیقه) و فاکتور دوم شامل ولتاژ در دو سطح (20 و 30 کیلوولت) بود. مواد موثره اندازهگیری شده شامل میزان اسانس، فلاونها و فلاونولها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنلی کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، تاننها و کربوهیدرات کل بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئیدها (33/253 میلیگرم معادل کوئرستین در گرم نمونه خشک)، ترکیبات فنلی کل (49/108 میلیگرم معادل گالیک اسید بر گرم وزن خشک) و فعالیت آنتیاکسیدانی (65/83 درصد) در عصاره مرزنجوش در ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه مشاهده شد در حالی که کمترین میزان فلاونوئیدها (1/88 میلیگرم)، ترکیبات فنلی کل (1/62 میلیگرم) و فعالیت آنتیاکسیدانی (12/48 درصد) در ولتاژ 30 کیلوولت به مدت شش اندازهگیری شد. تاثیر پیش تیمار پلاسما بر میزان استخراج اسانس معنیدار نبود. با این حال بیشترین (7/0 درصد) و کمترین (58/0 درصد) میزان اسانس به ترتیب در تیمار شاهد و ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه مشاهده شد؛ که نشان-دهنده تخریب غدههای اسانس و از دست رفتن اسانس در این ولتاژ بود. یافتههای این پژوهش نشان داد که ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه منجر به افزایش مواد موثره غیرفرار نسبت به تیمار شاهد شد، در حالی که تیمار 30 کیلوولت به مدت شش دقیقه مواد موثره غیر فرار را کاهش داد.
گیاهان دارویی
رقیه نبی پور سنجبد؛ اسماعیل چمنی؛ یونس پوربیرامی هیر
چکیده
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) در طب سنتی ایران جایگاه ویژهای دارد. یکی از موانع ازدیاد آن، درصد جوانهزنی پایین و غیر یکنواخت آن است. اخیرا منابع نوری LED توانستهاند جوانهزنی گونههای دارویی را به طور چشمگیری افزایش دهند. از اینرو، مطالعه حاضر برای بهبود ویژگیهای جوانهزنی و رشدی تحت تیمارهای LED انجام شد. این آزمایش در ...
بیشتر
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) در طب سنتی ایران جایگاه ویژهای دارد. یکی از موانع ازدیاد آن، درصد جوانهزنی پایین و غیر یکنواخت آن است. اخیرا منابع نوری LED توانستهاند جوانهزنی گونههای دارویی را به طور چشمگیری افزایش دهند. از اینرو، مطالعه حاضر برای بهبود ویژگیهای جوانهزنی و رشدی تحت تیمارهای LED انجام شد. این آزمایش در محل آزمایشگاه گروه علوم باغبانی و فضای سبز دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. آزمایش بر اساس طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 4 تکرار انجام شد. 4 تیمار نوری شامل 100 درصد نور سفید، 100 درصد نور آبی، 100 درصد نور قرمز و ترکیب نور آبی و قرمز (50:50) بود. گیاهان از نظر شاخصهای جوانهزنی (درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، میانگین جوانهزنی روزانه، انرژی جوانهزنی، کارایی بذر، کارایی گیاهچه، شاخص بنیه بذر، ضریب سرعت جوانهزنی و سرعت جوانهزنی روزانه)، مورفولوژیکی (وزن تر دانهال، وزن خشک دانهال، طول ریشه، طول ساقه، درصد ماده خشک ریشهچه و درصد ماده خشک ساقهچه) و بیوشیمیایی (رنگیزههای فتوسنتزی، کربوهیدرات کل، پروتئین کل و فنل کل) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که نور قرمز، درصد جوانهزنی (77 درصد)، سرعت جوانهزنی (44/4)، میانگین جوانهزنی روزانه (92/1)، انرژی جوانهزنی (8/0)، کارایی بذر (76 درصد)، کارایی گیاهچه (61/97 درصد)، شاخص بنیه بذر (78/70 درصد) و ضریب سرعت جوانهزنی (21/0) را به طور قابل توجهی بهبود بخشید. به طور مشابه، ویژگیهای رشدی گاو زبان از جمله وزن تر دانهال (14/0 گرم)، وزن خشک دانهال (05/0 گرم)، طول ساقه (4/3 سانتی متر) و طول ریشه (7/5 سانتی متر)، درصد ماده خشک ریشهچه (17/3 گرم)، درصد ماده خشک ساقهچه (39/2 گرم) تحت تاثیر مثبت نور قرمز افزایش یافتند. در شاخصهای بیوشیمیایی، کاربرد ترکیب نوری آبی و قرمز منجر به افزایش معنیدار محتوای رنگیزههای فتوسنتزی (کلروفیل a (49/603 میکروگرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (08/313 میکروگرم بر گرم وزن تر) و محتوای کارتنوئیدهای کل (98/130 میکروگرم بر گرم وزن تر))، کربوهیدرات کل (25/192 میلی گرم بر گرم وزن تر)، پروتئین کل (46/28 میلی گرم بر گرم وزن تر) و فنول کل (71/20 میلی گرم بر گرم وزن تر) شد. مشاهدات نشان داد که بذور گاو زبان ایرانی در گروه فتوبلاستیک مثبت قرار میگیرند. از این رو، کاربرد نور قرمز میتواند یک تیمار موثر برای بهبود ویژگیهای جوانهزنی و رشدی گاوزبان ایرانی در مرحله دانهالی در نظر گرفته شود. در مراحل بعدی رشدی گیاه، واکنش گاوزبان ایرانی به کیفیتهای نوری متفاوت بود و ترکیب نور آبی و قرمز، به عنوان یک تیمار کارآمد برای بهبود شاخصهای بیوشیمیایی در نظر گرفته شد.
گیاهان دارویی
بهروز رحیم خانی؛ محبوبه ناصری؛ احمد احمدیان؛ مسعود علی پناه
چکیده
پلیآمینها نقش مهمـی در پاسخ به تنش در گیاهان بازی میکنند همچنین سطح پلیآمینها در گیاهان در شرایط تنش افزایش پیدا میکند. به منظور بررسی اثر پوتریسین بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی نشا گل گاوزبان ایرانی در شرایط تنش شوری آزمایشی گلدانی در سال 1402 در گلخانه دانشگاه تربت حیدریه انجام شد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر پوتریسین، ...
بیشتر
پلیآمینها نقش مهمـی در پاسخ به تنش در گیاهان بازی میکنند همچنین سطح پلیآمینها در گیاهان در شرایط تنش افزایش پیدا میکند. به منظور بررسی اثر پوتریسین بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی نشا گل گاوزبان ایرانی در شرایط تنش شوری آزمایشی گلدانی در سال 1402 در گلخانه دانشگاه تربت حیدریه انجام شد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر پوتریسین، یک نوع پلیآمین، بر ویژگیهای رشد و فیزیولوژیکی گل گاوزبان در شرایط تنش شوری ناشی از کلرید سدیم (NaCl) بود. تیمارهای آزمایشی بهصورت فاکتوریل با دو فاکتور کاربرد پوتریسین و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملاَ تصادفی در گلخانه انجام شد. فاکتور اول: پوتریسین در دو سطح صفر و 5/1 میلی مولار و فاکتور دوم: تنش شوری در سه سطح 4000،1600 و 8000 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که شوری کلیه پارامترهای رویشی و رنگیزهها را بطور معنیداری کاهش و میزان پرولین، درصد نشت یونی را افزایش داد.کاربرد پوتریسین باعث افزایش کلیه پارامترهای رشدی و رنگیزههای نشاء گل گاوزبان ایرانی در تمام سطح شوری شد و از این طریق با افزایش میزان فتوسنتز در گیاه به رشد بهتر گیاه در شرایط تنش شوری کمک کرد. بیشترین وزن خشک نشا گل گاوزبان (-6/0گرم)، محتوای نسبی آب برگ (85%)، کلروفیل a (4 میلیگرم بر گرم) و کلروفیل b (2/1 میلیگرم بر گرم) در تیمار محلوپاشی پوتریسین و شوری 6/1 میلی موس بر متر بدست آمد. همچنین بیشترین میزان پرولین (61/11 میکرومول بر گرم) و قندهای محلول (02/1 میلیگرم بر گرم) در تیمار شوری 8دسی زیمنس و کاربرد 5/1 میلی مولار پوتریسن حاصل شد. به طورکلی محلولپاشی پوترسین (5/1میلی مولار) از طریق افزایش رنگیزههای فتوسنتزی، صفات رشدی و افزایش پرولین و قندهای محلول میتواند به عنوان یک راهکار مفید و عملی برای مقابله به تنش شوری در گیاه دارویی گل گاوزبان مورد استفاده قرار گیرد.
گیاهان دارویی
مجید عزیزی؛ سمیه بیکی؛ زینب صفایی؛ میثم منصوری
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب (صفر، 100، 200 و 300 گرم بر مترمربع) و دور آبیاری (6 و 10 روز)، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار، روی برخی خصوصیات ریختشناختی (سطح برگ، وزن و عملکرد خشک ریشه)، بیوشیمیایی (میزان و عملکرد اسانس)، فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، میزان نسبی آب برگ، میزان کلروفیل a و b) گیاه دارویی سنبلالطیب (Valeriana officinalis L.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر ساده و متقابل این دو تیمار بر تمام صفات مورد ارزیابی معنیدار بود. استاکوزورب سطح 300 گرم بر مترمربع با دور آبیاری شش روز در مقایسه با سایر تیمارها، منجر به افزایش سطح برگ (96/204 سانتیمترمربع )، عملکرد خشک ریشه (23/0گرم بر مترمربع)، محتوای نسبی آب برگ (65/11درصد)، کلروفیل a (64/0میلیگرم بر گرم) و عملکرد اسانس (14/3 گرم بر مترمربع) گردید، درحالیکه بیشترین وزن خشک ریشه (37/18گرم بر گیاه) و درصد اسانس (69/0درصد حجمی/ وزنی) در تیمار استاکوزروب در سطح200 گرم بر مترمربع و دور آبیاری شش روز به دست آمد. بیشترین نشت الکترولیت (54/83 میکرو زیمنس بر سانتی متر) و حداکثر میزان کلروفیل b (26/0میلیگرم بر گرم) بهترتیب مربوط به شاهد و استاکوزورب 100 گرم بر متر مربع با دور آبیاری 10 روز بود. براساس نتایج این تحقیق، استفاده از پلیمر استاکوزورب در سطح 300 گرم بر متر مربع و دور آبیاری شش روز جهت مهار تنش خشکی و بهبود تمامی صفات اندازهگیریشده در سنبلالطیب پیشنهاد میگردد.
گیاهان دارویی
مهدی مرادی؛ حسین نستری نصرابادی؛ محمدناصر مودودی؛ وحید شمس آبادی
چکیده
گیاهان همواره در معرض تنشهای زنده و غیرزنده محیطی قرار میگیرند که اثرات منفی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آنها میگذارد. آلودگی خاک با عناصر سنگین سرب و کادمیم یکی از مهمترین آلودگیهای زیستمحیطی میباشد. استفاده از کودهای زیستی از جمله قارچهای مایکوریزا آربوسکولار یک راهکار مناسب جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش فلزات سنگین ...
بیشتر
گیاهان همواره در معرض تنشهای زنده و غیرزنده محیطی قرار میگیرند که اثرات منفی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آنها میگذارد. آلودگی خاک با عناصر سنگین سرب و کادمیم یکی از مهمترین آلودگیهای زیستمحیطی میباشد. استفاده از کودهای زیستی از جمله قارچهای مایکوریزا آربوسکولار یک راهکار مناسب جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش فلزات سنگین میباشد. بادرشبویه (Dracocephalum moldavica L.) از گیاهان دارویی مهم میباشد که کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر قارچ مایکوریزا آربوسکولار بر خصوصیات رشدی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی و میزان اسانس گیاه بادرشبویه تحت تنش فلزات سنگین سرب و کادمیم بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام گرفت. عامل اول شامل فلزات سنگین در پنج سطح (شاهد (بدون آلودگی)، سرب 150، سرب 300، کادمیم 40 و کادمیم 80 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم قارچ مایکوریزا در دو سطح (بدون مایهزنی و مایهزنی با قارچ مایکوریزا) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت فلزات سنگین بهویژه کادمیم در خاک، اغلب صفات رشدی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد. مایهزنی گیاهان با قارچ مایکوریزا، صفات مذکور را در شرایط تنش فلزات سنگین بهبود بخشید. بیشترین میزان اسانس در گیاهان مایکوریزای آلوده به سرب 300 میلیگرم در کیلوگرم خاک حاصل گردید. گیاهان تلقیحشده با مایکوریزا درصد اسانس بیشتری را نسبت به گیاهان تلقیحنشده نشان دادند. با توجه به افزایش پاسخهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و همچنین افزایش مواد مؤثره گیاه که از اهداف دارویی در این گیاه محسوب میشود، استفاده از قارچ مایکوریزا برای کشت و کار تجاری گیاه بادرشبویه در خاکهای آلوده به فلزات سنگین سرب و کادمیم توصیه میشود.
گیاهان دارویی
منصوره کرمانی؛ شهرام امیرمرادی
چکیده
این پژوهش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1400-1401 در یک مزرعه دوساله مارچوبه رقم ATLAS نزدیک شهرستان مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل انواع خاکپوش (کاه جو، کاه مارچوبه و پلاستیک) و سطوح تنش آبی شامل آبیاری پس از 50 (بدون تنش)، 70 (تنش خفیف)، 100 (تنش متوسط) و 150 (تنش شدید) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر ...
بیشتر
این پژوهش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1400-1401 در یک مزرعه دوساله مارچوبه رقم ATLAS نزدیک شهرستان مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل انواع خاکپوش (کاه جو، کاه مارچوبه و پلاستیک) و سطوح تنش آبی شامل آبیاری پس از 50 (بدون تنش)، 70 (تنش خفیف)، 100 (تنش متوسط) و 150 (تنش شدید) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A بود. تاریخ اعمال تنشهای آبی از 15 فروردین ماه تا 10 شهریور ماه 1401 بود. نتایج نشان داد که عملکرد ساقه تر، تعداد ساقه قابل برداشت، طول ساقه، قطر ساقه، وزن تر و خشک ساقه و میزان کلروفیل در سطوح مختلف تنش آبی کاهش و میزان پرولین افزایش معنیداری داشت. محتوای کاروتنوئیدها نیز فقط در تنش آبی شدید کاهش معنیداری نسبت به شاهد پیدا کرد. استفاده از خاکپوش در شرایط بدون تنش باعث افزایش معنیدار تمامی صفات مورد مطالعه بهجز پرولین شد، بهطوریکه کاه مارچوبه با 76 درصد افزایش در عملکرد ساقه تر نسبت به شاهد در اولین رتبه قرار داشت و پس از آن کاه جو و پلاستیک در رتبههای دوم و سوم قرار داشتند. همچنین خاکپوش باعث تقلیل اثرات منفی تنش آبی بر تمامی صفات شد، بهطوریکه عدم کاربرد خاکپوش در شرایط تنش خفیف، متوسط و شدید بهترتیب باعث کاهش 21، 36 و 46 درصدی در عملکرد ساقه تر شد. امّا کاربرد کاه مارچوبه بهعنوان بهترین خاکپوش در شرایط تنش خفیف، متوسط و شدید بهترتیب باعث کاهش 10، 13 و 16 درصدی در عملکرد ساقه تر گردید.
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه مرزه بختیاری در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شهرکرد بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی 1401-1402 انجام گردید. دورههای آبیاری (سه، شش و نه روز یکبار) در کرتهای اصلی و محلولپاشی برگی اسیدهای آمینه (لیزین، متیونین، فنیل آلانین و پرولین) به همراه شاهد در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در هر سال، در سه مرحله (سه ماه پس از استقرار نشاءها، اواخر رشد رویشی و ابتدای گلدهی) محلولپاشی انجام شد و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه بهطور معنیداری بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تأثیر داشتند. بالاترین محتوای کلروفیل (41/1-54/1 میلیگرم در گرم وزن تر) و فنل (45/2-72/2 میلیگرم در گرم وزن تر) در تیمارهای متیونین و فنیل آلانین با دوره آبیاری سه روز یکبار بهدست آمد. بیشترین اسانس (09/1-61/1 درصد) از گیاهان تحت تیمار با متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) با دور آبیاری سه روز یکبار حاصل شد. ترکیبات اصلی اسانس شامل پی-سایمن (12/17-45/19 درصد)، گاما-ترپینن (14/18-87/16 درصد) و کارواکرول (12/45-24/51 درصد) جزء مونوترپنهای حلقوی بودند. براساس نتایج بهدستآمده مشخص شد که اسیدهای آمینه اثر معنیداری بر مونوترپنهای حلقوی مانند آلفا-ترپینن، گاما-ترپینن، کارواکرول، تیمول و پی-سایمن داشتند. افزایش در مقادیر کمّی و کیفی اسانس با کاربرد اسیدهای امینه مشاهده گردید. تیمارهای متیونین و فنیل آلانین بیشترین اثرگذاری را بر مقدار اسانس و کارواکرول گیاهان تحت تیمار داشتند. مقادیر مونوترپنهای حلقوی در تمام گیاهان تحت تیمار بیشتر از سزکویی ترپنها بودند. تنشهای محیطی نقش بسزایی در رشد و تولید متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی دارند که از این میان، تنش خشکی منجر به تغییر مقادیر ترکیبات غالب اسانس مرزه بختیاری در پژوهش حاضر شد. محلولپاشی متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) برتر از سایر تیمارها منجر به افزایش صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس شد. لذا استفاده از تیمارهای مذکور بهویژه متیونین میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تحت شرایط اقلیمی مشابه داشته باشد.
گیاهان دارویی
سمیرا تندیسه بنا؛ علیرضا آستارایی؛ امیر لکزیان
چکیده
کاربرد کودهای آلی در خاکهای شور که عمدتاً بهدلیل نبود پوشش گیاهی مناسب با کمبود مواد آلی و به دنبال آن کمبود رطوبت مواجه هستند، از طریق اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک میتواند موجب بهبود رشد و تحمل گیاهان در خاکهای شور شود. در این تحقیق از دو نوع کود آلی بهعنوان اصلاحکننده خصوصیات خاک شور و محلولپاشی اسید هیومیک ...
بیشتر
کاربرد کودهای آلی در خاکهای شور که عمدتاً بهدلیل نبود پوشش گیاهی مناسب با کمبود مواد آلی و به دنبال آن کمبود رطوبت مواجه هستند، از طریق اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک میتواند موجب بهبود رشد و تحمل گیاهان در خاکهای شور شود. در این تحقیق از دو نوع کود آلی بهعنوان اصلاحکننده خصوصیات خاک شور و محلولپاشی اسید هیومیک بهعنوان محرک رشد گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni.) استفاده شد. این پژوهش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتور اول: 1- شاهد (بدون کود آلی)، 2- ورمی کمپوست 20 تن در هکتار، 3- ورمی کمپوست 40 تن در هکتار، 4- کمپوست قارچ مصرفی 20 تن در هکتار، 5- کمپوست قارچ مصرفی40 تن در هکتار و فاکتور دوم شامل: محلولپاشی اسید هیومیک در دو سطح صفر و 1/0 درصد با سه تکرار بودند. میزان فتوسنتز، سطح برگ، وزن خشک گیاه، pH، شوری، جرم مخصوص ظاهری و کربن آلی خاک بهمنظور تعیین مؤثرترین ماده آلی در شرایط تنش شوری خاک مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کود کمپوست قارچ مصرفشده (SMC) موجب کاهش معنیدار pH خاک و جرم مخصوص ظاهری خاک، افزایش شوری و کربن آلی خاک شد. سطح برگ گیاه کاهش یافت، ولی منجر به افزایش فنول کل، کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید برگ شده و موجب افزایش معنیدار وزن خشک گیاه استویا در خاک شور گردید. بیشترین وزن خشک گیاه با کاربرد 40 تن بر هکتار کود SMC و محلولپاشی اسید هیومیک بهدست آمد که نسبت به شاهد (بدون کود) 12/45 درصد بیشتر بود. بنابراین کود SMC میتواند اصلاحکننده مناسبی برای خاک شور باشد، محلولپاشی اسید هیومیک نیز فقط همزمان با کاربرد SMC تأثیر مثبت معنیداری داشت.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ سحر زمانی؛ محمدتقی عبادی
چکیده
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوهبر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ...
بیشتر
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوهبر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ضمن بررسی و تحلیل بازار جهانی این ادویه ارزشمند، پتانسیلهای ایران در خصوص تولید جهت تأمین نیاز داخلی و ورود به مسیر صادرات بررسی شد. در این پژوهش، اطلاعات مربوط بهمیزان تولید، عملکرد و سطح زیرکشت زنجبیل در کشورهای مختلف از سایت سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) استخراج شد. بهمنظور ارزیابی تجارت زنجبیل، از اطلاعات صادرات و واردات زنجبیل در ایران و جهان طی سالهای 2022-2010 میلادی مرکز تجارت جهانی استفاده شد. طبق ارزیابیهای بهدستآمده، میزان تولید کل زنجبیل در جهان از 571/718/1 تن در سال 2010 با افزایش 183 درصدی به 216/874/4 تن در سال 2022 رسیده است و هند، نیجریه، چین، نپال و اندونزی جزء کشورهای اصلی تولیدکننده زنجبیل در جهان طی این سالها بودهاند. همچنین بررسی میزان تجارت جهانی زنجبیل نشان داد که صادرات این محصول از حدود 9/655 میلیون دلار در سال 2010 با رشد 37 درصدی به 5/900 میلیون دلار در سال 2022 افزایش یافت و میزان واردات نیز با رشد 97 درصدی از 7/568 میلیون دلار در سال 2010 به 125/1 میلیارد دلار افزایش داشت که این آمار بیانگر افزایش تجارت جهانی این محصول میباشند. چین، هلند، هند، پرو و تایلند بهعنوان کشورهای برتر صادرکننده و کشورهای آمریکا، ژاپن، هلند، آلمان و پاکستان بهعنوان برترین واردکنندههای زنجبیل معرفی شدند. بررسی آمارهای ایران نشان داد که ارزش صادرات کل زنجبیل توسط ایران در سال 2022، 000/15 دلار بوده است، درحالیکه میزان واردات از 35/1 میلیون دلار در سال 2010 به 36/6 میلیون دلار رسید که افزایش 7/4 برابری حجم واردات این محصول را نشان میدهد. مقصد زنجبیلهای صادرشده از ایران، کشورهای عراق و آذربایجان بوده و مبدأ زنجبیلهای واردشده به ایران، کشورهای چین، امارات متحده عربی و هند بوده است. در ایران، استان تهران تنها استان تولیدکننده زنجبیل کشور بود که با 3/0 هکتار سطح زیر کشت معادل 23 تن در هکتار زنجبیل در شرایط گلخانهای تولید نموده است. در ایران، تولیدات کمتر از حد نیاز داخلی موجب افزایش چشمگیر واردات نسبت به صادرات این گیاه شده است. بنابراین، با توجه به ارزیابی و موفقیت کشت محصولات مشابه در کشور، وجود اراضی وسیع و شرایط آبوهوایی بهینه بهویژه در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان، پیشنهاد میگردد که کشت زنجبیل مورد توجه قرار گیرد تا ضمن تأمین بازارهای داخلی، به صادرات گسترده نیز دست یافت. همچنین با توجه به سطح زیر کشت گلخانههای کشور که 000/24 هکتار میباشد، با در نظر گرفتن متوسط تولید 10 تن زنجبیل در هکتار، اگر تنها 10 درصد از کشت گلخانهای موجود به کشت زنجبیل اختصاص داده شود، میتوان دست کم 000/24 تن زنجبیل تازه تولید نمود که بهطور کامل پاسخگوی نیاز داخلی خواهد بود و امکان صادرات را نیز مهیا مینماید.
گیاهان دارویی
سعیده محتشمی؛ حسین غلامی؛ عسکر غنی؛ مجاهد کمالی زاده
چکیده
در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر و محلولپاشی روی بر ویژگیهای رشد، میزان روغن و فاکتورهای بیوشیمیایی گیاه دارویی عدسالملک (Securigera securidaca)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح محلولپاشی روی در ...
بیشتر
در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر و محلولپاشی روی بر ویژگیهای رشد، میزان روغن و فاکتورهای بیوشیمیایی گیاه دارویی عدسالملک (Securigera securidaca)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح محلولپاشی روی در دوره گلدهی (بدون محلولپاشی بهعنوان شاهد، محلولپاشی با غلظت چهار گرم در لیتر: دو هفته یکبار و هفتهای یکبار) بودند. مهمترین شاخصههای رشد و عملکرد شامل تعداد ساقه، طول ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در هر غلاف، طول غلاف و عملکرد بذر اندازهگیری شد. همچنین مهمترین ویژگیهای بیوشیمیایی عصاره بذر (فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل، ترکیبات فنلی کل، میزان تانن و فعالیت آنتیاکسیدانی)، درصد روغن و عملکرد روغن بذر نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد فسفر بهتنهایی در افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، عملکرد بذر، عملکرد روغن، میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتیاکسیدانی بذر عدسالملک مؤثرتر از کاربرد تلفیقی فسفر و روی بود. کاربرد 50 کیلوگرم فسفر و محلولپاشی دو هفته یکبار موجب افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، تعداد غلاف در هر بوته، عملکرد بذر، میزان ترکیبات فنلی و عملکرد روغن شد، درحالیکه کاربرد 100 کیلوگرم فسفر بدون کاربرد روی، در افزایش میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتیاکسیدانی مؤثرتر بود. بااینحال کاربرد روی در افزایش ترکیبات فنلی، میزان تانن، درصد روغن و عملکرد بذر مؤثر بود. بهطور کلی، با توجه به شرایط موجود در این تحقیق، علیرغم تفاوتهایی که در صفات اندازهگیریشده در پاسخ به مقادیر فسفر و روی دیده شد، غلظت 50 کیلوگرم فسفر و محلولپاشی دو هفته یکبار روی، در بیشتر صفات نتایج رضایتبخشی نسبت به سایر تیمارها داشت.
گیاهان دارویی
سمیه صادقی فرد؛ مجید عزیزی؛ سارا کریمی زینکانلو
چکیده
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت ...
بیشتر
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در زمان با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمانهای مختلف محلولپاشی اسیدسالیسیلیک (در سه زمان: آغاز رشد رویشی، در حین رشد رویشی و در زمان گلدهی) بهعنوان فاکتور اصلی و غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک در چهار سطح (2-10، 4-10 و6-10 مولار و صفر (شاهد)) بهعنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس، میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئیدها بودند. اثر متقابل اسیدسالیسیلیک × زمان محلولپاشی بر وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، میزان فنل کل و فلاونوئیدهای کل در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر (7/264 گرم بر مترمربع) و خشک (1/93 گرم بر مترمربع) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در زمان محلولپاشی در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن در شاهد در زمان گلدهی بهدست آمد. بیشترین ارتفاع بوته (29 سانتی متر) مربوط به تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن (2/23 سانتی متر) مربوط به شاهد در زمان گلدهی بود. بیشترین میزان ترکیبات فنل کل (5/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی و کمترین مقدار آن (24/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان گلدهی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید (31/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 4-10 مولار اسیدسالیسیلیک در حین رشد رویشی و کمترین میزان (17/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 6-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی به خود اختصاص دادند. بیشترین درصد اسانس (66/1 درصد) مربوط به غلظت 2-10 مولار و در زمان گلدهی و کمترین میزان آن (33/0 درصد) مربوط به شاهد (صفر) و در حین رشد رویشی بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بالاترین عملکرد اسانس (142/1 میلیگرم در مترمربع) در حین رشد رویشی و در غلظت 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و کمترین میزان آن (221/0 میلیگرم در مترمربع) در زمان گلدهی و در شاهد مشاهده گردید. در مجموع، میتوان اظهار نمود که بهمنظور دستیابی به بالاترین میزان عملکرد اسانس، میزان فنل کل و فلاونوئید کل، محلولپاشی غلظت اسیدسالیسیلیک 2-10 مولار در حین رشد رویشی مناسبترمیباشد.
گیاهان دارویی
بهروز رحیم خانی؛ محبوبه ناصری؛ احمد احمدیان؛ مسعود علی پناه
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات محلولپاشی عصاره جلبک دریایی روی نشاهای گلگاوزبان (Fisch. & Mey Echium amoenum) در شرایط تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملاَ تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش، تیمارها شامل غلظت ppm 1500 از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری ( 6/1، 4 و 8 میلیموس بر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات محلولپاشی عصاره جلبک دریایی روی نشاهای گلگاوزبان (Fisch. & Mey Echium amoenum) در شرایط تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملاَ تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش، تیمارها شامل غلظت ppm 1500 از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری ( 6/1، 4 و 8 میلیموس بر متر) بود. یک هفته بعد از اولین محلولپاشی عصارههای جلبک دریایی، اعمال تنش شوری آغاز گردید. بهمنظور جلوگیری از ایجاد شوک در گیاهان، تیمار شوری بهتدریج و در سه مرحله انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات ساده تیمارهای شوری و جلبک دریایی و همچنین اثرات متقابل شوری در جلبک دریایی بر وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، طول ریشه و وزن خشک کل بوته گلگاوزبان معنیدار بود. عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان پرولین و پتاسیم در برگ گیاه گردید و از این طریق سبب کاهش اثرات مخرب تنش شوری برای گیاه گلگاوزبان شد. علاوهبراین محلولپاشی گیاه گلگاوزبان با استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان کلروفیل در گیاه گردید و از این طریق با افزایش میزان فتوسنتز در گیاه به رشد بهتر گیاه در شرایط تنش شوری کمک کرد. استفاده از عصاره جلبک سبب افزایش میزان قند محلول تحت شرایط تنش شوری گردید. بهطوریکه در غلطتهای 6/1، 4 و 8 میلیموس بر متر تنش شوری، میزان قند محلول بهترتیب 80، 33 و 33 درصد افزایش یافت. استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب کاهش 11 و 15 درصدی میزان سدیم در غلظتهای 4 و 8 شوری شد. همچنین جلبک دریایی، جذب پتاسیم را 33 و 24 درصد در غلطتها شوری افزایش داد. با توجه به نتایج بهدستآمده میتوان نتیجه گرفت که کاربرد جلبک دریایی میتواند اثرات منفی تنش شوری را در نشاء گلگاوزبان ایرانی کاهش دهد، همچنین بهدلیل قیمت پایین و در دسترس بودن میتواند بهعنوان یک کود زیستی مناسب برای حفظ رشد گیاه در شرایط تنش شوری استفاده گردد.
گیاهان دارویی
مهدی کاکایی
چکیده
خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران میباشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهشهای کاربردی در این بخش میباشد. در این پژوهش برای بررسی تنوعژنتیکی اکوتیپهای سیر، غربال و شناسایی اکوتیپهای متحمل به تنش خشکی، تعداد شش ...
بیشتر
خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران میباشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهشهای کاربردی در این بخش میباشد. در این پژوهش برای بررسی تنوعژنتیکی اکوتیپهای سیر، غربال و شناسایی اکوتیپهای متحمل به تنش خشکی، تعداد شش اکوتیپ سیر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 402-1401 در دو شرایط محیطی تحت تنش خشکی و بدون تنش خشکی طراحی و اجرا گردید. شاخصهای تحمل به خشکی مورد بررسی عبارت بودند از: شاخص عملکرد (YI)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص میانگین هارمونیک (HAM)، شاخص بهرهوری متوسط (MP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) که بر اساس عملکرد اقتصادی سیر در دو شرایط محیطی فوقالذکر اندازهگیری شدند. بر اساس نتایج حاصله از تجزیه واریانس، شاخص عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی و شاخص عملکرد در شرایط تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد معنیدار گردید. در این مطالعه، شاخصهای STI، SSI،MP ، GMP، HAM، YI، YSI، DI و STS در سطح احتمال یک درصد معنیدار شدند که نشاندهنده تنوع موجود در بین اکوتیپهای سیر از نظر شاخصهای مورد مطالعه میباشد. بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی برای شاخصهای تحمل به خشکی، مجموع دو مؤلفه اول و دوم 94 درصد از تغییرات ایجاد شده را توجیه نمودند. همبستگی بین عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی (Yp) با صفات عملکرد در شرایط تنش خشکی (Ys) و شاخصهای MP، GMP،HAM ، YI، ATI، YSI و STS همبستگی مثبت و معنیداری را نشان داد. در نمودار بایپلات اکوتیپهای ̓بهار 2̒ و ̓سولان̒ در جوار شاخصهای STI، ATI، GMPو MP که شاخصهای تحمل به خشکی میباشند قرار گرفتند و این دو اکوتیپ (̓بهار 2̒ و ̓سولان̒) بر اساس نمودار سه بعدی نیز در گروه اول قرار گرفتند. لذا بر اساس نمودار بایپلات نیز این اکوتیپها، اکوتیپهای مطلوب و شاخصی بودهاند. بر اساس تجزیه خوشهای اکوتیپها به دو گروه دستهبندی شدند، گروه اول شامل اکوتیپهای ̓مریانج̒، ̓بهار 1̒ و ̓امامزادهکوه̒ (̓توئیجین̒) و گروه دوم شامل اکوتیپهای ̓بهار 2̒، ̓سولان̒ و ̓اسدآباد̒ بودند. در گروه اول اکوتیپهایی با عملکرد کمتر و در گروه دوم اکوتیپهایی با عملکرد بالاتر و مناسبتر قرار گرفتند. بهطور کلی و بر اساس کلیه تجزیههای آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر بهترتیب اکوتیپهای ̓بهار 2̒ و ̓سولان̒ بیشترین عملکرد زیستتوده را به خود اختصاص دادند.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی؛ ناصر صفایی
چکیده
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویهای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفههای رشد و عملکرد گزارش نمودهاند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای ...
بیشتر
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویهای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفههای رشد و عملکرد گزارش نمودهاند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچها بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزومها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (35/68 سانتیمتر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 10/2 گرم)، شاخص سبزینگی (18/17)، وزن تر و خشک برگ (34/46 و 8/96 گرم)، تعداد برگ (9/46 عدد) و فیبر ریزوم (4/28 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد بهترتیب با مقادیر 7/16، 73/29 و 98/6 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (35/5 و 5/2 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (0/4 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال بهعنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچها بیشتر از شاهد بود. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزومها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.