گیاهان دارویی
هدی ساجدی مهر؛ محیا ساجدی مهر؛ مجید عزیزی
چکیده
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در ...
بیشتر
چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیتهای آنتیاکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماریها از قبیل: دیابت، بیماریهای التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماریهای ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگترین جنس از گروه تک لپهها است. در پژوهش حاضر، تأثیر چهار دمای مختلف ( 5، 10، 15و 20 درجهی سانتیگراد) و چهار زمان متفاوت اسیدشویی با اسید سولفوریک ( 0، 5، 10، 15 دقیقه) بر جوانهزنی و خصوصیات میکرومورفولوژی بذور سه جمعیت (فریدونشهر، تیران و خوانسار) گیاه موسیر مورد بررسی قرار گرفت. از طرف دیگر، میکروسکوپ الکترونی اسکن (نگاره) (SEM) با درجات مختلفی از بزرگنمایی، برای تأثیر تیمار اسید سولفوریک، بر روی سطح بذور استفاده گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، صفات درصد جوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و طول ساقچه اندازهگیری شد. همچنین صفاتی نظیر قطر، طول، حجم و وزن بذور نیز مورد بررسی آماری قرار گرفتند. نتایج میکروسکوپ الکترونی نشان داد، در هر سه جمعیت بذور گیاه موسیر ایرانی، پوستهی بذر، پس از استفاده از تیمار اسیدشویی به وسیلهی اسید سولفوریک با زمان 15 دقیقه، دچار تغییرات محسوس و معنیداری نسبت به بذور شاهد شده و برجستگیهای سطح بذر، توسط اسید سولفوریک از بین رفته و سطح بذر حالت فرورفتگی و برآمدگیهای طبیعی خود را نسبت به شاهد ندارد. همچنین تأثیر دما، مدت زمان اسیدشویی و جمعیت بذور، برصفات درصد جوانهزنی، سرعتجوانهزنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشهچه و طول ساقهچه، در سطح احتمال یک درصد، معنیدار بود. جمعیت فریدونشهر، بیشترین درصدجوانهزنی (16/69 درصد)، سرعت جوانهزنی 7/3 (تعداد بذر در روز) و میانگین مدت زمان جوانهزنی 64/9 (تعداد بذر در روز ) را در دمای 5 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی داشت. بیشترین طول ساقهچه و طول ریشهچه (7/19 و 81/8 (میلیمتر) به ترتیب در جمعیت تیران با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی و جمعیت خوانسار با دمای 20 درجهی سانتیگراد و زمان 5 دقیقه اسیدشویی داشت. نتایج نشان میدهد، با توجه به خواب بذور و نیاز سرمایی در آنها، بهترین دما، برای جوانهزنی بذور گیاه موسیر، دمای 5 درجهی سانتیگراد با زمان 15 دقیقه اسیدشویی توسط اسید سولفوریک است. تنوع در جمعیتهای گیاه موسیر، تأثیر به سزایی در نحوهی عملکرد در بهبود جوانهزنی بذور، در این گیاه دارد. واژههای کلیدی: تنوع موسیر( مورفولوژی بذر )، چینه سرمایی، خراشدهی بذر، جوانهزنی، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)
گیاهان دارویی
سروش تفاخری؛ وحید اکبرپور؛ محمد کاظم سوری
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum L.) از گیاهان سبزی-دارویی ارزشمند و متعلق به فصل گرم است که در شرایط نور پایین فصل سرد، با افت رشد و عملکرد مواجه میشود. این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر طیفهای مختلف نور LED و محلولپاشی اسیدآسکوربیک بر برخی صفات مورفولوژیک و رنگیزههای فتوسنتزی ریحان، در سال 1403 بهصورت گلدانی و در قالب طرح اسپلیتپلات بر پایه بلوکهای ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum L.) از گیاهان سبزی-دارویی ارزشمند و متعلق به فصل گرم است که در شرایط نور پایین فصل سرد، با افت رشد و عملکرد مواجه میشود. این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر طیفهای مختلف نور LED و محلولپاشی اسیدآسکوربیک بر برخی صفات مورفولوژیک و رنگیزههای فتوسنتزی ریحان، در سال 1403 بهصورت گلدانی و در قالب طرح اسپلیتپلات بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار ترکیب طیفی نور (آبی-قرمز به نسبتهای 75:25، 50:50، 25:75 و نور کامل) و فاکتور فرعی، محلولپاشی اسیدآسکوربیک در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) بود. نتایج نشان داد تیمار نور قرمز-آبی (75:25) موجب بهبود معنیدار صفاتی چون قطر ساقه (8٪)، تعداد شاخه جانبی (26٪)، تعداد برگ (15٪)، وزن تر برگ (39٪) و وزن خشک بوته (25٪) شد. محلولپاشی اسیدآسکوربیک نیز اثر افزایشی قابل توجهی در این صفات داشت، بهطوریکه قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، وزن تر برگ، و وزن خشک بوته بهترتیب 23٪، 21٪، 20٪، 44٪ و 31٪ افزایش یافتند. همچنین بیشترین حجم و وزن خشک ریشه در تیمار تلفیقی نور آبی-قرمز (75:25) و اسیدآسکوربیک مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمار نور قرمز-آبی (50:50) بدون محلولپاشی و بیشترین فلاونوئید نیز در تیمار قرمز-آبی (75:25) حاصل شد. نتایج نشان میدهد ترکیب طیفهای نوری منتخب همراه با کاربرد اسیدآسکوربیک، راهکاری مؤثر برای بهبود عملکرد و کیفیت ریحان در شرایط نور محدود میباشد. همچنین بیشترین حجم و وزن خشک ریشه در تیمار تلفیقی نور آبی-قرمز (75:25) و اسیدآسکوربیک مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمار نور قرمز-آبی (50:50) بدون محلولپاشی و بیشترین فلاونوئید نیز در تیمار قرمز-آبی (75:25) حاصل شد. نتایج نشان میدهد ترکیب طیفهای نوری منتخب همراه با کاربرد اسیدآسکوربیک، راهکاری مؤثر برای بهبود عملکرد و کیفیت ریحان در شرایط نور محدود میباشد.
گیاهان دارویی
رضا آزادی گنبد؛ نسرین فرهادی
چکیده
استفاده از الیسیتورها در سیستمهای کشت کنترلشده، راهکاری نوین برای بهبود کیفیت گیاهان دارویی است. در این راستا، پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی سالیسیلیک اسید (در سه سطح ۰، 0/5 و ۱ میلیمولار) و متیل جاسمونات (در سه سطح ۰، 0/25 و 0/5 میلیمولار) بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی گیاه مریم گلی (Salvia officinalis L.) در بستر هیدروپونیک در ...
بیشتر
استفاده از الیسیتورها در سیستمهای کشت کنترلشده، راهکاری نوین برای بهبود کیفیت گیاهان دارویی است. در این راستا، پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی سالیسیلیک اسید (در سه سطح ۰، 0/5 و ۱ میلیمولار) و متیل جاسمونات (در سه سطح ۰، 0/25 و 0/5 میلیمولار) بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی گیاه مریم گلی (Salvia officinalis L.) در بستر هیدروپونیک در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گلخانه و محیطهای کنترل شده در سال 1404-1403 انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد ترکیبی الیسیتورها دارای اثر همافزایی قابل توجهی بود، بهطوری که تیمار 0/5 میلیمولار سالیسیلیک اسید به همراه 0/25 میلیمولار متیل جاسمونات، بیشترین زیستتوده (وزن تر و خشک) را تولید کرد. همچنین، ترکیبات مختلف این دو الیسیتور منجر به افزایش معنیدار رنگیزههای فتوسنتزی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی (پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز)، محتوای ترکیبات فنولی کل و درصد اسانس گردید. به طور کلی، این پژوهش نشان داد که تیمار ترکیبی و بهینه الیسیتورها میتواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای افزایش همزمان عملکرد کمی (بیوماس) و کیفی (متابولیتهای ثانویه) در تولید صنعتی گیاه مریم گلی در سیستمهای کشت بدون خاک به کار رود.
علی رغم اینکه تعداد کلمات مجاز چکیده حداقل 250 کلمه است، چکیده بر اساس نظر داور محترم اصلاح شده است.
کامنت داور: برای بهبود چکیده، ابتدا آن را با یک جمله مقدماتی برای بیان اهمیت موضوع آغاز کنید. سپس، به جای ذکر جزئیات عددی متعدد، نتایج اصلی را با تمرکز بر پیام کلیدی پژوهش مانند اثر همافزایی الیسیتورها، خلاصه نمایید. در نهایت، متن را با یک جمله نتیجهگیری قوی که به کاربرد و اهمیت گستردهتر یافتهها اشاره دارد، به پایان برسانید. توصیه من استفاده از متن زیر است.
گیاهان دارویی
زهرا مهدوی؛ بهروز اسماعبل پور؛ رسول اذرمی
چکیده
ارزیابی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه استویا Stevia rebaudiana Bertoni تیمار شده با نانو ذرات پرولین و کود ضایعات ماهی در پاسخ به تنش شوری
چکیده
شوری به عنوان یکی از مهمترین مشکلات جهان به شمار میآید. خاک شور باعث کاهش رشد و عملکرد در گیاهان میشود. کاربرد نانو ذرات و کودهای آلی از جمله روشهای نوین برای کاهش اثرات تنش شوری ...
بیشتر
ارزیابی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه استویا Stevia rebaudiana Bertoni تیمار شده با نانو ذرات پرولین و کود ضایعات ماهی در پاسخ به تنش شوری
چکیده
شوری به عنوان یکی از مهمترین مشکلات جهان به شمار میآید. خاک شور باعث کاهش رشد و عملکرد در گیاهان میشود. کاربرد نانو ذرات و کودهای آلی از جمله روشهای نوین برای کاهش اثرات تنش شوری هستند. بدین جهت آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارهای مختلف در این آزمایش محلولپاشی تعدیلکنندههای شوری در پنج سطح (شاهد، 10و20 میلی-گرم در لیتر پرولین بدون کود مایع ضایعات ماهی، 10و 20 میلیگرم در لیتر پرولین به همراه کود مایع ضایعات ماهی 15 درصد) بود. تنش شوری به صورت نمک کلریدسدیم در غلظتهای مختلف (0، 30، 60، 90 میلی مولار) اعمال گردید. نتایج نشان داد که شوری پارامترهای رشد و محتوای نسبی آب را کاهش داده و رنگیزه a*و b* را تحت تأثیر قرار داده و فعالیت فنل کل، پراکسید هیدروژن (H2O2)، مالوندیالدئید (MDA)، پرولین و کربوهیدراتهای کل را در مقایسه با نمونههای شاهد افزایش میدهد. تنش شوری90 میلیمولار باعث افزایش 68/71 درصدی کربوهیدرات کل، 33/73 درصدی پراکسید هیدروژن،44/67 درصدی مالوندیالدئید و 39/44 درصدی محتوای پرولین نسبت به شاهد شد. کاربرد همزمان ۲۰ میلیگرم در لیتر نانوذرات پرولین با کود ضایعات ماهی منجر به کاهش 7/31 درصدی نشت الکترولیت غشاء،66/56 درصدی سدیم ریشه و افزایش 23/78 درصدی پرولین، 98/72 درصدی کربوهیدرات کل، 42/71 درصدی پتاسیم ریشه و 45/62 درصدی کلسیم ریشه تحت تنش شوری ۹۰ میلیمولار در مقایسه با تیمار شاهد شد. به طورکلی، کاربرد نانو ذره پرولین همراه کود مایع ضایعات ماهی، میتواند به عنوان یک راهکار جدید برای کاهش اثرات تنش شوری در گیاه استویا و سایر محصولات زراعی و باغی استفاده شود.
گیاهان دارویی
بهزاد کاویانی؛ رعنا محمدی پور؛ داود هاشم آبادی؛ محمدحسین انصاری؛ رسول انسی نژاد؛ احمد رضا بریموندی
چکیده
گل محمدی (Rosa damascena Mill.) بهعنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهرهبرداری قرار میگیرد و اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گستردهای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپهای مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت بومشناختی در ایران مشاهده شده است. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان ...
بیشتر
گل محمدی (Rosa damascena Mill.) بهعنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهرهبرداری قرار میگیرد و اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گستردهای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپهای مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت بومشناختی در ایران مشاهده شده است. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان گلهای محمدی ایران بهمنظور اصلاح ژنوتیپهای این گلها با ویژگیهای باغی مناسب حائز اهمیت زیادی است. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای جمعآوریشده از استانهای گیلان، ایلام، گلستان، تهران و کاشان بهمنظور معرفی ژنوتیپ برتر و بهرهبرداری از آن در برنامههای اصلاحی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا شد و برای هر تکرار 5 پاجوش در نظر گرفته شد. نمونهها از نظر عملکرد اسانس، تعداد حلقههای مختلف گل و ویژگیهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونهبرداری برای اندازهگیری شاخصهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک، بعد از بازشدن غنچههای گل در اوایل اردیبهشت ماه انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسانس (042/0 و 038/0 درصد)، بهترتیب از گلبرگهای ژنوتیپهای ̓ایلام̒ و ̓کاشان̒ به دست آمد. بیشترین وزن گلبرگ (70/2 و 30/2 گرم)، بهترتیب مربوط به گلبرگهای ژنوتیپهای ̓ایلام̒ و ̓کاشان̒ بود. بالاترین طول و عرض گلبرگ نیز در این دو ژنوتیپ به دست آمد. بیشترین تعداد گلبرگ (80/71 در هر بوته) مربوط به نمونههای ̓گیلان̒ بود. بالاترین میزان کلروفیل a، مربوط به ژنوتیپ ̓ایلام̒ و بالاترین میزان کلروفیل b، کاروتنوئید و آنتوسیانین، مربوط به ژنوتیپ ̓کاشان̒ بود. در مجموع؛ ژنوتیپهای ̓ایلام̒ و ̓کاشان̒ بهدلیل عملکرد بالا در تولید اسانس و اغلب صفات ریختشناختی و فیزیولوژیکی بهعنوان ژنوتیپهای برتر و ذخایر توارثی مناسب برای برنامههای اصلاحی پیشنهاد میشوند. گسترش رویشگاههای گل محمدی اطلاعات مفیدی را برای تولید انبوه در آینده و مدیریت منابع ژنتیکی فراهم مینماید.
گیاهان دارویی
محمد بهزاد امیری؛ وحید محمدزاده کاخکی؛ محمدحسین امینی فرد
چکیده
امروزه تولید محصولات کشاورزی سالم بهویژه در حوزه گیاهان دارویی بسیار مورد تأکید بوده و در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار، استفاده از نهادههای بومسازگار جایگزین نهادههای مخرب شیمیایی امری اجتنابناپذیر است. بهمنظور بررسی اثر مقادیر مختلف بیوچار و گوگرد معمولی و نانوکود گوگرد در مرزه، آزمایشی بهصورت کرتهای ...
بیشتر
امروزه تولید محصولات کشاورزی سالم بهویژه در حوزه گیاهان دارویی بسیار مورد تأکید بوده و در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار، استفاده از نهادههای بومسازگار جایگزین نهادههای مخرب شیمیایی امری اجتنابناپذیر است. بهمنظور بررسی اثر مقادیر مختلف بیوچار و گوگرد معمولی و نانوکود گوگرد در مرزه، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال زراعی (1401-1399) در مجتمع آموزش عالی گناباد با سه تکرار انجام شد. مقادیر مختلف زغال زیستی (شامل مقادیر صفر، 5، 10 و 20 تن در هکتار) بهعنوان عامل اصلی و تیمارهای تغذیهای گوگردی (شامل کاربرد خاکی گوگرد، محلولپاشی نانوکود گوگرد و شاهد) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که در هر دو سال زراعی بیشترین ارتفاع بوته (بهترتیب با 41 و 39 سانتیمتر ارتفاع بوته در سال زراعی اول و دوم) و تعداد شاخه فرعی (بهترتیب با 28 و 30 شاخه فرعی در سال زراعی اول و دوم) در تیمار کاربرد تلفیقی 20 تن در هکتار زغال زیستی و محلولپاشی نانوکود گوگرد به دست آمد و در هر دو سال زراعی، استفاده از گوگرد معمولی و محلولپاشی نانوکود گوگرد در سطوح بالاتر زغال زیستی (10 و 20 تن در هکتار) منجر به تولید سطح برگ و قطر ساقه بیشتری نسبت به کاربرد این نهادههای تغذیهای گوگردی در سطوح پایینتر زغال زیستی شد. نتایج اثرات متقابل مقادیر مصرفی زغال زیستی و تیمار تغذیهای در سال زراعی 1400-1399 نشان داد که با افزایش مقادیر زغال زیستی تا سطح 10 تن در هکتار، اثرات مثبت گوگرد معمولی و نانوگوگرد در بهبود میزان اسانس محسوستر بود، بهطوریکه بیشترین میزان اسانس (40/2 درصد) در تیمار کاربرد همزمان 10 تن در هکتار زغال زیستی و مصرف خاکی گوگرد معمولی به دست آمد. در هر دو سال زراعی، بیشترین میزان اسانس (بهترتیب با 10/2 و 13/2 درصد اسانس در سالهای زراعی اول و دوم) در تیمار 10 تن در هکتار بیوچار حاصل شد. بیشترین تأثیر تیمارهای تغذیهای گوگردی بر میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل زمانی مشاهده شد که از آنها همزمان با زغال زیستی استفاده گردید، بدین صورت که میزان کلروفیل a در شرایط محلولپاشی نانوکود گوگرد همزمان با کاربرد 5، 10 و 20 تن در هکتار زغال زیستی بهترتیب 42، 54 و 72 درصد در سال زراعی اول و بهترتیب 43، 54 و 73 درصد در سال زراعی دوم بیشتر از مقدار این صفت در شرایط محلولپاشی جداگانه نانوکود گوگرد بود. بهطور کلی، براساس نتایج این پژوهش، به نظر میرسد که مصرف تلفیقی زغال زیستی با گوگرد معمولی و یا نانوکود گوگرد ضمن بهبود خصوصیات کمّی مرزه میتواند منجر به بهبود ویژگیهای فیزیولوژیکی آن شده و تولید محصول عاری از مواد شیمیایی را در این گیاه دارویی ارزشمند تضمین کند.
گیاهان دارویی
مجید عزیزی؛ سمیه بیکی؛ زینب صفایی؛ میثم منصوری
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی میشود که بهصورت دائم یا دورهای در معرض آن قرار میگیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق، تأثیر سطوح مختلف پلیمر استاکوزورب (صفر، 100، 200 و 300 گرم بر مترمربع) و دور آبیاری (6 و 10 روز)، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار، روی برخی خصوصیات ریختشناختی (سطح برگ، وزن و عملکرد خشک ریشه)، بیوشیمیایی (میزان و عملکرد اسانس)، فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، میزان نسبی آب برگ، میزان کلروفیل a و b) گیاه دارویی سنبلالطیب (Valeriana officinalis L.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر ساده و متقابل این دو تیمار بر تمام صفات مورد ارزیابی معنیدار بود. استاکوزورب سطح 300 گرم بر مترمربع با دور آبیاری شش روز در مقایسه با سایر تیمارها، منجر به افزایش سطح برگ (96/204 سانتیمترمربع )، عملکرد خشک ریشه (23/0گرم بر مترمربع)، محتوای نسبی آب برگ (65/11درصد)، کلروفیل a (64/0میلیگرم بر گرم) و عملکرد اسانس (14/3 گرم بر مترمربع) گردید، درحالیکه بیشترین وزن خشک ریشه (37/18گرم بر گیاه) و درصد اسانس (69/0درصد حجمی/ وزنی) در تیمار استاکوزروب در سطح200 گرم بر مترمربع و دور آبیاری شش روز به دست آمد. بیشترین نشت الکترولیت (54/83 میکرو زیمنس بر سانتی متر) و حداکثر میزان کلروفیل b (26/0میلیگرم بر گرم) بهترتیب مربوط به شاهد و استاکوزورب 100 گرم بر متر مربع با دور آبیاری 10 روز بود. براساس نتایج این تحقیق، استفاده از پلیمر استاکوزورب در سطح 300 گرم بر متر مربع و دور آبیاری شش روز جهت مهار تنش خشکی و بهبود تمامی صفات اندازهگیریشده در سنبلالطیب پیشنهاد میگردد.
گیاهان دارویی
مهدی مرادی؛ حسین نستری نصرابادی؛ محمدناصر مودودی؛ وحید شمس آبادی
چکیده
گیاهان همواره در معرض تنشهای زنده و غیرزنده محیطی قرار میگیرند که اثرات منفی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آنها میگذارد. آلودگی خاک با عناصر سنگین سرب و کادمیم یکی از مهمترین آلودگیهای زیستمحیطی میباشد. استفاده از کودهای زیستی از جمله قارچهای مایکوریزا آربوسکولار یک راهکار مناسب جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش فلزات سنگین ...
بیشتر
گیاهان همواره در معرض تنشهای زنده و غیرزنده محیطی قرار میگیرند که اثرات منفی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آنها میگذارد. آلودگی خاک با عناصر سنگین سرب و کادمیم یکی از مهمترین آلودگیهای زیستمحیطی میباشد. استفاده از کودهای زیستی از جمله قارچهای مایکوریزا آربوسکولار یک راهکار مناسب جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش فلزات سنگین میباشد. بادرشبویه (Dracocephalum moldavica L.) از گیاهان دارویی مهم میباشد که کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر قارچ مایکوریزا آربوسکولار بر خصوصیات رشدی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی و میزان اسانس گیاه بادرشبویه تحت تنش فلزات سنگین سرب و کادمیم بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام گرفت. عامل اول شامل فلزات سنگین در پنج سطح (شاهد (بدون آلودگی)، سرب 150، سرب 300، کادمیم 40 و کادمیم 80 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم قارچ مایکوریزا در دو سطح (بدون مایهزنی و مایهزنی با قارچ مایکوریزا) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت فلزات سنگین بهویژه کادمیم در خاک، اغلب صفات رشدی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد. مایهزنی گیاهان با قارچ مایکوریزا، صفات مذکور را در شرایط تنش فلزات سنگین بهبود بخشید. بیشترین میزان اسانس در گیاهان مایکوریزای آلوده به سرب 300 میلیگرم در کیلوگرم خاک حاصل گردید. گیاهان تلقیحشده با مایکوریزا درصد اسانس بیشتری را نسبت به گیاهان تلقیحنشده نشان دادند. با توجه به افزایش پاسخهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و همچنین افزایش مواد مؤثره گیاه که از اهداف دارویی در این گیاه محسوب میشود، استفاده از قارچ مایکوریزا برای کشت و کار تجاری گیاه بادرشبویه در خاکهای آلوده به فلزات سنگین سرب و کادمیم توصیه میشود.
گیاهان دارویی
منصوره کرمانی؛ شهرام امیرمرادی
چکیده
این پژوهش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1400-1401 در یک مزرعه دوساله مارچوبه رقم ATLAS نزدیک شهرستان مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل انواع خاکپوش (کاه جو، کاه مارچوبه و پلاستیک) و سطوح تنش آبی شامل آبیاری پس از 50 (بدون تنش)، 70 (تنش خفیف)، 100 (تنش متوسط) و 150 (تنش شدید) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر ...
بیشتر
این پژوهش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1400-1401 در یک مزرعه دوساله مارچوبه رقم ATLAS نزدیک شهرستان مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل انواع خاکپوش (کاه جو، کاه مارچوبه و پلاستیک) و سطوح تنش آبی شامل آبیاری پس از 50 (بدون تنش)، 70 (تنش خفیف)، 100 (تنش متوسط) و 150 (تنش شدید) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A بود. تاریخ اعمال تنشهای آبی از 15 فروردین ماه تا 10 شهریور ماه 1401 بود. نتایج نشان داد که عملکرد ساقه تر، تعداد ساقه قابل برداشت، طول ساقه، قطر ساقه، وزن تر و خشک ساقه و میزان کلروفیل در سطوح مختلف تنش آبی کاهش و میزان پرولین افزایش معنیداری داشت. محتوای کاروتنوئیدها نیز فقط در تنش آبی شدید کاهش معنیداری نسبت به شاهد پیدا کرد. استفاده از خاکپوش در شرایط بدون تنش باعث افزایش معنیدار تمامی صفات مورد مطالعه بهجز پرولین شد، بهطوریکه کاه مارچوبه با 76 درصد افزایش در عملکرد ساقه تر نسبت به شاهد در اولین رتبه قرار داشت و پس از آن کاه جو و پلاستیک در رتبههای دوم و سوم قرار داشتند. همچنین خاکپوش باعث تقلیل اثرات منفی تنش آبی بر تمامی صفات شد، بهطوریکه عدم کاربرد خاکپوش در شرایط تنش خفیف، متوسط و شدید بهترتیب باعث کاهش 21، 36 و 46 درصدی در عملکرد ساقه تر شد. امّا کاربرد کاه مارچوبه بهعنوان بهترین خاکپوش در شرایط تنش خفیف، متوسط و شدید بهترتیب باعث کاهش 10، 13 و 16 درصدی در عملکرد ساقه تر گردید.
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) از گیاهان با ارزش دارویی و کاربردی در صنایع داروسازی و غذایی کشور میباشد. این گیاه در اسانس، فلاونوئید و گلیکوزیدهای مونوترپندار غنی است. ترکیبات اصلی اسانس این گیاه شامل آلفا-پینن، پی-سایمن، کارواکرول و گاما-ترپینن است. پژوهش حاضر در جهت یافتن بهترین تیمارهای محلولپاشی اسیدهای آمینه بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه مرزه بختیاری در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شهرکرد بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی 1401-1402 انجام گردید. دورههای آبیاری (سه، شش و نه روز یکبار) در کرتهای اصلی و محلولپاشی برگی اسیدهای آمینه (لیزین، متیونین، فنیل آلانین و پرولین) به همراه شاهد در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در هر سال، در سه مرحله (سه ماه پس از استقرار نشاءها، اواخر رشد رویشی و ابتدای گلدهی) محلولپاشی انجام شد و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه بهطور معنیداری بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تأثیر داشتند. بالاترین محتوای کلروفیل (41/1-54/1 میلیگرم در گرم وزن تر) و فنل (45/2-72/2 میلیگرم در گرم وزن تر) در تیمارهای متیونین و فنیل آلانین با دوره آبیاری سه روز یکبار بهدست آمد. بیشترین اسانس (09/1-61/1 درصد) از گیاهان تحت تیمار با متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) با دور آبیاری سه روز یکبار حاصل شد. ترکیبات اصلی اسانس شامل پی-سایمن (12/17-45/19 درصد)، گاما-ترپینن (14/18-87/16 درصد) و کارواکرول (12/45-24/51 درصد) جزء مونوترپنهای حلقوی بودند. براساس نتایج بهدستآمده مشخص شد که اسیدهای آمینه اثر معنیداری بر مونوترپنهای حلقوی مانند آلفا-ترپینن، گاما-ترپینن، کارواکرول، تیمول و پی-سایمن داشتند. افزایش در مقادیر کمّی و کیفی اسانس با کاربرد اسیدهای امینه مشاهده گردید. تیمارهای متیونین و فنیل آلانین بیشترین اثرگذاری را بر مقدار اسانس و کارواکرول گیاهان تحت تیمار داشتند. مقادیر مونوترپنهای حلقوی در تمام گیاهان تحت تیمار بیشتر از سزکویی ترپنها بودند. تنشهای محیطی نقش بسزایی در رشد و تولید متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی دارند که از این میان، تنش خشکی منجر به تغییر مقادیر ترکیبات غالب اسانس مرزه بختیاری در پژوهش حاضر شد. محلولپاشی متیونین (5/2 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (100 میکرومولار) برتر از سایر تیمارها منجر به افزایش صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس شد. لذا استفاده از تیمارهای مذکور بهویژه متیونین میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس مرزه بختیاری تحت شرایط اقلیمی مشابه داشته باشد.
گیاهان دارویی
سمیرا تندیسه بنا؛ علیرضا آستارایی؛ امیر لکزیان
چکیده
کاربرد کودهای آلی در خاکهای شور که عمدتاً بهدلیل نبود پوشش گیاهی مناسب با کمبود مواد آلی و به دنبال آن کمبود رطوبت مواجه هستند، از طریق اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک میتواند موجب بهبود رشد و تحمل گیاهان در خاکهای شور شود. در این تحقیق از دو نوع کود آلی بهعنوان اصلاحکننده خصوصیات خاک شور و محلولپاشی اسید هیومیک ...
بیشتر
کاربرد کودهای آلی در خاکهای شور که عمدتاً بهدلیل نبود پوشش گیاهی مناسب با کمبود مواد آلی و به دنبال آن کمبود رطوبت مواجه هستند، از طریق اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک میتواند موجب بهبود رشد و تحمل گیاهان در خاکهای شور شود. در این تحقیق از دو نوع کود آلی بهعنوان اصلاحکننده خصوصیات خاک شور و محلولپاشی اسید هیومیک بهعنوان محرک رشد گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni.) استفاده شد. این پژوهش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتور اول: 1- شاهد (بدون کود آلی)، 2- ورمی کمپوست 20 تن در هکتار، 3- ورمی کمپوست 40 تن در هکتار، 4- کمپوست قارچ مصرفی 20 تن در هکتار، 5- کمپوست قارچ مصرفی40 تن در هکتار و فاکتور دوم شامل: محلولپاشی اسید هیومیک در دو سطح صفر و 1/0 درصد با سه تکرار بودند. میزان فتوسنتز، سطح برگ، وزن خشک گیاه، pH، شوری، جرم مخصوص ظاهری و کربن آلی خاک بهمنظور تعیین مؤثرترین ماده آلی در شرایط تنش شوری خاک مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کود کمپوست قارچ مصرفشده (SMC) موجب کاهش معنیدار pH خاک و جرم مخصوص ظاهری خاک، افزایش شوری و کربن آلی خاک شد. سطح برگ گیاه کاهش یافت، ولی منجر به افزایش فنول کل، کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید برگ شده و موجب افزایش معنیدار وزن خشک گیاه استویا در خاک شور گردید. بیشترین وزن خشک گیاه با کاربرد 40 تن بر هکتار کود SMC و محلولپاشی اسید هیومیک بهدست آمد که نسبت به شاهد (بدون کود) 12/45 درصد بیشتر بود. بنابراین کود SMC میتواند اصلاحکننده مناسبی برای خاک شور باشد، محلولپاشی اسید هیومیک نیز فقط همزمان با کاربرد SMC تأثیر مثبت معنیداری داشت.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ سحر زمانی؛ محمدتقی عبادی
چکیده
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوهبر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ...
بیشتر
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوهبر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ضمن بررسی و تحلیل بازار جهانی این ادویه ارزشمند، پتانسیلهای ایران در خصوص تولید جهت تأمین نیاز داخلی و ورود به مسیر صادرات بررسی شد. در این پژوهش، اطلاعات مربوط بهمیزان تولید، عملکرد و سطح زیرکشت زنجبیل در کشورهای مختلف از سایت سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) استخراج شد. بهمنظور ارزیابی تجارت زنجبیل، از اطلاعات صادرات و واردات زنجبیل در ایران و جهان طی سالهای 2022-2010 میلادی مرکز تجارت جهانی استفاده شد. طبق ارزیابیهای بهدستآمده، میزان تولید کل زنجبیل در جهان از 571/718/1 تن در سال 2010 با افزایش 183 درصدی به 216/874/4 تن در سال 2022 رسیده است و هند، نیجریه، چین، نپال و اندونزی جزء کشورهای اصلی تولیدکننده زنجبیل در جهان طی این سالها بودهاند. همچنین بررسی میزان تجارت جهانی زنجبیل نشان داد که صادرات این محصول از حدود 9/655 میلیون دلار در سال 2010 با رشد 37 درصدی به 5/900 میلیون دلار در سال 2022 افزایش یافت و میزان واردات نیز با رشد 97 درصدی از 7/568 میلیون دلار در سال 2010 به 125/1 میلیارد دلار افزایش داشت که این آمار بیانگر افزایش تجارت جهانی این محصول میباشند. چین، هلند، هند، پرو و تایلند بهعنوان کشورهای برتر صادرکننده و کشورهای آمریکا، ژاپن، هلند، آلمان و پاکستان بهعنوان برترین واردکنندههای زنجبیل معرفی شدند. بررسی آمارهای ایران نشان داد که ارزش صادرات کل زنجبیل توسط ایران در سال 2022، 000/15 دلار بوده است، درحالیکه میزان واردات از 35/1 میلیون دلار در سال 2010 به 36/6 میلیون دلار رسید که افزایش 7/4 برابری حجم واردات این محصول را نشان میدهد. مقصد زنجبیلهای صادرشده از ایران، کشورهای عراق و آذربایجان بوده و مبدأ زنجبیلهای واردشده به ایران، کشورهای چین، امارات متحده عربی و هند بوده است. در ایران، استان تهران تنها استان تولیدکننده زنجبیل کشور بود که با 3/0 هکتار سطح زیر کشت معادل 23 تن در هکتار زنجبیل در شرایط گلخانهای تولید نموده است. در ایران، تولیدات کمتر از حد نیاز داخلی موجب افزایش چشمگیر واردات نسبت به صادرات این گیاه شده است. بنابراین، با توجه به ارزیابی و موفقیت کشت محصولات مشابه در کشور، وجود اراضی وسیع و شرایط آبوهوایی بهینه بهویژه در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان، پیشنهاد میگردد که کشت زنجبیل مورد توجه قرار گیرد تا ضمن تأمین بازارهای داخلی، به صادرات گسترده نیز دست یافت. همچنین با توجه به سطح زیر کشت گلخانههای کشور که 000/24 هکتار میباشد، با در نظر گرفتن متوسط تولید 10 تن زنجبیل در هکتار، اگر تنها 10 درصد از کشت گلخانهای موجود به کشت زنجبیل اختصاص داده شود، میتوان دست کم 000/24 تن زنجبیل تازه تولید نمود که بهطور کامل پاسخگوی نیاز داخلی خواهد بود و امکان صادرات را نیز مهیا مینماید.
گیاهان دارویی
سعیده محتشمی؛ حسین غلامی؛ عسکر غنی؛ مجاهد کمالی زاده
چکیده
در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر و محلولپاشی روی بر ویژگیهای رشد، میزان روغن و فاکتورهای بیوشیمیایی گیاه دارویی عدسالملک (Securigera securidaca)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح محلولپاشی روی در ...
بیشتر
در این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر و محلولپاشی روی بر ویژگیهای رشد، میزان روغن و فاکتورهای بیوشیمیایی گیاه دارویی عدسالملک (Securigera securidaca)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح محلولپاشی روی در دوره گلدهی (بدون محلولپاشی بهعنوان شاهد، محلولپاشی با غلظت چهار گرم در لیتر: دو هفته یکبار و هفتهای یکبار) بودند. مهمترین شاخصههای رشد و عملکرد شامل تعداد ساقه، طول ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در هر غلاف، طول غلاف و عملکرد بذر اندازهگیری شد. همچنین مهمترین ویژگیهای بیوشیمیایی عصاره بذر (فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل، ترکیبات فنلی کل، میزان تانن و فعالیت آنتیاکسیدانی)، درصد روغن و عملکرد روغن بذر نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد فسفر بهتنهایی در افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، عملکرد بذر، عملکرد روغن، میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتیاکسیدانی بذر عدسالملک مؤثرتر از کاربرد تلفیقی فسفر و روی بود. کاربرد 50 کیلوگرم فسفر و محلولپاشی دو هفته یکبار موجب افزایش تعداد ساقه، طول ساقه اصلی، تعداد غلاف در هر بوته، عملکرد بذر، میزان ترکیبات فنلی و عملکرد روغن شد، درحالیکه کاربرد 100 کیلوگرم فسفر بدون کاربرد روی، در افزایش میزان فلاونوئیدها و فعالیت آنتیاکسیدانی مؤثرتر بود. بااینحال کاربرد روی در افزایش ترکیبات فنلی، میزان تانن، درصد روغن و عملکرد بذر مؤثر بود. بهطور کلی، با توجه به شرایط موجود در این تحقیق، علیرغم تفاوتهایی که در صفات اندازهگیریشده در پاسخ به مقادیر فسفر و روی دیده شد، غلظت 50 کیلوگرم فسفر و محلولپاشی دو هفته یکبار روی، در بیشتر صفات نتایج رضایتبخشی نسبت به سایر تیمارها داشت.
گیاهان دارویی
سمیه صادقی فرد؛ مجید عزیزی؛ سارا کریمی زینکانلو
چکیده
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت ...
بیشتر
تنظیمکنندههای رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا میکنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیتهای ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در زمان با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمانهای مختلف محلولپاشی اسیدسالیسیلیک (در سه زمان: آغاز رشد رویشی، در حین رشد رویشی و در زمان گلدهی) بهعنوان فاکتور اصلی و غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک در چهار سطح (2-10، 4-10 و6-10 مولار و صفر (شاهد)) بهعنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس، میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئیدها بودند. اثر متقابل اسیدسالیسیلیک × زمان محلولپاشی بر وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، میزان فنل کل و فلاونوئیدهای کل در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر (7/264 گرم بر مترمربع) و خشک (1/93 گرم بر مترمربع) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در زمان محلولپاشی در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن در شاهد در زمان گلدهی بهدست آمد. بیشترین ارتفاع بوته (29 سانتی متر) مربوط به تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن (2/23 سانتی متر) مربوط به شاهد در زمان گلدهی بود. بیشترین میزان ترکیبات فنل کل (5/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی و کمترین مقدار آن (24/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان گلدهی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید (31/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 4-10 مولار اسیدسالیسیلیک در حین رشد رویشی و کمترین میزان (17/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 6-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی به خود اختصاص دادند. بیشترین درصد اسانس (66/1 درصد) مربوط به غلظت 2-10 مولار و در زمان گلدهی و کمترین میزان آن (33/0 درصد) مربوط به شاهد (صفر) و در حین رشد رویشی بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بالاترین عملکرد اسانس (142/1 میلیگرم در مترمربع) در حین رشد رویشی و در غلظت 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و کمترین میزان آن (221/0 میلیگرم در مترمربع) در زمان گلدهی و در شاهد مشاهده گردید. در مجموع، میتوان اظهار نمود که بهمنظور دستیابی به بالاترین میزان عملکرد اسانس، میزان فنل کل و فلاونوئید کل، محلولپاشی غلظت اسیدسالیسیلیک 2-10 مولار در حین رشد رویشی مناسبترمیباشد.
گیاهان دارویی
بهروز رحیم خانی؛ محبوبه ناصری؛ احمد احمدیان؛ مسعود علی پناه
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات محلولپاشی عصاره جلبک دریایی روی نشاهای گلگاوزبان (Fisch. & Mey Echium amoenum) در شرایط تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملاَ تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش، تیمارها شامل غلظت ppm 1500 از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری ( 6/1، 4 و 8 میلیموس بر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات محلولپاشی عصاره جلبک دریایی روی نشاهای گلگاوزبان (Fisch. & Mey Echium amoenum) در شرایط تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملاَ تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش، تیمارها شامل غلظت ppm 1500 از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری ( 6/1، 4 و 8 میلیموس بر متر) بود. یک هفته بعد از اولین محلولپاشی عصارههای جلبک دریایی، اعمال تنش شوری آغاز گردید. بهمنظور جلوگیری از ایجاد شوک در گیاهان، تیمار شوری بهتدریج و در سه مرحله انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات ساده تیمارهای شوری و جلبک دریایی و همچنین اثرات متقابل شوری در جلبک دریایی بر وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، طول ریشه و وزن خشک کل بوته گلگاوزبان معنیدار بود. عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان پرولین و پتاسیم در برگ گیاه گردید و از این طریق سبب کاهش اثرات مخرب تنش شوری برای گیاه گلگاوزبان شد. علاوهبراین محلولپاشی گیاه گلگاوزبان با استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان کلروفیل در گیاه گردید و از این طریق با افزایش میزان فتوسنتز در گیاه به رشد بهتر گیاه در شرایط تنش شوری کمک کرد. استفاده از عصاره جلبک سبب افزایش میزان قند محلول تحت شرایط تنش شوری گردید. بهطوریکه در غلطتهای 6/1، 4 و 8 میلیموس بر متر تنش شوری، میزان قند محلول بهترتیب 80، 33 و 33 درصد افزایش یافت. استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب کاهش 11 و 15 درصدی میزان سدیم در غلظتهای 4 و 8 شوری شد. همچنین جلبک دریایی، جذب پتاسیم را 33 و 24 درصد در غلطتها شوری افزایش داد. با توجه به نتایج بهدستآمده میتوان نتیجه گرفت که کاربرد جلبک دریایی میتواند اثرات منفی تنش شوری را در نشاء گلگاوزبان ایرانی کاهش دهد، همچنین بهدلیل قیمت پایین و در دسترس بودن میتواند بهعنوان یک کود زیستی مناسب برای حفظ رشد گیاه در شرایط تنش شوری استفاده گردد.
گیاهان دارویی
مهدی کاکایی
چکیده
خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران میباشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهشهای کاربردی در این بخش میباشد. در این پژوهش برای بررسی تنوعژنتیکی اکوتیپهای سیر، غربال و شناسایی اکوتیپهای متحمل به تنش خشکی، تعداد شش ...
بیشتر
خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران میباشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهشهای کاربردی در این بخش میباشد. در این پژوهش برای بررسی تنوعژنتیکی اکوتیپهای سیر، غربال و شناسایی اکوتیپهای متحمل به تنش خشکی، تعداد شش اکوتیپ سیر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 402-1401 در دو شرایط محیطی تحت تنش خشکی و بدون تنش خشکی طراحی و اجرا گردید. شاخصهای تحمل به خشکی مورد بررسی عبارت بودند از: شاخص عملکرد (YI)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص میانگین هارمونیک (HAM)، شاخص بهرهوری متوسط (MP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) که بر اساس عملکرد اقتصادی سیر در دو شرایط محیطی فوقالذکر اندازهگیری شدند. بر اساس نتایج حاصله از تجزیه واریانس، شاخص عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی و شاخص عملکرد در شرایط تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد معنیدار گردید. در این مطالعه، شاخصهای STI، SSI،MP ، GMP، HAM، YI، YSI، DI و STS در سطح احتمال یک درصد معنیدار شدند که نشاندهنده تنوع موجود در بین اکوتیپهای سیر از نظر شاخصهای مورد مطالعه میباشد. بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی برای شاخصهای تحمل به خشکی، مجموع دو مؤلفه اول و دوم 94 درصد از تغییرات ایجاد شده را توجیه نمودند. همبستگی بین عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی (Yp) با صفات عملکرد در شرایط تنش خشکی (Ys) و شاخصهای MP، GMP،HAM ، YI، ATI، YSI و STS همبستگی مثبت و معنیداری را نشان داد. در نمودار بایپلات اکوتیپهای ̓بهار 2̒ و ̓سولان̒ در جوار شاخصهای STI، ATI، GMPو MP که شاخصهای تحمل به خشکی میباشند قرار گرفتند و این دو اکوتیپ (̓بهار 2̒ و ̓سولان̒) بر اساس نمودار سه بعدی نیز در گروه اول قرار گرفتند. لذا بر اساس نمودار بایپلات نیز این اکوتیپها، اکوتیپهای مطلوب و شاخصی بودهاند. بر اساس تجزیه خوشهای اکوتیپها به دو گروه دستهبندی شدند، گروه اول شامل اکوتیپهای ̓مریانج̒، ̓بهار 1̒ و ̓امامزادهکوه̒ (̓توئیجین̒) و گروه دوم شامل اکوتیپهای ̓بهار 2̒، ̓سولان̒ و ̓اسدآباد̒ بودند. در گروه اول اکوتیپهایی با عملکرد کمتر و در گروه دوم اکوتیپهایی با عملکرد بالاتر و مناسبتر قرار گرفتند. بهطور کلی و بر اساس کلیه تجزیههای آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر بهترتیب اکوتیپهای ̓بهار 2̒ و ̓سولان̒ بیشترین عملکرد زیستتوده را به خود اختصاص دادند.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی؛ ناصر صفایی
چکیده
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویهای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفههای رشد و عملکرد گزارش نمودهاند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای ...
بیشتر
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویهای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفههای رشد و عملکرد گزارش نمودهاند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچها بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزومها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (35/68 سانتیمتر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 10/2 گرم)، شاخص سبزینگی (18/17)، وزن تر و خشک برگ (34/46 و 8/96 گرم)، تعداد برگ (9/46 عدد) و فیبر ریزوم (4/28 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد بهترتیب با مقادیر 7/16، 73/29 و 98/6 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (35/5 و 5/2 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (0/4 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال بهعنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچها بیشتر از شاهد بود. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزومها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.
گیاهان دارویی
زینب صفایی؛ مجید عزیزی؛ غلامحسین داوری نژاد؛ حسین آرویی
چکیده
خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که بهعنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. بهمنظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل ...
بیشتر
خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که بهعنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. بهمنظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرتهای فرعی ترکیبات ضدتعرق کیتوزان (1، 5/0، 25/0 و صفر درصد)، موسیلاژ اسفرزه (5/1، 1، 5/0 و صفر درصد) و صمغ عربی (75/0، 5/0، 25/0 و صفر درصد) با سه تکرار قرار گرفتند. صفات اندازهگیری شده عبارت بودند از: عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و میزان روغن. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری و ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر تمامی صفات مورد مطالعه بهجز وزن هزار دانه داشتند. افزایش فواصل آبیاری عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه را کاهش داد. ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن داشتند. در بین تیمارهای مورد مطالعه، بیشترین عملکرد دانه (760 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (05/27 درصد) و کمترین آنها (419 کیلوگرم در هکتار و 57/23 درصد) بهترتیب در تیمارهای ترکیب ضدتعرق کیتوزان 1 درصد با فاصله آبیاری هشت روز و تیمار صمغ عربی 25/0 درصد با فاصله آبیاری 16 روز حاصل شد.
گیاهان دارویی
سید امیر حسین موسوی؛ فاطمه نکونام؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی؛ جعفر نیکبخت
چکیده
بهمنظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد، خواص کیفی میوه و کارآیی مصرف آب عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.) تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۴۰۰ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و سه سطح اسید هیومیک (صفر، 5/1 و 3 کیلوگرم در هکتار) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد، خواص کیفی میوه و کارآیی مصرف آب عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.) تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۴۰۰ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و سه سطح اسید هیومیک (صفر، 5/1 و 3 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تنش کمآبیاری بهطور معنیداری رشد و عملکرد میوه را کاهش داد، بهطوریکه تیمار کمآبیاری 60 درصد باعث کاهش 6/18 درصد ارتفاع بوته و 2/22 درصد عملکرد میوه در مقایسه با آبیاری 100 درصد شد. کاربرد خاکی اسید هیومیک، ارتفاع بوته، عملکرد میوه در بوته، کارایی مصرف آب و کلروفیل کل و خواص کیفی میوه از جمله اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول و ویتامین ث میوه را تحت شرایط آبیاری نرمال و کم آبیاری افزایش داد. بیشترین ارتفاع بوته (۳۳/۲۰۰ سانتیمتر)، کلروفیل کل (۴۲/۲ میلیگرم بر گرم وزن تر)، اسیدیته قابل تیتراسیون (۸۱/۱ درصد) و ویتامین ث (۵۲/۱۹ میلیگرم بر گرم وزن تر) با کاربرد خاکی ۳ کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک تحت شرایط کمآبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه بهدست آمد. حداکثر مواد جامد محلول میوه (۶۳/۱۲ درجه بریکس) و کارایی مصرف آب (23/۱ کیلوگرم بر متر مکعب) در گیاهان تیمار شده با اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری ۶۰ درصد مشاهده شد. در مقایسه با گیاهان شاهد تحت آبیاری 100 درصد، کاربرد اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار تحت آبیاری 100 و 80 درصد، بهترتیب باعث افزایش 25 و 4 درصد مقدار عملکرد میوه شد و در شرایط کمآبیاری 60 درصد نیاز آبی با کاهش 11 درصد عملکرد میوه، در مصرف آب 40 درصد صرفهجویی شد. با توجه به نتایج، کاربرد اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار جهت بهبود کارایی مصرف آب، عملکرد و کیفیت میوه عروسک پشت پرده گونه پروویانا تحت شرایط آبیاری نرمال و کمآبیاری پیشنهاد میشود.
گیاهان دارویی
سپیده هوشمند؛ سعیده علیزاده سالطه؛ صاحبعلی بلندنظر؛ الیاس آریاکیا
چکیده
از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونههای جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) میباشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتیاکسیدانی بهمیزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمعآوری شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آبوهوا، ارتفاع و نور دارد. در ...
بیشتر
از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونههای جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) میباشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتیاکسیدانی بهمیزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمعآوری شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آبوهوا، ارتفاع و نور دارد. در این مطالعه، گیاه دارویی درمنه کوهی با نام علمی Artemisia aucheri از سه ناحیه مختلف ایران (سمنان، مازندران و اصفهان) در سال 1400 جمعآوری و پتانسیل آنتیاکسیدانی این اکوتیپها ارزیابی شد. در این تحقیق، خواص دارویی از جمله محتوای آنتیاکسیدانی (با دو روش DPPH و FRAP)، مقدار فنل کل و فلاونوئید در عصارههای قطبی (اتانول) و غیرقطبی (اتیل استات) و درصد و تنوع ترکیبات اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین فعالیت آنتیاکسیدان (95/15 درصد) میباشد. حلال غیرقطبی اتیل استات فعالیت احیاکنندگی بالاتری را نشان داده که این مورد بیانگر این است که نوع حلال مورد استفاده در عصارهگیری بر فعالیت آنتیاکسیدانی بسیار مؤثر میباشد. اکوتیپ اصفهان دارای بیشترین محتوای فنلی در عصاره قطبی (62/62 میلیگرم معادل اسید گالیک بر گرم وزن خشک) و اکوتیپ مازندران بیشترین محتوای فلاونوئیدی را در عصاره غیرقطبی (8/52 میلیگرم معادل کورستین بر گرم وزن خشک) نشان داد. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین ترکیبات مونوترپن اکسیژندار، بیشترین ترکیب در اسانس را در بین دیگر اکوتیپها دارا بود. این نتایج بیانگر این مورد هستند که گونه A. aucheri دارای منابع غنی آنتیاکسیدانهای طبیعی بوده و میتوانند در صنایع غذایی و دارویی کاربرد فراوان داشته باشند. تنوع محتویات فنلی، ترکیبات اسانس و آنتیاکسیدانی مشاهده شده در سه اکوتیپ مورد مطالعه میتواند بهعلت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیهای باشد.
گیاهان دارویی
یونس پوربیرامی هیر؛ اسماعیل چمنی؛ مهسا احدزاده؛ شبنم شاکر؛ رقیه نبی پور سنجبد
چکیده
گونه Salvia nemorosa گیاهی دارویی، علفی و چند ساله از خانواده نعناعیان است. نانو لولههای کربن نوعی دگرشکلی6 از اتمهای کربن هستند که بهدلیل خاصیت آبدوستی موجب افزایش جذب آب و رشد قسمتهای مختلف گیاهان میشوند. سایتوکنینها نیز معمولاً در تقسیمات سلولی شرکت میکنند و با حذف غالبیت انتهایی باعث پرآوری شاخهها میشوند. با ...
بیشتر
گونه Salvia nemorosa گیاهی دارویی، علفی و چند ساله از خانواده نعناعیان است. نانو لولههای کربن نوعی دگرشکلی6 از اتمهای کربن هستند که بهدلیل خاصیت آبدوستی موجب افزایش جذب آب و رشد قسمتهای مختلف گیاهان میشوند. سایتوکنینها نیز معمولاً در تقسیمات سلولی شرکت میکنند و با حذف غالبیت انتهایی باعث پرآوری شاخهها میشوند. با توجه به اهمیتهای ذکر شده، این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر نانو لولههای کربن، کینتین و همچنین، اثرات متقابل آنها بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مریم گلی تحت شرایط درون شیشهای انجام شد. بعد از کشت بذر در محیط کشت MS، گیاهان حاصل با حذف برگها بهصورت تک گره برش داده شده و به محیط تیمار اصلی نانو لولههای کربن (صفر، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ میلیگرم بر لیتر) و کینتین (صفر، دو و چهار میلیگرم بر لیتر) منتقل شدند. پس از گذشت ۴۰ روز برخی شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل نانو لولههای کربن × کینتین بر شاخصهای وزن تر، تعداد شاخه، تعداد برگ، تعداد ریشه، سطح برگ، طول ریشه، ارتفاع گیاهچه، درصد زندهمانی، درصد جوانهزنی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی معنیدار نبود. در مقابل، اثر متقابل دو تیمار بر محتوای فلاونوئید و فنل کل اختلاف معنیدار را نشان داد. بیشترین محتوای فنل در ترکیب تیماری 80 میلیگرم بر لیتر نانو لوله کربن و چهار میلیگرم بر لیتر کینتین بهدست آمد. از طرف دیگر، افزایش غلظت نانو لولههای کربن تا 80 میلیگرم بر لیتر، میانگین تولید شاخساره، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، تعداد ریشه، طول ریشه، محتوای کلروفیل a، b، کارتنوئید، محتوای فنل و فلاونوئید را بهطور معنیداری افزایش داد. همچنین با افزایش غلظت کینتین (چهار میلیگرم بر لیتر)، تعداد شاخه، محتوای کلروفیل a و b بهطور معنیداری افزایش یافت. براساس نتایج حاصل از این پژوهش میتوان از نانو لولههای کربن (80 میلیگرم بر لیتر) بهمنظور پرآوری و افزایش متابولیتهای گیاه مریم گلی استفاده نمود.
گیاهان دارویی
محمد باقر رضوی نیا؛ نسیبه پورقاسمیان؛ فرزاد نجفی
چکیده
آلودگی به فلزات سنگین یکی از معضلات اصلی زیستمحیطی و کشاورزی در دهههای اخیر است. مطالعه حاضر به بررسی پاسخهای رشدی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش بستانی (Origanom marjoram) در برابر تنش عناصر سنگین کادمیوم و سرب پرداخته است. این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه شهید باهنر مرکز آموزش ...
بیشتر
آلودگی به فلزات سنگین یکی از معضلات اصلی زیستمحیطی و کشاورزی در دهههای اخیر است. مطالعه حاضر به بررسی پاسخهای رشدی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش بستانی (Origanom marjoram) در برابر تنش عناصر سنگین کادمیوم و سرب پرداخته است. این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه شهید باهنر مرکز آموزش عالی کشاورزی بردسیر در سال 1400 انجام شد. فاکتور اول شامل کادمیوم در چهار سطح (صفر، 6، 12 و 24 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم شامل سرب در چهار سطح ( صفر، 150، 300 و 450 میلی گرم در کیلوگرم خاک) در نظر گرفته شد. وزن خشک اندام هوایی و ریشه، غلظت سرب و کادمیوم در اندام هوایی و ریشه، پراکسیداسیون لیپیدها (MDA)، فلاونوئید، آنتوسیانین، فنول کل، پرولین، پروتئین، آنتیاکسیدانتهای آنزیمی شامل، گایاکول پراکسیداز (GPX)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و کاتالاز (CAT) اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کلیه صفات مذکور تحت تأثیر اثرات ساده سرب و کادمیوم قرار گرفتند. اثر متقابل کادمیوم × سرب روی پرولین، پروتئین، GPX، پلی فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین معنیدار نبود. وزن خشک اندام هوایی و ریشه در حضور کادمیوم و سرب کاهش و غلظت عناصر سرب و کادمیوم، افزایش پیدا کرده است، بااینحال، این آسیب در حضور کادمیوم بیشتر از سرب بود. حضور کادمیوم در محیط حاوی سرب اثر بازدارندگی در جذب سرب توسط گیاه داشت و بالعکس. بیشترین میزان MDA در ترکیب غلظت سرب 450 و کادمیوم 24 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش شد. بررسی فعالیت سه آنزیم نشان داد که حداکثر فعالیت آنزیم کاتالاز در ترکیب کادمیوم 6 و سرب 450 میلی گرم بر کیلوگرم بهمیزان 0/066 و کمترین آن در شاهد 27/0 واحد جذب بر گرم وزن تر بود. همچنین، بیشترین فعالیت APX در ترکیب غلظت 24 کادمیوم و صفر سرب 3/21 و کمترین آن در شاهد 0/97 واحد جذب بر گرم وزن تر گیاه گزارش شد. استفاده از کادمیوم و سرب در بالاترین سطح مصرفی نسبت به شاهد، بهترتیب سبب افزایش فعالیت GPX بهمیزان 204 و 40 درصد گردید. در بررسی فنول کل، فلاونوئید و آنتوسیانین و پروتئین، با افزایش غلظت کادمیوم از صفر به 24 میلی گرم بر کیلوگرم، بهترتیب 52، 42، 208 و 81 درصد و برای پروتئین 39 درصد کاهش نشان داد. این صفات با افزایش سرب از صفر به 450، بهترتیب، 14، 14، 58 و 40 درصد افزایش و برای پروتئین 24 درصد کاهش نشان داد. با توجه به نتایج موجود به نظر میرسد که با افزایش عناصر سنگین متابولیتهای ثانویه افزایش یافته و به دنبال آن مقاومت به فلز سنگین نیز افزایش مییابد.
گیاهان دارویی
سمانه سماوات؛ مهدیه صالحی وژده نظری؛ مهدی یحیی زاده بلالمی؛ مهشید رحیمی فرد
چکیده
تاکنون بیش از 40 نوع آلکالوئید مختلف در گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش (Papaver somniferum L.)، شناخته شده که مهمترین آنها مورفین، کدءین، تباءین، نوسکاپین و پاپاورین است. بیوسنتز این آلکالوئیدها ممکن است بهشدت تحت تأثیر انواعی از الیسیتورهای زنده و غیرزنده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سویههای باکتریایی با قابلیت حلکنندگی فسفات ...
بیشتر
تاکنون بیش از 40 نوع آلکالوئید مختلف در گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش (Papaver somniferum L.)، شناخته شده که مهمترین آنها مورفین، کدءین، تباءین، نوسکاپین و پاپاورین است. بیوسنتز این آلکالوئیدها ممکن است بهشدت تحت تأثیر انواعی از الیسیتورهای زنده و غیرزنده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سویههای باکتریایی با قابلیت حلکنندگی فسفات معدنی بهعنوان الیسیتورهای زنده، بر میزان تولید آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در گیاه خشخاش انجام شده است. در این پژوهش، قابلیت حلکنندگی فسفات معدنی توسط چهار سویه باکتریایی Enterobacter xiangfangensis S2،Pantoea dispersa S7 ، Pantoea stewartii S25 و Pseudomonas canadensis S36 بهروش کمّی و به کمک محیط کشت مایع Sperber ارزیابی شد. در شرایط گلخانه، اثر محلولپاشی بوتههای خشخاش با سوسپانسیون سویههای باکتریایی (CFU.ml-1 108) بر میزان آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین موجود در کپسول، ساقه، و برگ خشخاش بررسی شد. آلکالوئیدها بهروش الکلی استخراج و توسط دستگاه HPLC ردیابی شدند. تمامی آزمونها در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و با سه تکرار بهازای هر تیمار انجام شدند (P<0.05). نتایج نشان داد که بیشترین (458/67 میکروگرم بر میلیلیتر) و کمترین (130/47 میکروگرم بر میلیلیتر) میزان حلکنندگی فسفات بهترتیب مربوط به سویههای S2 و S36 بود. در تیمار با سویههای باکتریایی مشخص شد که سطح مورفین موجود در ساقه و برگ و نیز کپسول در اغلب موارد افزایش معنیداری در قیاس با شاهد را نشان داد. میزان پاپاورین موجود در ساقه و برگ کاهش معنیداری داشت، ولی در کپسول تغییرات معنیداری نداشت. نوسکاپین موجود در ساقه و برگ نیز افزایش معنیداری داشت و از 0/8 میلیگرم بر گرم وزن خشک در شاهد به 8/12 در تیمار S2 رسید. درصورتیکه میزان نوسکاپین کپسول فقط در تیمار با S2 و S36 افزایش معنیداری داشت و سایر سویهها اختلاف معنیداری با شاهد نداشتند. به این ترتیب با انتخاب سویههای باکتریایی سازگار و کارآمد از گروه باکتریهای حلکننده فسفات، میتوان سطح آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در اندامهای هوایی گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش را بهطور چشمگیری افزایش داد.
گیاهان دارویی
مهراب یادگاری
چکیده
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهرهبرداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب میگردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقهبندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد ...
بیشتر
زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهرهبرداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب میگردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقهبندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد و نیمه خشک است. تحقیق حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بهصورت کرتهای یک بار خرد شده در جهت ارزیابی محرکهای رشدی آلی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی، اسانس و ترکیبات اسانس گیاه دارویی زوفا انجام گردید. در هر سال، تیمارها در سه مرحله قبل از گلدهی، شروع گلدهی و 50 درصد گلدهی اعمال و در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت شد. تیمارهای دوره آبیاری (چهار، شش و هشت روز یک بار) در کرتهای اصلی و محلولپاشی برگی (کیتوزان، اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. اسانسگیری بهروش تقطیر با آب، در دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات با دستگاه GC/MS و GC-FID انجام شد. با توجه به نتایج بهدست آمده، محرکهای آلی بهطور معنیداری (0/01<p) بر صفات فیزیولوژیکی و اسانس گیاه زوفا تأثیر داشتند. در مورد صفات فیزیولوژیکی بالاترین مقادیر در دو سال تحقیق برای صفات محتوای کلروفیل (17/12- 17/31 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) و فنول (1/77- 1/81 میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) در تیمارهای کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (1000 میلیگرم در لیتر) تحت دور آبیاری چهار و شش روز بهدست آمد. در بین محرکهای مورد استفاده، اثر کیتوزان بر افزایش میزان کلروفیل کل بیشتر از سایر محرکها بود. در بیشتر صفات مورد ارزیابی، گیاهان تحت تیمار کیتوزان 0/5 گرم در لیتر و فنیل آلانین 1000 میلیگرم در لیتر در یک گروه آماری قرار گرفتند. کاربرد اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین در مقادیر بالا بر بسیاری از صفات مورد مطالعه تأثیر معنیداری نداشت و با گیاهان شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. براساس نتایج دو ساله محرکهای مورد بررسی اثر معنی داری بر کمیت و کیفیت اسانس داشتند. بیشترین مقدار اسانس (0/89- 0/91 درصد) از گیاهان تیمار شده با کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) در دور آبی چهار و شش بهدست آمد که در قیاس با شاهد افزایشی بیش از 63 درصد داشت. تجزیه ترکیبات اسانس زوفا بهدست آمده از GC/MS مشخص نمود که ترکیبات غالب اسانس در تمامی تیمارها در دو سال انجام تحقیق شامل بتا- پینن، پینوکامفون، سیس- پینوکامفون، میرتنول، سابینن، 3- کارن، کامفور (مونوترپنهای حلقوی) بودند. بیشترین مقادیر ترکیبات مهم و تعیینکننده کیفیت اسانس شامل بتا- پینن (17/93- 18/53 درصد)، پینوکامفون (24/97- 25/12 درصد)، سیس- پینوکامفون (42/87- 45/12 درصد)، غالباً در تیمارهای کیتوزان در دورههای آبیاری چهار و شش روز یک بار بهدست آمد. ماده مؤثره سیس- پینوکامفون از مونوترپنهای حلقوی ترکیب غالب در اسانس تمامی گیاهان بود. براساس نتایج بهدست آمده، استفاده از کیتوزان با غلظت 0/5 گرم در لیتر میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی و اسانس زوفا تحت شرایط اقلیمی سرد و نیمه خشک داشته باشد. ≤
گیاهان دارویی
علیرضا مشرفی عراقی؛ سید حسین نعمتی؛ محمود شور؛ مجید عزیزی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی ...
بیشتر
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی فراهم گردید. خصوصیات رویشی و زایشی هر ژنوتیپ بهعلاوه میزان و عملکرد اسانس گونه مورد مطالعه در هر ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. بررسی کلی نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپها تنوع معنیداری (01/0≥P) از لحاظ صفات ریختشناسی، زراعی و میزان اسانس وجود دارد. نتایج بدست آمده از همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس نشان داد که اندامهای رویشی گیاه در راندمان اسانس تأثیر بیشتری نسبت به اندام زایشی داشتهاند. تجزیه خوشهای صفات مورد بررسی، ژنوتیپهای مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را میتوان به صفات مرتبط با عملکرد و شرایط اقلیمی مختلف در رویشگاه بومی این ژنوتیپها و عوامل ژنتیکی نسبت داد. در نهایت ژنوتیپ استانهای هرمزگان، خوزستان، کرمان، آذربایجان غربی و قزوین بهدلیل داشتن خصوصیات رویشی و زراعی بهتر و بازده بالای تولید اسانس نسبت به ژنوتیپهای دیگر میتوانند در برنامههای بهنژادی و اهلیسازی یا جهت کشت و تولید مورد توجه قرار گیرند.
