علوم باغبانی - فهرست مقالات

گیاهان دارویی

بررسی میکرومورفولوژی و اجزای اسانس دو گونه پونه‌سا (Nepeta binaludensis, Nepeta cataria)

فاطمه زهرا امیرمحمدی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60692.0

چکیده

جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده ... بیشتر جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که سطح برگ هر دو گونه دارای دو نوع کرک های ترشحی و غیر ترشحی بودند. کرک‌های غده ای ترشحی از نوع سپری بوده و شامل یک سلول پایه جایگذاری شده در حفره اپیدرم و یک سر (Head) تک یا چهار سلولی بودند. اندازه کرک‌های ترشحی بطور میانگین 63 تا 77 و 47 تا 67 میکرومتر و تراکم (7 تا21 و 20 تا30 عدد) به ترتیب درگونه N. binaludensis و N.cataria در هر میلی‌متر مربع سطح برگ مشاهده شد. سطح فندقه در هردوگونه از نوع صاف بود. استخراج اسانس از پیکر رویشی در مرحله گلدهی با روش تقطیر با آب صورت گرفت. تجزیه اسانس با استفاده از GC وGC/MS انجام شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گونه N. binaludensis (51 ترکیب) با اجزای غالب 8،1- سینئول (8/ 14 درصد )، بتاپینن (4/10 درصد) و پاراسیمن (8/ 9 درصد) و در گونه N. cataria (26 ترکیب) با اجزای اصلی ایزومرهای نپتالاکتون شامل: a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- بتا- نپتالاکتون (77/72 درصد)، a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- آلفا- نپتالاکتون (87/17 درصد ) و a 4 – آلفا، 7- بتا، a 7 – آلفا- نپتالاکتون (47/ 2 درصد) شناسایی شد.

فیزیولوژی پس از برداشت

بررسی تأثیر غلظت‌های مختلف اسید سالیسیلیک و اسید سیتریک روی برخی از ویژگی‌های کیفی و بار میکروبی هندوانه (Citrullus lanatus) برش‌خورده

وحید عجمی؛ سید حسین نعمتی

دوره 39، شماره 1 ، فروردین 1404، ، صفحه 121-109

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.88902.1361

چکیده

بار میکروبی و نرمشدن بافت میوه در اثر برشخوردن میوه‌ها باعث کاهش کیفیت در اثر تنفس بالای میوه و اتلاف آب از عوامل محدودکننده عمر پس از برداشت میوه‌های تازه برشخورده هندوانه (Citrullus lanatus) می‌باشد. در پژوهش حاضر، اثر اسید سیتریک و اسید سالیسیلیک روی برخی از شاخص‌های کیفی قطعات برشخورده میوه هندوانه رقم ̓کریسمون̒ طی دوره انبارمانی ... بیشتر بار میکروبی و نرمشدن بافت میوه در اثر برشخوردن میوه‌ها باعث کاهش کیفیت در اثر تنفس بالای میوه و اتلاف آب از عوامل محدودکننده عمر پس از برداشت میوه‌های تازه برشخورده هندوانه (Citrullus lanatus) می‌باشد. در پژوهش حاضر، اثر اسید سیتریک و اسید سالیسیلیک روی برخی از شاخص‌های کیفی قطعات برشخورده میوه هندوانه رقم ̓کریسمون̒ طی دوره انبارمانی مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا، پوست میوه جدا شد و سپس گوشت میوه به قطعات چهار سانتی‌متر در چهار سانتی‌متر برش دادهشد و در محلول‌های اسید سالیسیلیک (1 و 2 میلیمولار) و اسید سیتریک (5/0 و 1 میلی‌مولار) به‌مدت دو دقیقه غوطه‌ور شد. غوطه‌وری در آب مقطر با دمای 25 درجه سلسیوس نیز بهعنوان شاهد معرفی شد. سپس میوه‌ها در پوشش‌هایی از جنس پلیاتیلن با پوشش سلوفان بسته‌بندی شدند و به‌مدت 14 روز در دمای چهار درجه سلسیوس نگهداری شدند. نتایج نشان داد که اسید سالیسیلیک در هر دو غلظت (1 و 2 میلیمولار) و اسید سیتریک 1 میلی‌مولار باعث کاهش چشمگیر بار میکروبی و کاهش افت وزن شد. همچنین، تیمارهای ذکرشده، افزایش مواد جامد محلول کل را در طی مدت زمان نگهداری میوه‌های برشخورده هندوانه مهار کردند و باعث حفظ استحکام بافت میوه نیز شدند. نتایج ارزیابی شاخص‌های رنگ و خواص ارگانولپتیک بیانگر این بود که تیمارهای اسید سالیسیلیک در هر دو غلظت (1 و 2 میلیمولار) و اسید سیتریک 1 میلی‌مولار باعث حفظ هر چه بهتر کیفیت میوه نسبت به شاهد شدند. بهترین تیمار کاربرد اسید سالسیلیک با غلظت 2 میلی‌مولار نشان داده شد. بهطور کلی، در بین تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش، اسید سالیسیلیک دو میلی‌مولار بهترین نتیجه را در حفظ کیفیت میوه تازه برشخورده هندوانه در طی انبار سرد داشت.

گیاهان زینتی و فضای سبز

اثر بسترهای مختلف بر ویژگی‌های خاک و صفات فیزیولوژیکی گیاهان ختمی (Aleca rosea L.) تحت تنش خشکی

تکتم اورعی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ سید حسین نعمتی؛ عطیه اورعی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، ، صفحه 263-279

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.71383.1073

چکیده

کاربرد مواد آلی به‌عنوان یک استراتژی مناسب به‌منظور کاهش تخریب خاک در آب‌وهوای خشک و نیمه‌ خشک ارائه شده است. به‌منظور بررسی اثر آبیاری و بسترهای کشت بر رشد دو اکوتیپ ختمی زینتی، آزمایشی در شرایط مزرعه تعریف شد. تیمارهای آزمایش شامل دو اکوتیپ (̓مشهد̒ و ̓تهران̒)، سه سطح رطوبتی (80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و چهار بستر کشت (خاک، خاک + کود ... بیشتر کاربرد مواد آلی به‌عنوان یک استراتژی مناسب به‌منظور کاهش تخریب خاک در آب‌وهوای خشک و نیمه‌ خشک ارائه شده است. به‌منظور بررسی اثر آبیاری و بسترهای کشت بر رشد دو اکوتیپ ختمی زینتی، آزمایشی در شرایط مزرعه تعریف شد. تیمارهای آزمایش شامل دو اکوتیپ (̓مشهد̒ و ̓تهران̒)، سه سطح رطوبتی (80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و چهار بستر کشت (خاک، خاک + کود حیوانی، خاک + شلتوک برنج، خاک + کاه و کلش گندم) بودند. عناصر ماکرو (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، هدایت الکتریکی، pH خاک و صفات فیزیولوژیکی گیاه (نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب، پرولین، کربوهیدرات) و وزن خشک اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات سه‌گانه اکوتیپ× تنش خشکی × بسترهای کشت بر تغییرات میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک مزرعه در پایان آزمایش معنی‌دار نشد، امّا بیشترین تغییرات این عناصر در بستر خاک + کود حیوانی مشاهده شد و همچنین، این تغییرات در خاک حاوی اکوتیپ مشهد بیشتر بود. میزان شوری بستر خاک + کود حیوانی در هر دو اکوتیپ نسبت به بستر خاک، 78 درصد افزایش یافت. از طرفی، تغییرات اسیدیته خاک در سطح آبیاری 40 درصد نسبت به شاهد کمتر بود و این تغییرات در بستر خاکی 60 درصد کاهش یافت. تمامی پارامترهای فیزیولوژیکی و رشدی گیاهان ختمی تحت تیمارهای آزمایش قرار گرفت و بیشترین میزان شاخص کلروفیل (68)، محتوای نسبی آب (72 درصد) و وزن خشک (95 گرم) در اکوتیپ مشهد تحت تیمار 80 درصد ظرفیت زراعی در بستر خاک + کود حیوانی و بیشترین کربوهیدرات (82 میلی‌گرم در گرم وزن خشک) در اکوتیپ مشهد تحت تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی در بستر خاک + کود حیوانی به ثبت رسید. بدین منظور، کاربرد کود حیوانی همراه با خاک با فراهم نمودن عناصر ماکرو اثرات منفی تنش خشکی را کاهش می‌دهد.

گیاهان دارویی

ارزیابی تنوع خصوصیات ریخت‌شناسی، زراعی و میزان اسانس ژنوتیپ‌های مختلف پونه‌وحشی (Mentha longifolia L.) ایران

علیرضا مشرفی عراقی؛ سید حسین نعمتی؛ محمود شور؛ مجید عزیزی؛ نسرین مشتاقی

دوره 38، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v37i4.72174

چکیده

گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونه‌های جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آن‌ها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی ... بیشتر گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونه‌های جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آن‌ها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی فراهم گردید. خصوصیات رویشی و زایشی هر ژنوتیپ به‌علاوه میزان و عملکرد اسانس گونه مورد مطالعه در هر ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. بررسی کلی نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ‌ها تنوع معنی‌داری (01/0≥P) از لحاظ صفات ریخت‌شناسی، زراعی و میزان اسانس وجود دارد. نتایج بدست آمده از همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس نشان داد که اندام‌های رویشی گیاه در راندمان اسانس تأثیر بیشتری نسبت به اندام زایشی داشته‌اند. تجزیه خوشه‌ای صفات مورد بررسی، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را می‌توان به صفات مرتبط با عملکرد و شرایط اقلیمی مختلف در رویشگاه بومی این ژنوتیپ‌ها و عوامل ژنتیکی نسبت داد. در نهایت ژنوتیپ استان‌های هرمزگان، خوزستان، کرمان، آذربایجان غربی و قزوین به‌دلیل داشتن خصوصیات رویشی و زراعی بهتر و بازده بالای تولید اسانس نسبت به ژنوتیپ‌های دیگر می‌توانند در برنامه‌های به‌نژادی و اهلی‌سازی یا جهت کشت و تولید مورد توجه قرار گیرند.

سبزیکاری

اثر غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید در افزایش مقاومت به تنش گرما در خیار رقم ̓رشید̒

لیلا چهل‌تنان؛ سعید خسروی؛ سید حسین نعمتی

دوره 38، شماره 1 ، فروردین 1403، ، صفحه 165-177

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.82087.1263

چکیده

دمای بالا در تابستان از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد خیار در بسیاری از مناطق کشور می‌باشد. با توجه به تأثیر مثبت تنظیم‌‌کننده‌های رشد گیاهی از جمله سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرات نامطلوب تنش‌های مختلف، آزمایشی به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرهای نامطلوب تنش گرما بر روی دانهال‌های خیار رقم ̓رشید̒ به‌صورت ... بیشتر دمای بالا در تابستان از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد خیار در بسیاری از مناطق کشور می‌باشد. با توجه به تأثیر مثبت تنظیم‌‌کننده‌های رشد گیاهی از جمله سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرات نامطلوب تنش‌های مختلف، آزمایشی به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر کاهش اثرهای نامطلوب تنش گرما بر روی دانهال‌های خیار رقم ̓رشید̒ به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار دمایی (25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد) و سه غلظت سالیسیلیک اسید (صفر، 5/0 و 1 میلی‌مولار) در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و بررسی شد. نتایج نشان داد تنش گرمایی وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، شاخص کلروفیل و پلی‌فنل اکسیداز را کاهش و مقدار نشت یونی، پرولین و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد. کاربرد 1 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید باعث کاهش اثرهای منفی تنش دمایی شد، به‌نحوی‌که سبب افزایش وزن خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی به‌ترتیب به میزان 36، 4/16 و 7/23 درصد نسبت به شاهد و همچنین کاهش نشت یونی به میزان 13 درصد و افزایش شاخص کلروفیل، سطح برگ، میزان پرولین، فعالیت آنزیم‌های پلیفنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز به‌ترتیب به میزان 7/9، 2، 7/37، 6/35 و 51/31 درصدی نسبت به شاهد شد. اثرات متقابل سالیسیلیک اسید و تنش گرما بر وزن تر ساقه، شاخص کلروفیل، سطح برگ، نشت یونی، پرولین، فعالیت آنزیم‌های پلی‌فنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز معنی‌دار بود. بطور کلی بهترین نتایج مربوط به کاربرد 1 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود که به‌طور معنی‌داری سبب کاهش اثرات منفی تنش گرمایی بر خیار رقم ̓رشید̒ شد.

گیاهان زینتی و فضای سبز

تاثیرات آللوپاتیک زیتون‌تلخ، گل‌ابریشم و کاج بر جوانه‌زنی و رشد چمن لولیوم و فستوکا

نرمین علوی دهخوارقانی؛ سید حسین نعمتی؛ سید مجید زرگریان

دوره 37، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.22067/jhs.2022.70688.1057

چکیده

فضای سبز یکی از مهم‌ترین ویژگیهای هر شهر و مکانی میباشد که نیازمند شناخت دقیق ویژگیهای گیاه مورد استفاده و انتخاب و ترکیب صحیح گونههای گیاهی با یکدیگر است. یکی از ویژگیهایی که باید مورد توجه قرار گیرد، اثرات آللوپاتیک گیاه بر روی گیاهان مجاور خود میباشد. در این پژوهش به بررسی اثرات آللوپاتیک درختان گل‌ابریشم، زیتون‌تلخ ... بیشتر فضای سبز یکی از مهم‌ترین ویژگیهای هر شهر و مکانی میباشد که نیازمند شناخت دقیق ویژگیهای گیاه مورد استفاده و انتخاب و ترکیب صحیح گونههای گیاهی با یکدیگر است. یکی از ویژگیهایی که باید مورد توجه قرار گیرد، اثرات آللوپاتیک گیاه بر روی گیاهان مجاور خود میباشد. در این پژوهش به بررسی اثرات آللوپاتیک درختان گل‌ابریشم، زیتون‌تلخ و کاج بر جوانهزنی و رشد دو گونه چمن لولیوم و فستوکا پرداخته شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بقایای گیاهی درختان جمعآوری و خشک شده و طی دو آزمایش جداگانه به‌صورت پودر بقایای گیاهی و عصاره آبی مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای آزمایش اول شامل دو نوع چمن (فستوکا و لولیوم)، سه سطح پودر بقایای گیاهی (صفر (شاهد)، 46/0 و 1 گرم) از سه درخت (زیتونتلخ، کاج و گلابریشم) در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش دوم نیز شامل دو نوع چمن (فستوکا و لولیوم) و چهار سطح عصاره آبی بقایای گیاهی (شاهد، زیتونتلخ، کاج و گلابریشم) در سه تکرار اجرا شد. در هر دو آزمایش صفات طول گیاه و ریشه، وزن تر و خشک کل گیاهچه، درصد و سرعت جوانهزنی اندازهگیری شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمار شاهد در صفات سرعت و درصد جوانهزنی، طول گیاه و ریشه بهترین عملکرد را داشته و در صفات وزن تر و خشک بیشترین عملکرد مربوط به زمانی بوده که از بقایای درخت کاج به میزان 1 گرم استفاده شده بود. همچنین نتایج آزمایش دوم حاکی از آن است که در همهی صفات اندازهگیری شده تیمار شاهد بهترین عملکرد را داشته است به‌نحوی‌که بیشترین وزن تر و خشک، سرعت و درصد جوانهزنی، طول گیاه و ریشه در تیمار شاهد مشاهده شد.

میوه کاری

اثرات برهمکنش پایه و پیوندک بر خصوصیات رشدی و باردهی درختان جوان گلابی

مصطفی علیزاده فلاح؛ مهراب یادگاری؛ غلامحسین داوری نژاد؛ سید حسین نعمتی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 519-531

https://doi.org/10.22067/jhs.2022.73938.1112

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی ’درگزی‘ و ’لوئیسبن‘ (’بیروتی‘) بر روی پایههای ‘OH×F69’ و ’پیرودوارف‘ در طی سالهای 1400-1398 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگره‌ها، میزان ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی ’درگزی‘ و ’لوئیسبن‘ (’بیروتی‘) بر روی پایههای ‘OH×F69’ و ’پیرودوارف‘ در طی سالهای 1400-1398 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگره‌ها، میزان رشد رویشی شاخههای فصل جاری، قطر تنه، زاویه شاخه‌ها، سطح برگ، تعداد پاجوش، مدت زمان گلدهی، تعداد گلها، درصد تشکیل میوه و عملکرد تولید میوه در نهالهای پیوندی سه ساله ارزیابی شد. بررسی ظاهری درختان در طی سالهای اولیه مورد بررسی نشان دهنده رشد، استقرار و وضعیت ظاهری مطلوب ارقام گلابی پیوند شده روی پایه’ پیرودوارف‘ بود. ارقام و پایههای مورد مطالعه بهطور معنیداری رشد و عملکرد میوه گلابی را در ترکیبهای مختلف پیوندی تحت تأثیر قرار دادند. در هر دو سال مورد مطالعه ارتفاع و رشد رویشی شاخههای فصل جاری هر دو رقم روی پایه ‘OH×F69’ بهطور معنیداری بیشتر از پایه ’پیرودوراف‘ بود، با این وجود در هر دو رقم بیشترین قطر تنه در پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بررسی زمان آغاز گلدهی و رسیدگی میوهها در ترکیبهای مختلف پیوندی نشان داد که این صفات تنها تحت تأثیر رقم بوده است و در رقم ’درگزی‘ گلدهی و رسیدگی میوهها دیرتر از رقم ’بیروتی‘ صورت گرفت. اگرچه تعداد گل در هر درخت تنها تحت تأثیر رقم مورد مطالعه بود اما اثرات متقابل رقم × پایه بر درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی و عملکرد میوه معنیدار بود. درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی در رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوراف‘ به ترتیب 91/45 و 86/47 درصد بیشتر از پایه ‘OH×F69’ بوده است. در هر دو رقم بیشترین عملکرد میوه (51/3 کیلوگرم در هر درخت) در نهالهای پیوندی روی پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بر روی این پایه عملکرد میوه در رقم ’درگزی‘ 39/2 برابر بیشتر از رقم ’بیروتی‘ بود. بر اساس نتایج بهدست آمده جهت کنترل رشد رویشی و دستیابی به بیشترین عملکرد میوه در شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه، پیوند رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوارف‘ پیشنهاد میگردد.

سبزیکاری

بررسی انبارمانی توده‌های پیاز ‌خوراکی (Allium cepa L.) بومی افغانستان در دو شرایط دمایی

سید علی یعقوبی؛ سید حسین نعمتی؛ مجید عزیزی؛ محمود شور

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60204.0

چکیده

پیاز خوراکی از نظر قابلیت انبارمانی دارای تنوع ژنتیکی زیادی است که شرایط محیطی از جمله دما نیز بر روی آن اثر میگذارد. در این تحقیق قابلیت انبارمانی هشت توده پیاز خوراکی بومی افغانستان شامل «حنایی هرات»، «زرد‌هرات»، «قرمز‌هرات»، «مزارشریف»، «کابل»، «سرپل»، «قندوز» و «بلخاب»، به همراه ... بیشتر پیاز خوراکی از نظر قابلیت انبارمانی دارای تنوع ژنتیکی زیادی است که شرایط محیطی از جمله دما نیز بر روی آن اثر میگذارد. در این تحقیق قابلیت انبارمانی هشت توده پیاز خوراکی بومی افغانستان شامل «حنایی هرات»، «زرد‌هرات»، «قرمز‌هرات»، «مزارشریف»، «کابل»، «سرپل»، «قندوز» و «بلخاب»، به همراه رقم ایرانی «قرمز‌آذرشهر» و رقم تجاری «سویت‌گرانو» در دو دمای 5 درجه سانتیگراد و دمای انبار معمولی در طی 120 روز (6 دوره 20 روزه) بررسی شد. این آزمایش از نیمه آبان تا نیمه اسفند سال 1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی طرح‌ریزی و اجرا گردید. نتایج نشان داد بین ارقام از نظر صفات انبارمانی (درصد کاهش وزن، درصد سبزشدن، طول جوانه سبز شده و وزن جوانه سبز شده به وزن سوخ)، تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. طی 120 روز انبارداری در انبار معمولی، بیشتر توده‌ها با سرعت زیادی شروع به سبزشدن کردند، به صورتی که در توده‌های حنایی هرات، قرمز کابل، سرپل، بلخاب و قرمز‌آذر‌شهر، 50 روز و در توده‌های بومی زرد‌هرات، مزارشریف و رقم سویت‌گرانو، حدود 75 روز پس از شروع انبارداری حدود 50 درصد از سوخ‌ها سبزشدند، اما توده بومی قندوز و قرمز‌‌هرات به ترتیب بیشترین و کمترین ماندگاری (50 درصد سبزشدن پس از 105 و 35 روز در دمای انبار معمولی) را داشتند. کمترین کاهش وزن مربوط به توده قندوز (3/14 درصد در انبار معمولی و 7/12 درصد در 5 درجه سانتی‌گراد) و بیشترین کاهش وزن مربوط به توده بلخاب (6/20 درصد در انبار معمولی و 6/14 درصد در 5 درجه سانتی‌گراد) بود. همچنین بین دو شرایط دمایی از نظر صفات اندازه‌گیری شده در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌دار وجود داشت. اثر متقابل زمان و رقم در مورد صفات کاهش وزن و سبزشدن، در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شد، بنابراین الگوی کاهش وزن و سبزشدن ارقام طی دوره انباری با هم متفاوت بود. اثر متقابل زمان × شرایط دمایی در صفات کاهش وزن و سبزشدن در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. کاهش وزن در دمای 5 درجه سانتی‌گراد روند خطی کاهشی و سبزشدن روند خطی افزایشی با شیب کم داشت، در حالی که در مورد دمای انبار معمولی یک الگوی منحنی شکل وجود داشته به‌طوری‌که در اواسط دوره، کاهش وزن کمتر و سبز‌شدن بیشتر بوده است. اثر متقابل دما×رقم، فقط در مورد کاهش وزن در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار شد. کاهش وزن سوخ‌ها، در دمای انبار معمولی در ابتدا و انتهای دوره انبارداری بیشتر بود، اما در دمای 5 درجه سانتی‌گراد، کاهش وزن طبق یک مدل خطی در طول زمان انبارمانی کاهش یافت. درصد سبزشدن سوخ‌ها، در دمای انبار معمولی در فواصل ابتدایی دوره انبارداری با سرعت زیاد افزایش یافت و در فواصل انتهایی انبارمانی ثابت شد، اما در دمای 5 درجه سانتی‌گراد، درصد سبزشدن طبق یک مدل خطی با شیب بسیار کمی در طول زمان افزایش داشت. در مجموع از بین ارقام و توده‌های بومی مختلف پیاز مورد بررسی در این پژوهش، توده بومی قندوز انبارمانی بیشتری داشت. تنوع زیادی در انبارمانی توده‌های پیاز بومی افغانستان وجود دارد که می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.

گیاهان زینتی و فضای سبز

اثر تنش خشکی بر متغیرهای جوانه‌زنی بذر و صفات فیزیولوژیکی گیاه ختمی زینتی (Alcea rosea L.)

تکتم اورعی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ سید حسین نعمتی

دوره 35، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 479-492

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60838.0

چکیده

گل ختمی (Alcea rosea L.) یکی از گیاهان با ارزش زینتی می‌باشد که 36 گونه از آن در ایران کشت و کار می‌شود. با توجه به این مسئله که جوانه‌زنی بذور در طبیعت با تنش خشکی همراه است لذا میتوان با مطالعهی تغییرات فیزولوژیکی و آنتی اکسیدانی گامی مهم در راستای احیای رویشگاه‌های آن برداشت. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در ... بیشتر گل ختمی (Alcea rosea L.) یکی از گیاهان با ارزش زینتی می‌باشد که 36 گونه از آن در ایران کشت و کار می‌شود. با توجه به این مسئله که جوانه‌زنی بذور در طبیعت با تنش خشکی همراه است لذا میتوان با مطالعهی تغییرات فیزولوژیکی و آنتی اکسیدانی گامی مهم در راستای احیای رویشگاه‌های آن برداشت. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فروسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو اکوتیپ مشهد و تهران با پنج سطح خشکی (صفر، 2-، 4-، 6- و 8- بار) بود. نتایج نشان داد که اثر اکوتیپ و سطوح خشکی بر تمام صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. اکوتیپ مشهد دارای برتری معنی‌داری نسبت به اکوتیپ تهران بود و بذر آنها توانست در تیمارهای 6- و 8- بار به ترتیب 28 و 24 درصد جوانه بزند. میزان طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن اکوتیپ تهران با افزایش پتانسیل اسمزی نسبت به اکوتیپ مشهد بیشتر کاهش یافت. از طرفی فعالیت آنزیم‌های مورد بررسی نشان داد که در هر دو اکوتیپ فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز کاهش یافت اما فعالیت آنزیم کاتالاز با کاهش بیشتر پتانسیل اسمزی افزایش یافت. میزان پرولین و مالو‌ن‌دی‌آلدهید در اکوتیپ مشهد در تیمار 8- بار نسبت به شاهد به‌ترتیب 12 و 1/5 برابر شد. به نظر می‌رسد که اکوتیپ مشهد دارای بیشترین تحمل به خشکی را در مقایسه با اکوتیپ تهران در مرحله جوانه‌زنی دارد. از طرفی همبستگی مثبت و معنی‌داری بین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز با درصد جوانه‌زنی مشاهده شد.

اثر القای پلی‌پلوییدی درون شیشه‌ای بر تنوع صفات مورفولوژیکی و سیتولوژیکی بنفشه آفریقایی Saintpaulia ionantha Wendl.

اکرم امیری؛ محمود شور؛ مینا تقی زاده؛ سید حسین نعمتی؛ علی تهرانی فر

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 183-194

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.58723.0

چکیده

بنفشه آفریقایی (Wendl. Saintpaulia ionantha) یک گیاه زینتی مشهور با شکل و رنگ‌های متنوع است و به عنوان یک گیاه مدل عالی جهت مطالعات باززایی در شرایط درون شیشه‌ای مطرح می‌باشد. این پژوهش با هدف القاء پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه‌ای و با استفاده از غلظت‌های مختلف کلشی‌سین انجام گرفت. گیاهچه‌های حاصل از کشت درون شیشه‌ای در مرحله پرآوری تحت تیمار ... بیشتر

بررسی تغییرات رشدی گیاه کرفس (Apium graveolens) تحت تیمار ورمی کمپوست و قارچ Trichoderma harzianum BI

شهاب الدین آهوئی؛ لادن آژدانیان؛ سید حسین نعمتی؛ حسین آرویی؛ مهدی بابائی

دوره 34، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 389-403

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v34i3.75798

چکیده

با توجه به اهمیت کودهای زیستی و استفاده بهینه از آنها در کشاورزی پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ورمیکومپوست و قارچ تریکودرما بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی گیاه کرفس پایه‌ریزی شد. این طرح به صورت یک آزمایش گلدانی تحت شرایط کشت بدون خاک در گلخانه، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 غلظت قارچ Trichoderma harzianum جدایه BI : صفر ... بیشتر با توجه به اهمیت کودهای زیستی و استفاده بهینه از آنها در کشاورزی پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ورمیکومپوست و قارچ تریکودرما بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی گیاه کرفس پایه‌ریزی شد. این طرح به صورت یک آزمایش گلدانی تحت شرایط کشت بدون خاک در گلخانه، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 غلظت قارچ Trichoderma harzianum جدایه BI : صفر درصد (شاهد)، 5 درصد، 10 درصد و 15 درصد حجم50 لیتری آب مصرفی و همچنین 4 تیمار ورمی کمپوست شامل: صفر درصد (شاهد)، 25 درصد، 50 درصد و 75 درصد حجم گلدان با 3 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از اثر مثبت کاربرد توام ورمیکمپوست و قارچ تریکودرما بود. به طوری‌که بیشترین وزن خشک ساقه (23/49 گرم)، تعداد برگ (46 عدد)، قطر ساقه (15 میلیمتر) و میزان کلروفیل و کاروتنوئید در کاربرد ورمیکمپوست × قارچ تریکودرما نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد. طول ساقه اصلی به میزان (20/77 سانتیمتر) تحت تاثیر قارچ با غلظت 10 درصد در بیشترین میزان نسبت به سایر تیمارها بود، همچنین تیمار 50 درصد حجمی ورمیکمپوست بیشترین طول ریشه (66/36 سانتیمتر) را داشت. بیشترین میزان کلروفیل a در اثر متقابل ورمیکمپوست 75 درصد و غلظت قارچ 15 درصد (02/10 میلیگرم در گرم وزن تر برگ) مشاهده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست در بستر کشت و استفاده از عصاره قارچ تریکودرما با تیمار هم زمان از عصاره قارچ 15 درصد × ورمیکمپوست 75 باعـث بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس میشوند که میتوان استفاده از آنها را در جهت بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس توصیه کرد.

جوانه زنی جنین بالغ پکان (Carya illinoensis) در شرایط درون شیشه ای

مینا غزایی یان؛ غلامحسین داوری نژاد؛ کمال قاسمی بزدی؛ سید حسین نعمتی

دوره 34، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 197-206

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v34i2.71121

چکیده

پکان یا گردوی گرمسیری (Carya illinoensis) از خانواده گردوئیان (Juglandaceae) و از محصولات خشکباری با ارزش می‌باشد. این گیاه از معدود میوههای خشکبار است که در مناطق نیمه گرمسیری کشور قابل کشت است. مهمترین روش تکثیر پکان استفاده از پیوند است. بیشترین پایه تجارتی مورد استفاده برای پیوند پکان، نهالهای بذری خود پکان است. تولید کنندگان نهال معمولاً ... بیشتر پکان یا گردوی گرمسیری (Carya illinoensis) از خانواده گردوئیان (Juglandaceae) و از محصولات خشکباری با ارزش می‌باشد. این گیاه از معدود میوههای خشکبار است که در مناطق نیمه گرمسیری کشور قابل کشت است. مهمترین روش تکثیر پکان استفاده از پیوند است. بیشترین پایه تجارتی مورد استفاده برای پیوند پکان، نهالهای بذری خود پکان است. تولید کنندگان نهال معمولاً بذور حاصل از گرده افشانی آزاد را جهت تولید نهال بذری استفاده میکنند. بذر برای پایه معمولاً از درختان قوی و یکنواخت گرفته میشود. در این آزمایش که به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد، اثر دو نوع محیط‌کشت، تعدادی از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی و سرمادهی بذور بر روی جوانه‌ز‌نی جنین بالغ پکان در شرایط درون شیشه‎ای مورد مطالعه قرار گرفت. محیط‌کشت‎های مورد استفاده شامل محیط‌کشت موراشی و اسکوگ (MS) و محیط‌کشت درختان چوبی (WPM) بودند. تنظیم کننده‎های رشد گیاهی شامل ایندول بوتیریک اسید (صفر و یک میلی‌گرم در لیتر)، بنزیل آمینو پورین (صفر، یک و دو میلی‌گرم در لیتر) و جیبرلیک اسید (صفر و یک میلی‌گرم در لیتر) بودند. تیمار سرمادهی بذور به مدت 15 روز در دمای 5 درجه سانتی‌گراد اثر مثبتی بر روی درصد جوانه‌زنی و طول ساقه نداشت. نتایج نشان داد که بین محیط‌کشت‎ها اختلاف معنی‌داری از نظر میزان جوانه‌زنی در هر دو تیمار سرمادهی بذور و کشت بلافاصله بعد از برداشت (بدون سرمادهی) وجود داشت. بر این اساس بیشترین جوانه‌زنی در محیط‌کشت MS بود. همچنین بهترین رشد گیاهچه در محیط‌کشت MS با میزان یک میلی‌گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید، یک میلی‌گرم در لیتر اسید جیبرلیک و دو میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین به‌دست آمد.

بررسی تأثیر محیط کشت‌ها و تنظیم کننده‌های رشد گیاهی بر کشت تک گره گیاه پپینو (Solanum muricatum Aiton) در شرایط کشت بافت

مائده عقدائی؛ سید حسین نعمتی؛ لیلا سمیعی؛ احمد شریفی شریف آباد

دوره 33، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 467-479

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v33i3.76833

چکیده

پپینو یک سبزی‌ میوه‌ای متعلق به خانواده سولاناسه بوده که مشکل اساسی در توسعه‌ی کشت این گیاه تکثیر آن می‌باشد که از طریق بذر موفقیت اندکی دارد. از این‌رو این پژوهش با هدف تکثیر انبوه از طریق کشت بافت انجام گردید. به‌منظور دستیابی به بهترین نوع محیط کشت و ترکیب تنظیم کننده‌های رشد گیاهی از ریزنمونه تک گره پپینو استفاده گردید. این ... بیشتر پپینو یک سبزی‌ میوه‌ای متعلق به خانواده سولاناسه بوده که مشکل اساسی در توسعه‌ی کشت این گیاه تکثیر آن می‌باشد که از طریق بذر موفقیت اندکی دارد. از این‌رو این پژوهش با هدف تکثیر انبوه از طریق کشت بافت انجام گردید. به‌منظور دستیابی به بهترین نوع محیط کشت و ترکیب تنظیم کننده‌های رشد گیاهی از ریزنمونه تک گره پپینو استفاده گردید. این تحقیق در قالب سه آزمایش جداگانه با استفاده از چهار نوع محیط کشت (MS، ½ MS، SH و B5)، دو نوع سیتوکنین (بنزیل آدنین (BA) و کینتین (Kin)) و دو نوع اکسین (ایندول بوتریک اسید (IBA) و نفتالین استیک اسید (NAA)) برای تعیین بهترین محیط کشت و دستیابی به ترکیب مناسبی از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی برای پرآوری شاخساره و ریشه‌زایی انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین محیط کشت برای ریزازدیادی ریزنمونه تک گره پپینو با توجه به تعداد شاخساره، طول شاخساره، تعداد ریشه، طول ریشه، تعداد برگ و طول برگ محیط کشت پایه MS بود. در آزمایش پرآوری شاخه، بیش‌ترین تعداد شاخساره، تعداد برگ، رنگ شاخساره و کیفیت شاخساره القا شده در اثر کاربرد محیط کشت MS غنی شده با دو میلی‌گرم در لیتر BA به‌همراه یک میلی‌گرم در لیتر Kin به‌دست آمد. همچنین بیش‌ترین میزان طول شاخساره و طول برگ به‌ترتیب با کاربرد محیط کشت MS غنی شده با یک میلی‌گرم در لیتر BA همراه با دو میلی‌گرم در لیتر Kin و تیمار یک میلی‌گرم در لیتر BA همراه با یک میلی‌گرم در لیتر Kin حاصل شد. در آزمایش ریشه‌زایی، بیش‌ترین میانگین تعداد ریشه و کیفیت ریشه با استفاده از IBA با غلظت 6/0 میلی‌گرم در لیتر به‌دست آمد، در حالی که بیش‌ترین میانگین طول ریشه با کاربرد IBA با غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد. در مجموع بهترین نتایج با محیط کشت MS، غلظت دو میلی‌گرم در لیتر BA همراه با یک میلی‌گرم در لیتر Kin جهت پرآوری و همچنین غلظت 6/0 میلی‌گرم در لیتر IBA جهت ریشه‌زایی ریزنمونه پپینو به‌دست آمد.

اثر تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول بر جوانه‌زنی و برخی صفات بذور توده‌های گیاه دارویی شنبلیله (Ttigonella foenum- graecum L.)

حسن فرهادی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی

دوره 33، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 169-180

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.47670

چکیده

تنشهای محیطی به ویژه خشکی، از مهمترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه مخصوصاً مرحله جوانهزنی گیاه میباشد. بدین منظور در این آزمایش عکس العمل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج به تنش خشکی در طی مراحل جوانهزنی در سطوح خشکی صفر، 3-، 6- و 9- بار که با استفاده محلول پلی اتیلن گلایکول 6000 ... بیشتر تنشهای محیطی به ویژه خشکی، از مهمترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه مخصوصاً مرحله جوانهزنی گیاه میباشد. بدین منظور در این آزمایش عکس العمل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج به تنش خشکی در طی مراحل جوانهزنی در سطوح خشکی صفر، 3-، 6- و 9- بار که با استفاده محلول پلی اتیلن گلایکول 6000 (PEG 6000) اعمال شده بود، در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 بررسی شد. صفات مورد بررسی شامل: درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزن خشک ریشهچه، وزن خشک ساقهچه، وزن خشک گیاهچه و نسبت طول ریشهچه به ساقهچه بودند. بین کلیه تودهها و سطوح مختلف تنش برای کلیه صفات تفاوت معنیدار (01/0p≤) مشاهده گردید و اثر متقابل برای تمامی صفات به جز طول ریشهچه و طول ساقهچه معنیدار بود. تودههای مختلف پاسخهای متفاوتی به خشکی نشان دادند به طوریکه متحملترین آن‌ها تودههای اصفهان، مشهد و چالوس بودند که در اکثر صفات اندازه گیری شده برتر بودند و تودههای آمل و ساری در ردههای بعد و تودههای تبریز، همدان و یاسوج نسبت به شش توده دیگر حساسیت بیشتری به تنش خشکی نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر میرسد بتوان از این سه توده برای اصلاح تودههایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق خشک استفاده کرد.

بررسی اثر کیفیت نور و رقم بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زراعی نشای خربزه (Cucumis melo Gr. Inodorus)

آزاده رشیدی؛ سید حسین نعمتی؛ نرگس بزرگ

دوره 33، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 41-51

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v33i1.66168

چکیده

به منظور مطالعه اثر کیفیت نور و نوع رقم بر خصوصیات رویشی نشای خربزه Cucumis melo Gr. Inodorus آزمایشی به صورت کرت خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام پذیرفت و نشای دو رقم خربزه (خاتونی و قصری) تا مرحله چهار برگی تحت تاثیر چهار ترکیب نور(15 درصد آبی : 85 درصد قرمز،30 درصد آبی :70 درصد قرمز و نور لامپ‌های فلورسنت و پرفشار سدیم) قرار گرفتند. ... بیشتر به منظور مطالعه اثر کیفیت نور و نوع رقم بر خصوصیات رویشی نشای خربزه Cucumis melo Gr. Inodorus آزمایشی به صورت کرت خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام پذیرفت و نشای دو رقم خربزه (خاتونی و قصری) تا مرحله چهار برگی تحت تاثیر چهار ترکیب نور(15 درصد آبی : 85 درصد قرمز،30 درصد آبی :70 درصد قرمز و نور لامپ‌های فلورسنت و پرفشار سدیم) قرار گرفتند. بیشترین وزن تر(81/5 گرم) و خشک(43/0 گرم) برگساره در رقم قصری و بیشترین وزن تر ریشه(95/1 گرم) در رقم خاتونی با ترکیب 15٪آبی : 85٪قرمز، بیشترین وزن خشک(39/0 گرم) و حجم ریشه(88/1 میلی‌لیتر) با ترکیب 30 درصد آبی : 70 درصد قرمز در رقم قصری، بیشترین محتویات کلروفیل a (77/8 میلی‌گرم بر گرم در وزن تر) و کارتنویید(5/79 میلی‌گرم بر گرم در وزن تر) با ترکیب 30 درصد آبی : 70 درصد قرمز در رقم قصری و بیشترین محتویات کلروفیلb (13/77 میلی‌گرم بر گرم در وزن تر) و کلروفیل کل(42/82 میلی‌گرم بر گرم در وزن تر) با ترکیب 30 درصد آبی : 70 درصد قرمز در رقم خاتونی مشاهده شد. بالاترین شاخص سرعت(31/0 تعداد بر روز) و کمترین میانگین زمان ظهور (2/3 روز) با ترکیب 30 درصد آبی :70 درصد قرمز و بدون اختلاف معنی‌دار با 15 درصد آبی : 85‌ درصد قرمز و بیشترین قطر ساقه (29/4 میلی‌متر) و کمترین ارتفاع ساقه (77/7 سانتی‌متر) با ترکیب 30 درصد آبی : 70 درصد قرمز بدست آمد. کمترین تعداد برگ(3) در نور لامپ فلورسنت بدون تفاوت معنی‌دار با ترکیب‌های 15 درصد آبی : 85 درصد قرمز و 30 درصد آبی : 70 درصد قرمز مشاهده شد. نتایج این آزمایش، بیانگر امکان بهبود یافتن ویژگی‌های کمی نشای ارقام خاتونی و قصری بر اثر کاربرد ترکیبات نورهای آبی و قرمز و در مقایسه با نور لامپ‌های فلورسنت و پرفشار سدیم بود.

تأثیر تنش آبی بر صفات فیزیومورفولوژیک و محتوای پرولین سه رقم گل اطلسی

مریم کمالی؛ محمود شور؛ سید حسین نعمتی؛ امیر لکزیان؛ حمیدرضا خزاعی

دوره 32، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 519-529

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v32i2.58195

چکیده

کمبود آب از تنش‌های مهم غیرزیستی است که رشد گیاه را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثر تنش آبی بر سه رقم گل اطلسی پرکاربرد در فضای سبز شهر مشهد آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار طراحی و اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 4 سطح آّبیاری (100 درصد (شاهد))، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و 3 رقم اطلسی ... بیشتر کمبود آب از تنش‌های مهم غیرزیستی است که رشد گیاه را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثر تنش آبی بر سه رقم گل اطلسی پرکاربرد در فضای سبز شهر مشهد آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار طراحی و اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 4 سطح آّبیاری (100 درصد (شاهد))، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و 3 رقم اطلسی (Supercascade، Tango blue و Tango white) بود. نتایج نشان داد برهمکنش اثر رقم و سطوح آبیاری بر وزن خشک، سطح برگ، تعدادگل، قطر گل، طول جام گل، کلروفیل کل، نشت الکترولیت، محتوای رطوبت نسبی و میزان پرولین معنی‌دار بود. بیشترین وزن خشک ساقه (76/1گرم) در شاهد تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و در رقم Tango White بود. ضمن اینکه بیشترین وزن خشک برگ (07/2 گرم) و وزن خشک ریشه (43/0 گرم) در رقم Tango Blue مشاهده شد. با افزایش تنش از 100 درصد به 40 درصد ظرفیت زراعی، سطح برگ در رقم Supercascade از 314 به 49، در رقم Tango Blue از 405 به 44 و در رقم Tango White از 459 به 69 سانتی متر مربع رسید. بعد از اعمال تنش 80 درصد در رقم Supercascade2 درصد، در رقم Tango Blue10 درصد و در رقم Tango White 3 درصد و بعد از اعمال تنش 40 درصد در رقم Supercascade17 درصد، در رقم Tango Blue9 درصد و در رقم Tango White10 درصد نشت الکترولیت نسبت به شاهد افزایش یافت. مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و رقم بر مقدار پرولین نیز نشان داد بیشترین مقدار پرولین در رقم Tango White و در تنش خشکی 40 درصد ظرفیت زراعی و پس از آن در رقم Tango Blue و در تنش 40 درصد تجمع یافته است. به طور کلی دو رقم Tango Blue و Tango White هم در شرایط شاهد آبیاری رشد بهتری داشتند و هم در شرایط کم آبیاری مقاوم تر بودند.

تأثیر مالچ‌های آلی و غیرآلی بر تغییرات رطوبت، دمای خاک، هدایت ‌روزنه‌ای و دمای برگ درختان پسته (Pistacia vera L.) در اقلیم خشک و نیمه خشک

مینا نورزاده نامقی؛ غلامحسین داوری نژاد؛ حسین انصاری؛ سید حسین نعمتی؛ احمد زارع فیض آبادی

دوره 32، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 75-91

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v32i1.60458

چکیده

کاربرد انواع مالچ به عنوان یکی از روش‌های مدیریت خاک می‌تواند به طور قابل توجهی میزان تولید محصولات کشاورزی را در مناطق خشک و نیمه خشک که با محدودیت منابع آب مواجه هستند تحت تأثیر قرار دهد. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال 1393 و 1394 در غرب شهر فیض‌آباد، استان خراسان رضوی بر روی دما، رطوبت خاک، هدایت روزنه‌ای ... بیشتر کاربرد انواع مالچ به عنوان یکی از روش‌های مدیریت خاک می‌تواند به طور قابل توجهی میزان تولید محصولات کشاورزی را در مناطق خشک و نیمه خشک که با محدودیت منابع آب مواجه هستند تحت تأثیر قرار دهد. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال 1393 و 1394 در غرب شهر فیض‌آباد، استان خراسان رضوی بر روی دما، رطوبت خاک، هدایت روزنه‌ای و دمای برگ درختان پسته انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: M1 (پوشش پلی‌اتیلن سفید زیر خاک با برش عرضی)، M2 (پوشش پلی‌اتیلن سفید زیر خاک با برش دایره‌ای)، M3 (پوشش پلی‌اتیلن UV‌ دار بر روی سطح خاک)، M4 (چیپس چوب)، M5(بقایای جو) و CK(شاهد) بود. نتایج نشان داد که میانگین درصد رطوبت خاک در طول دو سال آزمایش در کلیه مالچ‌ها به‌ویژه مالچ‌های پلاستیکی در مقایسه با شاهد بیشتر بود. در دو سال آزمایش در لایه 30-20 سانتی‌متری خاک، مالچ-های M1، M2 و M3 با 2/35، 35 و 9/38 درجه‌سانتی‌گراد بیشترین و مالچ‌های M4، M5 و CK با 8/28، 6/29 و 8/32 درجه‌سانتی‌گراد کمترین میانگین دمای خاک را نشان دادند و در لایه 60-50 سانتی‌متری خاک نیز نتایج مشابهی مشاهده گردید. همبستگی صفات نشان داد که هدایت روزنه‌ای و دمای برگ به طور قابل توجهی تحت تأثیر دمای خاک قرار می‌گیرند، به‌طوری‌که افزایش دمای خاک تا 40 درجه سانتی‌گراد، در صورتی که سایر فاکتورهای خاکی و آب و هوایی محدودکننده نباشند، باعث بهبود این صفات می‌شود. همچنین نتایج نشان داد که تیمار M3 با وجود حفظ ذخیره رطوبت بالاتر به علت ایجاد دمای بالا در خاک و همچنین تقاضای بالای درختان برای جذب آب و عناصر غذایی در سال پرمحصول (1394) می‌تواند منجر به ایجاد تنش رطوبتی در خاک شود. از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت که تیمارهای پلی‌اتیلن سفید به‌ویژه مالچ با برش دایره‌ای (M2) و مالچ‌های چیپس چوب و کاه و کلش جو به علت ایجاد دمای مطلوب برای رشد ریشه، حفظ ذخیره آب و هزینه کمتر گزینه‌های بهتری برای مدیریت آب در مناطق خشک و نیمه خشک با آبیاری سنتی و غرقابی می‌باشند.

اثر پایه‌های رویشی و بذری گلابی بر خصوصیات رویشی و پتانسیل آب ارقام گلابی

فریبرز علی زاده زرمهری؛ غلامحسین داوری نژاد؛ رضا خراسانی؛ سید حسین نعمتی؛ پیمان کشاورز

دوره 31، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 705-721

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v31i4.60360

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پایه‌های رویشی گلابی (پیرودوارف، او.اچ.اف، کوینس c) و پایه دانهال گلابی از Pyrus communis بر خصوصیات رویشی و میزان پاکوتاهی ارقام گلابی نطنز، اسپادنا و سبری، آزمایش زیر به‌صورت طرح فاکتوریل 3×4 در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار، به مدت سه سال (1393-95) در شهرستان چناران باغ شرکت امداد شرق اجرا گردید. نتایج آزمایش ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر پایه‌های رویشی گلابی (پیرودوارف، او.اچ.اف، کوینس c) و پایه دانهال گلابی از Pyrus communis بر خصوصیات رویشی و میزان پاکوتاهی ارقام گلابی نطنز، اسپادنا و سبری، آزمایش زیر به‌صورت طرح فاکتوریل 3×4 در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار، به مدت سه سال (1393-95) در شهرستان چناران باغ شرکت امداد شرق اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که پایه‌های رویشی گلابی نسبت به دانهال گلابی از رشد رویشی کمتری برخوردار بودند و باعث پاکوتاهی درختان پیوندی در طول سه سال اجرای طرح شدند. پایه کوینس c پاکوتاهی بیشتری را در ارقام پیوندی نسبت به پایه‌های رویشی گلابی القاء نمود. تأثیر پایه‌های رویشی گلابی بر پاکوتاهی درختان پیوندی در سال سوم (5/24%) بیشتر از دو سال اول آزمایش بود. بررسی تغییرات پتانسیل آب ساقه و برگ در طول فصل رویش نشان‌دهنده تأثیر پایه بر روابط آبی گیاه بود. به‌طوری‌که پایه‌های رویشی گلابی نسبت به دانهال گلابی از پتانسیل آب کمینه ساقه کمتری برخوردار بودند. پتانسیل کمینه آب ساقه رابطه مستقیم مثبتی با سرعت رشد شاخه‌های جانبی داشت و در طول فصل رویش متأثر از میانگین درجه حرارت روزانه بود. پایه و پیوندک هر دو بر شاخص کلروفیل برگ اثر معنی‌داری داشتند. نتایج تحقیق نشان داد که اثر رقم پیوندی بر تعداد جوانه رویشی نوظهور معنی‌دار (5%p

تنش شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهچه های برخی توده های بومی کدو و پایه های هیبرید وارداتی مناسب پیوند

علی فرهادی؛ حسین آرویی؛ سید حسین نعمتی؛ رضا صالحی؛ فرانچسکو جوفریدا

دوره 31، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 292-305

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.52395

چکیده

تنش شوری یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد گیاه، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. این تحقیق در دو آزمایش جداگانه کشت درون پتری‌دیش و کشت در بستر خاک درون کیسه نشا برای ارزیابی تحمل به شوری تعدادی از پایه‌های کدو در سال 92 و 93 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان انجام شد. جمعیت‌های بومی از کدوی حلوایی (اصفهان ... بیشتر تنش شوری یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد گیاه، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. این تحقیق در دو آزمایش جداگانه کشت درون پتری‌دیش و کشت در بستر خاک درون کیسه نشا برای ارزیابی تحمل به شوری تعدادی از پایه‌های کدو در سال 92 و 93 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان انجام شد. جمعیت‌های بومی از کدوی حلوایی (اصفهان و کوشک)، کدوی مسمایی (الور، تیران، کوشک و اصغرآباد)، کدوی تنبل (کرمانشاه، شهرضا، محمدیه و الور)، کدوی قلیانی، لیف، کدوی ماری و هیبریدهای بین گونه‌ای (Ferro، 113، 910، 909، 913، 426 و152) جمعاً 20 تیمار در آزمایش اول استفاده شد. در آزمایش دوم جمعیت لیف و کدوی ماری و هیبریدهای 426 و 152 حذف گردید و توده بومی کدوی پوست کاغذی اضافه گردید. در واقع آزمایش دوم با 17 تیمار انجام شد. تنش شوری با کاربرد کلرید سدیم در سطوح (صفر، دو، چهار، شش، هشت و10 دسی زیمنس بر متر) برای آزمایش اول و سطوح (صفر، دو و چهار دسی زیمنس بر متر) برای آزمایش دوم انجام شد. با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. صفات سرعت و درصد جوانه‌زنی، قطر ساقه، طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه، شاخص بنیه، حجم نسبی آب برگ و عدد اسپد (شاخص سبزینگی) اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد (که به استثنای نسبت ریشه به ساقه در آزمایش اول) کلیه صفات رشد اندازه‌گیری شده در کدوها در هر دو آزمایش در پاسخ به افزایش شوری کاهش معنی داری (05/0< P) نشان دادند. در تیمار رقم برای صفات اندازه‌گیری شده (به استثنای سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه در آزمایش دوم) اختلاف معنی‌داری بین کدوها مشاهده شد. هیبرید فرو بیشترین درصد جوانه زنی را در بین پایه ها داشت. بیشترین قطر ساقه مربوط به توده های کدو تنبل بود. بیشترین طول ریشه در کدوی تنبل توده های شهرضا، کرمانشاه و الور و هیبریدهای بین گونه ای فرو، 909 و 910 بدست آمد. تیمار شوری 4 دسی زیمنس بر متر از منبع NaCl، آستانه خسارت برای کدوهای حساس به تنش شوری بود. تنش شوری 8 و 10 دسی زیمنس بر متر به شدت سبب محدودیت رشد رویشی پایه های کدو گردید. در مجموع، از بین ارقام و پایه‌های مورد مطالعه، جمعیت‌های کدو حلوایی کوشک، کدو مسمایی کوشک و اصغرآباد، کدو قلیانی، کدو پوست کاغذی و هیبرید وارداتی 113 حساس به شوری و کدوی تنبل کرمانشاه و شهرضا، کدو حلوایی اصفهان و هیبریدهای بین گونه‌ای فرو، 909 و 910 بر اساس صفات ارزیابی شده بعنوان پایه‌های برتر در تحمل به شوری معرفی شدند.

بررسی خصوصیات جوانه زنی توده های گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) تحت تأثیر تنش شوری و خشکی

حسن فرهادی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی

دوره 31، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 49-60

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.40470

چکیده

مرحله جوانه‌زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آن‌ها می‌باشد که اغلب تحت تأثیر تنش‌های محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر تنش‌های شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی بذر توده‌های بومی شنبلیله آمل، تبریز، ساری و مشهد در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی ... بیشتر مرحله جوانه‌زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آن‌ها می‌باشد که اغلب تحت تأثیر تنش‌های محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر تنش‌های شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی بذر توده‌های بومی شنبلیله آمل، تبریز، ساری و مشهد در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای شوری به ترتیب (صفر، 60، 120 و 180 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم) و تیمارهای خشکی (شاهد، 3-، 6- و 9- بار پلی اتیلن گلایکول 6000) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری و منفی تر شدن پتانسیل اسمزی درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن خشک گیاهچه به طور معنی‌داری (01/0‌P≤) در کلیه‌‌ی توده‌های مورد بررسی نسبت به شاهد کاهش یافت. میزان کاهش این صفات در تنش شوری نسبت به تنش خشکی بیشتر بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر توده‌های شنبلیله به تنش شوری نسبت به تنش خشکی است. بین توده‌ها، توده-های مشهد و آمل متحمل‌ترین و توده‌های تبریز و ساری حساس‌‌ترین توده‌ها به شوری و خشکی بودند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می‌رسد بتوان از توده‌های مشهد و آمل برای اصلاح توده‌هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق شور و خشک استفاده کرد.

تاثیر موقعیت فلس و نوع بستر کشت در تولید پیازچه به روش فلس جفتی در گیاه آماریلیس (Hippeastrum × johnsonii)

سیده مهدیه خرازی؛ علی تهرانی فر؛ سید حسین نعمتی؛ عبدالرضا باقری

دوره 31، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 190-200

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.50883

چکیده

گیاه آماریلیس به عنوان گیاه زینتی گلدانی، فضای باز و گل شاخه بریده پرورش داده می‌شود. در شرایط عادی تعداد پیازچه‌های دختری تولید شده، بسیار کم می‌باشد. بنابراین بهبود روش‌های تکثیر سنتی این گیاه، یکی از راهکارهای مناسب جهت کوتاه کردن دوره رشدی این گیاه می‌باشد. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثر نوع بستر کشت و موقعیت قلمه‌های فلسی ... بیشتر گیاه آماریلیس به عنوان گیاه زینتی گلدانی، فضای باز و گل شاخه بریده پرورش داده می‌شود. در شرایط عادی تعداد پیازچه‌های دختری تولید شده، بسیار کم می‌باشد. بنابراین بهبود روش‌های تکثیر سنتی این گیاه، یکی از راهکارهای مناسب جهت کوتاه کردن دوره رشدی این گیاه می‌باشد. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثر نوع بستر کشت و موقعیت قلمه‌های فلسی در پیاز مادری بر تولید پیازچه در شرایط آزمایشگاهی، به منظور افزایش سرعت تکثیر این گیاه زینتی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تکرار انجام شد. جهت اندازه‌گیری صفات وزن تر و خشک از 3 تکرار استفاده گردید. پیازها به صورت شعاعی به 12 قطعه مساوی برش داده شدند، بطوری که هر قطعه دارای بخشی از صفحه پایگاهی باشد. به منظور بررسی اثر موقعیت فلس جفتی‌ در پیاز مادری، قطعات برش خورده به 5 نمونه فلس جفتی تقسیم و گروه ‌بندی شدند، بطوریکه در گروه یک، خارجی‌ترین نمونه‌های فلس جفتی و در گروه پنج، داخلی‌ترین نمونه‌های فلس جفتی قرار گرفتند. بسترهای کشت مورد استفاده در این آزمایش شامل بستر کشت ماسه، پرلایت، ورمی‌کولایت، پیت ماوس و کوکوپیت بود. در پایان آزمایش، تعداد پیازچه تولید شده در هر نمونه، قطر پیازچه، تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام‌های مختلف گیاه و میزان قهوه‌ای شدن قلمه‌های فلسی ثبت گردید. نتایج نشان داد که بستر کشت و موقعیت فلس جفتی در پیاز مادری تاثیر معنی‌داری بر کیفیت پیازچه‌های باززایی شده داشتند. بیشترین میزان وزن تر پیازچه (58/1 گرم)، وزن خشک پیازچه (21/0 گرم) و بیشترین قطر پیازچه باززایی شده (5/1 سانتی متر) در بستر کشت پیت ماوس و فلس جفتی گروه یک حاصل گردید. بر اساس نتایج بدست آمده چنانچه نمونه‌های فلس جفتی از فلس‌های خارجی‌تر پیاز تهیه گردند، پیازچه‌هایی با کیفیت مطلوب‌تری تولید خواهند نمود. بطورکلی جهت تکثیر آماریلیس از طریق نمونه‌های فلس جفتی، کاربرد فلس‌های جفتی گروه یک (خارجی‌ترین لایه فلس جفتی) و بستر کشت پیت ماوس توصیه می‌گردد.

تأثیر ضایعات مختلف کشاورزی بر برخی از عوامل رشد، عملکرد و میزان پلی‌ساکارید خام میوه‌ قارچ دارویی ریشی (Ganoderma lucidum)

مسعود عظیمی؛ مجید عزیزی؛ محمد فارسی؛ سید حسین نعمتی

دوره 30، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 88-92

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v30i1.35335

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر ضایعات مختلف کشاورزی همراه با تراشه چوب بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و پلی‌ساکارید میوه قارچ دارویی ریشی انجام شد. ضایعات کشاورزی شامل تفاله‌ سیاه دانه، تفاله چای، تفاله فندق، تفاله نارگیل، تفاله بادام و تفاله کنجد بودند و با دو نوع سبوس (گندم و برنج) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 ... بیشتر این پژوهش به منظور بررسی تاثیر ضایعات مختلف کشاورزی همراه با تراشه چوب بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و پلی‌ساکارید میوه قارچ دارویی ریشی انجام شد. ضایعات کشاورزی شامل تفاله‌ سیاه دانه، تفاله چای، تفاله فندق، تفاله نارگیل، تفاله بادام و تفاله کنجد بودند و با دو نوع سبوس (گندم و برنج) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار مقایسه شد. نتیجه‌های تجزیه واریانس نشان داد که نوع ضایعات کشاورزی استفاده شده بر سرعت رشد میسلیوم، وزن تر، وزن خشک و عملکرد زیستی قارچ ریشی در سطح 1 درصد معنی‌دار است. بیشترین سرعت رشد میسلیوم بدون اختلاف معنی‌دار مربوط به تفاله‌های چای، فندق، نارگیل و بادام (به ترتیب 33/15، 67/16، 33/15 و 33/14 روز تا پر شدن بستر از میسلیوم) و کمترین سرعت رشد میسلیوم در تیمار تفاله سیاه‌دانه (33/30 روز تا پر شدن بستر از میسلیوم) بود. تیمار تفاله بادام بیشترین وزن تر (31 گرم) و تیمار تفاله نارگیل کمترین وزن تر (74/15 گرم) را داشت. بالاترین وزن خشک در تفاله‌ بادام (51/6 گرم) و کمترین وزن خشک در تیمار تفاله‌ نارگیل (75/3 گرم) دیده شد. تیمار تفاله بادام بیشترین عملکرد زیستی(75/7 درصد) و تیمار تفاله‌های سیاه‌دانه، چای، فندق و نارگیل بدون اختلاف معنی‌دار کمترین عملکرد زیستی را داشتند.

اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گل‌های بستری خانواده آفتابگردان تحت شرایط کم آبی

سید مجید زرگریان؛ علی تهرانی فر؛ سید حسین نعمتی؛ بهرام سیاوش پور

دوره 30، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 151-162

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v30i1.47987

چکیده

کم آبی یکی از مهم‌ترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. هرگاه میزان آب دریافتی گیاه کمتر از تلفات آن باشد کم آبی پدید می‌آید که در این شرایط استفاده از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی مانند اسید سالیسیلیک راهکاری برای جلوگیری از اثرات مخرب کم آبی و افزایش سازگاری گیاه می‌باشد. به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی از ویژگی‌های ... بیشتر کم آبی یکی از مهم‌ترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. هرگاه میزان آب دریافتی گیاه کمتر از تلفات آن باشد کم آبی پدید می‌آید که در این شرایط استفاده از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی مانند اسید سالیسیلیک راهکاری برای جلوگیری از اثرات مخرب کم آبی و افزایش سازگاری گیاه می‌باشد. به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی از ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک تعدادی از گل‌های بستری خانواده آفتابگردان شامل ابری (Ageratum houstonianum ‘Blue Danube’)، جعفری آفریقایی (erecta ‘Discovery Yellow’ Tagets)، جعفری فرانسوی ‘Hero Harmony’) patula Tagets)، آهار (Zinnia elegans ‘Lilliput rose’) و وصال (chinensi ‘Milady Mix’ Callistephus) تحت شرایط کم آبی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در محوطه گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1392 انجام شد. فاکتور اصلی دو حجم آبیاری (50 و 100 درصد نیاز آبی)، فاکتور فرعی اسید سالیسیلیک (0 و 1 میلی‌مولار) بودند. ویژگی‌های مورفولوژیکی اندازه‌گیری شده (ارتفاع، سطح برگ، تعداد گل، وزن خشک گل، ریشه و اندام هوایی) و ویژگی‌های فیزیولوژیکی (کلروفیل های a، b و کل، کاروتنوئید، هدایت روزنه‌ای، محتوای نسبی آب برگ و نشت یونی) بودند. نتایج نشان داد کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط کم آبی به علت تفاوت‌های مورفولوژیکی و ژنتیکی گل‌ها بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی آن‌ها اثرات یکسانی نداشت. در شرایط کم آبی کاربرد اسید سالیسیلیک موجب بیشترین بهبود صفات مذکور در آهار و جعفری آفریقایی گردید. کمترین اثر نیز در گیاه وصال مشاهده شد.

بررسی تأثیر کاربرد سولفات پتاسیم و اسیدهیومیک بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گل راعی (Hypericumperforatum)

هلاله کابلی‌فرشچی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی؛ وحید روشن

دوره 29، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 518-527

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v29i4.54576

چکیده

به منظور بررسی تأثیر دو نوع کود مختلفآلی (اسید هیومیک مایع) و غیرآلی (سولفات پتاسیم) بر خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس گل راعی، آزمایشی به صورت فاکتوریل (3×3) با سه تکرار بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشگاه فردوسی مشهد طی سال زراعی 91-90 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل سولفات پتاسیم (Kx) در غلظت‌های (صفر،60 و 100) کیلوگرم در هکتار ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر دو نوع کود مختلفآلی (اسید هیومیک مایع) و غیرآلی (سولفات پتاسیم) بر خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس گل راعی، آزمایشی به صورت فاکتوریل (3×3) با سه تکرار بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشگاه فردوسی مشهد طی سال زراعی 91-90 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل سولفات پتاسیم (Kx) در غلظت‌های (صفر،60 و 100) کیلوگرم در هکتار واسید هیومیک (Hx) در سه سطح (صفر،20 و 40) لیتر در هکتار بودند که به ترتیب در دو مرحله (در اسفند ماه) قبل از گلدهی و هر پانزده روز یک‌بار (در مجموع چهار بار) همراه با آب آبیاریاعمال گردیدند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد کهاثر ساده کود پتاسیم واسید هیومیک برارتفاع گیاه، تعداد ساقه گل‌دهندهو تعداد خوشه گل در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بوده است؛ اما اثر متقابل آن‌ها بر ارتفاع گیاه معنی‌دار نشد. از سوییدر بالاترین سطح تیمارها (100 کیلوگرم کود پتاسیم (K100) و 40 لیتر اسید هیومیک (H40)) بالاترین میزان وزن تر وخشک در واحد مترمربع در برداشت اول ودوم تولیدگردید. از سوی دیگر بالاترین میزان ارتفاع، تعدادگل وتعداد شاخه گل‌دهنده نیز متعلق به همین تیمار بود. میزان اسانس به دست آمده در دو تیمار (H20×K100) و (H40×K100) از سایر تیمارها بیشتر وبا سایر سطوح تیماری اختلاف معنی‌دار نشان داد. این دو سطح کودی میزان اسانس در این گیاه را نیز افزایش داد. تجزیه عناصر غذایی ماکرو در گیاه نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر مقادیر فسفر ونیتروژن جذب شده تأثیر معنی‌دار نداشت اما میزان پتاسیم در تیمار H40×K100 از سایر تیمارها بالاتر بود. با توجه به این‌که پراکنش طبیعی گل راعی در اراضی با پتاسیم بالا گزارش شده استاحتمال می‌رود تغذیه این گیاه با کودهای حاوی پتاسیم برای بهبود کیفیت و کمیت مواد مؤثره نیز مفید واقع گردد.

بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، راندمان آب مصرفی و اسانس ریحان (Ocimum basilicum var. keshkeni luvelou) تحت تأثیر کاربرد برگ پنیرک و پلیمر سوپرجاذب

سمیه بیکی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی؛ وحید روشن

دوره 29، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 388-396

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.27553

چکیده

کمبود آب و تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. ریحان به-عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم آبی برای مطالعه در این پژوهش انتخاب گردید. به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در تولید ریحان، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، تیمارها شامل دو پلیمر سوپرجاذب ... بیشتر کمبود آب و تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. ریحان به-عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم آبی برای مطالعه در این پژوهش انتخاب گردید. به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در تولید ریحان، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، تیمارها شامل دو پلیمر سوپرجاذب استاکوزورب (صنعتی) و برگ پنیرک (گیاهی)، هر کدام در چهار غلظت 0، 1/0 درصد، 2/0 درصد و 3/0 درصد (وزنی/ وزنی)، با دو روش کاربرد (مخلوط با خاک و ریشه و روش مخلوط با خاک) در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که تمام تیمارها و به خصوص اثرات متقابل آنها اثرات مثبت و معنی دار بر صفات اندازه گیری شده شامل: صفات مورفولوژیک (تعداد برگ، سطح برگ، عملکرد خشک اندام هوایی) راندمان آب مصرفی و صفات بیوشیمیایی میزان و عملکرد اسانس در زمان گلدهی بودند. هر دو پلیمر با کاهش شدت تنش خشکی راندمان آب مصرفی را بهبود بخشیدند. برگ پنیرک (1/0 درصد و 2/0 درصد) با روش کاربرد در خاک و ریشه تعداد و سطح برگ و در غلظت 3/0 درصد عملکرد خشک اندام هوایی، راندمان آب مصرفی، میزان و عملکرد اسانس را افزایش داد. تیمار استاکوزورب (2/0 درصد) عملکرد خشک اندام هوایی و راندمان آب مصرفی را با هر دو روش استفاده (کاربرد در خاک و کاربرد در خاک و ریشه) و با همین غلظت و روش کاربرد در خاک تعداد و سطح برگ را افزایش داد. صفات عملکرد اسانس و میزان اسانس با روش کاربرد استاکوزورب در خاک و ریشه، به ترتیب در غلظت‌های 2/0 درصد و 3/0 درصد افزایش یافتند.

دوره 39 (1404)

دوره 38 (1403)

دوره 37 (1402)

دوره 36 (1401)

دوره 35 (1400)

دوره 34 (1399)

دوره 33 (1398)

دوره 32 (1397)

دوره 31 (1396)

دوره 30 (1395)

دوره 29 (1394)

دوره 28 (1393)

دوره 27 (1392)

دوره 26 (1391)

دوره 25 (1390)

دوره 24 (1389)

دوره 23 (1388)

دوره 22 (1387)

نویسنده = سید حسین نعمتی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده