گیاهان دارویی
سعیده محتشمی
چکیده
ساختار دیواره سلولی گیاهی، مقاومت اصلی در برابر انتشار مواد زیست‌فعال به حلال را در فرآیند استخراج آنها از مواد گیاهی ایجاد می-کند. اخیرا پلاسمای سرد به عنوان یک فناوری پیش‌تیمار قبل از استخراج استفاده میشود؛ که میتواند به‌طور موثر ساختار دیواره سلولی را مختل و در نتیجه راندمان استخراج مواد موثره را به‌طور قابل توجهی بهبود ...
بیشتر
ساختار دیواره سلولی گیاهی، مقاومت اصلی در برابر انتشار مواد زیست‌فعال به حلال را در فرآیند استخراج آنها از مواد گیاهی ایجاد می-کند. اخیرا پلاسمای سرد به عنوان یک فناوری پیش‌تیمار قبل از استخراج استفاده میشود؛ که میتواند به‌طور موثر ساختار دیواره سلولی را مختل و در نتیجه راندمان استخراج مواد موثره را به‌طور قابل توجهی بهبود بخشد. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیر پیش‌تیمار پلاسمای تخلیه سد دی الکتریک (DBD) بر میزان استخراج مواد موثره گیاه دارویی مرزنجوش (Origanum vulgar)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل زمان در سه سطح (صفر، سه و شش دقیقه) و فاکتور دوم شامل ولتاژ در دو سطح (20 و 30 کیلوولت) بود. مواد موثره اندازهگیری شده شامل میزان اسانس، فلاون‌ها و فلاونول‌ها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنلی کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، تانن‌ها و کربوهیدرات کل بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئیدها (33/253 میلیگرم معادل کوئرستین در گرم نمونه خشک)، ترکیبات فنلی کل (49/108 میلیگرم معادل گالیک اسید بر گرم وزن خشک) و فعالیت آنتیاکسیدانی (65/83 درصد) در عصاره مرزنجوش در ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه مشاهده شد در حالی که کمترین میزان فلاونوئیدها (1/88 میلیگرم)، ترکیبات فنلی کل (1/62 میلیگرم) و فعالیت آنتیاکسیدانی (12/48 درصد) در ولتاژ 30 کیلوولت به مدت شش اندازهگیری شد. تاثیر پیش تیمار پلاسما بر میزان استخراج اسانس معنیدار نبود. با این حال بیشترین (7/0 درصد) و کمترین (58/0 درصد) میزان اسانس به ترتیب در تیمار شاهد و ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه مشاهده شد؛ که نشان-دهنده تخریب غده‌های اسانس و از دست رفتن اسانس در این ولتاژ بود. یافتههای این پژوهش نشان داد که ولتاژ 30 کیلوولت به مدت سه دقیقه منجر به افزایش مواد موثره غیرفرار نسبت به تیمار شاهد شد، در حالی که تیمار 30 کیلوولت به مدت شش دقیقه مواد موثره غیر فرار را کاهش داد.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ سحر زمانی؛ محمدتقی عبادی
چکیده
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوه‌بر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ...
بیشتر
زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe.) گیاهی چندساله و ریزومدار بوده که بهعنوان مهمترین ادویه در تجارت جهانی مطرح میباشد. ریزوم زنجبیل علاوه‌بر دارو بهعنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها، نوشیدنیها و غیره کاربرد گسترده دارد و نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بهعنوان مکمل غذایی تعریف شده است. در این مطالعه، ضمن بررسی و تحلیل بازار جهانی این ادویه ارزشمند، پتانسیلهای ایران در خصوص تولید جهت تأمین نیاز داخلی و ورود به مسیر صادرات بررسی شد. در این پژوهش، اطلاعات مربوط به‌میزان تولید، عملکرد و سطح زیرکشت زنجبیل در کشورهای مختلف از سایت سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) استخراج شد. بهمنظور ارزیابی تجارت زنجبیل، از اطلاعات صادرات و واردات زنجبیل در ایران و جهان طی سالهای 2022-2010 میلادی مرکز تجارت جهانی استفاده شد. طبق ارزیابیهای به‌دست‌آمده، میزان تولید کل زنجبیل در جهان از 571/718/1 تن در سال 2010 با افزایش 183 درصدی به 216/874/4 تن در سال 2022 رسیده است و هند، نیجریه، چین، نپال و اندونزی جزء کشورهای اصلی تولیدکننده زنجبیل در جهان طی این سالها بودهاند. همچنین بررسی میزان تجارت جهانی زنجبیل نشان داد که صادرات این محصول از حدود 9/655 میلیون دلار در سال 2010 با رشد 37 درصدی به 5/900 میلیون دلار در سال 2022 افزایش یافت و میزان واردات نیز با رشد 97 درصدی از 7/568 میلیون دلار در سال 2010 به 125/1 میلیارد دلار افزایش داشت که این آمار بیانگر افزایش تجارت جهانی این محصول میباشند. چین، هلند، هند، پرو و تایلند بهعنوان کشورهای برتر صادرکننده و کشورهای آمریکا، ژاپن، هلند، آلمان و پاکستان بهعنوان برترین واردکنندههای زنجبیل معرفی شدند. بررسی آمارهای ایران نشان داد که ارزش صادرات کل زنجبیل توسط ایران در سال 2022، 000/15 دلار بوده است، در‌حالی‌که میزان واردات از 35/1 میلیون دلار در سال 2010 به 36/6 میلیون دلار رسید که افزایش 7/4 برابری حجم واردات این محصول را نشان میدهد. مقصد زنجبیلهای صادرشده از ایران، کشورهای عراق و آذربایجان بوده و مبدأ زنجبیلهای واردشده به ایران، کشورهای چین، امارات متحده عربی و هند بوده است. در ایران، استان تهران تنها استان تولیدکننده زنجبیل کشور بود که با 3/0 هکتار سطح زیر کشت معادل 23 تن در هکتار زنجبیل در شرایط گلخانهای تولید نموده است. در ایران، تولیدات کمتر از حد نیاز داخلی موجب افزایش چشمگیر واردات نسبت به صادرات این گیاه شده است. بنابراین، با توجه به ارزیابی و موفقیت کشت محصولات مشابه در کشور، وجود اراضی وسیع و شرایط آب‌و‌هوایی بهینه بهویژه در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان، پیشنهاد میگردد که کشت زنجبیل مورد توجه قرار گیرد تا ضمن تأمین بازارهای داخلی، به صادرات گسترده نیز دست یافت. همچنین با توجه به سطح زیر کشت گلخانههای کشور که 000/24 هکتار میباشد، با در نظر گرفتن متوسط تولید 10 تن زنجبیل در هکتار، اگر تنها 10 درصد از کشت گلخانهای موجود به کشت زنجبیل اختصاص داده شود، میتوان دست کم 000/24 تن زنجبیل تازه تولید نمود که به‌طور کامل پاسخگوی نیاز داخلی خواهد بود و امکان صادرات را نیز مهیا مینماید.
گیاهان دارویی
سمیه صادقی فرد؛ مجید عزیزی؛ سارا کریمی زینکانلو
چکیده
تنظیم‌کننده‌های رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا می‌کنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیت‌های ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت ...
بیشتر
تنظیم‌کننده‌های رشد، نقش حیاتی در طی مراحل رشدونموی گیاهان ایفا می‌کنند و کاربرد آنها میتوانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند. یکی از مهمترین این ترکیبات اسیدسالیسیلیک میباشد که بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی اسیدسالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیت‌های ثانویه کاکوتی (Ziziphora clinopodioides)، آزمایشی بهصورت کرت‌‌های خرد شده در زمان با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمانهای مختلف محلولپاشی اسیدسالیسیلیک (در سه زمان: آغاز رشد رویشی، در حین رشد رویشی و در زمان گلدهی) بهعنوان فاکتور اصلی و غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک در چهار سطح (2-10، 4-10 و6-10 مولار و صفر (شاهد)) بهعنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس، میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئیدها بودند. اثر متقابل اسیدسالیسیلیک × زمان محلولپاشی بر وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، میزان فنل کل و فلاونوئیدهای کل در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر (7/264 گرم بر مترمربع) و خشک (1/93 گرم بر مترمربع) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در زمان محلولپاشی در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن در شاهد در زمان گلدهی بهدست آمد. بیشترین ارتفاع بوته (29 سانتی متر) مربوط به تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و در حین رشد رویشی و کمترین مقدار آن (2/23 سانتی متر) مربوط به شاهد در زمان گلدهی بود. بیشترین میزان ترکیبات فنل کل (5/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی و کمترین مقدار آن (24/0 میلیگرم معادل اسیدگالیک در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان گلدهی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید (31/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 4-10 مولار اسیدسالیسیلیک در حین رشد رویشی و کمترین میزان (17/0 میلیگرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 6-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی به خود اختصاص دادند. بیشترین درصد اسانس (66/1 درصد) مربوط به غلظت 2-10 مولار و در زمان گلدهی و کمترین میزان آن (33/0 درصد) مربوط به شاهد (صفر) و در حین رشد رویشی بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین داده‌‌ها نشان داد که بالاترین عملکرد اسانس (142/1 میلیگرم در مترمربع) در حین رشد رویشی و در غلظت 2-10 مولار اسیدسالیسیلیک و کمترین میزان آن (221/0 میلیگرم در مترمربع) در زمان گلدهی و در شاهد مشاهده گردید. در مجموع، میتوان اظهار نمود که بهمنظور دستیابی به بالاترین میزان عملکرد اسانس، میزان فنل کل و فلاونوئید کل، محلولپاشی غلظت اسیدسالیسیلیک 2-10 مولار در حین رشد رویشی مناسبترمی‌باشد.
گیاهان دارویی
فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی؛ ناصر صفایی
چکیده
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفه‌های رشد و عملکرد گزارش نموده‌اند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای ...
بیشتر
زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه میباشد. مطالعات متعددی، تأثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچهای مایکوریزا و تریکودرما را بر مؤلفه‌های رشد و عملکرد گزارش نموده‌اند. لذا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچهای تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچ‌ها بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزوم‌ها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (35/68 سانتیمتر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 10/2 گرم)، شاخص سبزینگی (18/17)، وزن تر و خشک برگ (34/46 و 8/96 گرم)، تعداد برگ (9/46 عدد) و فیبر ریزوم (4/28 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد بهترتیب با مقادیر 7/16، 73/29 و 98/6 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (35/5 و 5/2 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (0/4 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال بهعنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچ‌ها بیشتر از شاهد بود. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزوم‌ها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.
گیاهان دارویی
علیرضا مشرفی عراقی؛ سید حسین نعمتی؛ محمود شور؛ مجید عزیزی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی ...
بیشتر
گیاه پونه وحشی با نام علمی L. longifolia Mentha یکی از گونههای جنس نعناع است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از تهیه 20 ژنوتیپ مختلف از سراسر ایران، کشت آنها جهت ارزیابی صفات ریختشناسی، زراعی و استخراج اسانس انجام شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه تعیین گردید و آمار هواشناسی و خاکشناسی جهت ارزیابی فراهم گردید. خصوصیات رویشی و زایشی هر ژنوتیپ به‌علاوه میزان و عملکرد اسانس گونه مورد مطالعه در هر ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. بررسی کلی نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ‌ها تنوع معنیداری (01/0≥P) از لحاظ صفات ریختشناسی، زراعی و میزان اسانس وجود دارد. نتایج بدست آمده از همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس نشان داد که اندام‌های رویشی گیاه در راندمان اسانس تأثیر بیشتری نسبت به اندام زایشی داشته‌اند. تجزیه خوشهای صفات مورد بررسی، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را میتوان به صفات مرتبط با عملکرد و شرایط اقلیمی مختلف در رویشگاه بومی این ژنوتیپ‌ها و عوامل ژنتیکی نسبت داد. در نهایت ژنوتیپ استان‌های هرمزگان، خوزستان، کرمان، آذربایجان غربی و قزوین بهدلیل داشتن خصوصیات رویشی و زراعی بهتر و بازده بالای تولید اسانس نسبت به ژنوتیپ‌های دیگر میتوانند در برنامههای به‌نژادی و اهلی‌سازی یا جهت کشت و تولید مورد توجه قرار گیرند.
گیاهان دارویی
مینا امانی؛ سعیده علیزاده سالطه؛ محسن سبزی نوجه ده؛ مهدی یونسی حمزه خانلو
چکیده
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان در شرایط گلخانهای تحت تأثیر تنش کمبود آب به‌همراه مایهزنی قارچ تریکودرما بر روی صفات مورفولوژیکی از جمله عملکرد بخش هوایی (عملکرد اقتصادی ریحان)، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان در شرایط گلخانهای تحت تأثیر تنش کمبود آب به‌همراه مایهزنی قارچ تریکودرما بر روی صفات مورفولوژیکی از جمله عملکرد بخش هوایی (عملکرد اقتصادی ریحان)، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر و مطالعات آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های پایه و عمومی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر در سال 1398 و 1399 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب (25، 50 و 75 درصد ظرفیت مزرعه‌ای و تیمار شاهد یا 100 درصد ظرفیت مزرعه‌ای) و یک گونه تجاری قارچ تریکودرما (Trichoderma harzianum Na-lac. ) با تراکم جمعیتی 109 و 106 اسپور در هر میلیلیتر مایه تلقیح و تیمار شاهد بود. افزایش سطح تنش کمآبی باعث کاهش عملکرد اقتصادی گیاه ریحان گردید. با اعمال تنش کمآبی محتوای اسانس در تنش‌های ملایم (7/0 درصد) و متوسط (8/0 درصد) افزایش یافت، ولی عملکرد اسانس تفاوت معنیداری با شاهد نداشت و ارتفاع بوته (28/0 سانتیمتر)، تعداد برگ و رنگیزه‌های گیاهی تحت تنش کمآبی کاهش یافتند. با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان کرد که قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی 106 (اسپور در هر میلیلیتر مایه تلقیح) تأثیر بهتری بر بیشتر شاخص‌های رشد داشت، در‌حالی‌که تأثیر قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی 109 (اسپور در هر میلیلیتر مایه تلقیح) بر روی صفات مهمی مثل عملکرد وزن تر اندام هوایی (2/213 گرم)، درصد (7/0 درصد) و عملکرد اسانس بیشتر بود. در نهایت نتایج مشخص کرد که استفاده از قارچ تریکودرما درمقایسه با شاهد (بدون تلقیح با قارچ) در شرایط تنش کمآبی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش کمآبی میشود.
گیاهان دارویی
مهتاب صالحی؛ رمضان کلوندی؛ فروزان صالحی
چکیده
جنس بومادران (Achillea) گیاه دارویی متعلق به تیره کاسنی است که از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیبات اسانس، از تنوع بالایی برخوردار است. 19 گونه گیاه علفی و معطر از این جنس، در ایران شناسایی شدهاند که 7 گونه آن، انحصاری کشورمان است. با توجه به خواص درمانی این گیاه و کاربرد آن در صنایع غذایی، آرایشی ـ بهداشتی و دارویی، بررسی مقدار و اجزای ...
بیشتر
جنس بومادران (Achillea) گیاه دارویی متعلق به تیره کاسنی است که از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیبات اسانس، از تنوع بالایی برخوردار است. 19 گونه گیاه علفی و معطر از این جنس، در ایران شناسایی شدهاند که 7 گونه آن، انحصاری کشورمان است. با توجه به خواص درمانی این گیاه و کاربرد آن در صنایع غذایی، آرایشی ـ بهداشتی و دارویی، بررسی مقدار و اجزای تشکیلدهنده اسانس آن، از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش، به منظور ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیکی و ترکیباتِ اسانسِ 11 جمعیت گیاه بومادران در مناطق مختلف استان همدان در خردادماه 1401 به اجرا درآمد. نمونههای گیاهی در مرحله گلدهی، جمعآوری و پس از اندازهگیری برخی صفات مورفولوژیکی، در سایه خشک گردید. پس از استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، اجزای تشکیلدهنده اسانس، با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) مورد شناسایی و تعیین مقدار قرار گرفت. عملکرد اسانسها از 3/0 تا 6/0 درصد متغیر بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسانس متعلق به جمعیتهای ‘وراینه’ و ‘نازول’ (6/0%) و کمترین میزان اسانس مربوط به جمعیت ‘حیدره بالا شهر’ (3/0%) بود. بیشترین وزن تر و خشک گیاه، مربوط به جمعیت ‘یلفان’ (بهترتیب 92/3 و 24/2 گرم) و کمترینِ آنها مربوط به جمعیت ‘ناصحآباد’ (بهترتیب 60/1 و 79/0 گرم) بود. همچنین، 28 ترکیب در اسانس شناسایی شد و تنوع زیادی در میزان و اجزای تشکیلدهنده اسانس در جمعیتهای مورد مطالعه وجود داشت. کامفور، فراگرانول، آلفا ـ پینن، 1و8 ـ سینئول و سابینن، اجزای اصلی تشکیلدهنده اسانس بودند. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش، جمعیت ‘اسلامآباد’ با بالاترین ارتفاع از سطح دریا، دارای بیشترین درصد فراگرانول (29/43%) بود. این موضوع نشان میدهد که عوامل محیطی نیز همانند عوامل ژنتیکی، در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی از جمله تنوع در میزان و ترکیبات تشکیلدهنده اسانس، مؤثر هستند.
گیاهان دارویی
فاطمه خسروی؛ محمدعلی بهمنیار؛ وحید اکبرپور
چکیده
اسیدهیومیک، مادهای آلی است که طی فرآیندهای شیمیایی در خاک ساخته شده و منجر به بهبود رشد ریشه و قسمت هوایی گیاه، افزایش نفوذ عناصر در گیاه و بهبود نفوذپذیری آب میشود. عنصر روی در حفظ غشای سلول ریشه، فعال کردن آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، در ساخت RNA و DNA تأثیر بسزایی دارد. در این تحقیق اثر اسید هیومیک و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی ...
بیشتر
اسیدهیومیک، مادهای آلی است که طی فرآیندهای شیمیایی در خاک ساخته شده و منجر به بهبود رشد ریشه و قسمت هوایی گیاه، افزایش نفوذ عناصر در گیاه و بهبود نفوذپذیری آب میشود. عنصر روی در حفظ غشای سلول ریشه، فعال کردن آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، در ساخت RNA و DNA تأثیر بسزایی دارد. در این تحقیق اثر اسید هیومیک و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه مریم گلی مورد مطالعه قرار گرفته است.کاربرد توام این دو ماده با احتمال اینکه کارایی جذب افزایش یابد، صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور (فاکتور اول شامل غلظتهای صفر، 5/1، 3 و 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و فاکتور دوم شامل غلظتهای صفر، 3، 6 و 9 گرم در هزار سولفات روی)، با پنج تکرار در سال زراعی 1400 به صورت گلدانی و در هوای آزاد انجام شد. نتایج نشان داد که در اثر استفاده از اسیدهیومیک و سولفات روی، صفات مورفولوژیکی (ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک اندام هوایی و قطر ساقه) بهبود یافته و بیشترین تاثیر در غلظتهای 5/1 و 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و 3 و 6 گرم در هزار سولفات روی مشاهده شد. صفات فیتوشیمیایی نیز تحت تأثیر مثبت اسید هیومیک و سولفات روی قرار گرفتند به گونه‌ای که بیشترین اثر در رنگدانه‌های فتوسنتزی (کارتنوئید، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل) ناشی از کاربرد غلظتهای 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و 6 گرم در هزار سولفات روی بوده است. در تیمار بدون کاربرد سولفات روی، افزایش غلظت اسید هیومیک تا 3 گرم در هزار منجر شده تا بیشترین میزان آن (372/0 میلیگرم گالیک اسید بر گرم بافت تازه) مشاهده شود و بیشترین میزان فلاونوئید (527/0 میلیگرم کوئرسین بر گرم بافت تازه) در تیمار 5/4 گرم در هزار اسید هیومیک و غلظت صفر سولفات روی به دست آمد. ضمناً غلظتهای 5/1 و 3 گرم در هزار اسید هیومیک باعث افزایش میزان اسانس از 15/1 درصد (گیاه شاهد) به 40/1 درصد شد. با توجه به نتایج حاصل شده، کاربرد اسید هیومیک به تنهایی و همراه با سولفات روی، بیشترین تاثیر را در اکثر صفات مورد بررسی داشته است.
گیاهان دارویی
اسما مشت زن؛ علیرضا یاوری؛ مژگان سلیمانی زاده
چکیده
مریمگلی دارویی با نام علمیSalvia officinalis L. گیاهی علفی و چندساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. این گیاه بهدلیل دارا بودن اسانس، یک گیاه مهم اقتصادی در نظر گرفته میشود. امروزه اسانس این گونه، در صنایع داروسازی، عطرسازی و فرآوردههای آرایشی- بهداشتی کاربردهای مهمی دارد. خشک کردن فرآیند پس از برداشتی است که در کشت و کارهای ...
بیشتر
مریمگلی دارویی با نام علمیSalvia officinalis L. گیاهی علفی و چندساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. این گیاه بهدلیل دارا بودن اسانس، یک گیاه مهم اقتصادی در نظر گرفته میشود. امروزه اسانس این گونه، در صنایع داروسازی، عطرسازی و فرآوردههای آرایشی- بهداشتی کاربردهای مهمی دارد. خشک کردن فرآیند پس از برداشتی است که در کشت و کارهای با مقیاس صنعتی، بهدلیل حجم بالای گیاه تازه تولیدی نیازمند فضای مکانی بزرگ و هزینههای بالا، چه به لحاظ سختافزاری و چه به لحاظ نیروی انسانی، میباشد تا پس از آن جهت استخراج اسانس به کارخانه انتقال یابد. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی عملکرد کمی و کیفی اسانس گیاه مریمگلی دارویی در نوبتهای برداشت مختلف در طول فصل رشد از گیاه تازه و خشک در شرایط آب و هوایی شهرستان سعادتشهر استان فارس انجام شد. بدین منظور، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سه نوبت برداشت و عامل دوم نوع ماده گیاهی (تازه و خشک) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوبت برداشت × نوع ماده گیاهی بر بازده اسانس گیاه مریم گلی در سطح احتمال ۱ درصد معنیدار شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل نوبت برداشت و نوع ماده گیاه نشان داد که بالاترین بازده اسانس گیاه مریم گلی مربوط به نوبت برداشت دوم و ماده گیاهی خشک که معادل ۱۸/۱ درصد (وزنی/وزنی) بود، بهدست آمد که نسبت به دیگر تیمارها، اختلاف معنیداری را نشان داد. بررسی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس این گونه مشخص کرد که در مجموع ۳۴ ترکیب در اسانس سرشاخههای گلدار گیاه مریمگلی در نمونههای جمعآوری شده شناسایی شد. هیدروکربنهای منوترپنی گروه اصلی سازنده ترکیبات در همه نمونههای گیاهی مورد مطالعه بود. ترکیبهای شاخص تشکیلدهنده اسانس عبارت از 1، 8- سینئول، آلفا- توجون، بتا- پینن و کامفور بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوبت برداشت × نوع ماده گیاهی بر 1، 8- سینئول معنیدار نمیباشد، اما در ترکیبات آلفا- توجون و کامفور در سطح احتمال ۱ درصد و در بتا- پینن در سطح احتمال ۵ درصد معنیدار گردید. در مجموع یافتههای حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین عملکرد کمی اسانس در شرایط آب و هوایی سعادتشهر استان فارس، از ماده گیاهی خشک و در نوبت برداشت دوم حاصل شد. این در حالی است که بیشترین میزان ترکیبهای هیدروکربن، بهعنوان شاخص کیفی اسانس مریمگلی، در نوبت برداشت سوم در هر دو ماده گیاهی تازه و خشک مشاهده شد.
گیاهان دارویی
طیبه بااراده؛ حسین آرویی؛ محبوبه ناصری؛ مجتبی ممرآبادی
چکیده
میوهها و سبزیها به دلیل داشتن رطوبت بالا و فعالیت بیولوژیکی بعد از برداشت (تنفس، تعرق و فعالیتهای بیوشیمی) فسادپذیرند. پوششدهی میوهها با ترکیبات ضدمیکروبی و در عین حال خوراکی و ایمن برای مصرفکنندگان راهکار موثری برای جلوگیری از فساد میوهها و افزایش ماندگاری آن است. تولید این قبیل پوششهای خوراکی با بهرهگیری ...
بیشتر
میوهها و سبزیها به دلیل داشتن رطوبت بالا و فعالیت بیولوژیکی بعد از برداشت (تنفس، تعرق و فعالیتهای بیوشیمی) فسادپذیرند. پوششدهی میوهها با ترکیبات ضدمیکروبی و در عین حال خوراکی و ایمن برای مصرفکنندگان راهکار موثری برای جلوگیری از فساد میوهها و افزایش ماندگاری آن است. تولید این قبیل پوششهای خوراکی با بهرهگیری از فناوری نانو سـبب افزایش کارایی مواد تشکیل دهنده پوشش میشود. در همین راستا این پژوهش با هدف تهیه و تولید پوشش خوراکی نانوکپسول حاوی اسانس کاکوتی انجام شد. اجزای سازنده فرمولاسیون نانوکپسول، ژل آلوئه ورا، آب، توئین و اسانس کاکوتی بود. جهت شناسایی ترکیبات اسانس از دستگاه گازی کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمیGC-MS استفاده شد. میانگین اندازه ذرهای و پتانسیل زتا، تصویر میکروسکوپ الکترونی نانوکپسول و میزان پایداری ذرات و درصد کارایی نانوکپسول محاسبه شد. در اسانس گیاه کاکوتی (Ziziphra tenuiorL.) 21 ترکیب شناسایی شد. ترکیبات اصلی و مهم اسانس کاکوتی شامل پولگون (23/65 درصد)، منتوفوران (72/12 درصد) و 1و8- سینئول (01/6 درصد) بودند. اندازه نانوکپسول حاوی اسانس، 46/84 نانومتر و پتانسیل زتا 02/16- میلیولت بود. براساس نتایج حاصل از میکروسکوپ الکترونی، اندازه ذرات کمتر از 200 نانومتر بود. سطح خارجی نانوکپسولها کاملاً صاف و یکنواخت بود. درصد انکپسولاسیون اسانس 25/83 درصد محاسبه شد. مطالعات پایداری اندازه ذرات و پتانسیل زتا در مدت 3 ماه نشان داد که نانوکپسول حاوی اسانس از پایداری خوبی برخوردار بوده است. به طور کلی نتیجه تحقیق حاضر نشان داد نانوکپسول ژل آلوئه ورا حامل مناسبی برای اسانس کاکوتی است و میتوان به عنوان پوشش خوراکی برای ماندگاری میوهها از آن استفاده کرد.
گیاهان دارویی
محمود قجاوند؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا توحیدی مقدم؛ محمد ناصری؛ حمید لاریجانی
چکیده
مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) از گیاهان بومی ایران است که در طب سنتی بهعنوان داوری محرک، ضد نفخ، خلطآور، مقوی معده، ضد اسهال و ضد سرطان کاربرد دارد. این آزمایش بهمنظور بررسی برخی صفات گیاه دارویی مرزه تابستانه در پاسخ به کودهای بیولوژیک، اسید سالیسیلیک و تنش خشکی طی دو سال 1397 و 1396 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت اسپلیت ...
بیشتر
مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) از گیاهان بومی ایران است که در طب سنتی بهعنوان داوری محرک، ضد نفخ، خلطآور، مقوی معده، ضد اسهال و ضد سرطان کاربرد دارد. این آزمایش بهمنظور بررسی برخی صفات گیاه دارویی مرزه تابستانه در پاسخ به کودهای بیولوژیک، اسید سالیسیلیک و تنش خشکی طی دو سال 1397 و 1396 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پتانسیل رطوبت خاک 5/0- اتمسفر بهعنوان شاهد، پتانسیل 5/6- اتمسفر بهعنوان تنش متوسط و پتانسیل 10- اتمسفر بهعنوان تنش شدید که در مرحله 4 تا6 برگی استقرار گیاه با کشت مستقیم) بهعنوان فاکتور اصلی اعمال شدند و فاکتورهای فرعی شامل کود بیولوژیک ازتوباکتر و میکوریزا در چهار سطح (1- عدم تلقیح بهعنوان شاهد، 2- تلقیح بذر با ازتوباکتر ، 3- تلقیح بذر با میکوریزا و 4- استفاده توأم ازتوباکتر و میکوریزا) و اسید سالیسیلیک در دو سطح (1- عدم محلولپاشی و 2- محلولپاشی با غلظت 6/0 میلیمولار) بودند که در مرحله 4 تا 6 برگی قبل از گلدهی (85 روز بعد از مرحله 4 برگی) اعمال شدند .صفات ارتفاع بوته، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، میزان کلروفیل کل، میزان پرولین، درصد و عملکرد اسانس بررسی شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای تنش خشکی، کودی و سالیسیلیک اسید بر صفات مورد مطالعه ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای کلروفیل، درصد و عملکرد اسانس و محتوای پرولین در سطح احتمال یک درصد معنیدار بودند. اسید سالیسیلیک و کاربرد توأم ازتوباکتر و میکوریزا سبب افزایش 17 درصدی ارتفاع بوته، 19 درصدی وزن خشک بوته، 53 درصدی محتوای کلروفیل، 33 درصدی درصد اسانس و 9 درصدی عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ (67/48 ﺳﺎﻧﺘﯽمتر)، وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ (83/28 گرم)، وزن خشک ریشه (27/2 گرم)، محتوای کلروفیل (18/1 میلیگرم بر گرم)، درصد اﺳﺎﻧﺲ (87/1 درﺻﺪ) و عملکرد اسانس (912 کیلوگرم در هکتار) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ کاربرد اسید سالیسیلیک و ﺗﯿﻤﺎر ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ازتوباکتر + میکوریزا بود. نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن است که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا همراه با محلولپاشی اسید سالیسیلیک، در بهبود ویژگیهای رشدی و عملکرد گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشتند. امروزه استفاده از کودهای زیستی به جای مواد شیمیایی، هدف اصلی در تولید محصولات کشاورزی بهویژه در گیاهان دارویی است. کاربرد کودهای زیستی همراه با تنظیم کنندههای رشد میتوانند جایگزین مناسبی برای مصرف کودهای شیمیایی در این گیاه شوند.
گیاهان دارویی
رقیه راعی؛ وحید اکبرپور؛ محمدعلی بهمنیار
چکیده
مدیریت کود یکی از عوامل اصلی در جهت رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب میشود. از این رو نظام کشاورزی تلفیقی استفاده از مواد آلی همراه با مصرف بهینه کودهای شیمیایی را توصیه می‌کند. مدیریت تلفیقی کود دامی با کود شیمیایی روش مهمی برای افزایش تولید و حفظ باروری خاک میباشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کود آلی پلت مرغی و سولفات روی در پرورش ...
بیشتر
مدیریت کود یکی از عوامل اصلی در جهت رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب میشود. از این رو نظام کشاورزی تلفیقی استفاده از مواد آلی همراه با مصرف بهینه کودهای شیمیایی را توصیه می‌کند. مدیریت تلفیقی کود دامی با کود شیمیایی روش مهمی برای افزایش تولید و حفظ باروری خاک میباشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کود آلی پلت مرغی و سولفات روی در پرورش گیاه مرزه میباشد. آزمایش حاضر بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاَ تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. فاکتور اول کود مرغی با چهار سطح (صفر، 3، 6، 9 تن در هکتار) و فاکتور دوم سولفات روی با چهار سطح (صفر، 50، 100، 150 میلیگرم در کیلوگرم خاک) بود. با توجه به نتایج بهدست آمده، اثر کود آلی مرغی، سولفات روی و برهمکنش آنها بر بیشتر صفات مورد بررسی معنیدار بود. بیشترین ارتفاع بوته در تیمار کود آلی مرغی 9 تن در هکتار + سولفات روی 100 میلیگرم در کیلوگرم خاک مشاهده شد که نسبت به شاهد 26/79 درصد افزایش نشان داد و کمترین ارتفاع بوته متعلق به تیمار شاهد بود. کلروفیل کل در تیمار کود مرغی 6 تن در هکتار + 150 میلیگرم سولفات روی در کیلوگرم، افزایش قابل توجهی نسبت به شاهد داشت. بیشترین میزان نیتروژن برگ در تیمار کود مرغی 9 تن در هکتار + 50 میلیگرم سولفات روی در کیلوگرم با افزایش 03/82 درصدی نسبت به شاهد به دست آمد و عنصر روی با افزایش 75/222 درصدی در تیمار کود مرغی 9 تن در هکتار + 150 میلیگرم سولفات روی در کیلوگرم مشاهده شد. تیمار کود مرغی 6 تن در هکتار + 150 میلیگرم درکیلو گرم با 53/261 درصد افزایش نسبت به شاهد حاوی بیشترین درصد اسانس بود. نتیجه پژوهش حاضر نشان داد استفاده از نسبت‌های تلفیقی کود آلی مرغی و سولفات روی در بهبود صفات رویشی، عناصر در دسترس گیاه و درصد اسانس موثر واقع شده است.
گیاهان دارویی
مهتاب صالحی؛ رمضان کلوندی
چکیده
جنس Phlomis از تیرۀ Lamiaceae حدود 113 گونه را در جهان شامل میشود. براساس آخرین گزارش، جنس Phlomis دارای 20 گونه و 3 هیبرید در ایران است که 9 گونۀ آن، انحصاری ایران هستند. گیاه Phlomis olivieri Benth. از گونههای بومی ایران است. گونههای مختلف Phlomis در طب سنتی، برای درمان برخی بیماریها ازجمله زخم معده، دیابت و التهاب مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش، ...
بیشتر
جنس Phlomis از تیرۀ Lamiaceae حدود 113 گونه را در جهان شامل میشود. براساس آخرین گزارش، جنس Phlomis دارای 20 گونه و 3 هیبرید در ایران است که 9 گونۀ آن، انحصاری ایران هستند. گیاه Phlomis olivieri Benth. از گونههای بومی ایران است. گونههای مختلف Phlomis در طب سنتی، برای درمان برخی بیماریها ازجمله زخم معده، دیابت و التهاب مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش، به منظور ارزیابی تنوع مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی 11 جمعیت گیاه گوشبره، در سال 1400 در مناطق مختلف استان همدان به اجرا درآمد. براساس نتایج به دست آمده، بیشترین وزن تر و وزن خشک سرشاخه گلدار (96/6 و 48/3 گرم) و همچنین بیشترین وزن تر و وزن خشک گیاه (به ترتیب 77/11 و 86/5 گرم) به جمعیت کوهانی تعلق داشت. بلندترین طول گلآذین (2/24 سانتیمتر) مربوط به جمعیت جوزان و کوتاهترین طول گلآذین (9/8 سانتیمتر) مربوط به جمعیت گاماسیاب بود. بیشترین قطر ساقه (45/4 میلیمتر) در جمعیت گرین مشاهده شد. بیشترین ارتفاع گیاه (4/49 سانتیمتر) مربوط به جمعیت راهدارخانه بود که با جمعیت گرین، تفاوت معنیداری نداشت (p<0.05) و کمترینِ آن، مربوط به جمعیت گرمک (31 سانتیمتر) بود که با جمعیت گاماسیاب (50/33 سانتیمتر) اختلاف معنیداری نداشت. همچنین، 31 ترکیب در اسانس شناسایی شد که کاریوفیلن، ژرماکرن دی، و ای ـ بتا ـ فارنسن، بیشترین درصد اجزای تشکیلدهنده اسانس را به خود اختصاص دادند. در این مطالعه، بیشترین اسانس (04/0 درصد) از منطقه کوهانی به دست آمد که در بین جمعیتهای مورد مطالعه، دارای کمترین ارتفاع از سطح دریا بود. بنابراین به نظر میرسد که عوامل محیطی نیز همانند عوامل ژنتیکی، در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه مؤثر بودهاند.
گیاهان دارویی
مینا باقری؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ اسماعیل رضایی چیانه؛ محسن برین
چکیده
این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تلقیح میکروبی بر عملکرد و اجزای عملکرد بادرشبی و لوبیا قرمز در کشت خالص و مخلوط بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانهای در دانشگاه ارومیه اجرا گردید. فاکتورها شامل تلقیح میکروبی (باکتریهای PGPR، AMF، تلقیح تلفیقی PGPR + AMF و بدون تلقیح) و الگوهای کشت [(یک ردیف بادرشبی ...
بیشتر
این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تلقیح میکروبی بر عملکرد و اجزای عملکرد بادرشبی و لوبیا قرمز در کشت خالص و مخلوط بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانهای در دانشگاه ارومیه اجرا گردید. فاکتورها شامل تلقیح میکروبی (باکتریهای PGPR، AMF، تلقیح تلفیقی PGPR + AMF و بدون تلقیح) و الگوهای کشت [(یک ردیف بادرشبی +یک ردیف لوبیا (1:1)، دو ردیف بادرشبی+ دو ردیف لوبیا (2:2)، دو ردیف بادرشبی+ یک ردیف لوبیا (2:1)، یک ردیف بادرشبی+ دو ردیف لوبیا (1:2) و کشت خالص لوبیا و بادرشبی] بودند. صفات مورد بررسی برای لوبیا شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخههای فرعی، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و زیستتوده، برای گیاه بادرشبی شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد شاخههای فرعی، عملکرد زیستتوده و درصد اسانس بود. نتایج نشان داد که صفات اندازهگیری شده برای دو گونه تحت تأثیر الگوهای مختلف کشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد زیستتوده و عملکرد دانه لوبیا بهترتیب با 70/9 و20/3 گرم بوته از کشت خالص لوبیا حاصل شد. اﺛﺮ ﻧﻮع تلقیح میکروبی ﻧﻴﺰ ﺑﺮ صفات مورد بررسی لوبیا و بادرشبی معنیدار بود. بهطوریکه بیشترین عملکرد دانه لوبیا و بالاترین درصد اسانس (52/0 درصد) بادرشبی در تیمار تلقیح تلفیقی AMF+PGPR مشاهده گردید. . آنالیز ترکیبات شیمیایی اسانس بادرشبی نشان داد که Geranyl acetate، Geranial، Geraniol و Neral ترکیبات اصلی بودند که در کشت مخلوط تحت کاربرد کودهای زیستی بهبود یافتند. همچنین، نسبت برابری زمین در تمام الگوهای کشت مخلوط بیشتر از یک بود و بالاترین میزان این شاخص (67/1) از تیمار کشت مخلوط 2:2 در شرایط تلقیح با PGPRها حاصل شد که معادل 67 درصد افزایش در بهرهوری استفاده از زمین (نسبت به کشت خالص دو گونه) بود. به نظر میرسد که این الگو میتواند در بهبود بهرهوری استفاده از زمینهای کشاورزی، به ویژه در نظامهای تولید گیاهان دارویی، مناسبتر باشد.
گیاهان دارویی
منیره نعمتی نژاد؛ عبدالشکور رئیسی؛ محمد رضا اصغری پور؛ فاطمه نصرتی
چکیده
عوامل محیطی از مهمترین فاکتورهای مؤثر بر صفات کمی و کیفی گیاهان دارویی است. این پژوهش در سال 1397 با هدف بررسی برخی ویژگیهای ادافیکی، مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گلدر در رویشگاههای طبیعی بلوچستان در قالب طرح آشیانهای به صورت کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. صفاتی نظیر اجزاء اسانس برگ و گل جمعیت کوه بیرک مهرستان نیز ...
بیشتر
عوامل محیطی از مهمترین فاکتورهای مؤثر بر صفات کمی و کیفی گیاهان دارویی است. این پژوهش در سال 1397 با هدف بررسی برخی ویژگیهای ادافیکی، مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گلدر در رویشگاههای طبیعی بلوچستان در قالب طرح آشیانهای به صورت کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. صفاتی نظیر اجزاء اسانس برگ و گل جمعیت کوه بیرک مهرستان نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. مناطق مورد بررسی عبارت بودند از، 1- سراوان (روستاهای کوه سونط و ناهوک)، 2- خاش (روستاهای کوه پنج انگشت و پشت کوه)، 3- سرباز (روستاهای پادیک و مرکز سرباز کلات) و 4- مهرستان (روستاهای زرد و کوه بیرک) بودند. نتایج نشان داد که کمترین (80/7) و بیشترین (50/8) سطح pH به ترتیب در زرد و کوهبیرک از شهرستان مهرستان، حداقل (29/1) و حداکثر (38/4) میزان EC به ترتیب در پنج انگشت و ناهوک، کمترین (53/43 دسیزیمنس بر متر) و بیشترین (73/50 دسیزیمنس بر متر) سطح Na به ترتیب در کوه بیرک و ناهوک، بیشترین میزان N و P در پشتکوه خاش، بیشترین مقدار K کل، K قابل جذب و بیشترین درصد سیلت در منطقه کوه سونط سراوان اندازهگیری شد. حداکثر فاصله میانگره، طول دمبرگ، طول و عرض برگ و تعداد شاخههای اصلی و شاخههای فرعی در منطقه کوهبیرک شهرستان مهرستان و بیشترین ارتفاع گیاه در منطقه ناهوک سراوان وجود داشت. حداکثر میزان فلاونوئیدهای برگ و فلاونوئید ریشه (به ترتیب 83/1 و 11/0 میلیگرم کوئرستین بر گرم وزن نمونه) و فنل ساقه (86/1 میلیگرم گالیک اسید بر گرم وزن نمونه) در منطقه پنج انگشت شهرستان خاش، بیشترین میزان فلاونوئید ساقه و ریشه (به ترتیب 45/0 و 11/0 کوئرستین بر گرم وزن نمونه) در منطقه زرد شهرستان مهرستان، بیشترین فنل برگ (38/2 میلیگرم گالیک اسید بر گرم وزن نمونه) و کربوهیدرات ریشه (73/1 میلیگرم بر گرم) در منطقه پشت کوه خاش و حداکثر میزان کربوهیدرات برگ (99/1 میلیگرم بر گرم) در منطقه کوهسونط سراوان بدست آمد. آنالیز ترکیبات شیمیایی اسانس تعداد 12 ترکیب در برگ و ۳۱ ترکیب در گل را نشان داد. بیشترین اجزاء اسانس در برگ و گل به ترتیب Thymol با سهم 12 درصدی و Benzene, 1-(1,5-dimethyl-4-hexenyl)-4-methyl- (CAS)) با سهم 13 درصدی بودند. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد در بین جمعیتهای مورد مطالعه از نظر تمام ویژگیهای مورد بررسی تنوع قابل ملاحظهای وجود داشت که نشان میدهد عوامل محیطی همانند عوامل ژنتیکی در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه موثر هستند.
گیاهان دارویی
شیرین تقی پور؛ عبداله احتشام نیا؛ حامد خدایاری؛ حسن مومیوند
چکیده
گل داوودی به دلیل حضور ترکیبات زیستی و آنتیاکسیدانی، فعالیت ضدباکتری، ضد التهاب و ضد ویروسی در ارقام مختلف بهعنوان یکی از گیاهان دارویی در عرضه جهانی محسوب میگردد. در این آزمایش، 25 رقم گل داوودی از نظر درصد اسانس، شاخص آنتیاکسیدانی، میزان فنول و فلاونوئید کل و اثرات ضدباکتریایی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه ...
بیشتر
گل داوودی به دلیل حضور ترکیبات زیستی و آنتیاکسیدانی، فعالیت ضدباکتری، ضد التهاب و ضد ویروسی در ارقام مختلف بهعنوان یکی از گیاهان دارویی در عرضه جهانی محسوب میگردد. در این آزمایش، 25 رقم گل داوودی از نظر درصد اسانس، شاخص آنتیاکسیدانی، میزان فنول و فلاونوئید کل و اثرات ضدباکتریایی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه لرستان در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارقام داوودی مورد مطالعه از نظر شاخص آنتیاکسیدانی به روش DPPH، میزان فنول و فلاونوئید کل دارای تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد بودند. بر اساس نتایج بهدست آمده در میان ارقام مختلف میزان کل ترکیبات فنلی بین 90/47-52/14 میلیگرم گالیکاسید بر گرم وزن خشک، میزان فلاونوئید کل بین 62/55-91/11 میلیگرم کوئرستین در گرم وزن خشک و IC50 بین 228-54 میکروگرم بر میلیلیتر متغیر بودند. بیشترین میزان فنل کل در ارقام آوادیس و دیلا (90/47-86/45 میلیگرم بر گرم وزن خشک) و رقم یاسمین (52/14 میلیگرم بر گرم وزن خشک) کمترین مقدار را داشت. همچنین از نظر مقدار فلاونوئید کل، ارقام گلنار و فرحناز بهترتیب با 62/55 و 01/53 میلیگرم کوئرستین بر گرم دارای بیشترین میزان فلاونوئید کل بودند. تجزیه خوشهای همه ارقام مورد مطالعه را به پنج گروه تقسیمبندی نمود. درصد اسانس در میان ارقام مختلف بین 41/0 تا 62/0 درصد متغیر بود و تنوع بالایی نیز از نظر میزان اسانس در ارقام مورد مطالعه مشاهده شد. همچنین در این مطالعه ارقام پریدخت، ثنا و اشرف از لحاظ شاخص آنتیاکسیدانی و ضدباکتریایی مورد بررسی و ارقام فرحناز و المیرا2 از نظر میزان اسانس تولیدی برتر از سایر ارقام موجود ظاهر شدند. بنابراین میتوان انتظار داشت تلاقی ارقام اشرف، ثنا و پریدخت با گروه پنجم بتواند ارقام موجود در این گروه را به لحاظ میزان ترکیبات زیستی، آنتیاکسیدانی و ضدباکتریایی ارتقا بخشد.
گیاهان دارویی
سید امیرحمزه بهاری میمندی؛ شهرام شرف زاده؛ امید علیزاده؛ فرود بذرافشان؛ بهرام امیری
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی اثرات کاربرد کودهای آلی و زیستی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی رازیانه (Foeniculum vulgar Miller) انجام شد. در این مطالعه، اثر ورمیکمپوست (صفر، 4 و 8 درصد در گلدان)، کود حیوانی (صفر، 5/7 و 15 درصد در گلدان) و قارچ مایکوریزا (تلقیح 1 درصد و عدم تلقیح) بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی رازیانه در شرایط گلخانه ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی اثرات کاربرد کودهای آلی و زیستی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی رازیانه (Foeniculum vulgar Miller) انجام شد. در این مطالعه، اثر ورمیکمپوست (صفر، 4 و 8 درصد در گلدان)، کود حیوانی (صفر، 5/7 و 15 درصد در گلدان) و قارچ مایکوریزا (تلقیح 1 درصد و عدم تلقیح) بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی رازیانه در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد کودهای آلی و زیستی باعث بهبود خصوصیات عملکردی و فیتوشیمیایی رازیانه نظیر ارتفاع بوته، وزن دانه در بوته، وزن تر و خشک ریشه و گیاه، محتوای فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی، درصد اسانس و درصد کلونیزاسیون شدند. حداکثر ارتفاع بوته، تعداد گل، چتر و دانه در بوته و وزن تر و خشک ریشه، پس از کاربرد تلفیقی 8 درصد در گلدان ورمیکمپوست، 15 درصد در گلدان کود حیوانی و کاربرد مایکوریزا حاصل گردید. بر اساس نتایج، بالاترین میزان فلاونوئید کل (66/177 میلیگرم در صد گرم ماده خشک) پس از کاربرد تلفیقی 8 درصد در گلدان ورمیکمپوست، 15 درصد در گلدان کود حیوانی و کاربرد مایکوریزا مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد بیشترین وزن تر و خشک گیاه (به ترتیب با میانگینهای 33/121 و 41/17 گرم) پس از کاربرد تلفیقی مایکوریزا و 15 درصد در گلدان کود حیوانی حاصل گردید. کاربرد مایکوریزا در ترکیب با 15 درصد در گلدان کود حیوانی نسبت به سایر تیمارها باعث افزایش معنیدار محتوای فنول کل در اندام هوایی با میانگین 22/73 میلیگرم در صد گرم ماده خشک شد. افزون بر این، بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی (51 درصد) پس از کاربرد تلفیقی 8 درصد در گلدان ورمی کمپوست و 15 درصد در گلدان کود حیوانی حاصل گردید. کاربرد کودهای آلی و زیستی به طور معنیداری باعث افزایش وزن هزار دانه و درصد اسانس در گیاه رازیانه شد. پس از اعمال تیمار 15 درصد در گلدان کود حیوانی، بیشترین درصد اسانس میوه با میانگین 43/3 درصد حاصل گردید. به طور کلی بالاترین درصد اجزای تشکیلدهنده اسانس میوه در شرایط گلخانه، به ترتیب مربوط به (E)-Anethole (26/78 درصد)، Fenchone (15/7 درصد)، Limonene (12/6 درصد) و Methyl chavicol (85/3 درصد) بود. میزان (E)-Anethole به عنوان ترکیب غالب اسانس، در تیمار شاهد 92/66 درصد گزارش گردید. کاربرد تلفیقی مایکوریزا و 4 درصد در گلدان ورمی کمپوست محتوای (E)-Anethole موجود در اسانس را تا 72/80 درصد افزایش داد. به طور کلی ورمیکمپوست، کود حیوانی و مایکوریزا باعث بهبود خصوصیات رشدی، بیوشیمیایی و عملکرد اسانس رازیانه شد. این کودها با در اختیار قرار دادن مقادیر زیادی از عناصر غذایی مورد نیاز و تأثیر بر جنبههای مختلف رشد و توسعه ریشه، عملکرد گیاه را افزایش دادند. در این میان شاید نقش نیتروژن به دلیل مشارکت در پروتئینسازی و نقش آهن در تثبیت نیتروژن، فتوسنتز و انتقال الکترون، بیشتر از بقیه نمایان باشد.
گیاهان دارویی
نحله تقوایی فرد؛ عسکر غنی؛ سید مهدی حسینی فرهی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مرحله بلوغ میوه بر ویژگیهای بیوشیمیایی بخشهای مختلف میوه اترج صغیر، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول، دارای چهار سطح شامل مراحل مختلف بلوغ میوه (سبزرسیده، تغییررنگ پوست، زردرسیده و بسیاررسیده) بود. فاکتور دوم دارای چهار سطح شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مرحله بلوغ میوه بر ویژگیهای بیوشیمیایی بخشهای مختلف میوه اترج صغیر، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول، دارای چهار سطح شامل مراحل مختلف بلوغ میوه (سبزرسیده، تغییررنگ پوست، زردرسیده و بسیاررسیده) بود. فاکتور دوم دارای چهار سطح شامل بخشهای مختلف میوه اترج صغیر (فلاودو، آلبیدو، تفاله و آبمیوه) بود. مهمترین صفات اندازهگیری شده شامل میزان فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل، ترکیبات فنلی کل و فعالیت آنتیاکسیدانی بود. تغییرات فیزیکی بخشهای مختلف میوه و همچنین ویژگیهای مربوط به آبمیوه (اسیدیته، مواد جامد محلول، اسیدیته قابلتیتر و ویتامین ث) در طی بلوغ میوه اندازهگیری شد. مهمترین ترکیبات فیتوشیمیایی بخش فلاودو شامل درصد و عملکرد اسانس، محتوی کلروفیل و پلیفنلها (روتین، ترانس-فرولیک اسید، هسپریدین، هسپرتین و کوئرستین) در طی رسیدن میوه بررسی شد. نتایج نشاندهنده تاثیر معنیدار مرحله بلوغ میوه بر بیشتر صفات مورد بررسی بود. بیشترین میزان فلاون و فلاونول (377/0 میلیگرم برگرم) و فلاونوئید کل (38/16 میلیگرم برگرم) مربوط به فلاودو در مرحله بسیار رسیده بود. بالاترین میزان اسانس فلاودو (37/2 درصد حجمی-وزنی) در مرحله تغییر رنگ اندازهگیری شد و با پیشرف بلوغ محتوی کلروفیل دستخوش تغییرات نزولی گردید. پیشرفت بلوغ باعث کاهش بیشتر اجزای پلیفنلهای اندازهگیری شده شامل هسپریدین (86/1 به 68/0 میلیگرم برگرم)، کوئرستین (62/1 به 89/0 میلیگرم برگرم) و روتین (42/0 به 17/0 میلیگرم برگرم) گردید. به طور کلی بخش فلاودو به عنوان مهمترین بخش دارویی میوه اترج و مراحل ابتدایی بلوغ زمان مناسبتری برای برداشت تعیین گردید.
فرنوش ملکشاهی؛ علی اشرف مهرابی؛ الهه توکل؛ خسرو مهدی خانلو؛ وحید شریعتی
چکیده
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی میباشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیت‌های دلخواه در صدر برنامههای اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان ...
بیشتر
ژنتیک گیاه دارای نقش مهم در تعیین نوع و میزان متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی میباشد و بر همین اساس همواره شناخت گونه‌ها و ارقام دارای توانمندی ژنتیکی بالا در تولید متابولیت‌های دلخواه در صدر برنامههای اصلاحی گیاهان دارویی قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات پروفایل شیمیایی اسانس دو ژنوتیپ با کد بذر 278 و 296 گیاه ریحان گونه گراتیسیموم (Ocimum gratissimum L.) طی فصل‌های بهار و پائیز سال 1398، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب طرح کرت های خرد شده در زمان انجام شد. بخش هوایی گیاهان در زمانهای فوق در مرحله تمام گل برداشت و در سایه و دمای محیط خشک شدند. اسانس گیاهان خشک شده به روش تقطیر با آب و دستگاه کلونجر استخراج و کمیت و کیفیت اجزای اسانس گیاه با دستگاه GC-MS مورد آنالیز قرار گرفت. بر اساس نتایج آنالیز کیفی اسانس، 50 ترکیب مختلف در اسانس ژنوتیپ‌های 278 و 296گیاه دارویی ریحان گراتیسیموم شناسایی شد. بیش از 98 درصد ترکیبات شناسایی شده در اسانس این دو ژنوتیپ در پنج کلاس شیمیایی شامل مونوترپنهای هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربنه و اکسیژن‌دار و فنیل پروپانوئیدها قرار داشتند. تیمول جزء غالب اسانس ژنوتیپ 278 در ماههای خرداد (48/35 درصد) و آبان (85/45 درصد) بود، ترکیب گاما ترپینن در ژنوتیپ 278 از 15/13 درصد در خرداد ماه به 80/25 درصد در آبان ماه، افزایش یافت. تیمول در اسانس ژنوتیپ 296 وجود نداشت و ترکیب دی‌هیدرواوژنول که به کلاس شیمیایی فنیل پروپانوئیدها تعلق دارد، به عنوان ترکیب اصلی اسانس ژنوتیپ 296 گیاه ریحان گراتیسیموم شناخته شد و مقدار آن در دو برداشت تغییر معنیداری نداشت. در مجموع، با توجه به اجزای اصلی اسانس دو ژنوتیپ و رشد مناسب آنها بصورت چندساله و امکان چندین برداشت در طول سال، تحقیقات بیشتر جهت کشت آنها در سطح وسیع در شرایط استان خوزستان توصیه میشود.
سید محمد باقر رضوی نیا؛ نسیبه پورقاسمیان؛ فرزاد نجفی
چکیده
آلودگی خاک به فلزات سنگین به دلیل خطرات زیست محیطی که برای سلامت انسان دارد، در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. به منظور بررسی واکنشهای زیستی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) در شرایط تنش کادمیم و سرب، این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانهای انجام شد. کادمیم ...
بیشتر
آلودگی خاک به فلزات سنگین به دلیل خطرات زیست محیطی که برای سلامت انسان دارد، در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. به منظور بررسی واکنشهای زیستی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) در شرایط تنش کادمیم و سرب، این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانهای انجام شد. کادمیم در چهار سطح (صفر، 6، 12 و 24 میلیگرم کادمیم در کیلوگرم خاک) به عنوان فاکتور اول و سرب در چهار سطح (صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم سرب در کیلوگرم خاک) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیم و سرب وزن خشک اندام هوایی و ریشه، میزان پروتئین، میزان فتوسنتز، سرعت تعرق و کارایی فلورسانس کلروفیل کاهش معنیدار یافت، با این وجود، این کاهش در حضور کادمیم بیش از سرب مشاهده شد. اثر متقابل دو عنصر نیز صفات مذکور را کاهش داد. همچنین میزان مالون دی آلدهید، درصد اسانس و پرولین با افزایش غلظت هر دو عنصر در محیط افزایش یافت. با اینحال اثر متقابل دو عنصر بر صفات مذکور نشان داد که همراهی دو عنصر با یکدیگر باعث کاهش اثر منفی هر یک از عناصر به تنهایی میشود. افزایش غلظت هریک از عناصر کادمیم و سرب به تنهایی غلظت همان عنصر را در بخش هوایی و ریشه به طور معنیداری افزایش داد و این مسئله بیانگر رابطه مستقیم بین مقدار فلز در محیط و جذب آن توسط گیاه است. غلظت کادمیم در بخش هوایی و ریشه در بالاترین سطح کادمیم (24 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) ، به ترتیب 96/1و 98/0(میکروگرم بر گرم وزن خشک) گزارش شد. غلظت سرب در بخش هوایی و ریشه در بالاترین سطح آن (450 میلیگرم برکیلوگرم خاک) به ترتیب 55/3 و 02/2 (میکروگرم بر گرم وزن خشک) گزارش شد. همچنین اثر متقابل دو عنصر نشان داد که افزایش کادمیم در محیط باعث کاهش غلظت سرب در گیاه شد و افزایش غلظت سرب در محیط باعث کاهش غلظت کادمیم در گیاه شد. هیچ یک از دو عنصر سرب و کادمیم در اسانس این گیاه مشاهده نشد. همچنین در سطوح 12 و 24 میلیگرم کادمیم در کیلوگرم خاک (سطوح بالای کادمیم)، افزایش غلظت سرب از 150 به 450 میلیگرم، فاکتور انتقال کادمیم را 97/6 و 26/11 درصد افزایش داد. از مطالعه حاضر می توان دریافت که به طور کلی، گیاه از کادمیم بیشتر از سرب آسیب دیده و اثر بازدارندگی کادمیم و سرب روی یکدیگر تقریباً در تمام صفات مشاهده شد، همچنین با توجه به عدم حضور عناصر در اسانس، شاید بتوان گیاه بادرنجبویه را به عنوان گزینه مناسبی جهت کشت در مناطق آلوده معرفی نمود.
مریم محمدیان؛ حامد کاوه
چکیده
باتوجه به حجم بالای ضایعات محصولات باغبانی و میوههای تازه‌برش خورده، این تحقیق به منظور معرفی روشی مناسب برای نگهداری سیب تازه برش‌خورده با استفاده از اسانس گیاه دارویی رازیانه، ژلآلوئهورا و اعمال میدان مغناطیسی در دو دمای مختلف انجام گرفت. در این مطالعه اثر اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare L.) به همراه ژل آلوئهورا در 3 سطح صفر، ...
بیشتر
باتوجه به حجم بالای ضایعات محصولات باغبانی و میوههای تازه‌برش خورده، این تحقیق به منظور معرفی روشی مناسب برای نگهداری سیب تازه برش‌خورده با استفاده از اسانس گیاه دارویی رازیانه، ژلآلوئهورا و اعمال میدان مغناطیسی در دو دمای مختلف انجام گرفت. در این مطالعه اثر اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare L.) به همراه ژل آلوئهورا در 3 سطح صفر، 10 و 25 میلیلیتر بر لیتر و دو میدان مغناطیسی صفر و 60 میلی تسلا در 3 تکرار و هر تکرار 6 تیمار در طی 7 روز و در 2 دمای 8 و 25 درجه سانتیگراد در ﻗﺎﻟـﺐ ﻓﺎﮐﺘﻮرﯾـﻞ ﺑـﺎ ﻃﺮح ﭘﺎﯾﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ، که درآن صفاتی از جمله کیفیت رنگ، SSC، pH، کاهش وزن فیزیولوژیک و میزان قهوهای شدن مورد بررسی قرار گرفت. تمام تیمارها به غیر از شاهد با ژل آلوئه ورا (Aloe vera) پوششدار شدند. نتایج نشان داد که وجود میدان مغناطیسی در همهی نمونههای تیمارشده با ژل آلوئهورا باعث کاهش تخریب، اکسیداسیون و حفظ شکل ظاهری برشهای سیب شد. وجود ژل آلوئهورا در همه حالات باعث کاهش هدر رفت آب و تغییر کمتر در وزن ثانویه شد. در نمونههای تیمار شده با سطوح مختلف اسانس رازیانه، رشد قارچ و باکتری در آنها دیده نشد ولی از نظر شکل ظاهری بسیار افت کیفیت و قهوهای شدن را به همراه داشت. در نمونههای موجود در دمای 8 درجه سانتیگراد و 25 درجه سانتیگراد هیچکدام رشد کپک و قارچ مشاهده نشد. از نظر ظاهری سیبهای تیمار شده با اسانس 25 میلیلیتر در لیتر، اکسیده و بازارپسندی خود را از دست دادند. استفاده از تیمار آلوئهورا به تنهایی و بدون اسانس به همراه میدان مغناطیسی 60 میلی‌تسلا بهترین تیمار مشخص شد. به طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق، اعمال اسانس رازیانه که خواص آنتیاکسیدانی دارد با غلظت کمتر برای جلوگیری از رشد قارچ و باکتری مفید بوده اما از نظر حفظ شکل ظاهری و کاهش تخریبی بافت و اکسید شدن مناسب نیست و باعث اکسید شدن سریعتر آن میشود. ژلآلوئهورا در همه تیمارها باعث حفظ آب میوه و مانع کاهش وزن شد. با این وجود استفاده از ژل آلوئهورا و میدان مغناطیسی برای حفظ شکل ظاهری میوه سیب بسیار مفید است و قابلیت استفاده در این صنعت را دارا میباشد.
مهتاب صالحی؛ رمضان کلوندی
چکیده
پولک (Stachys inflata Benth.) گیاه دارویی متعلق به تیره نعناعیان، در طب سنتی و بومی کاربرد گسترده‌ای دارد. این پژوهش، بهمنظور بررسی میزان تغییرات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی هفت جمعیت گیاه پولک در مناطق مختلف استان همدان به اجرا درآمد. جمعیتها از مناطق قاضی‌خان، آورزمان، اکباتان، اسدآباد، ازناوله، کوهانی و گاماسیاب جمعآوری گردید. صفات ...
بیشتر
پولک (Stachys inflata Benth.) گیاه دارویی متعلق به تیره نعناعیان، در طب سنتی و بومی کاربرد گسترده‌ای دارد. این پژوهش، بهمنظور بررسی میزان تغییرات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی هفت جمعیت گیاه پولک در مناطق مختلف استان همدان به اجرا درآمد. جمعیتها از مناطق قاضی‌خان، آورزمان، اکباتان، اسدآباد، ازناوله، کوهانی و گاماسیاب جمعآوری گردید. صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، طول و عرض براکته و گلچه، طول گلآذین و طول میانگره، وزن تر و خشک شاخه گلدار، وزن تر و خشک برگ و گل و قطر ساقه و تعدادی از صفات فیتوشیمیایی شامل درصد اسانس و محتوای فنل و فلاونوئید مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان اسانس مربوط به جمعیتهای آورزمان، ازناوله و کوهانی (2/0 درصد حجمی ـوزنی) و کمترین میزان اسانس مربوط به جمعیت اسدآباد (11/0 درصد حجمی ـ وزنی) بود. اگرچه 22 ترکیب در اسانس شناسایی شد، اما تنوع زیادی در اجزای تشکیلدهنده اسانس در جمعیتهای مورد مطالعه وجود داشت. جمعیت منطقه آورزمان، بیشترین میزان فنل کل (9/141 میلیگرم گالیک اسید در گرم عصاره) و فلاونوئید (4/109 میلیگرم روتین در گرم عصاره) را داشت. براساس نتایج تجزیه کلاستر، هفت جمعیت مورد مطالعه در دو گروه جداگانه قرار گرفتند. در این مطالعه، بیشترین اسانس از جمعیتهایی به دست آمد که از مناطقِ دارای کمترین ارتفاع از سطح دریا (آورزمان، کوهانی و ازناوله) جمعآوری شده بودند. خاک این مناطق دارای فسفر بیشتری بود، بنابراین براساس نتایج حاصله، عوامل محیطی نیز همانند عوامل ژنتیکی در ایجاد تنوع در خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه مؤثر بودهاند.
فرج مویدی؛ سجاد کردی؛ علی اشرف مهرابی؛ سهیلا دست برهان
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد، محتوای نیترات، عملکرد اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجرا گردید. فاکتور اول آزمایش شامل ارقام مختلف ریحان (O. basilicum var. Italian Large Leaf،O. basilicum var. Mobarakeh ،O. basilicum ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد، محتوای نیترات، عملکرد اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجرا گردید. فاکتور اول آزمایش شامل ارقام مختلف ریحان (O. basilicum var. Italian Large Leaf،O. basilicum var. Mobarakeh ،O. basilicum var. Sweet Thai و O. basilicum var. Cinnamon)، فاکتور دوم کاربرد کود شیمیایی نیتروژن (اوره) در سه سطح شاهد (عدم کاربرد کود نیتروژن)، 100 کیلوگرم در هکتار و 200 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی اوره و فاکتور سوم برداشت گیاه ریحان در 3 سطح شامل برداشت اول، برداشت دوم و برداشت سوم بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که در رقمItalian Large Leaf با کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار اوره در برداشت دوم بیشترین میزان عملکرد خشک و نیترات حاصل شد. کمترین تعداد شاخه جانبی، درصد برگ، کلروفیل b و عملکرد اسانس متعلق به رقمMobarakeh بود. بیشترین و کمترین عملکرد اسانس به ترتیب به تیمارهای 100 کیلوگرم در هکتار اوره و شاهد مربوط بود. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم Italian Large Leaf به همراه کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار اوره برای دستیابی به رشد و عملکرد کمی و کیفی قابل قبول ریحان تحت شرایط آب و هوایی خرم آباد توصیه میگردد.
مریم حیدرزاده؛ غلامرضا زارعی؛ ابوالفضل مروتی
چکیده
به‌لیمو (Lippia citriodora H. B. & k.) از گیاهان دارویی ارزشمندی است که اسانس آن در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. این آزمایش به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود اوره و انواع کودهای آهن بر عملکرد کمی و کیفی به‌لیمو در سال 1396 در باغ فتح آباد کرمان اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام ...
بیشتر
به‌لیمو (Lippia citriodora H. B. & k.) از گیاهان دارویی ارزشمندی است که اسانس آن در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. این آزمایش به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود اوره و انواع کودهای آهن بر عملکرد کمی و کیفی به‌لیمو در سال 1396 در باغ فتح آباد کرمان اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل کود اوره در چهار سطح صفر (شاهد)، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار و منابع مختلف کود آهن شامل عدم استفاده (شاهد)، سولفات آهن 17 درصد به میزان 10 کیلوگرم در هکتار، نانو کلات آهن 9 درصد به میزان 5 کیلوگرم در هکتار و کلات آهن اورتو 8/4 درصد به میزان 10 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شدند. صفات مورد اندازهگیری شامل ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک برگ در بوته، تعداد شاخه، میزان کلروفیل و کمیت و کیفیت اسانس بودند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف اوره و منابع مختلف آهن بر کلیه صفات اثر معنیدار داشت. تیمار 150 کیلوگرم اوره در هکتار بیشترین تأثیر را بر صفات اندازهگیری شده نسبت به شاهد داشت. در مجموع استفاده توام 150 کیلوگرم در هکتار اوره به همراه کلات اورتو آهن بالاترین عملکرد کمی و کیفی، محتوای کلروفیل (35 میلیگرم بر میلیلیتر) و درصد اسانس (3/1 درصد) را ایجاد نمود. همبستگی مثبت و معنیداری بین محتوای کلروفیل برگ‌ها با صفات رویشی و اسانس ملاحظه شد. در ارزیابی کیفی اسانس، 20 ترکیب شیمیایی شناسایی شد که دو ترکیب ژرانیال و نرال اجزای غالب بودند که کمترین میزان این ترکیبات در شاهد (8/33 درصد) و بالاترین میزان این ترکیبات در تیمار 150 کیلوگرم کود اوره همراه با کلات آهن اورتو (9/44 درصد) مشاهده گردید.
سمانه محمدی؛ مجید عزیزی؛ جمیل واعظی
چکیده
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران و جهان است که به دلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی متنوعی میباشد. هدف از انجام این آزمایش بررسی خصوصیات میکروسکوپی و مورفولوژیکی آویشن باغی (Thymus vulgaris) در مقایسه با دو توده آویشن خراسانی (Thymus transcaspicus) در شرایط کشت شده آب و هوایی مشهد میباشد. بدین منظور آزمایشی به صورت طرح ...
بیشتر
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران و جهان است که به دلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی متنوعی میباشد. هدف از انجام این آزمایش بررسی خصوصیات میکروسکوپی و مورفولوژیکی آویشن باغی (Thymus vulgaris) در مقایسه با دو توده آویشن خراسانی (Thymus transcaspicus) در شرایط کشت شده آب و هوایی مشهد میباشد. بدین منظور آزمایشی به صورت طرح بلوک کاملً تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرار و در هر تکرار 9 بوته انجام شد. تیمارها شامل آویشن باغی و دو توده آویشن خراسانی (A و B) بود. نتایج نشان داد که تنوع در خور توجهی از نظر صفات مهم اصلاحی گیاهان دارویی بین تیمارها وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از لحاظ خصوصیات مورفولوژیکی بزرگترین طول و عرض برگ، تعداد گل و طول گل، فاصله میانگره و طول گلآذین در توده Aآویشن خراسانی مشاهده شد و بیشترین عملکرد تر و خشک، ارتفاع گیاه، بزرگترین قطر تاج پوشش و درصد اسانس مربوط به بوتههای آویشن باغی بود. نتایج آنالیز GC-MS نشان داد که اسانس آویشن باغی دارای 31 ترکیب و اسانس آویشنهای خراسانی دارای 27 ترکیب بودند. با توجه به تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی در آویشنهای مورد مطالعه دو نوع کرک غدهای و پوششی تشخیص داده شد که کرک غدهای از نوع سپری بدون پایه بود. در آویشن باغی میانگین اندازه کرکهای سپری و کرکهای پوششی به ترتیب 11/73 و 33/57 میکرومتر بود که در مقایسه با آویشنهای خراسانی، تراکم کرکهای پوششی و سپری بیشتر بود. در مجموع نتایج بدست آمده حکایت از وجود پتانسیل ژنتیکی مناسبی از لحاظ کلیه صفات در آویشنهای خراسانی و باغی داشت که میتوان با انتقال صفات از آویشن باغی در برنامههای اصلاحی به عنوان پایه به آویشن خراسانی حداکثر استفاده را به عمل آورد و میتوان از این گونه بومی ایران به عنوان جایگزین مناسبی برای گونه اروپایی آویشن باغی جهت مقاصد مختلف، بالاخص کاربردهای دارویی استفاده کرد.
