علوم باغبانی

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)

زینب صفایی؛ مجید عزیزی؛ غلامحسین داوری نژاد؛ حسین آرویی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 251-261

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.57369.0

چکیده

خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که به‌عنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. به‌منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل ... بیشتر خشکی از جمله تنشهای فیزیکی است که به‌عنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده است. به‌منظور ارزیابی اثر فواصل آبیاری و ترکیبات ضدتعرق بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه، تحقیقی در سال زراعی 1392- 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب آزمایش کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در کرت‌های اصلی فواصل آبیاری (8 و 16 روز) و در کرت‌های فرعی ترکیبات ضدتعرق کیتوزان (1، 5/0، 25/0 و صفر درصد)، موسیلاژ اسفرزه (5/1، 1، 5/0 و صفر درصد) و صمغ عربی (75/0، 5/0، 25/0‌ و صفر درصد) با سه تکرار قرار گرفتند. صفات اندازهگیری شده عبارت بودند از: عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و میزان روغن. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمار‌های مختلف آبیاری و ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر تمامی صفات مورد مطالعه به‌جز وزن هزار دانه داشتند. افزایش فواصل آبیاری عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن سیاهدانه را کاهش داد. ترکیبات ضدتعرق تأثیر معنیداری بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن داشتند. در بین تیمارهای مورد مطالعه، بیشترین عملکرد دانه (760 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (05/27 درصد) و کمترین آن‌ها (419 کیلوگرم در هکتار و 57/23 درصد) به‌ترتیب در تیمارهای ترکیب ضدتعرق کیتوزان 1 درصد با فاصله آبیاری هشت روز و تیمار صمغ عربی 25/0 درصد با فاصله آبیاری 16 روز حاصل شد.

مقالات پژوهشی گیاهان زینتی و فضای سبز

اثر بسترهای مختلف بر ویژگی‌های خاک و صفات فیزیولوژیکی گیاهان ختمی (Aleca rosea L.) تحت تنش خشکی

تکتم اورعی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ سید حسین نعمتی؛ عطیه اورعی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 263-279

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.71383.1073

چکیده

کاربرد مواد آلی به‌عنوان یک استراتژی مناسب به‌منظور کاهش تخریب خاک در آب‌وهوای خشک و نیمه‌ خشک ارائه شده است. به‌منظور بررسی اثر آبیاری و بسترهای کشت بر رشد دو اکوتیپ ختمی زینتی، آزمایشی در شرایط مزرعه تعریف شد. تیمارهای آزمایش شامل دو اکوتیپ (̓مشهد̒ و ̓تهران̒)، سه سطح رطوبتی (80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و چهار بستر کشت (خاک، خاک + کود ... بیشتر کاربرد مواد آلی به‌عنوان یک استراتژی مناسب به‌منظور کاهش تخریب خاک در آب‌وهوای خشک و نیمه‌ خشک ارائه شده است. به‌منظور بررسی اثر آبیاری و بسترهای کشت بر رشد دو اکوتیپ ختمی زینتی، آزمایشی در شرایط مزرعه تعریف شد. تیمارهای آزمایش شامل دو اکوتیپ (̓مشهد̒ و ̓تهران̒)، سه سطح رطوبتی (80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و چهار بستر کشت (خاک، خاک + کود حیوانی، خاک + شلتوک برنج، خاک + کاه و کلش گندم) بودند. عناصر ماکرو (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، هدایت الکتریکی، pH خاک و صفات فیزیولوژیکی گیاه (نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب، پرولین، کربوهیدرات) و وزن خشک اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات سه‌گانه اکوتیپ× تنش خشکی × بسترهای کشت بر تغییرات میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک مزرعه در پایان آزمایش معنی‌دار نشد، امّا بیشترین تغییرات این عناصر در بستر خاک + کود حیوانی مشاهده شد و همچنین، این تغییرات در خاک حاوی اکوتیپ مشهد بیشتر بود. میزان شوری بستر خاک + کود حیوانی در هر دو اکوتیپ نسبت به بستر خاک، 78 درصد افزایش یافت. از طرفی، تغییرات اسیدیته خاک در سطح آبیاری 40 درصد نسبت به شاهد کمتر بود و این تغییرات در بستر خاکی 60 درصد کاهش یافت. تمامی پارامترهای فیزیولوژیکی و رشدی گیاهان ختمی تحت تیمارهای آزمایش قرار گرفت و بیشترین میزان شاخص کلروفیل (68)، محتوای نسبی آب (72 درصد) و وزن خشک (95 گرم) در اکوتیپ مشهد تحت تیمار 80 درصد ظرفیت زراعی در بستر خاک + کود حیوانی و بیشترین کربوهیدرات (82 میلی‌گرم در گرم وزن خشک) در اکوتیپ مشهد تحت تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی در بستر خاک + کود حیوانی به ثبت رسید. بدین منظور، کاربرد کود حیوانی همراه با خاک با فراهم نمودن عناصر ماکرو اثرات منفی تنش خشکی را کاهش می‌دهد.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

اثر نانو کلات آهن و سایکوسل بر شاخص‌های رشدی بنت قنسول

بهزاد کاویانی؛ ناصر نگهدار

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 281-301

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.72172.1086

چکیده

استفاده مناسب از مواد مغذی و تنظیمکنندههای رشد گیاهی، نقش مهمی در افزایش کمیت و کیفیت گیاهان زراعی و باغی دارد. کودهای نانو می‌توانند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی مرسوم باشند. کاهش رشد در برخی گیاهان زینتی توسط کاهندههای رشد مانند سایکوسل کیفیت کلی آن‌ها را افزایش میدهد. در این پژوهش، به‌منظور ارزیابی اثر مقادیر ... بیشتر استفاده مناسب از مواد مغذی و تنظیمکنندههای رشد گیاهی، نقش مهمی در افزایش کمیت و کیفیت گیاهان زراعی و باغی دارد. کودهای نانو می‌توانند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی مرسوم باشند. کاهش رشد در برخی گیاهان زینتی توسط کاهندههای رشد مانند سایکوسل کیفیت کلی آن‌ها را افزایش میدهد. در این پژوهش، به‌منظور ارزیابی اثر مقادیر مختلف نانو کلات آهن و سایکوسل بر شاخصهای رشدی گیاه زینتی بنت قنسول (Euphorbia pulcherrima Willd.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل نانو کلات آهن در پنج غلظت (صفر، 9/0، 8/1، 6/3 و 5/4 گرم در لیتر) و سایکوسل نیز در پنج غلظت (صفر، 500، 1000، 1500 و 3000 میلی‌گرم در لیتر) بودند. در پژوهش حاضر، صفات ارتفاع ساقه، طول میانگره، تعداد گره، طول، تعداد و حجم ریشه، تعداد برگ، سطح برگ، میزان کلروفیل کل، میزان آهن برگ و تعداد و طول عمر براکتههای رنگی اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که کمترین ارتفاع ساقه و بیشترین تعداد برگ، سطح برگ، طول ریشه، حجم ریشه، تعداد و ماندگاری براکتههای رنگی، در تیمار 8/1 گرم در لیتر نانو کلات آهن بدون یا با غلظت 1000 میلیگرم در لیتر سایکوسل به‌دست آمد. کمترین حجم ریشه و کمترین مقدار کلروفیل کل، در تیمار حاوی 5/4 گرم در لیتر نانو کلات آهن همراه با 3000 میلیگرم در لیتر سایکوسل (بالاترین غلظت نانو کلات آهن و سایکوسل استفاده‌‌شده) مشاهده شد. رشد ریشه در غلظت 3000 میلیگرم در لیتر سایکوسل کاهش یافت. در مجموع، مناسبترین تیمار به‌ویژه برای کاهش ارتفاع ساقه و افزایش برخی صفات رویشی (مانند تعداد برگ) و گل‌دهی (مانند ماندگاری براکته)، تیمار 8/1 گرم در لیتر نانو کلات آهن همراه با 1000 میلیگرم در لیتر سایکوسل بود.

مقالات پژوهشی میوه کاری

تأثیر باکتری‌های حل‌کننده فسفات در تأمین فسفر از سنگ فسفات و بهبود رشد دانهال‌های پسته (Pistacia vera L.) در سطوح مختلف شوری آب آبیاری

فرهاد آذرمی آتاجان؛ محمد حسن سیاری زهان؛ عبدالله میرزایی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 303-319

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.78915.1194

چکیده

استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات (PSB) متحمل به شوری از روش‌های مؤثر در افزایش کارایی سنگ فسفات، تأمین فسفر مورد نیاز گیاه و بهبود رشد آن در محیط‎های شور می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش PSB در تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌های پسته در شرایط شور، آزمایشی ‌به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام ... بیشتر استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات (PSB) متحمل به شوری از روش‌های مؤثر در افزایش کارایی سنگ فسفات، تأمین فسفر مورد نیاز گیاه و بهبود رشد آن در محیط‎های شور می‌باشد. به‌منظور بررسی نقش PSB در تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌های پسته در شرایط شور، آزمایشی ‌به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل PSB در سه سطح [شاهد (PSB0)، باکتری Pseudomonas sp. 1 (PSB1) و باکتری Pseudomonas sp. 2 (PSB2)]، سنگ فسفات در دو سطح (صفر و 30 میلی‎گرم فسفر از منبع سنگ فسفات) و شوری آب آبیاری در سه سطح (صفر، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد که شوری آب موجب کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، کلروفیل، کاروتنوئیدها، مقدار نسبی آب و شاخص پایداری غشای برگ و غلظت فسفر اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته گردید. در مقابل، پرولین، قندهای محلول و سدیم با افزایش شوری آب در برگ دانهال‌ها انباشته شد. با توجه به نتایج، اگرچه کاربرد سنگ فسفات به‌تنهایی تأثیر چندانی بر شاخص‌های مورد مطالعه نشان نداد، امّا کاربرد ‌هم‌زمان آن با باکتری‌ها بیشترین نقش را در بهبود رشد دانهال‌های پسته ‌به‌ویژه در شرایط شور داشت. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (1/89 گرم بر دانهال) و ریشه (1/59 گرم بر دانهال)، کلروفیل b (1/30 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، کاروتنوئیدها (1/35 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، قندهای محلول (59/1 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، پرولین (36/7 میلی‎گرم بر گرم وزن تر)، مقدار نسبی آب برگ (91/0 درصد)، شاخص پایداری غشا (84/0 درصد)، غلظت فسفر اندام هوایی (0/39 درصد) و غلظت فسفر ریشه (0/35 درصد) از کاربرد ‌هم‌زمان سنگ فسفات و باکتری‌ها (‌به‌ویژه سویه PSB2) در شرایط غیرشور ‌به‌دست آمد. از طرفی، تلقیح با PSB (هم ‌به‌صورت مجزا و هم همراه با سنگ فسفات) موجب کاهش تجمع سدیم در اندام هوایی و ریشه دانهال‌های پسته شد. ازاین‌رو، استفاده از باکتری‎های حل‌کننده فسفات با کارایی بالا و خصوصیات محرک رشدی مناسب، می‎تواند علاوه‎بر افزایش کارایی سنگ فسفات و تأمین فسفر مورد نیاز دانهال‌ها موجب بهبود رشد و افزایش مقاومت آن‌ها به تنش شوری گردد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

ارزیابی کاربرد خاکی اسید هیومیک و تنش کم‌آبیاری بر رشد، خواص کیفی میوه و کارآیی مصرف آب عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.)

سید امیر حسین موسوی؛ فاطمه نکونام؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی؛ جعفر نیکبخت

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 321-337

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.80428.1226

چکیده

به‌منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد، خواص کیفی میوه و کارآیی مصرف آب عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.) تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۴۰۰ اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و سه سطح اسید هیومیک (صفر، 5/1 و 3 کیلوگرم در هکتار) ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد، خواص کیفی میوه و کارآیی مصرف آب عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.) تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۴۰۰ اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و سه سطح اسید هیومیک (صفر، 5/1 و 3 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تنش کمآبیاری بهطور معنیداری رشد و عملکرد میوه را کاهش داد، به‌طوری‌که تیمار کمآبیاری 60 درصد باعث کاهش 6/18 درصد ارتفاع بوته و 2/22 درصد عملکرد میوه در مقایسه با آبیاری 100 درصد شد. کاربرد خاکی اسید هیومیک، ارتفاع بوته، عملکرد میوه در بوته، کارایی مصرف آب و کلروفیل کل و خواص کیفی میوه از جمله اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول و ویتامین ث میوه را تحت شرایط آبیاری نرمال و کم آبیاری افزایش داد. بیشترین ارتفاع بوته (۳۳/۲۰۰ سانتی‌متر)، کلروفیل کل (۴۲/۲ میلیگرم بر گرم وزن تر)، اسیدیته قابل تیتراسیون (۸۱/۱ درصد) و ویتامین ث (۵۲/۱۹ میلیگرم بر گرم وزن تر) با کاربرد خاکی ۳ کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک تحت شرایط کمآبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه بهدست آمد. حداکثر مواد جامد محلول میوه (۶۳/۱۲ درجه بریکس) و کارایی مصرف آب (23/۱ کیلوگرم بر متر مکعب) در گیاهان تیمار شده با اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری ۶۰ درصد مشاهده شد. در مقایسه با گیاهان شاهد تحت آبیاری 100 درصد، کاربرد اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار تحت آبیاری 100 و 80 درصد، به‌ترتیب باعث افزایش 25 و 4 درصد مقدار عملکرد میوه شد و در شرایط کمآبیاری 60 درصد نیاز آبی با کاهش 11 درصد عملکرد میوه، در مصرف آب 40 درصد صرفهجویی شد. با توجه به نتایج، کاربرد اسید هیومیک 3 کیلوگرم در هکتار جهت بهبود کارایی مصرف آب، عملکرد و کیفیت میوه عروسک پشت پرده گونه پروویانا تحت شرایط آبیاری نرمال و کمآبیاری پیشنهاد میشود.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی عصاره‌های اتانولی و اتیل استاتی سه اکوتیپ گیاه دارویی درمنه کوهی (Artemisia aucheri)

سپیده هوشمند؛ سعیده علیزاده سالطه؛ صاحبعلی بلندنظر؛ الیاس آریاکیا

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 339-352

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.80951.1233

چکیده

از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونه‌های جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) می‌باشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتی‌اکسیدانی به‌میزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمع‌آوری ‌شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آب‌وهوا، ارتفاع و نور دارد. در ... بیشتر از جمله گیاهان با ارزش ایران، گونه‌های جنس Artemisia متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) می‌باشند که پراکندگی نسبتاً وسیعی در نقاط مختلفی از ایران دارند. با توجه به اینکه پتانسیل آنتی‌اکسیدانی به‌میزان قابل توجهی با ماهیت حلال، روش استخراج گیاه جمع‌آوری ‌شده از هر منطقه و نیز بستگی به پارامترهای زیادی از جمله آب‌وهوا، ارتفاع و نور دارد. در این مطالعه، گیاه دارویی درمنه کوهی با نام علمی Artemisia aucheri از سه ناحیه مختلف ایران (سمنان، مازندران و اصفهان) در سال 1400 جمع‌آوری و پتانسیل آنتی‌اکسیدانی این اکوتیپ‌ها ارزیابی شد. در این تحقیق، خواص دارویی از جمله محتوای آنتی‌اکسیدانی (با دو روش DPPH و FRAP)، مقدار فنل کل و فلاونوئید در عصاره‌های قطبی (اتانول) و غیرقطبی (اتیل استات) و درصد و تنوع ترکیبات اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدان (95/15 درصد) می‌باشد. حلال غیرقطبی اتیل استات فعالیت احیاکنندگی بالاتری را نشان داده که این مورد بیانگر این است که نوع حلال مورد استفاده در عصاره‌گیری بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی بسیار مؤثر می‌باشد. اکوتیپ اصفهان دارای بیشترین محتوای فنلی در عصاره قطبی (62/62 میلی‌گرم معادل اسید گالیک بر گرم وزن خشک) و اکوتیپ مازندران بیشترین محتوای فلاونوئیدی را در عصاره غیرقطبی (8/52 میلی‌گرم معادل کورستین بر گرم وزن خشک) نشان داد. اکوتیپ سمنان دارای بیشترین ترکیبات مونوترپن اکسیژن‌دار، بیشترین ترکیب در اسانس را در بین دیگر اکوتیپ‌ها دارا بود. این نتایج بیانگر این مورد هستند که گونه A. aucheri دارای منابع غنی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بوده و می‌توانند در صنایع غذایی و دارویی کاربرد فراوان داشته باشند. تنوع محتویات فنلی، ترکیبات اسانس و آنتی‌اکسیدانی مشاهده شده در سه اکوتیپ مورد مطالعه می‌تواند به‌علت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیه‌ای باشد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی تأثیر نانو لوله‌های کربن و کینتین بر رشد و باززایی مریم گلی (Salvia nemorosa) تحت شرایط درون شیشه‌ای

یونس پوربیرامی هیر؛ اسماعیل چمنی؛ مهسا احدزاده؛ شبنم شاکر؛ رقیه نبی پور سنجبد

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 353-366

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.84810.1293

چکیده

گونه Salvia nemorosa گیاهی دارویی، علفی و چند ساله از خانواده نعناعیان است. نانو لولههای کربن نوعی دگرشکلی6 از اتمهای کربن هستند که به‌دلیل خاصیت آب‌دوستی موجب افزایش جذب آب و رشد قسمتهای مختلف گیاهان میشوند. سایتوکنینها نیز معمولاً در تقسیمات سلولی شرکت میکنند و با حذف غالبیت انتهایی باعث پرآوری شاخهها میشوند. با ... بیشتر گونه Salvia nemorosa گیاهی دارویی، علفی و چند ساله از خانواده نعناعیان است. نانو لولههای کربن نوعی دگرشکلی6 از اتمهای کربن هستند که به‌دلیل خاصیت آب‌دوستی موجب افزایش جذب آب و رشد قسمتهای مختلف گیاهان میشوند. سایتوکنینها نیز معمولاً در تقسیمات سلولی شرکت میکنند و با حذف غالبیت انتهایی باعث پرآوری شاخهها میشوند. با توجه به اهمیتهای ذکر شده، این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر نانو لولههای کربن، کینتین و همچنین، اثرات متقابل آن‌ها بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مریم گلی تحت شرایط درون شیشهای انجام شد. بعد از کشت بذر در محیط کشت MS، گیاهان حاصل با حذف برگها به‌صورت تک گره برش داده شده و به محیط تیمار اصلی نانو لولههای کربن (صفر، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ میلی‌گرم بر لیتر) و کینتین (صفر، دو و چهار میلی‌گرم بر لیتر) منتقل شدند. پس از گذشت ۴۰ روز برخی شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل نانو لولههای کربن × کینتین بر شاخصهای وزن تر، تعداد شاخه، تعداد برگ، تعداد ریشه، سطح برگ، طول ریشه، ارتفاع گیاهچه، درصد زندهمانی، درصد جوانهزنی، محتوای رنگیزههای فتوسنتزی معنیدار نبود. در مقابل، اثر متقابل دو تیمار بر محتوای فلاونوئید و فنل کل اختلاف معنیدار را نشان داد. بیشترین محتوای فنل در ترکیب تیماری 80 میلی‌گرم بر لیتر نانو لوله کربن و چهار میلی‌گرم بر لیتر کینتین به‌دست آمد. از طرف دیگر، افزایش غلظت نانو لولههای کربن تا 80 میلی‌گرم بر لیتر، میانگین تولید شاخساره، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، تعداد ریشه، طول ریشه، محتوای کلروفیل a، b، کارتنوئید، محتوای فنل و فلاونوئید را به‌طور معنیداری افزایش داد. همچنین با افزایش غلظت کینتین (چهار میلی‌گرم بر لیتر)، تعداد شاخه، محتوای کلروفیل a و b به‌طور معنیداری افزایش یافت. براساس نتایج حاصل از این پژوهش میتوان از نانو لولههای کربن (80 میلی‌گرم بر لیتر) به‌منظور پرآوری و افزایش متابولیتهای گیاه مریم گلی استفاده نمود.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی واکنش‌های رشدی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش (Origanum majorana) به فلزات سنگین کادمیم و سرب

محمد باقر رضوی نیا؛ نسیبه پورقاسمیان؛ فرزاد نجفی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 367-380

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.84918.1296

چکیده

آلودگی به فلزات سنگین یکی از معضلات اصلی زیست‌محیطی و کشاورزی در دهههای اخیر است. مطالعه حاضر به بررسی پاسخهای رشدی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش بستانی (Origanom marjoram) در برابر تنش عناصر سنگین کادمیوم و سرب پرداخته است. این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه شهید باهنر مرکز آموزش ... بیشتر آلودگی به فلزات سنگین یکی از معضلات اصلی زیست‌محیطی و کشاورزی در دهههای اخیر است. مطالعه حاضر به بررسی پاسخهای رشدی و بیوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش بستانی (Origanom marjoram) در برابر تنش عناصر سنگین کادمیوم و سرب پرداخته است. این مطالعه در طرح فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه شهید باهنر مرکز آموزش عالی کشاورزی بردسیر در سال 1400 انجام شد. فاکتور اول شامل کادمیوم در چهار سطح (صفر، 6، 12 و 24 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم شامل سرب در چهار سطح ( صفر، 150، 300 و 450 میلی گرم در کیلوگرم خاک) در نظر گرفته شد. وزن خشک اندام هوایی و ریشه، غلظت سرب و کادمیوم در اندام هوایی و ریشه، پراکسیداسیون لیپیدها (MDA)، فلاونوئید، آنتوسیانین، فنول کل، پرولین، پروتئین، آنتی‌اکسیدانتهای آنزیمی شامل، گایاکول پراکسیداز (GPX)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و کاتالاز (CAT) اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کلیه صفات مذکور تحت تأثیر اثرات ساده سرب و کادمیوم قرار گرفتند. اثر متقابل کادمیوم × سرب روی پرولین، پروتئین، GPX، پلی فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین معنی‌دار نبود. وزن خشک اندام هوایی و ریشه در حضور کادمیوم و سرب کاهش و غلظت عناصر سرب و کادمیوم، افزایش پیدا کرده است، بااین‌حال، این آسیب در حضور کادمیوم بیشتر از سرب بود. حضور کادمیوم در محیط حاوی سرب اثر بازدارندگی در جذب سرب توسط گیاه داشت و بالعکس. بیشترین میزان MDA در ترکیب غلظت سرب 450 و کادمیوم 24 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش شد. بررسی فعالیت سه آنزیم نشان داد که حداکثر فعالیت آنزیم کاتالاز در ترکیب کادمیوم 6 و سرب 450 میلی گرم بر کیلوگرم به‌میزان 0/066 و کمترین آن در شاهد 27/0 واحد جذب بر گرم وزن تر بود. همچنین، بیشترین فعالیت APX در ترکیب غلظت 24 کادمیوم و صفر سرب 3/21 و کمترین آن در شاهد 0/97 واحد جذب بر گرم وزن تر گیاه گزارش شد. استفاده از کادمیوم و سرب در بالاترین سطح مصرفی نسبت به شاهد، به‌ترتیب سبب افزایش فعالیت GPX به‌میزان 204 و 40 درصد گردید. در بررسی فنول کل، فلاونوئید و آنتوسیانین و پروتئین، با افزایش غلظت کادمیوم از صفر به 24 میلی گرم بر کیلوگرم، به‌ترتیب 52، 42، 208 و 81 درصد و برای پروتئین 39 درصد کاهش نشان داد. این صفات با افزایش سرب از صفر به 450، به‌ترتیب، 14، 14، 58 و 40 درصد افزایش و برای پروتئین 24 درصد کاهش نشان داد. با توجه به نتایج موجود به نظر می‌رسد که با افزایش عناصر سنگین متابولیت‌های ثانویه افزایش یافته و به دنبال آن مقاومت به فلز سنگین نیز افزایش مییابد.

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

تأثیر محلول‌پاشی ‌قبل از برداشت اسید فرولیک و نانوکیتوسان برخصوصیات کیفی و فیتوشیمیایی میوه سیب رقم ̓رد دلیشز̒ (Malus domestica cv. Red Delicious)

سجاد مصطفایی؛ محمدرضا اصغری

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 381-392

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.84985.1300

چکیده

سیب (Malus domestica) یکی از میوه‌های تجاری مهم می‌باشد که به‌دلیل الگوی تنفسی فرازگرا در پس ‌از‌ برداشت فساد‌پذیری بالایی دارد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های محققان کشاورزی افزایش کمیت و کیفیت مواد غذایی است و به‌دلیل اثرات نامطلوب مواد شیمیایی بر سلامت انسان و ایمنی محیط زیست، تولید محصولات ارگانیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل در ... بیشتر سیب (Malus domestica) یکی از میوه‌های تجاری مهم می‌باشد که به‌دلیل الگوی تنفسی فرازگرا در پس ‌از‌ برداشت فساد‌پذیری بالایی دارد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های محققان کشاورزی افزایش کمیت و کیفیت مواد غذایی است و به‌دلیل اثرات نامطلوب مواد شیمیایی بر سلامت انسان و ایمنی محیط زیست، تولید محصولات ارگانیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل در سیستم‌های تولید مواد‌غذایی مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از تیمار‌های نانو‌کیتوسان و اسید‌ فرولیک به‌عنوان ترکیبات سالم و طبیعی در فرایند تولید محصولات باغی می‌تواند تأثیرات بسیار مطلوبی در فرایند تولید داشته باشد. در این آزمایش که در سال 1398 در باغ سیب ̓رد‌ دلیشز̒ در منطقه زرآباد شهرستان خوی واقع در شمال غرب استان آذربایجان غربی به‌منظور بهبود کیفیت میوها در زمان ‌برداشت انجام گرفت، درختان سیب در سه مرحله با محلول نانوکیتوسان در سه غلظت (صفر، 5 و 10 میلی‌لیتر) و اسید‌ فرولیک در سه غلظت (صفر، 0/1 و 1 میلی‌مولار) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت و خصوصیات کیفی و بیوشیمیایی میوه‌ها در زمان ‌برداشت بررسی شدند. نتایج نشان داد که تیمار با نانوکیتوسان و اسید فرولیک تأثیر معنیداری بر صفات اندازهگیری شده داشت، بیشترین میزان سفتی بافت میوه در زمان ‌برداشت در تیمار نانوکیتوسان 10 میلی‌لیتر و اسید فرولیک 1 میلی‌مولار،کمترین میزان اسیدیته قابل تیتراسیون در شاهد، بیشترین میزان ویتامین ث و آنزیم PAL در تیمار نانوکیتوسان 10 میلی‌لیتر و اسید فرولیک 1 میلی‌مولار و بیشترین میزان pH و کمترین میزان مواد جامد محلول در شاهد مشاهده گردید.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

بررسی تأثیر سطوح مختلف کود مرغی و سولفات پتاسیم بر صفات کیفی و پارامترهای بیوشیمیایی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum- graceum L.)

محمد حسین امینی فرد؛ سجاد ندافان؛ حسن بیات؛ مهدی جهانی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 393-406

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85718.1307

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کود مرغی و سولفات پتاسیم بر میزان صفات بیوشیمیایی و عملکرد گیاه شنبلیه، پژوهشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1401-1400 انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود پلیت مرغی در سه سطح (صفر، 1000 و 2000 کیلوگرم در هکتار) به‌صورت کاربرد خاکی و سولفات پتاسیم (سولوپتاس) در چهار سطح (صفر، 1/5، 3 و 5 در ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کود مرغی و سولفات پتاسیم بر میزان صفات بیوشیمیایی و عملکرد گیاه شنبلیه، پژوهشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1401-1400 انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود پلیت مرغی در سه سطح (صفر، 1000 و 2000 کیلوگرم در هکتار) به‌صورت کاربرد خاکی و سولفات پتاسیم (سولوپتاس) در چهار سطح (صفر، 1/5، 3 و 5 در هزار) به‌صورت محلول پاشی بودند. نتایج نشان داد که کود مرغی در همه صفات به‌جز میزان قند محلول و فعالیت آنتی‌اکسیدانی، سبب افزایش معنی‌دار صفات بیوشیمیایی و عملکرد دانه شنبلیله شد، به‌طوری‌که تیمار 2000 کیلوگرم در هکتار کود مرغی، بالاترین میزان فنل (10/793 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک)، میزان فلاونوئید (4/475 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک)، کلروفیل a (2/591 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و کلروفیل b (055/3 میلی‌‌گرم بر گرم وزن تر) و عملکرد دانه (1185/8 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. در تأثیر سولفات پتاسیم (سولوپتاس) بر صفات بیوشیمیایی شنبلیله مشاهده شد که همه صفات به‌جز میزان فنل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی، همگی در سطح سه در هزار، دارای بالاترین میزان بودند که با سطح پنج در هزار اختلاف معنی‌داری نداشتند. نتایج اثر متقابل تیمارها نشان داد که در تمام صفات به‌جز صفت فعالیت آنتی‌اکسیدانی، بالاترین میزان مصرف هر دو کود، بیشترین میزان صفات بیوشیمیایی و عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند، به‌طوری‌که، بیشترین سطوح هر دو تیمار (2000 کیلوگرم در هکتار کود مرغی و سولوپتاس 5 در هزار) سبب افزایش عملکرد دانه، میزان فنل و کلروفیل b نسبت به سطح شاهد شد. بیشترین میزان کلروفیل a نیز مربوط به برهم‌کنش 2000 کیلوگرم در هکتار کود مرغی و سولوپتاس 3 در هزار به‌میزان 3/11 میلی‌گرم بر گرم وزن‌تر بود. در مجموع، در بین سطوح مورد بررسی در دو تیمار، سطح 2000 کیلوگرم در هکتار کود مرغی و 3 در هزار سولوپتاس برای دستیابی به افزایش عملکرد دانه و بهبود صفات بیوشیمیایی برای گیاه شنبلیله پیشنهاد می‌گردد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

اثر باکتری‌های حل‌کننده فسفات بر میزان آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین خشخاش (Papaver somniferum L.)

سمانه سماوات؛ مهدیه صالحی وژده نظری؛ مهدی یحیی زاده بلالمی؛ مهشید رحیمی فرد

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 407-418

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85697.1306

چکیده

تاکنون بیش از 40 نوع آلکالوئید مختلف در گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش (Papaver somniferum L.)، شناخته شده که مهم‌ترین آن‌ها مورفین، کدءین، تباءین، نوسکاپین و پاپاورین است. بیوسنتز این آلکالوئیدها ممکن است به‌شدت تحت تأثیر انواعی از الیسیتورهای زنده و غیرزنده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سویه‌های باکتریایی با قابلیت حل‌کنندگی فسفات ... بیشتر تاکنون بیش از 40 نوع آلکالوئید مختلف در گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش (Papaver somniferum L.)، شناخته شده که مهم‌ترین آن‌ها مورفین، کدءین، تباءین، نوسکاپین و پاپاورین است. بیوسنتز این آلکالوئیدها ممکن است به‌شدت تحت تأثیر انواعی از الیسیتورهای زنده و غیرزنده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سویه‌های باکتریایی با قابلیت حل‌کنندگی فسفات معدنی به‌عنوان الیسیتورهای زنده، بر میزان تولید آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در گیاه خشخاش انجام شده است. در این پژوهش، قابلیت حل‌کنندگی فسفات معدنی توسط چهار سویه باکتریایی Enterobacter xiangfangensis S2،Pantoea dispersa S7 ، Pantoea stewartii S25 و Pseudomonas canadensis S36 به‌روش کمّی و به کمک محیط کشت مایع Sperber ارزیابی شد. در شرایط گلخانه، اثر محلول‌پاشی بوته‌های خشخاش با سوسپانسیون سویه‌های باکتریایی (CFU.ml-1 108) بر میزان آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین موجود در کپسول، ساقه، و برگ خشخاش بررسی شد. آلکالوئیدها به‌روش الکلی استخراج و توسط دستگاه HPLC ردیابی شدند. تمامی آزمون‌ها در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و با سه تکرار به‌ازای هر تیمار انجام شدند (P<0.05). نتایج نشان داد که بیشترین (458/67 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و کمترین (130/47 میکروگرم بر میلی‌لیتر) میزان حل‌کنندگی فسفات به‌ترتیب مربوط به سویه‌های S2 و S36 بود. در تیمار با سویه‌های باکتریایی مشخص شد که سطح مورفین موجود در ساقه و برگ و نیز کپسول در اغلب موارد افزایش معنی‌داری در قیاس با شاهد را نشان داد. میزان پاپاورین موجود در ساقه و برگ کاهش معنی‌داری داشت، ولی در کپسول تغییرات معنی‌داری نداشت. نوسکاپین موجود در ساقه و برگ نیز افزایش معنی‌داری داشت و از 0/8 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک در شاهد به 8/12 در تیمار S2 رسید. درصورتی‌که میزان نوسکاپین کپسول فقط در تیمار با S2 و S36 افزایش معنی‌داری داشت و سایر سویه‌ها اختلاف معنی‌داری با شاهد نداشتند. به این ترتیب با انتخاب سویه‌های باکتریایی سازگار و کارآمد از گروه باکتری‌های حل‌کننده فسفات، می‌توان سطح آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در اندام‌های هوایی گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش را به‌طور چشمگیری افزایش داد.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

ارزیابی و مطالعه ارقام پیاز زرد و سفید (Allium cepa L.) در شرایط آب‌و‌هوایی جنوب استان کرمان

مهلا قاسمی؛ سمیه ساردویی نسب؛ قاسم محمدی نژاد؛ سمیه امینی زاده

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 419-429

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85799.1310

چکیده

پیاز یکی از سبزیهای اصلی و پرمصرف در جهان است که هر ساله ژنوتیپ‌های زیادی اعم از بومی و وارداتی در کشور کشت می‌شوند. استان‌های جنوبی کشور حدود 50 درصد از سطح زیر کشت را به کشت پیاز اختصاص داده‌اند. بنابراین، گزینش ژنوتیپ‌های برتر سازگار با مناطق جنوبی برای حصول حداکثر عملکرد امری ضروری است. در این مطالعه، با هدف بررسی سازگاری ارقام ... بیشتر پیاز یکی از سبزیهای اصلی و پرمصرف در جهان است که هر ساله ژنوتیپ‌های زیادی اعم از بومی و وارداتی در کشور کشت می‌شوند. استان‌های جنوبی کشور حدود 50 درصد از سطح زیر کشت را به کشت پیاز اختصاص داده‌اند. بنابراین، گزینش ژنوتیپ‌های برتر سازگار با مناطق جنوبی برای حصول حداکثر عملکرد امری ضروری است. در این مطالعه، با هدف بررسی سازگاری ارقام پیاز خارجی (چهار رقم پیاز سفید و چهار رقم پیاز زرد) در شرایط آب‌و‌هوایی جنوب استان کرمان، آزمایشی در قالب طرح مربع لاتین با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی واقع در جنوب استان کرمان انجام شد. صفات فنوتیپی شامل: تعداد روز تا سوخ‌دهی، تعداد روز تا رسیدن، قطر غده، طول غده، ارتفاع بوته، تعداد لایه‌های خوراکی، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، طول برگ، درصد آلودگی به فوزاریوم و عملکرد غده مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد بین ارقام پیاز سفید و زرد از لحاظ صفات مورفولوژیک نشان داد. براساس نتایج به‌دست آمده، ارقام ̓مینروا̒ (پیاز سفید) و ̓ریوبراوو̒(پیاز زرد) به‌عنوان ارقام زودرس و با درصد آلودگی کمتر به فوزاریوم معرفی شدند و ارقام ̓سوبرانا̒ (پیاز زرد) و ̓سایروس̒ (پیاز سفید) به‌عنوان ارقام با عملکرد غده بالابرای کاشت در مناطق جنوبی استان کرمان و همچنین برای استفاده در برنامه‌های به‌نژادی پیاز معرفی گردیدند. در هر دو نوع پیاز قطر غده، طول غده، وزن تر بوته و وزن خشک بوته همبستگی بالا، مثبت و معنی‌داری با عملکرد غده نشان دادند، در نتیجه برای افزایش عملکرد و اهداف به‌نژادی می‌توان به گزینش پیازهایی با قطر و وزن خشک بوته بیشتر اقدام نمود.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

اثرات محلول‌پاشی محرک‌های رشدی بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L. Subsp. angustifolius Bieb.) در شرایط آبیاری مختلف

مهراب یادگاری

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 431-449

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85939.1311

چکیده

زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهره‌برداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب می‌گردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد ... بیشتر زوفا با نام علمیHyssopus officinalis L. از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران و از خانواده نعناعیان است. عدم رعایت اصول بهره‌برداری، از مخاطرات نابودی این گیاه ارزشمند محسوب می‌گردد. این مطالعه از بهار (اردیبهشت ماه) سال 1401 تا پاییز (مهرماه) سال 1402 در مزرعه تحقیقاتی شهرکرد انجام شد. براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، این منطقه دارای اقلیم سرد و نیمه خشک است. تحقیق حاضر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به‌صورت کرت‌های یک بار خرد شده در جهت ارزیابی محرک‌های رشدی آلی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی، اسانس و ترکیبات اسانس گیاه دارویی زوفا انجام گردید. در هر سال، تیمارها در سه مرحله قبل از گل‌دهی، شروع گل‌دهی و 50 درصد گل‌دهی اعمال و در زمان گل‌دهی کامل اقدام به برداشت شد. تیمارهای دوره آبیاری (چهار، شش و هشت روز یک بار) در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی برگی (کیتوزان، اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اسانس‌گیری به‌روش تقطیر با آب، در دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات با دستگاه GC/MS و GC-FID انجام شد. با توجه به نتایج به‌دست‌ آمده، محرک‌های آلی به‌طور معنی‌داری (0/01<p) بر صفات فیزیولوژیکی و اسانس گیاه زوفا تأثیر داشتند. در مورد صفات فیزیولوژیکی بالاترین مقادیر در دو سال تحقیق برای صفات محتوای کلروفیل (17/12- 17/31 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن تر) و فنول (1/77- 1/81 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن تر) در تیمارهای کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) و فنیل آلانین (1000 میلی‌گرم در لیتر) تحت دور آبیاری چهار و شش روز به‌‌دست آمد. در بین محرک‌های مورد استفاده، اثر کیتوزان بر افزایش میزان کلروفیل کل بیشتر از سایر محرک‌ها بود. در بیشتر صفات مورد ارزیابی، گیاهان تحت تیمار کیتوزان 0/5 گرم در لیتر و فنیل آلانین 1000 میلی‌گرم در لیتر در یک گروه آماری قرار گرفتند. کاربرد اسید سالیسیلیک و فنیل آلانین در مقادیر بالا بر بسیاری از صفات مورد مطالعه تأثیر معنی‌داری نداشت و با گیاهان شاهد در یک گروه آماری قرار گرفتند. براساس نتایج دو ساله محرک‌های مورد بررسی اثر معنی داری بر کمیت و کیفیت اسانس داشتند. بیشترین مقدار اسانس (0/89- 0/91 درصد) از گیاهان تیمار شده با کیتوزان (0/5 گرم در لیتر) در دور آبی چهار و شش به‌دست آمد که در قیاس با شاهد افزایشی بیش از 63 درصد داشت. تجزیه ترکیبات اسانس زوفا به‌دست آمده از GC/MS مشخص نمود که ترکیبات غالب اسانس در تمامی تیمارها در دو سال انجام تحقیق شامل بتا- پینن، پینوکامفون، سیس- پینوکامفون، میرتنول، سابینن، 3- کارن، کامفور (مونوترپن‌های حلقوی) بودند. بیشترین مقادیر ترکیبات مهم و تعیین‌کننده کیفیت اسانس شامل بتا- پینن (17/93- 18/53 درصد)، پینوکامفون (24/97- 25/12 درصد)، سیس- پینوکامفون (42/87- 45/12 درصد)، غالباً در تیمارهای کیتوزان در دوره‌های آبیاری چهار و شش روز یک بار به‌دست آمد. ماده مؤثره سیس- پینوکامفون از مونوترپن‌های حلقوی ترکیب غالب در اسانس تمامی گیاهان بود. براساس نتایج بهدست آمده، استفاده از کیتوزان با غلظت 0/5 گرم در لیتر میتواند نقش مؤثری در بهبود صفات فیزیولوژیکی، فیتوشیمیایی و اسانس زوفا تحت شرایط اقلیمی سرد و نیمه خشک داشته باشد. ≤

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

کاربرد تیمار گاما آمینو بوتیریک اسید بر آسیب سرمازدگی و خواص آنتی‌اکسیدانی موز رقم ̓کاوندیش̒ (Musa acuminata cv. Cavendish) در طی انبارمانی سرد

زهرا پاک کیش؛ سمیه مهاجرپور؛ صفورا سعادتی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 451-463

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86061.1314

چکیده

در این پژوهش، تأثیر تیمار پس از برداشت گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) با غلظت‌های (صفر، 2/5 و 5 میلی‌مولار) به‌صورت غوطهوری به‌مدت پنج دقیقه بر سرمازدگی و خواص آنتی‌اکسیدانی میوه موز در طی نگهداری در دمای پنج درجه سلسیوس مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه‌برداری هر چهار روز یک بار در روزهای صفر، 4، 8، 12، 16، 20 و 24 انبارمانی انجام گرفت. آزمایش ... بیشتر در این پژوهش، تأثیر تیمار پس از برداشت گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) با غلظت‌های (صفر، 2/5 و 5 میلی‌مولار) به‌صورت غوطهوری به‌مدت پنج دقیقه بر سرمازدگی و خواص آنتی‌اکسیدانی میوه موز در طی نگهداری در دمای پنج درجه سلسیوس مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه‌برداری هر چهار روز یک بار در روزهای صفر، 4، 8، 12، 16، 20 و 24 انبارمانی انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. صفات مختلفی از قبیل آسیب سرمازدگی، مالون دی آلدهید، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت شامل کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، ظرفیت مهار رادیکالهای DPPH و میزان تجمع H2O2 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که میزان سرمازدگی در میوه‌های موز در پاسخ به تیمار 5 میلی‌مولار گابا کمتر بود که با کاهش نشت یونی و تجمع مالون دی آلدهید همراه بود. میوه‌های شاهد، بیشترین میزان نشت یونی و آسیب سرمازدگی را داشتند. میزان فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی و هم‌چنین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در میوه‌های موز در طی دوره انبارمانی سرد تحت تأثیر تیمارهای گابا در مقایسه با شاهد افزایش یافت. میزان تجمع H2O2 که از مهم‌ترین شاخصهای تنش اکسیداتیو در سلول است، تحت انبارمانی در دمای پایین در شاهد بیش از تیمارهای گابا افزایش یافت. در تیمار 5 میلی‌مولار گابا میزان H2O2 در طی دوره انبارمانی تقریباً ثابت ماند. به‌طور کلی، تیمار 5 میلی‌مولار گابا مؤثرترین تیمار برای کاهش اثرات سرمازدگی و حفظ خواص آنتی‌اکسیدانی میوه‌های موز رقم ̓کاوندیش̒ در دوره انبارمانی طولانی‌مدت بود.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

تأثیر زمان و غلظت‌های مختلف هیپوکلریت‌ سدیم، قارچ‌کش کاربندازیم و کلرید جیوه در مهار آلودگی‌ پیاز لاله واژگون (Fritillaria spp.) در محیط کشت بافت

لطافت مرادی؛ سید نجم الدین مرتضوی؛ میترا اعلائی

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1403، صفحه 465-478

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86540.1322

چکیده

رفع آلودگی بهعنوان یک چالش اساسی در تکنیک کشت سلول، بافت و اندام گیاهی به‌شمار می‌رود. با اینکه روش‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد، امّا توسعه روش‌های ضدعفونی مختص هر گونه یک عامل مهم در استقرار و موفقیت سیستم کشت بافت به‌شمار می‌رود. لذا، پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تأثیر زمان و غلظت‌های مختلف هیپوکلریت‌ سدیم، قارچکش ... بیشتر رفع آلودگی بهعنوان یک چالش اساسی در تکنیک کشت سلول، بافت و اندام گیاهی به‌شمار می‌رود. با اینکه روش‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد، امّا توسعه روش‌های ضدعفونی مختص هر گونه یک عامل مهم در استقرار و موفقیت سیستم کشت بافت به‌شمار می‌رود. لذا، پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تأثیر زمان و غلظت‌های مختلف هیپوکلریت‌ سدیم، قارچکش کاربندازیم و کلرید جیوه در مهار آلودگی‌ پیازهای لاله واژگون (Fritillaria spp.) در محیط کشت بافت بهصورت طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل قارچکش 0/1 درصد در زمان‌های مختلف (صفر، 30،25، 35 و 40 دقیقه)، پنج سطح هیپوکلریت سدیم (صفر ، 1، 1/5، 2، 2/5 و 3 درصد) در زمان‌های مختلف (صفر ، 7، 9، 10، 12 و 15 دقیقه)، الکل 70 درصد با زمان (صفر ، 60 و 90 ثانیه) و کلرید جیوه (صفر ، 0/1 و 0/2 درصد) بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با وجود اینکه کمترین درصد آلودگی در زمان 40 دقیقه قارچکش کاربندازیم، الکل 70 درصد در زمان 90 ثانیه، غلظت 3 درصد و زمان 15 دقیقه هیپوکلریت سدیم و غلظت 0/2 درصد کلرید جیوه حاصل شد، امّا میزان زنده‌مانی ریزنمونه‌ها به کمترین میزان کاهش یافت و باعث قهوه‌ای شدن ریزنمونه‌ها شد. طبق نتایج حاصل، بهترین تیمار با رفع آلودگی 80 درصد و درصد زندهمانی بالا، زمان 30 دقیقه قارچکش، زمان 60 ثانیه الکل 70 درصد، هیپوکلریت سدیم 2 و 2/5 درصد بهترتیب به‌مدت 12 و 10 دقیقه و کلرید جیوه 0/1 درصد به‌مدت هفت دقیقه بود. لذا استفاده از تیمارهای ذکر شده در شرایط کشت درون شیشه‌ای، جهت کاهش آلودگی و ریزازدیادی پیازهای گیاه لاله واژگون پیشنهاد می‌گردد.

تعیین زمان و روش پیوند انبه رقم لنگرا در شرایط آب و هوایی رودان هرمزگان

اسماعیل پورقاسمی؛ عبدالحسین ابوطالبی

دوره 24، شماره 2 ، اسفند 1389

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v1389i2.7990

چکیده

چکیده در بین روشهای تکثیر انبه، پیوند متداولترین روش می باشد ولی عدم آگاهی کافی باغداران از نحوه و زمان مناسب پیوند، مهمترین مشکل در تولید نهال پیوندی انبه است. به منظور تعیین مناسب ترین زمان و روش پیوند برای دستیابی به حداکثر گیرایی، این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور زمان(هر 15 روز یکبار از ... بیشتر

اثرات مصرف اسید جیبرلیک بر بی‌دانه کردن و برخی صفات کمی و کیفی میوه سه رقم انگور دانه دار ایرانی

حامد دولتی بانه؛ حکمت جعفری؛ رسول جلیلی مرندی؛ رحیم عبدالهی

دوره 31، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 110-121

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.44918

چکیده

به منظور مطالعه اثرات اسید جیبرلیک در دو زمان 7 و 14 روز قبل از شروع گلدهی بر القاء بی‌دانگی و بعضی صفات کمی و کیفی خوشه و حبه سه رقم انگور دانه‌دار ایرانی شامل قزل اوزوم، ریش بابا قرمز و خلیلی قرمز، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در پنج تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بوته‌های تیمار شده با جیبرلین در مقایسه ... بیشتر به منظور مطالعه اثرات اسید جیبرلیک در دو زمان 7 و 14 روز قبل از شروع گلدهی بر القاء بی‌دانگی و بعضی صفات کمی و کیفی خوشه و حبه سه رقم انگور دانه‌دار ایرانی شامل قزل اوزوم، ریش بابا قرمز و خلیلی قرمز، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در پنج تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بوته‌های تیمار شده با جیبرلین در مقایسه با شاهد از لحاظ درصد جوانه‌زنی دانه گرده، درصد تشکیل میوه، طول و وزن تر چوب خوشه، تعداد شات بری و حبه‌های بی‌دانه در خوشه، وزن حبه‌های بی‌دانه، طول دم حبه و TSS اختلاف معنی دار نشان دادند. جیبرلین باعث کاهش جوانه‌زنی دانه گرده ارقام مورد بررسی شد. تیمار جیبرلین درصد تشکیل میوه را افزایش داد اما واکنش ارقام متفاوت بود. اسید جیبرلیک موجب افزایش طول محور خوشه انگور شد و این افزایش در رقم ریش بابا و قزل اوزوم بیشتر از خلیلی بود. نتایج نشان داد که هورمون جیبرلین باعث ایجاد بی‌دانگی در حبه‌ها شد و اثر آن روی رقم ریش بابا قرمز بیشتر از قزل اوزوم و خلیلی قرمز بود. در انگور قزل اوزوم تیمار شده با جیبرلین در مرحله 7 روز قبل از گلدهی وزین‌ترین حبه‌های بی‌دانه بدست آمد، گرچه تعداد حبه‌های بی‌دانه این رقم کمتر از ارقام دیگر بود. جیبرلین موجب افزایش طول دم حبه‌ها شد. بیشترین طول دم حبه مربوط به رقم قزل اوزوم بود که در 14 روز قبل از گلدهی با جیبرلین تیمار شده بود. درصد مواد جامد محلول (TSS) در تیمارهای غوطه ورسازی شده با جیبرلین بیشتر از تیمارهای شاهد بود. مصرف قبل از شروع گلدهی هورمون جیبرلین با غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر در هر سه رقم مورد بررسی باعث تولید حبه‌های بیدانه ریز شد که در صورت تکرار مصرف هورمون جیبرلین با غلظت 20 تا 40 پی‌پی‌ام در مرحله بعد از تشکیل میوه می‌توان حبه‌های بی‌دانه با اندازه قابل قبول تولید نمود.

اثر کودهای سولفات آمونیوم و سولفات پتاسیم همراه با کود دامی بر شاخص های فیزیکوشیمیایی میوه و برگ خرما (.Phoenix dactylifera L) رقم مضافتی

الیاس آریاکیا؛ حمیدرضا روستا؛ ناهید رحمی زاده

دوره 31، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 457-468

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v31i3.36474

چکیده

با توجه به نیاز تغذیه‌ای بالای درخت خرما (Phoenix dactylifera L.)، لازم است تا اثر کودهای پر مصرف بر شاخص‌های فیزیکوشیمیایی برگ و میوه آن مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی شامل تیمار کودی سولفات آمونیوم و سولفات پتاسیم همراه با کود دامی به صورت چالکود در اسفند ماه و در منطقه ... بیشتر

ارزیابی میزان مقاومت به سرما در برخی از ارقام زیتون بااندازه گیری فلورسانس کلروفیل و آسیب های ظاهری

نگار سیم کش زاده؛ مصطفی مبلی؛ نعمت الله اعتمادی؛ بهرام بانی نسب

دوره 24، شماره 2 ، اسفند 1389

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v1389i2.7992

چکیده

چکیده کاشت زیتون (L. Olea europaea) به علت تحمل به شوری، خشکی و همیشه سبز بودن، در سال های اخیر در فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است. از عوامل محدود کننده کاشت این گیاه در مناطق معتدله و سردسیر، مقاومت کم به دماهای پائین می باشد. تعیین ارقام مقاوم به سرما یکی از معیارهای مهم برای افزایش کاربری این درخت در فضای سبز شهری به شمار می رود. بدین منظور ... بیشتر چکیده کاشت زیتون (L. Olea europaea) به علت تحمل به شوری، خشکی و همیشه سبز بودن، در سال های اخیر در فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است. از عوامل محدود کننده کاشت این گیاه در مناطق معتدله و سردسیر، مقاومت کم به دماهای پائین می باشد. تعیین ارقام مقاوم به سرما یکی از معیارهای مهم برای افزایش کاربری این درخت در فضای سبز شهری به شمار می رود. بدین منظور و نیز برای مقایسه دو روش ارزیابی ظاهری و اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی، آزمایشی بر روی درختان 7 ساله 15 رقم زیتون که به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کاشته شده بودند اجرا شد. در روش ظاهری، خسارات سرمای زمستان سال های 85 و 1386 به گیاهان (درصد خشکی درختان با امتیازدهی و درصد ریزش برگ ها) مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد رقم آمفی سیس به عنوان رقمی مقاوم و پس از آن گرگان و شنگه، و ارقام کرونایکی و رشید به عنوان ارقامی حساس در مواجهه با سرما می باشند. در روش اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی نیز، در تیرماه 1387 نمونه های برگ از هر رقم در 5 دمای0، 5-، 10-، 15- و 20- درجه سانتیگراد به تدریج و حداقل برای یکساعت قرار گرفتند. سپس، شاخص Fv / Fm به کمک دستگاه اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی تعیین شد. نتایج نشان داد دو دمای 0 و 5- درجه سانتیگراد، تنشی به نمونه ها وارد نکرده و همه ارقام در این دو دما مقاومت نشان دادند (نسبت Fv / Fm بیشتر از 83/0 بدست آمد). با کاهش دما به 10- و 15- درجه سانتیگراد میزان تنش وارده به گیاهان به ترتیب افزایش یافت و در این میان، رقم رشید، کمترین میزان Fv / Fm (به ترتیب 243/0 و 001/0) یعنی بیشترین سرمازدگی را داشت. کاهش دما به 20- درجه سانتیگراد موجب کاهش بیشتر Fv / Fm در مقایسه با 15- درجه سانتیگراد از نظر آماری نشد و از این لحاظ، تفاوتی بین ارقام، مشاهده نگردید. بر اساس این روش در بین ارقام مورد مطالعه، ارقام شنگه، گرگان و آمفی سیس به عنوان ارقام مقاوم تر و ارقام رشید، اسپانیا، مانزانیلا و کرونایکی به عنوان ارقامی حساس در مواجهه با دماهای پائین می باشند که نتایج بدست آمده از ارزیابی ظاهری را تأیید می کند. واژه های کلیدی: بررسی ظاهری، مقاومت به سرما، زیتون، کلروفیل فلورسنسی

تأثیر محلول پاشی اوره، نیترات کلسیم و اسیدبوریک بر رشد و عملکرد خیار گلخانه ای رقم خسیب

ناصر نصراله زاده اصل؛ مجتبی دلشاد؛ عبدالکریم کاشی

دوره 31، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-13

https://doi.org/10.22067/jhorts4.v0i0.22914

چکیده

به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی برگی بر روی خیار گلخانه‌ای رقم خسیب، آزمایشی به مدت 5 ماه (اسفند ماه 86 تا تیرماه 87) در مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای زیبادشت واقع در 15 کیلومتری شهرستان کرج به اجرا گذاشته شد. برای دستیابی به عملکرد و کیفیت بالای محصول، محلول پاشی برگی در داخل گلخانه‌های سبزی و صیفی ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل آزمایشی ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی برگی بر روی خیار گلخانه‌ای رقم خسیب، آزمایشی به مدت 5 ماه (اسفند ماه 86 تا تیرماه 87) در مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای زیبادشت واقع در 15 کیلومتری شهرستان کرج به اجرا گذاشته شد. برای دستیابی به عملکرد و کیفیت بالای محصول، محلول پاشی برگی در داخل گلخانه‌های سبزی و صیفی ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در سه تکرارانجام شد که در آن اثرات کود اوره، نیترات کلسیم و اسیدبوریک به ترتیب در غلظت های (0 و 3)، (0 و 10) و (0 و 5/0) گرم در لیتر بر روی صفات کمی و کیفی خیار گلخانه‌ای از جمله عملکرد کل میوه، عملکرد میوه درجه یک، تعداد کل میوه، درصد میوه‌های درجه یک، قند میوه، طول بوته، درصد ماده خشک برگ و نسبت وزن برگ خیار مطالعه گردید. نتایج نشان داد که از بین اثرات ساده محلول پاشی، تیمار نیترات کلسیم بیشترین تأثیر را روی اکثر صفات مورد نظر گذاشت. همچنین از بین اثرات متقابل دوگانه محلول پاشی تیمار U1B1(اسیدبوریک – اوره در غلظت های 5/0و 3 گرم در لیتر) بیشترین تأثیر را روی عملکرد میوه درجه یک گذاشت. و از میان اثرات متقابل سه گانه محلول پاشی، تنها تیمار U1C0B0 (اسیدبوریک - نیترات کلسیم- اوره در غلظت های 0، 0 و 3 گرم در لیتر) بیشترین تأثیر را روی عملکرد کل میوه، عملکرد میوه درجه یک و تعداد کل میوه بر جای گذاشت. نتایج حاصل حاکی از آن است که تیمار نیترات کلسیم با بیشترین تأثیر گذاری بر روی اکثر صفات مورد نظر در رتبه اول قرار داشته و سایر تیمارها از جمله تیمار U1C0B0 و U1B1 به ترتیب در رده های بعدی تأثیر گذاری قرار داشتند.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

تأثیر طیف‌های مختلف نور LED بر سرعت رشد، میزان بیوماس و تولید رنگ‌دانه در قارچ موناسکوس پورپورئوس

عاطفه باخرد؛ مجید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1399

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.59962.0

چکیده

چکیدهظرفیت برای حس و پاسخ به نور در حیوانات، گیاهان، قارچ ها و باکتری‌ها گسترده است. در طبیعت، نور یکی از مهم‌ترین سیگنال‌های زیست‌محیطی برای توسعه و گسترش فرایندهای فیزیولوژیکی در موجودات مختلف، ازجمله قارچ‌های رشته‌ای به شمار می‌رود. در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر کیفیت نور بر سرعت رشد، مقدار بیوماس و عملکرد رنگ‌دانه در ... بیشتر چکیدهظرفیت برای حس و پاسخ به نور در حیوانات، گیاهان، قارچ ها و باکتری‌ها گسترده است. در طبیعت، نور یکی از مهم‌ترین سیگنال‌های زیست‌محیطی برای توسعه و گسترش فرایندهای فیزیولوژیکی در موجودات مختلف، ازجمله قارچ‌های رشته‌ای به شمار می‌رود. در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر کیفیت نور بر سرعت رشد، مقدار بیوماس و عملکرد رنگ‌دانه در قارچ موناسکوس پورپورئوس، این قارچ تحت شرایط تاریکی و 3 طیف نور LED سفید، قرمز و آبی کشت و در 3 زمان (روز هفتم، دهم و چهاردهم) برای اندازه‌گیری مقدار رنگ‌دانه در محیط مایع برداشت‌شده است. برای اندازه‌گیری سرعت رشد شعاعی و وزن زیست‌توده از محیط جامد استفاده گردید. همچنین مقدار جذب نمونه‌ها در طول‌موج‌های 410، 470 و 510 نانومتر به ترتیب برای رنگ‌دانه زرد، نارنجی و قرمز با استفاده از دستگاه اسپکروفتومتریک اندازه‌گیری شد. نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه نشان می‌دهد که بین مقدار رنگ‌دانه و طیف‌های مختلف نوری رابطه معنی‌داری وجود دارد، به‌طوری‌که بیشترین مقدار رنگ‌دانه (زرد، نارنجی، قرمز) به ترتیب با مقادیر 0.344، 0.291، 0.249 در شرایط تاریکی به دست آمد، اما بین زمان برداشت و مقدار رنگ‌دانه به‌جز برای رنگ‌دانه قرمز در روز دهم در شرایط تاریکی، با مقدار 0.249، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. کمترین مقدار رنگ‌دانه نیز مربوط به رنگ‌دانه قرمز تولیدشده در روز چهاردهم در طیف نوری آبی با مقدار جذب 0.009 هست. همچنین بیشترین سرعت رشد شعاعی در محیط جامد در شرایط تاریکی با میانگین رشد 5.12 میلی‌متر در روز و کمترین میزان رشد شعاعی مربوط به کشت قارچ زیر طیف نوری آبی با میانگین رشد 2.61 میلی‌متر در روز بود؛ اما بین مقدار زیست‌توده و نور در محیط جامد تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بیشترین مقدار بیوماس در محیط مایع 0.126 گرم در 40 میلی‌لیتر محیط کشت با کشت قارچ در شرایط تاریکی در روز چهاردهم و کمترین مقدار بیوماس نیز با مقدار 0.068 گرم در 40 میلی‌لیتر محیط کشت با کشت در نور سفید در روز هفتم به دست آمد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

مطالعه گلدهی و تاثیر روشهای مختلف گردافشانی دستی در باروی برخی از گونه‌‌های سالویا (Salvia ssp.) بومی ایران

قاسم اسماعیلی؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ جمیل واعظی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1399

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.61510.0

چکیده

از پیش نیازهای هر برنامه اصلاحی آشنایی با جزئیات گردافشانی و باروی در گیاه می‌باشد. در پژوهش پیشرو مراحل فنولوژیکی و برخی خصوصیات گل و همچنین فرایند باروری گل تحت تاثیر تیمارهای مختلف گردافشانی دستی در شرایط کشت شده مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تمام گونه‌ها دارای دوره گلدهی طولانی بین 15 روز برای گونه S. atropatana تا 41 روز برای ... بیشتر از پیش نیازهای هر برنامه اصلاحی آشنایی با جزئیات گردافشانی و باروی در گیاه می‌باشد. در پژوهش پیشرو مراحل فنولوژیکی و برخی خصوصیات گل و همچنین فرایند باروری گل تحت تاثیر تیمارهای مختلف گردافشانی دستی در شرایط کشت شده مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تمام گونه‌ها دارای دوره گلدهی طولانی بین 15 روز برای گونه S. atropatana تا 41 روز برای گونه S. virgata می‌باشند. گردافشانی گلها غالباً توسط زنبورها و مگسها صورت می‌گیرد که نشان‌دهنده دگرگشنی گونه‌ها می‌باشد. کمترین نرخ سازگاری در گونه‌های S. atropatana (6/%16) و S. syriaca (25%)، مشاهده شد و گونه S. virgata بیشترین میزان سازگاری (91%) را در شرایط آب و هوایی مشهد نشان داد. دو گونه S. atropatana و S. syriaca با فاصله 1/7 و 2/5 میلیمتری بین نوک پرچم تا سطح کلاله دارای گلهای هترواستیل[1] بودند. نتایج گردافشانی دستی نشان داد، بیشترین درصد تشکیل بذر در تمام گونه‌ها با میانگین 63/73% از طریق گردافشانی آزاد حاصل گردید. تشکیل بذر در تیمار اتوگامی خودبخودی[2] به شدت پایین و بین 3 تا 2/12% بود. تشکیل بذر در تیمار ژینوگامی[3] در محدوده بین 2/10% برای گونه S. syriaca و 5/32% برای گونه S. frigida بود. گونه های مورد مطالعه دارای ناسازگاری نسبی یا شدید بودند که از عوامل دگرگشنی در این گونه‌ها می‌باشد. نتایج نشان داد تیمارهای با امکان دسترسی به منابع دانه گرده متنوع موفقیت بیشتری در تشکیل بذر داشتند. [1] - Long-styled morph[2] - Spontaneous autogamy[3] - Xenogamy

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

اثر نور تکمیلی (طیف و طول دوره نوردهی) LED بر برخی صفات فیزیولوژیکی و میزان هایپریسین در گل راعی (Hypericum perforatum L)

الهه غفوریان حضوری اصفهان؛ مجید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1399

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.61538.0

چکیده

چکیده به منظور بررسی تاثیر نور مکملLED، بر خصوصیات رشدی و میزان ماده موثره در گیاه دارویی گل راعی رقم توپاز تحقیقی در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شد. در هر دو آزمایش تاثیر چهار طیف نوری توأم با نور خورشید شامل نور قرمز (L1)، آبی (L2)، 67% نور قرمز و 33% نور آبی (L3)، سفید (L4)، صد درصد نور طبیعی (L5)، با شدت مساوی ... بیشتر چکیده به منظور بررسی تاثیر نور مکملLED، بر خصوصیات رشدی و میزان ماده موثره در گیاه دارویی گل راعی رقم توپاز تحقیقی در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شد. در هر دو آزمایش تاثیر چهار طیف نوری توأم با نور خورشید شامل نور قرمز (L1)، آبی (L2)، 67% نور قرمز و 33% نور آبی (L3)، سفید (L4)، صد درصد نور طبیعی (L5)، با شدت مساوی به میزان (fc 200) با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد، اثر نور مکمل (از طلوع تا غروب خورشید) بر صفات رشدی و بیوشیمیایی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است. بیشترین وزن خشک بوته بترتیب در برداشت اول و دوم مربوط به تیمار L3 (638/8 گرم، 923/66 گرم) بود. همچنین بیشترین درصد هایپریسین در برداشت اول مربوط به نور ترکیبی (تیمار L3) و برابر 17/0 درصد بر اساس وزن خشک بدست آمد. در آزمایش دوم نور تکمیلی پس از غروب خورشید به منظور افزایش طول روشنایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر طیفهای نور مکمل (به مدت 4 ساعت افزایش طول روز) تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد، برصفات رشدی و بیوشیمیایی دارد. کمترین تعداد روز تا گلدهی مربوط به تیمار L3 (101 روز) بدست آمد که در مقایسه با شاهد 6 روز زودتر بود. همچنین بیشترین میزان هایپریسین مربوط به تیمار L3 (26/0 درصد) بدست آمد. با توجه به نتایج ، تاثیر مثبت نور LED به ویژه طیف ترکیبی نور قرمز و آبی بر خصوصیات رشدی و بیوشیمیایی و میزان هایپریسین در گیاه دارویی گل راعی کاملا مشهود است و میتوان از این تیمار برای بهبود کیفیت این گیاه مورد استفاده در صنایع داروسازی استفاده نمود. واژههای کلیدی: طول روز، کیفیت نور، گل راعی، مواد موثره، LED

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

مطالعه خصوصیات آللوپاتی مزارع زعفران و روشهای اصلاح آن

مهدیه خیرآبادی؛ مجید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1399

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.61772.0

چکیده

به منظور بررسی پتانسیل آللوپاتی گیاه زعفران (Crocus sativus L.) سه آزمایش به طور مستقل طراحی و اجرا شد. در این آزمایش ها اثر آللوپاتی عصاره (عصاره آبی و هیدروالکلی) کورم و خاک زعفران (خاک مزرعه9 سال و خاک مزرعه کشت نشده) مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور اصلاح خاصیت آللوپاتی آنها از جاذب های کربن فعال و زئولیت استفاده شد. در این پژوهش از ... بیشتر به منظور بررسی پتانسیل آللوپاتی گیاه زعفران (Crocus sativus L.) سه آزمایش به طور مستقل طراحی و اجرا شد. در این آزمایش ها اثر آللوپاتی عصاره (عصاره آبی و هیدروالکلی) کورم و خاک زعفران (خاک مزرعه9 سال و خاک مزرعه کشت نشده) مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور اصلاح خاصیت آللوپاتی آنها از جاذب های کربن فعال و زئولیت استفاده شد. در این پژوهش از گیاه کاهو (Lactuca sativa L.) به عنوان گیاه حساس استفاده گردید و درصد جوانه زنی و رشد هیپوکوتیل و ریشه چه و نسبت ایندو مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1398-97 انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در تیمار های عصاره آبی کمترین شاخص های رشدی در عصاره آبی کورم زعفران مشاهده شد که نشان از اثرات آللوپاتی قوی کورم نسبت به خاک مزرعه زعفران 9 ساله بر رشد گیاه کاهو بود. استفاده از جاذب های کربن فعال و زئولیت در بهبود و کاهش اثر آللوپاتی موثر بود و باعث افزایش رشد در گیاهچه کاهو گردید. به طور کلی نتایج این پژوهش مشخص کرد که امکان مهار خاصیت آللوپاتی در مزارع زعفران وجود دارد و لازم است این پژوهش در شرایط مزرعه ای تکرار گردد تا بتوان راهکار عملی برای این منظور را توصیه نمود.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی تغییرات میزان اسانس وبعضی خواص بیوشیمیایی گیاه کاکوتی Ziziphora clinopodioides Lam. )) تحت تاثیر اسیدسالیسیلیک

سمیه صادقی فرد؛ مجید عزیزی؛ سارا کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.59045.0

چکیده

تنظیم کننده های رشد نقش حیاتی در طی مراحل رشد و نموی گیاهان ایفا می کنند و کاربرد آن ها می توانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند.یکی از مهم ترین این ترکیبات اسید سالیسیلیک می باشد که به منظور بررسی اثر کاربرد اسید سالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیت های ثانویه کاکوتی، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در زمان با سه ... بیشتر تنظیم کننده های رشد نقش حیاتی در طی مراحل رشد و نموی گیاهان ایفا می کنند و کاربرد آن ها می توانند باعث بهبود و افزایش عملکرد گیاهان شوند.یکی از مهم ترین این ترکیبات اسید سالیسیلیک می باشد که به منظور بررسی اثر کاربرد اسید سالیسیلیک در مقادیر مختلف، بر عملکرد و متابولیت های ثانویه کاکوتی، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در زمان با سه تکرار در سال زراعی 94-93 در مزرعه دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان های مختلف کاربرد اسیدسالیسیلیک در سه زمان (آغاز رشد رویشی، در حین رشد رویشی و در زمان گلدهی) به عنوان فاکتور اصلی و غلظت های مختلف اسیدسالیسیلیک در چهار سطح (2-10، 4-10 و6-10 مول و صفر(شاهد)) به عنوان فاکتور فرعی بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل عملکرد وزن تر و خشک، ارتفاع، درصد و عملکرد اسانس و میزان فنل، فلاونوئید می باشد. براساس نتایج اثر متقابل اسیدسالیسیلیک و زمان محلولپاشی بر عملکرد وزن تر و خشک، ارتفاع بوته، میزان فنل و فلاونوئید کل در سطح احتمال یک درصد اثر معنی داری را نشان داد اما بر درصد و عملکرد اسانس اثر معنی داری نداشت. نتایج نشان دادکه بیشترین عملکرد وزن تر (763/264 گرم بر متر مربع) و خشک (11/93 گرم بر متر مربع) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان کاربرد در حین رشد رویشی و کمترین آن در تیمار شاهد در زمان گلدهی بدست آمد. بیشترین ارتفاع (01/29 سانتی متر) مربوط به تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک و در حین رشد رویشی و کمترین آن (24/23 سانتی متر) مربوط به نمونه شاهد در زمان گلدهی بود. بیشترین مقدار فنل (504/0 میلی گرم معادل گالیک اسید در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی و کمترین مقدار آن (248/0 میلی گرم معادل گالیک اسید در گرم وزن خشک) در تیمار 2-10 مول اسیدسالیسیلیک در زمان گلدهی مشاهده شد. بیشترین میزان فلاونوئید (31/0 میلی گرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 4-10 مول اسیدسالیسیلیک در حین رشد رویشی و کمترین میزان (176/0 میلی گرم معادل کوئرسیتین در گرم وزن خشک) را تیمار 6-10 مول اسیدسالیسیلیک در آغاز رشد رویشی به خود اختصاص دادند. در مجموع می توان اظهار نمود که به منظور دستیابی به بالاترین میزان عملکرد اسانس، میزان فنل و فلاونوئید کل استفاده ازغلظت اسیدسالیسیلیک 4-10 مول درحین رشدرویشی مناسب می باشد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

تاثیر پلیمر سوپرجاذب بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سنبل الطیب (Valeriana officinalis L.) تحت تنش خشکی

مجید عزیزی؛ سمیه بیکی؛ زینب صفایی؛ میثم منصوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.59445.0

چکیده

تنش خشکی مهمترین مشکل کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی می شود که به صورت دائم یا دوره ای در معرض آن قرار می گیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق تاثیر سطوح مختلف (0، 100، 200، 300 گرم در مترمربع) پلیمر استاکوزورب و دور آبیاری ... بیشتر تنش خشکی مهمترین مشکل کشت گیاهان است که باعث کاهش عملکرد در محصولاتی می شود که به صورت دائم یا دوره ای در معرض آن قرار می گیرند. یکی از راهکارهای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق تاثیر سطوح مختلف (0، 100، 200، 300 گرم در مترمربع) پلیمر استاکوزورب و دور آبیاری (6 و 10 روز)، بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی، در 3 تکرار، بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی (سطح برگ، وزن و عملکرد خشک ریشه)، بیوشیمیایی (میزان کلروفیلa ,b)، فیزیولوژیکی (نشت الکترولیت، میزان نسبی آب برگ) و نیز میزان و عملکرد اسانس گیاه دارویی سنبل الطیب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر متقابل این دو عامل برتمام صفات مورد ارزیابی معنی دار بود. استاکوزورب 300 گرم در مترمربع با دور آبیاری 6 روز در مقایسه با سایر تیمارها، منجر به افزایش سطح برگ، عملکرد خشک ریشه ، محتوی نسبی آب برگ، کلروفیل a و عملکرد اسانس گردید. درحالیکه بیشترین وزن خشک ریشه و درصد اسانس سنبل الطیب در تیمار استاکوزروب 200 گرم در مترمربع و دور آبیاری 6 روز بدست آمد. بیشترین نشت الکترولیت مربوط به تیمار شاهد و دور آبیاری 10 روز و حداکثر میزان کلروفیل b مربوط به اثر متقابل استاکوزورب 100 گرم در مترمربع در دور آبیاری 10 روز بود. بر اساس نتایج این تحقیق، پلیمر سوپرجاذب در غلظت بیشتر و دور آبیاری کمتر، باعث کنترل تنش خشکی و بهبود کلیه صفات اندازه گیری شده در گیاه سنبل الطیب شد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بهینه‌سازی شرایط کشت درون شیشه‌ای برای کالوس‌زایی گیاه گل راعی بومی ایران (Hypericum perforatum L.)

منیزه عبدالله پور؛ مجید عزیزی؛ سیامک کلانتری؛ یوسف علی سعادت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.59629.0

چکیده

گل راعی (Hypericum perforatum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی می‌باشد که در درمان افسردگی به کار برده می‌شود. این تحقیق با هدف بهینه‌سازی کالوس‌زایی در گیاه گل راعی در شرایط کشت درون شیشه‌ای انجام گردید. به منظور مطالعه و بررسی وضعیت کالوس‌زایی در گیاه گل راعی بومی ایران (توده آزاد شهر) از ریز نمونه‌های برگ و ساقه حاصل از شاخساره‌های درون ... بیشتر گل راعی (Hypericum perforatum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی می‌باشد که در درمان افسردگی به کار برده می‌شود. این تحقیق با هدف بهینه‌سازی کالوس‌زایی در گیاه گل راعی در شرایط کشت درون شیشه‌ای انجام گردید. به منظور مطالعه و بررسی وضعیت کالوس‌زایی در گیاه گل راعی بومی ایران (توده آزاد شهر) از ریز نمونه‌های برگ و ساقه حاصل از شاخساره‌های درون شیشه‌ای این گیاه استفاده شد. ریز نمونه‌ها در غلظت‌های مختلف 2,4-D (25/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) همراه با دو نوع سیتوکینین BA و Kin (2/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و نیز غلظت یک میلی‌گرم در لیتر NAA کشت شدند. کالوس ها در ریزنمونه برگ در شرایط تاریکی رشد بیشتری داشته و بیشترین وزن تر کالوس (30/2 گرم) در تیمارهای 25/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D + یک میلی گرم در لیتر Kin و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D + یک میلی گرم در لیتر BA بدست آمد. کالوس های بدست آمده پس از مدت کوتاهی قهوه ای شدند. به منظور کنترل قهوه‌ای شدن کالوس‌ها اثر نور (تاریکی و روشنایی ضعیف)، محیط کشت‌ (محیط کشت MS و محیط کشت MS با ویتامین‌های محیط B5) و 4 غلظت پلی‌ونیل پیرولیدین (0، 50، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. روشنایی اثری بر کالوس‌زایی و قهوه‌ای شدن کالوس‌ها نداشت ولی موجب کاهش رشد آن‌ها گردید. استفاده از پلی‌ونیل پیرولیدین منجر به کنترل قهوه ای شدن کالوس ها نشد اگرچه رشد کالوس ها را بهبود بخشید و بیشترین وزن تر کالوس (10/4 گرم) در غلظت 100 میلی گرم در لیتر پلی‌ونیل پیرولیدین و در ریزنمونه برگ به دست آمد.

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

مطالعه مقایسه‌ای تیمارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت نانوسیلور، اسیدسالیسیلیک و اسانسهای‌گیاهی بر برخی خصوصیات ژربرا ‘Rosalin’

مهروالسادات متغیر؛ مجید عزیزی؛ علی تهرانی فر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60101.0

چکیده

ژربرا جزء ده گل شاخه بریده برتر دنیا است و استفاده از آن با توجه به گوناگونی رنگ و شکل، مورد توجه علاقمندان به گل می باشد. با توجه به عمر پس از برداشت کوتاه این گل، پژوهش در مورد افزایش عمر گل بریده آن اهمیت ویژه ای دارد. در این تحقیق اثر تیمارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت بر عمر گلجای و برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل بریده ژربرا رقم ... بیشتر ژربرا جزء ده گل شاخه بریده برتر دنیا است و استفاده از آن با توجه به گوناگونی رنگ و شکل، مورد توجه علاقمندان به گل می باشد. با توجه به عمر پس از برداشت کوتاه این گل، پژوهش در مورد افزایش عمر گل بریده آن اهمیت ویژه ای دارد. در این تحقیق اثر تیمارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت بر عمر گلجای و برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل بریده ژربرا رقم رزالین مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد که در آن فاکتور اول ترکیب شیمیایی نانوسیلور (5 و 10 میلی‌گرم در لیتر)، اسید سالیسیلیک (50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) و آب مقطر (شاهد) به صورت تیمار کوتاه‌مدت (24 ساعته) و فاکتور دوم ساکارز (4%)، اسانسهای گیاهی نعنا فلفلی (100 میلی‌گرم در لیتر)، آویشن باغی (100 میلی‌گرم در لیتر)، میخک هندی (300 میلی‌گرم در لیتر) و آب مقطر (شاهد) به صورت تیمار دائمی اعمال شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تیمار کوتاه‌مدت نانوسیلور همراه با تیمارهای بلندمدت اسانسهای آویشن باغی و نعنا فلفلی تأثیر مثبتی در ماندگاری (به ترتیب 14.25 و 14 روز) گل بریده داشته و با حفظ طولانی‌تر خصوصیات فیزیولوژیکی همچون محتوای آب و وزن تر نسبی گل، از طریق افزایش معنی‌دار فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (241.43% و 233.94% در روز هفتم سنجش) و کاهش سرعت افزایش مقدار مالون‌دی‌آلدهید ( 14.88% و 19.44% در روز هفتم) در گلچه‌ها، موجب طولانی‌تر شدن عمر پس از برداشت گل بریده ژربرا رقم رزالین گردید.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

مطالعه و بررسی بهینه سازی محیط کشت گل راعی (Hypericum perforatum) با هدف کال زایی و باززایی ریزنمونه های برگ و ساقه و ریشه زایی ساقه

نگین افشار زاده؛ مجید عزیزی؛ لیلا سمیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60331.0

چکیده

گل راعی گیاهی چندساله و دارای مواد موثره با ارزشی همچون هایپریسین، سودوهایپریسین و هایپرفورین می باشد که از حیث اثرات ضدافسردگی، ضدسرطانی و افزایش ایمنی بدن اهمیت دارد. کاربرد تکنیک های کشت بافت در این گیاه و هدایت آن به سمت تولید مواد دارویی ارزشمند گیاهی است. لذا این پژوهش با هدف بهینه سازی محیط کشت در راستای تولید کالوس، باززایی ... بیشتر گل راعی گیاهی چندساله و دارای مواد موثره با ارزشی همچون هایپریسین، سودوهایپریسین و هایپرفورین می باشد که از حیث اثرات ضدافسردگی، ضدسرطانی و افزایش ایمنی بدن اهمیت دارد. کاربرد تکنیک های کشت بافت در این گیاه و هدایت آن به سمت تولید مواد دارویی ارزشمند گیاهی است. لذا این پژوهش با هدف بهینه سازی محیط کشت در راستای تولید کالوس، باززایی و ریشه زایی صورت گرفت. این پژوهش به صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. آزمایش اول شامل شش تیمار هورمونی با سطوح متفاوتی از بنزیل آدنین و توفوردی بر روی دو ریزنمونه برگ و ساقه، در دو شرایط نور و تاریکی بود. نمونه های تیمار شده از لحاظ میزان کال زایی و باززایی مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش دوم نمونه های باززایی شده از ریزنمونه ساقه به منظور ریشه زایی به محیط کشت با چهار تیمار هورمونی شامل بنزیل آدنین و ایندول بوتیریک اسید انتقال یافتند. نتایج نشان داد، در آزمایش اول برای ریزنمونه برگ تیمار بنزیل آدنین با غلظت mg/l 3 و توفوردی با غلظت mg/l5/2 با 98 درصد و برای ریزنمونه ساقه تیمار بنزیل آدنین با غلظت mg/l4 و توفوردی با غلظت mg/l 5/2 با 95 درصد بیشترین میزان کال زایی را داشتند. از نظر باززایی نیز در ریز نمونه های برگ و ساقه به ترتیب تیمار های حاویmg/l 4 و mg/l3 بنزیل آدنین 8 و 62 درصد باززایی نشان دادند. در آزمایش دوم نمونه های باززا شده کالوس ساقه نیز در تیمار حاوی IBA با غلظت mg/l 1 و تیمار فاقد هورمون بیشترین میزان ریشه زایی و در تیمار حاوی mg/l 5/0 بنزیل-آدنین همراه با IBA mg/l 1 و تیمار فاقد IBA به ترتیب 100 و 86 درصد پرآوری نشان دادند و ریشه زایی نداشتند.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

بهبود رشد و عملکرد گوجه فرنگی رقم 240 تحت پوشش نور تکمیلی و تغذیه

لادن آژدانیان؛ حسین آرویی؛ مجید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60433.0

چکیده

به عنوان یک منبع نور مصنوعی، لامپ های LED می توانند به رشد بهتر و سریع تر محصولات گلخانه ای کمک شایانی کنند. در این بین، نور آبی و قرمز برای رشد گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. در این تحقیق اثر متقابل نور تکمیلی و تغذیه (محلول تجاری کالفومیت حاوی عناصر فسفر و کلسیم در غلظت بالا به همراه عناصر ریز مغذی) به صورت یک آزمایش گلدانی تحت ... بیشتر

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی میکرومورفولوژی و اجزای اسانس دو گونه پونه‌سا (Nepeta binaludensis, Nepeta cataria)

فاطمه زهرا امیرمحمدی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.60692.0

چکیده

جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده ... بیشتر جنس Nepeta متعلق به زیر خانواده Nepeoidea از بزرگترین قبیله در خانواده نعناییان با حدود 79 گونه در ایران می باشد. این مطالعه با هدف بررسی صفات میکرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دوگونه (Nepeta binaludensisو (Nepetacataria) انجام شد. بررسی خصوصیات میکرومورفولوژی برگ و بذور (فندقه) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) صورت گرفت. نتایج بررسی برگها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که سطح برگ هر دو گونه دارای دو نوع کرک های ترشحی و غیر ترشحی بودند. کرک‌های غده ای ترشحی از نوع سپری بوده و شامل یک سلول پایه جایگذاری شده در حفره اپیدرم و یک سر (Head) تک یا چهار سلولی بودند. اندازه کرک‌های ترشحی بطور میانگین 63 تا 77 و 47 تا 67 میکرومتر و تراکم (7 تا21 و 20 تا30 عدد) به ترتیب درگونه N. binaludensis و N.cataria در هر میلی‌متر مربع سطح برگ مشاهده شد. سطح فندقه در هردوگونه از نوع صاف بود. استخراج اسانس از پیکر رویشی در مرحله گلدهی با روش تقطیر با آب صورت گرفت. تجزیه اسانس با استفاده از GC وGC/MS انجام شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گونه N. binaludensis (51 ترکیب) با اجزای غالب 8،1- سینئول (8/ 14 درصد )، بتاپینن (4/10 درصد) و پاراسیمن (8/ 9 درصد) و در گونه N. cataria (26 ترکیب) با اجزای اصلی ایزومرهای نپتالاکتون شامل: a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- بتا- نپتالاکتون (77/72 درصد)، a4-آلفا,7 –آلفا a, 7- آلفا- نپتالاکتون (87/17 درصد ) و a 4 – آلفا، 7- بتا، a 7 – آلفا- نپتالاکتون (47/ 2 درصد) شناسایی شد.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

اثر تراکم گیاه و الگوی کاشت بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیک گل لاله رقم ʹSpryngʹ

داود هاشم آبادی؛ بهزاد کاویانی؛ کبری شاکری کیاسرایی؛ رسول انسی نژاد؛ محمد رضا صفری مطلق

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آبان 1400

https://doi.org/10.22067/jhs.2021.72661.1092

چکیده

گل لاله (Tulipa L.) از خانواده سوسن، از گل‌های پیازی و تک‌لپه می‌باشد که با بذر و سوخ قابل تکثیر است. مدت زمان از کاشت بذر تا تولید گل در این گیاه طولانی است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثر تراکم و الگوی کاشت بر ویژگی‌های رشد رویشی و گلدهی در گل لاله رقم ʹSpryngʹ بود. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌‌ کاملاً تصادفی با 3 ... بیشتر گل لاله (Tulipa L.) از خانواده سوسن، از گل‌های پیازی و تک‌لپه می‌باشد که با بذر و سوخ قابل تکثیر است. مدت زمان از کاشت بذر تا تولید گل در این گیاه طولانی است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثر تراکم و الگوی کاشت بر ویژگی‌های رشد رویشی و گلدهی در گل لاله رقم ʹSpryngʹ بود. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌‌ کاملاً تصادفی با 3 تکرار در 27 پلات انجام گردید. سه الگوی کاشت (مربع، مثلث و مستطیل) به عنوان فاکتور اول و سه تراکم کاشت (25، 45 و 65 پیاز در هر متر مربع) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در مرحله رشد رویشی و زایشی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد شاخه گل بریده (90/59) در گیاهان کاشته‌شده در الگوی کاشت مثلثی با تراکم کاشت 65 گیاه در هر متر مربع شمارش شد. کمترین زمان تا آغاز گلدهی (30/69 روز) و بالاترین میزان کلروفیل برگ (57/13 میکروگرم در میلی‌لیتر) در گیاهان کاشته‌شده در الگوی کاشت مثلثی با تراکم کاشت 45 بوته در هر متر مربع به دست آمد. بیشترین ماندگاری گل (73/12 روز) و بالاترین میزان کاروتنوئید (68/1 میکروگرم در میلی‌لیتر) در گیاهان کاشته‌شده در الگوی کاشت مربعی با تراکم کاشت 45 بوته در هر متر مربع حاصل شد. در مجموع، نتایج کلی این پژوهش نشان داد که تراکم 45 بوته در متر مربع و الگوی کاشت مثلث یا مربع، برای بهبود خصوصیات کمی و کیفی گل لاله در شرایط آب و هوایی گیلان مناسب است.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

ارزیابی محتوای عناصر غذایی، ترکیبات بیو شیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی قارچ دارویی گانودرما لوسیدوم(Ganoderma lucidum)

ژاله زندوی فرد؛ مجید عزیزی؛ مجید درودی؛ آذر حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مرداد 1401

https://doi.org/10.22067/jhs.2022.77380.1181

چکیده

قارچ دارویی گانودرما لوسیدوم یکی از مهمترین قارچ های دارویی در سرتاسر جهان است که حاوی طیف وسیعی از ترکیبات دارویی ارزشمند است. این مطالعه به منظور بررسی میزان عناصر غذایی، محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی این قارچ طراحی شده است. محتوای عناصر غذایی اندام بارده این قارچ با دستگاه اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القائی(ICP-OES) ... بیشتر قارچ دارویی گانودرما لوسیدوم یکی از مهمترین قارچ های دارویی در سرتاسر جهان است که حاوی طیف وسیعی از ترکیبات دارویی ارزشمند است. این مطالعه به منظور بررسی میزان عناصر غذایی، محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی این قارچ طراحی شده است. محتوای عناصر غذایی اندام بارده این قارچ با دستگاه اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القائی(ICP-OES) و محتوای ترکیبات بیوشیمیایی آن با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی با کارایی فوق العاده بالا مجهز به طیف سنج جرمی (UPLC-MS) آنالیز شد. به منظور بررسی قدرت آنتی اکسیدانی عصاره گیری به روش التراسونیک با استفاده از دو حلال متانول و آب داغ صورت گرفت و فعالیت آنتی اکسیدانی با شش روش شامل اندازه گیری فعالیت مهار رادیکال آزاد 1،1-دی فنیل-2-پیکریل هیدرازیل(DPPH)، رادیکال 2،2-آزینوبیس(3-اتیل بنزو تیازولین-6-سلفونیک اسید) (ABTS)، رادیکال سوپراکساید(SO)، رادیکال نیتریک اکساید(NO) و قدرت احیای آهن(FRAP) و قدرت شلاته کنندگی آهن(ICA) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز واریانس یک سویه و متعاقب آن نیومن کولز توسط نرم افزار گراف پد پریزم 8 به منظور مقایسه میانگین ها به کار رفت. نتایج حاکی از آن بود که عناصر فسفر و پتاسیم(8/2910 و 8/1510 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) به ترتیب بیشترین مقدار از درشت مغذی ها و عناصر آهن و روی (5/8 و 74/7 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) سهم قابل توجه ای از ریز مغذی ها را به خود اختصاص دادند. محتوای کلی ترکیبات بیوشیمیایی شامل 37 ترکیب شناخته شده قابل توجه بود که در آن گنودریک اسید با بیشترین مقدار(1/232 ± 1/15890 میکرو گرم در گرم ماده خشک) و به دنبال آن سیناپیک اسید و سوکونیک اسید (11/28 ± 4/2011 و 5/31 ± 33/1505 میکرو گرم در گرم ماده خشک) به عنوان ترکیبات غالب قرار گرقتند. به طور کلی هر دو عصاره آبی و متانولی، ظرفیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی را در مهار رادیکال های آزاد DPPH، ABTS، SO، NO و همچنین قدرت احیا کنندگی و شلاته کنندگی آهن نشان دادند که این پتانسیل در یک رفتار وابسته به غلظت بیشتر نمایان شد. اگرچه عصاره متانولی در همه تست ها قدرت آنتی اکسیدانی بالاتری نسبت به عصاره آب داغ نشان داد(مقدارIC50 پایین تر). با این وجود هر دو عصاره حاوی طیفی از ترکیبات زیست فعال قارچ هستند که قدرت آنتی اکسیدانی آنها را تضمین می کند. با توجه به نتایج حاصل، قارچ گانودرما لوسیدوم پتانسیل قابل توجهی از نظر محتوای عناصر غذایی، ترکیبات زیست فعال و قدرت آنتی اکسیدانی به منظور کاربرد در صنایع غذایی و دارویی دارد.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی تنوع ژنوتیپی گل محمدی در ایران بر اساس میزان اسانس و برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک

بهزاد کاویانی؛ داود هاشم آبادی؛ رعنا محمدی پور؛ رسول انسی نژاد؛ احمد رضا بریموندی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1401

https://doi.org/10.22067/jhs.2022.76452.1167

چکیده

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) به عنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گسترده‌ای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپ‌های مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت اکولوژیکی در ایران وجود دارد. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان گل‌های محمدی ... بیشتر گل محمدی (Rosa damascena Mill.) به عنوان یک گونه گیاهی چند منظوره (خوراکی، دارویی، معطره و زینتی)، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. اسانس گل این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. تنوع گسترده‌ای از نظر عملکرد گل و اسانس در بین ژنوتیپ‌های مختلف گل محمدی در شرایط متفاوت اکولوژیکی در ایران وجود دارد. ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان گل‌های محمدی ایران به منظور اصلاح ژنوتیپ‌های این گل‌ها با ویژگی‌های باغی مناسب حائز اهمیت زیادی است. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های جمع‌آوری‌شده از استان‌های گیلان، ایلام، گلستان، تهران و کاشان به منظور معرفی ژنوتیپ برتر و بهره‌برداری از آن در برنامه‌های اصلاحی و اقتصادی بررسی شد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا شد و برای هر تکرار 5 پاجوش (در مجموع: 75 پاجوش) در نظر گرفته شد. نمونه‌ها از نظر عملکرد اسانس، تعداد حلقه‌های مختلف گل و ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه‌برداری برای اندازه‌گیری شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک، بعد از بازشدن غنچه‌های گل در اوایل اردیبهشت ماه انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسانس (042/0 و 038/0 درصد)، به ترتیب از گلبرگ‌های ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان به‌ دست آمد. بیشترین وزن گلبرگ (70/2 و 30/2 گرم)، به ترتیب مربوط به گلبرگ‌های ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان بود. بالاترین طول و عرض گلبرگ نیز در این دو ژنوتیپ به دست آمد. بیشترین تعداد گلبرگ (80/71 در هر بوته) مربوط به نمونه‌های گیلان بود. بالاترین میزان کلروفیل a، مربوط به ژنوتیپ ایلام و بالاترین میزان کلروفیل b، کاروتنوئید و آنتوسیانین، مربوط به ژنوتیپ‌ کاشان بود. تعداد پرچم، تعداد مادگی، سطح برگ، طول برگ و ارتفاع بوته نیز اندازه‌گیری شد. در مجموع؛ ژنوتیپ‌های ایلام و کاشان به دلیل عملکرد بالا در تولید اسانس و اغلب صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی به عنوان ژنوتیپ‌های برتر و ذخایر توارثی مناسب برای برنامه‌های اصلاحی پیشنهاد می‌شوند. گسترش رویشگاه‌های گل محمدی اطلاعات مفیدی را برای تولید انبوه در آینده و مدیریت منابع ژنتیکی فراهم می‌نماید.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی میوه کاری

تعیین مناسب‌ترین زمان برداشت میوه زیتون ارقام 'زرد' و 'آربکین' بر اساس ویژگی‌های فیزیولوژیک

سعیده کیوانفر؛ داود هاشم آبادی؛ بهزاد کاویانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 دی 1401

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.75205.1138

چکیده

میوه زیتون (Olea europea L.) از خانواده Oleaceae، دارای اسیدهای چرب غیراشباع است و نقش آنتی‌اکسیدانی دارد. ویژگی تجزیه و تحلیلی مراحل بلوغ، یک پیش‌نیاز برای زمان برداشت میوه در هر رقم و کیفیت محصولات زیتون است. ایجاد وقفه بین برداشت و استحصال روغن زیتون، باعث ایجاد شرایط نامطلوب در این میوه می‌شود. بنابراین، تعیین بهترین زمان برداشت میوه حائز ... بیشتر میوه زیتون (Olea europea L.) از خانواده Oleaceae، دارای اسیدهای چرب غیراشباع است و نقش آنتی‌اکسیدانی دارد. ویژگی تجزیه و تحلیلی مراحل بلوغ، یک پیش‌نیاز برای زمان برداشت میوه در هر رقم و کیفیت محصولات زیتون است. ایجاد وقفه بین برداشت و استحصال روغن زیتون، باعث ایجاد شرایط نامطلوب در این میوه می‌شود. بنابراین، تعیین بهترین زمان برداشت میوه حائز اهمیت است. برای تعیین زمان مناسب برداشت و اثر آن روی کیفیت روغن، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور؛ رقم در دو سطح ('زرد' و 'آربکین') و زمان برداشت در شش سطح (3، 10، 17 و 24 آبان و 1 و 8 آذر) بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. شاخص‌های فیزیولوژیک؛ درصد روغن، میزان ترکیبات فنولیک، درجه پراکسیداسیون، مقدار اسید اولئیک، اسیدیته، و نیروی جداسازی میوه از دم ارزیابی گردیدند. نتایج نشان داد که بالاترین درصد روغن میوه (54 و 52 درصد)، به ترتیب در رقم 'آربکین' برداشت ‌شده در دو زمان هشتم و اول آذر به دست آمد. پایین‌ترین درصد روغن میوه (45 درصد) در میوه رقم 'زرد' برداشت‌شده در تاریخ سوم آبان به دست آمد. بالاترین غلظت پلی‌فنل (90/815 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و اسید اولئیک (89/77 درصد)، به ترتیب در رقم 'زرد' برداشت ‌شده در سوم آبان و اول آذر به دست آمد. بیشترین (30/6 نیوتن) و کمترین (20/3 نیوتن) نیروی لازم برای جداکردن دم از فرابر، به ترتیب در میوه‌های رقم 'زرد' و 'آربکین' برداشت‌شده در تاریخ سوم آبان و هشتم آذر به کار گرفته شد. در مجموع، نتایج نشان داد که مناسب‌ترین زمان برای برداشت رقم 'زرد'، 17 آبان و برای رقم 'آربکین'، 24 آبان است.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

اثر محلول‌پاشی کلریدکلسیم و آسکوربیک اسید و زمان برداشت بر صفات کیفی میوه ‌گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum cv. SV8320TD)

زهرا خلیلی؛ فاطمه نکونام؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی؛ ملیحه فرهنگ پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.82265.1265

چکیده

به منظور مطالعه تاثیر محلول‌پاشی آسکوربیک‌اسید و کلریدکلسیم و زمان برداشت بر کیفیت میوه گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L. SV8320TD)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ها‌ی کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار‌های آزمایش شامل اسیدآسکوربیک در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) و کلریدکلسیم در 4 سطح (0، 3/0 ،6/0 و 9/0 درصد) و زمان برداشت میوه ... بیشتر به منظور مطالعه تاثیر محلول‌پاشی آسکوربیک‌اسید و کلریدکلسیم و زمان برداشت بر کیفیت میوه گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L. SV8320TD)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ها‌ی کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار‌های آزمایش شامل اسیدآسکوربیک در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) و کلریدکلسیم در 4 سطح (0، 3/0 ،6/0 و 9/0 درصد) و زمان برداشت میوه در دو مرحله نارنجی و قرمز رنگ بود. نتایج نشان داد که میوه‌های برداشت شده در مرحله قرمز رنگ دارای ویتامین ث، مواد جامد محلول، فنل و فلاونوئید و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری در مقایسه با میوه‌های نارنجی رنگ بودند. کاربرد اسید‌آسکوربیک و کلرید‌کلسیم به‌طور فزاینده‌ای کیفیت میوه را بهبود بخشیدند. بیشترین میزان سفتی بافت (7/21 و 4/21 کیلوگرم بر سانتی‌متر) به ترتیب در میوه‌های نارنجی رنگ تحت تیمار اسید‌آسکوربیک 100 میلی‌گرم در لیتر و کلریدکلسیم 9/0 درصد و میوه‌های قرمز رنگ حاصل از تیمار اسید آسکوربیک 200 میلی‌گرم در لیتر و کلریدکلسیم 9/0 درصد به دست آمد. حداکثر مقدار مواد جامد محلول (9/4 درصد بریکس)، ویتامین ث (1/46 ملی‌گرم در 100 میلی‌لیتر)، فنل و فلاونوئید و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (36 درصد) در میوه‌های قرمز رنگ حاصل از گیاهان تیمار شده با اسید‌آسکوربیک 300 میلی‌گرم در لیتر و کلرید‌کلسیم 9/0 درصد مشاهده شد. کمترین میزان اسیدیته و حداکثر اسید قابل تیتراسیون با کاربرد اسید آسکوربیک 300 میلی‌گرم در لیتر و همه سطوح کلرید کلسیم در میوه‌های قرمز رنگ حاصل شد. با توجه به نتایج، کاربرد اسید‌آسکوربیک 300 میلی‌گرم در لیتر و کلرید‌کلسیم 9/0 درصد جهت بهبود شاخص‌های کیفی میوه گوجه‌فرنگی پشنهاد می‌شود.

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

اثر پروپانول، بوتانول و پنتانول بر عمر گلجای و کیفیت گل شاخه‌بریده میخک رقم ’نلسون‘ (Dianthus caryophyllus cv. Nelson)

داود هاشم آبادی؛ امیرحسین سلیمانی؛ بهزاد کاویانی؛ نیره نظیری مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 آذر 1402

https://doi.org/10.22067/jhs.2023.83721.1280

چکیده

گل شاخه‌بریده میخک از اهمیت اقتصادی بالایی در صنعت گلکاری برخوردار است. عمر پس از برداشت گل‌های زینتی شاخه‌بریده، از جمله میخک، در تعیین کیفیت آنها و ترجیح مصرف‌کنندگان مهم است. یکی از عوامل کاهش عمر پس از برداشت این گل، تولید زیاد اتیلن است. میخک فرازگرا و به اتیلن بسیار حساس می‌باشد. با توجه به نقش ترکیب‌های الکلی در ممانعت یا ... بیشتر گل شاخه‌بریده میخک از اهمیت اقتصادی بالایی در صنعت گلکاری برخوردار است. عمر پس از برداشت گل‌های زینتی شاخه‌بریده، از جمله میخک، در تعیین کیفیت آنها و ترجیح مصرف‌کنندگان مهم است. یکی از عوامل کاهش عمر پس از برداشت این گل، تولید زیاد اتیلن است. میخک فرازگرا و به اتیلن بسیار حساس می‌باشد. با توجه به نقش ترکیب‌های الکلی در ممانعت یا کاهش بیوسنتز اتیلن، در پژوهش حاضر، از غلظت‌های 2، 4 و 6 درصد پروپانول، بوتانول و پنتانول به صورت پالس 24 ساعته، به منظور کاهش تولید اتیلن و افزایش عمر گلجای گل‌های شاخه‌بریده میخک رقم ’نلسون‘ استفاده شد. آب مقطر به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. بنابراین، سه غلظت پروپانول + سه غلظت بوتانول + سه غلظت پنتانول + آب مقطر، در مجموع 10 تیمار در نظر گرفته شد. در این پژوهش؛ عمر گلجای، برخی صفات فیزیولوژیک (اتیلن، پروتئین گلبرگ، کلروفیل، ماده خشک، کاهش وزن تر، جذب محلول، کاهش درجه بریکس و مالون دی آلدئید) و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان (سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز) اندازه‌گیری شدند. این پژوهش آشکار کرد که پروپانول نقش مؤثرتری در کاهش تولید اتیلن و افزایش عمر گلجای نسبت به بوتانول و پنتانول داشت. نتایج نشان داد که بیشترین عمر گلجای (11/14 روز)، در گل‌‌های شاخه‌بریده تیمارشده با 2 درصد پروپانول مشاهده شد. این تیمار همچنین بالاترین مقدار جذب آب، درصد ماده خشک، پروتئین گلبرگ و کلروفیل برگ، همچنین کمترین مقدار تولید اتیلن را باعث شد. کمترین عمر گلجای (91/8 روز)، در گل‌‌های شاخه‌بریده شاهد مشاهده شد. پژوهش حاضر، اثر مثبت ترکیبات ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی را بر افزایش عمر گلجای گل شاخه‌بریده میخک رقم ’نلسون‘ و فعالیت آنزیم‌ها در آن نشان داد.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

اثر باکتری‌های محرک رشد در شرایط آبکشت بر غلظت آهن، عملکرد و ترکیبات فنولیک کاهو

پرستو مولائی؛ فاطمه نکونام؛ محمد بابا اکبری ساری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.82408.1266

چکیده

یکی از مهمترین سبزی‌های برگ‌دار، کاهو (Lactuca sativa L.) است که مقصد تولید آن به بازارهای بین‌المللی و ملی می‌باشد. یکی از سبزی‌هایی است که در سیستمهای کشت هیدروپونیک شناور، برای بهرهوری بالاتر در استفاده از آب و کودها تولید می‌گردد. کاربرد باکتری‌های محرک رشد برای افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی در نظام‌های پایدار کشاورزی دارای ... بیشتر یکی از مهمترین سبزی‌های برگ‌دار، کاهو (Lactuca sativa L.) است که مقصد تولید آن به بازارهای بین‌المللی و ملی می‌باشد. یکی از سبزی‌هایی است که در سیستمهای کشت هیدروپونیک شناور، برای بهرهوری بالاتر در استفاده از آب و کودها تولید می‌گردد. کاربرد باکتری‌های محرک رشد برای افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی در نظام‌های پایدار کشاورزی دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد. بدین جهت، به منظور بررسی تاثیر کاربرد باکتری‌های محرک رشد در شرایط آبکشت، بر ویژگی‌های کیفی و عملکرد کاهو رقم New Red Fire، آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج سطح از باکتری‌های محرک رشد (Pseudomonas vancouverensis، Pseudomonas Koreensis، Pseudomonas putida، Pantoea agglomerans، ترکیب چهار گونه باکتری‌) و تیمار شاهد بدون تلقیح باکتریایی بود. صفات مورد بررسی شامل وزن تر بوته، تعداد برگ، محتوای فنول کل و فلاونوئید کل، محتوای آنتوسیانین، غلظت آهن، کلروفیل‌ها و کاروتنوئید کل بود. نتایج نشان داد، اثر کاربرد باکتری‌‌های محرک رشد بر صفات مورد بررسی معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد بیولوژیک، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و غلظت آهن در برگ، با کاربرد تیمار باکتری ترکیبی مشاهده شد، به‌طوریکه افزایش 2/388 درصد کلروفیل a، 8/439 درصد کلروفیل b، 3/398 درصد کلروفیل کل، 3/246 درصد محتوای کاروتنوئید، 2/26 درصد غلظت آهن، 6/42 درصد وزن تر بوته و 2/22 درصد تعداد برگ نسبت به گیاهان شاهد حاصل شد. با این حال، کاربرد باکتری‌های محرک رشد در گیاه کاهو با تسهیل شرایط رشد و افزایش جذب عناصر غذایی، موجب کاهش معنی‌دار سنتز ترکیبات فنولیک از جمله محتوای فنول کل، فلاونوئید کل و آنتوسیانین در مقایسه با گیاهان شاهد، در شرایط آبکشت گردید. با توجه به اینکه بهترین تیمار این پژوهش در اغلب صفات مورد بررسی، کاربرد باکتری ترکیبی بود، برای دستیابی به حداکثر عملکرد، افزایش سودمندی کل و کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی، استفاده از باکتری ترکیبی توصیه می‌شود. البته اگر بتوان با اعمال راهکارهایی به صورت همزمان کیفیت تغذیه‌ای کاهو به‌ویژه محتوای ترکیبات فنولیکی و فلاونوئیدی گیاه را نیز در شرایط آبکشت افزایش داد، بسیار مطلوب‌تر خواهد بود.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

تأثیر دما و اسید سولفوریک بر بهبود جوانه‌زنی بذور سه جمعیت گیاه دارویی موسیر ایرانی(Allium hirtifolium) و ارزیابی خصوصیات میکرومورفولوژی با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره(SEM)

هدی ساجدی مهر؛ محیا ساجدی مهر؛ مجید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اسفند 1402

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.84817.1295

چکیده

چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماری‌ها از قبیل: دیابت، بیماری‌های التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماری‌های ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگ‌ترین جنس از گروه تک لپه‌ها است. در ... بیشتر چکیدهگیاهان دارویی با سطح بالایی از فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی، به دلیل تأثیر بر طیف وسیعی از بیماری‌ها از قبیل: دیابت، بیماری‌های التهابی، پارکینسون، آلزایمر، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون و دیگر بیماری‌های ناشی از استرس اکسیداتیو، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.گیاه موسیر یکی از بزرگ‌ترین جنس از گروه تک لپه‌ها است. در پژوهش حاضر، تأثیر چهار دمای مختلف ( 5، 10، 15و 20 درجه‌ی سانتی‌گراد) و چهار زمان متفاوت اسید‌شویی با اسید سولفوریک ( 0، 5، 10، 15 دقیقه) بر جوانه‌زنی و خصوصیات میکرومورفولوژی بذور سه جمعیت (فریدون‌شهر، تیران و خوانسار) گیاه موسیر مورد بررسی قرار گرفت. از طرف دیگر، میکروسکوپ الکترونی اسکن (نگاره) (SEM) با درجات مختلفی از بزرگ‌نمایی، برای تأثیر تیمار اسید سولفوریک، بر روی سطح بذور استفاده گردید. آزمایش به ‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در پایان آزمایش، صفات درصد جوانه‌زنی، میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و طول ساقچه اندازهگیری شد. همچنین صفاتی نظیر قطر، طول، حجم و وزن بذور نیز مورد بررسی آماری قرار گرفتند. نتایج میکروسکوپ الکترونی نشان داد، در هر سه جمعیت بذور گیاه موسیر ایرانی، پوسته‌ی بذر، پس از استفاده از تیمار اسیدشویی به وسیله‌ی اسید سولفوریک با زمان 15 دقیقه، دچار تغییرات محسوس و معنی‌داری نسبت به بذور شاهد شده و برجستگی‌های سطح بذر، توسط اسید سولفوریک از بین رفته و سطح بذر حالت فرورفتگی و برآمدگی‌های طبیعی خود را نسبت به شاهد ندارد. همچنین تأثیر دما، مدت زمان اسیدشویی و جمعیت بذور، برصفات درصد جوانه‌زنی، سرعت‌جوانه‌زنی، میانگین مدت زمان جوانه زنی، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه، در سطح احتمال یک درصد، معنی‌دار بود. جمعیت فریدون‌شهر، بیشترین درصد‌جوانه‌زنی (16/69 درصد)، سرعت جوانه‌زنی 7/3 (تعداد بذر در روز) و میانگین مدت زمان جوانه‌زنی 64/9 (تعداد بذر در روز ) را در دمای 5 درجه‌ی ‌سانتی‌گراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی داشت. بیشترین طول ساقه‌چه و طول ریشه‌چه (7/19 و 81/8 (میلی‌متر) به ترتیب در جمعیت تیران با دمای 20 درجه‌ی سانتی‌گراد و زمان 15 دقیقه اسیدشویی و جمعیت خوانسار با دمای 20 درجه‌ی سانتی‌گراد و زمان 5 دقیقه اسیدشویی داشت. نتایج نشان می‌دهد، با توجه به خواب بذور و نیاز سرمایی در آن‌ها، بهترین دما، برای جوانه‌زنی بذور گیاه موسیر، دمای 5 درجه‌ی سانتی‌گراد با زمان 15 دقیقه اسیدشویی توسط اسید سولفوریک است. تنوع در جمعیت‌های گیاه موسیر، تأثیر به سزایی در نحوه‌ی عملکرد در بهبود جوانه‌زنی بذور، در این گیاه دارد. واژه‌های کلیدی: تنوع موسیر( مورفولوژی بذر )، چینه سرمایی، خراش‌دهی بذر، جوانه‌زنی، میکروسکوپ الکترونی‌ روبشی (SEM)

مقالات پژوهشی میوه کاری

تاثیر کاربرد برگی نفتالین استیک اسید بر خصوصیات کمی و کیفی میوه سیب رقم رد دلیشز در شرایط آب و هوایی زنجان

فاطمه نکونام؛ افسانه صالحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85956.1312

چکیده

این پژوهش به‌منظور مطالعه تاثیر سطوح مختلف نفتالین استیک اسید بر میزان ریزش میوه و شاخص‌های کمی و کیفی میوه سیب رقم رد دلیشز در شرایط آب و هوایی زنجان، در سال 1402 انجام شد. درختان مورد آزمایش 10 ساله و پیوندی روی پایه‌های رویشی M9 بودند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی ... بیشتر این پژوهش به‌منظور مطالعه تاثیر سطوح مختلف نفتالین استیک اسید بر میزان ریزش میوه و شاخص‌های کمی و کیفی میوه سیب رقم رد دلیشز در شرایط آب و هوایی زنجان، در سال 1402 انجام شد. درختان مورد آزمایش 10 ساله و پیوندی روی پایه‌های رویشی M9 بودند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف نفتالین استیک اسید (0، 15، 30، 50 و 75 میلی‌گرم در لیتر) و سه زمان محلول‌پاشی (10، 25 و40 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها) بودند. بررسی دو الگوی رشد میوه بر اساس داده‌های وزن و قطر میوه نشان داد که وزن میوه شاخص مناسب‌تری برای رسم الگوی رشد میوه است و طبق آن میوه‌ها در مرحله بلوغ فیزیولوژیکی برداشت شدند. نتایج نشان داد که سطوح‌ نفتالین استیک اسید تاثیر معنی‌داری بر درصد ریزش میوه و کارایی عملکرد نداشتند اما زمان محلول‌پاشی اثرات معنی‌دار متفاوتی را نشان داد. بیشترین درصد ریزش میوه (به ترتیب 7/95 و 9/85 درصد) با محلول‌پاشی برگی نفتالین استیک اسید، به‌ترتیب در10 و 25 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها مشاهده شد ولی کاربرد آن در 40 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها باعث کاهش 9/46 درصد ریزش میوه نسبت به درختان شاهد گردید و متناسب با آن عملکرد میوه هم به طور میانگین 22 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. کمترین تعداد و وزن میوه در واحد سطح مقطع شاخه با کاربرد غلظت‌های مختلف نفتالین استیک اسید در 10 روز بعد از شکوفایی کامل گلها مشاهده شد. بیشترین طول (3/72 میلی‌متر)، قطر (8/75 میلی‌متر)، وزن (180 گرم) و حجم میوه (240 سانتی‌متر‌مکعب) در درختان محلول‌پاشی شده با 75 میلی‌گرم بر لیتر نفتالین‌استیک‌اسید در 10 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها حاصل شد. کاربرد نفتالین استیک اسید در زمان 10 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها باعث افزایش معنی‌دار چگالی میوه، سفتی بافت و محتوای مواد جامد محلول میوه شد، اما کاربرد آنها در زمان‌های 25 و 40 روز بعد از شکوفایی کامل گل‌ها تاثیر معنی‌داری بر چگالی و سفتی بافت میوه نداشتند و باعث کاهش 9/23 درصد محتوای مواد جامد محلول میوه نسبت به شاهد شد. برخلاف مواد جامد محلول، میزان اسیدیته قابل تیتراسیون میوه در هر سه زمان محلول‌پاشی نفتالین استیک اسید، افزایش معنی‌داری نسبت به شاهد نشان داد و در نتیجه شاخص طعم میوه کاهش یافت. در کل می‌توان نتیجه گرفت که اثرات مثبت نفتالین استیک اسید در کنترل ریزش میوه و بهبود عملکرد و کیفیت میوه بسته به زمان مصرف و شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه متفاوت خواهد بود.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی میوه کاری

ارزیابی اثر پایه بر میزان مقاومت برخی ارقام پیوندی گلابی به عامل بیماری آتشک

یحیی سلاح‌ورزی؛ جواد صمیمی رباط؛ علی تهرانی فر؛ ناصر بیک زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.83573.1277

چکیده

باکتری عامل بیماری آتشک (Erwinia amylovora) یکی از بزرگترین چالش‌ها در تولید میوه‌ گلابی است و فقدان روش‌های کنترل موثر، بر نیاز به ارقام مقاوم به این بیماری تاکید می‌کند. بنابراین، آزمایشات تعیین سطوح حساسیت برای ایجاد برنامه‌های اصلاح نژادی که مقاومت در برابر این بیماری را تضمین ‌کند، ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر پایه بر ... بیشتر باکتری عامل بیماری آتشک (Erwinia amylovora) یکی از بزرگترین چالش‌ها در تولید میوه‌ گلابی است و فقدان روش‌های کنترل موثر، بر نیاز به ارقام مقاوم به این بیماری تاکید می‌کند. بنابراین، آزمایشات تعیین سطوح حساسیت برای ایجاد برنامه‌های اصلاح نژادی که مقاومت در برابر این بیماری را تضمین ‌کند، ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر پایه بر میزان مقاومت ارقام گلابی پیوندی به بیماری آتشک و بررسی اثر انتقال مقاومت یا حساسیت به بیماری از پایه‌های مقاوم به ارقام گلابی با سنجش سیستم USDA در باغات گلابی آستان قدس‌ رضوی و باغات نیشابور با دو رقم گلابی (درگزی وکوشیا) پیوند شده بر روی دو پایه (درگزی و پیردوارف) اجرا شد، و مقیاس گاردنر نیز بر روی نهال‌های یکساله در گلخانه بررسی شد، همچنین مجموع قندهای سوربیتول ، ساکارز و pH عصاره برگی در روزهای 0 تا 18 پس از آلودگی طی چهار مرحله اندازه‌گیری شد. با القا باکتری مقدار قندها از روز 6 تا 12 پس از آلودگی در رقم و پایه کوشیا/ پیردوارف از 30 به 20 میلی‌گرم ولی در رقم و پایه کوشیا/درگزی از 35 به 25 میلی‌گرم و در دو رقم و پایه درگزی/درگزی و درگزی/پیردوارف ثابت ماند. در مورد pH هم، در نهال‌ها با رقم کوشیا پیوند شده روی پایه درگزی نیز این روند مشاهده شد. به این ترتیب pH در روزهای 0، 3، 6 و 12 به ترتیب برابر 5/5، 5/6، 3/5 و 2/5 اندازه‌گیری شد. این در حالی است که در بافت برگ‌های ارقام و پایه‌های درگزی/پیردوارف و درگزی/درگزی این روند تقریبا ثابت بود. نتایج نشان داد که پایه درگزی تا حدودی اثر مقاومت خود را بر روی رقم حساس کوشیا گذاشت، به‌طوری که میزان مقاومت رقم و پایه کوشیا/درگزی بیشتر از میزان مقاومت رقم و پایه کوشیا/پیردوارف بود. بطورکلی طبق نتایج بدست آمده احتمال می‌رود که پایه مقاوم، مقاومت به بیماری آتشک را تا حدودی به ارقام حساس منتقل نموده است. بنابراین در برنامـه بـه‌زراعی گلابـی بـه‌منظور مقاومت به بیماری آتشک می‌توان از پایه مقاوم به بیماری آتشک استفاده کرد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

بررسی کاربرد قارچ‌های مایکوریزا و تریکودرما بر شاخصه‌های رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره گیاه زنجبیل

فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی؛ ناصر صفایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85675.1308

چکیده

زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه می‌باشد. مطالعات متعددی، تاثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی مایکوریزا و تریکودرما بر مولفه های رشد و عملکرد گزارش نموده اند. لذا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی تریکودرما ... بیشتر زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه می‌باشد. مطالعات متعددی، تاثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی مایکوریزا و تریکودرما بر مولفه های رشد و عملکرد گزارش نموده اند. لذا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچ‌ها‌‌ بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزوم‌ها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (68/35 سانتی‌متر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 2/10 گرم)، شاخص سبزینگی (17/18)، وزن تر و خشک برگ (46/34 و 96/8 گرم)، تعداد برگ (46/9 عدد) و فیبر ریزوم (28/4 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد به ترتیب با مقادیر 16/7، 29/73 و 6/98 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (5/35 و 2/5 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (4/0 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال به عنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچ‌ها بیشتر از شاهد بود. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزوم‌ها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

مطالعه مقاومت به خشکی در اکوتیپ‌های مختلف سیر بر اساس شاخص‌های تحمل در شرایط آب‌و‌هوایی همدان

مهدی کاکایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.85395.1303

چکیده

خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران می‌باشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی در این بخش می‌باشد. در این پژوهش برای بررسی تنوع‌ژنتیکی اکوتیپ‌های سیر، غربال و شناسایی اکوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی، تعداد شش ... بیشتر خشکی و محدودیت آب از جمله مهمترین مسائل مرتبط با بخش کشاورزی برای افزایش راندمان و تولید مطلوب محصولات زراعی و باغی در دنیا و از جمله ایران می‌باشد. عبور موفق از خشکی مستلزم تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی در این بخش می‌باشد. در این پژوهش برای بررسی تنوع‌ژنتیکی اکوتیپ‌های سیر، غربال و شناسایی اکوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی، تعداد شش اکوتیپ سیر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 402-1401 در دو شرایط محیطی تحت تنش خشکی و بدون تنش خشکی طراحی و اجرا گردید. شاخص‌های تحمل به خشکی مورد بررسی عبارت بودند از: شاخص عملکرد (YI)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص میانگین هارمونیک (HAM)، شاخص بهره‌وری متوسط (MP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) که بر اساس عملکرد اقتصادی سیر در دو شرایط محیطی فوق‌الذکر اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج حاصله از تجزیه واریانس، شاخص عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی و شاخص عملکرد در شرایط تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد (P≤%1) معنی‌دار گردید. در این مطالعه، شاخص‌های STI، SSI،MP ، GMP، HAM، YI، YSI، DI و STS در سطح احتمال یک درصد (P≤%1) معنی‌دار شدند که نشان‌دهنده تنوع موجود در بین اکوتیپ‌های سیر از نظر شاخص‌های مورد مطالعه می‌باشد. بر اساس نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی برای شاخص‌های تحمل به خشکی، مجموع دو مولفه اول و دوم 94 درصد از تغییرات ایجاد شده را توجیه نمودند. همبستگی بین عملکرد در شرایط بدون تنش خشکی (Yp) با صفات عملکرد در شرایط تنش خشکی (Ys) و شاخص‌های MP، GMP،HAM ، YI، ATI، YSI و STS همبستگی مثبت و معنی‌داری را نشان داد. در نمودار بای‌پلات اکوتیپ‌های بهار2 و سولان در جوار شاخص‌های STI، ATI، GMPو MP که شاخص‌های تحمل به خشکی می‌باشند قرار گرفتند و این دو اکوتیپ (بهار2 و سولان) بر اساس نمودار سه بعدی نیز در گروه اول قرار گرفتند. لذا بر اساس نمودار بای‌پلات نیز این اکوتیپ‌ها، اکوتیپ‌های مطلوب و شاخصی بوده‌اند. بر اساس تجزیه خوشه‌ای اکوتیپ‌ها به دو گروه دسته‌بندی شدند، گروه اول شامل اکوتیپ‌های مریانج، بهار1 و امام‌زاده‌کوه (توئیجین) و گروه دوم شامل اکوتیپ‌های بهار2، سولان و اسدآباد بودند. در گروه اول اکوتیپ‌هایی با عملکرد کمتر و در گروه دوم اکوتیپ‌هایی با عملکرد بالاتر و مناسب‌تر قرار گرفتند. به طور کلی و بر اساس کلیه تجزیه‌های آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر به ترتیب اکوتیپ‌های بهار2 و سولان بیشترین عملکرد زیست توده را به خود اختصاص دادند.واژگان کلیدی: آبیاری تکمیلی، بای‌پلات، شاخص‌های تحمل خشکی، عملکرد.

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

بررسی اثر پایه های مختلف بر شاخص های ریخت شناسی، فیتوشیمیایی و مولکولی میوه پرتقال تامسون ناول در زمان بلوغ تجاری

فاطمه احمدی؛ محمد مهدی شریفانی؛ امیر موسوی؛ نگین اخلاقی امیری؛ مصطفی خوشحال سرمست؛ خلیل زینلی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86813.1326

چکیده

کیفیت بیرونی و درونی مرکبات از قبیل رنگ، شکل و طعم موجب افزایش سود اقتصادی می گردد. قدرت رشدی پایه نیز سبب تغییرات کمی و کیفی و عامل موثر بر زمان بلوغ تجاری میوه می باشد که برای باغداران و تولیدکنندگان حائز اهمیت است. با توجه به ویژگی های میوه در درختان پیوندی، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سه پایه مختلف مرکبات بر برخی صفات ریخت شناسی، ... بیشتر کیفیت بیرونی و درونی مرکبات از قبیل رنگ، شکل و طعم موجب افزایش سود اقتصادی می گردد. قدرت رشدی پایه نیز سبب تغییرات کمی و کیفی و عامل موثر بر زمان بلوغ تجاری میوه می باشد که برای باغداران و تولیدکنندگان حائز اهمیت است. با توجه به ویژگی های میوه در درختان پیوندی، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سه پایه مختلف مرکبات بر برخی صفات ریخت شناسی، فیتوشیمیایی و مولکولی میوه پرتقال تامسون ناول صورت گرفت. این تحقیق در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات باغبانی قائم شهر، مازندران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با درختان یکنواخت و 10 ساله پرتقال تامسون ناول پیوند شده روی سه پایه پونسیروس، سیترنج و سیتروملو در چهار تکرار انجام شد. نمونه ها در اواخر مهر ماه جمع آوری شده و به منظور ادامه تحقیقات به آزمایشگاه تحقیقاتی گروه باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان منتقل گردیدند. اندازه گیری روی صفات ریخت شناسی، ویژگی های کیفی و ترکیبات فنلی میوه و نیز بیان نسبی ژن ساکارزفسفات سنتاز صورت گرفت. نتایج نشان داد که صفات طول، قطر، نسبت طول به قطر، وزن و چگالی میوه پرتقال تامسون ناول در زمان بلوغ تجاری میوه روی پایه پونسیروس نسبت به دو پایه دیگر میزان بیشتری داشت. در حالی که میزان ویتامین ث در پایه سیتروملو بالاتر بود. بیشترین میزان اسیدیته و EC متعلق به پایه پونسیروس و کمترین میزان آن متعلق به پایه سیترنج بود. میزان قندکل و مواد جامد محلول در پایه پاکوتاه پونسیروس بالاتر از سایر پایه ها مشاهده شد در حالی که کمترین میزان آن ها در پایه پابلند سیتروملو ثبت گردید. اسیدیته قابل تیتراسیون و بیان نسبی ژن CitSPS1 در پایه سیترنج نسبت به دو پایه دیگر بالاترین مقدار بود. بیشترین میزان فنل کل، فلاونوئیدکل و درصد فعالیت آنتی اکسیدانی در پایه پونسیروس وجود داشت. قدرت رشدی پایه های مختلف مرکبات سبب شد که درختان پاکوتاه نسبت به درختان پابلند، میزان انباشت شاخص های فیتوشیمیایی بالاتری داشته باشند. به طور کلی پایه پونسیروس به دلیل بلوغ تجاری زودرس میوه از توان مناسبی برای تازه خوری برخوردار گردید.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

بهینه‌سازی محیط کشت و ترکیب ماده تنظیم کننده رشد در افزایش راندمان تولید گیاهچه در ریزازدیادی گردو

مرضیه قربانی؛ خسرو پرویزی؛ محمد یزدان دوست؛ داراب حسنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86286.1318

چکیده

این تحقیق به منظور بهینه سازی دستورالعمل کشت بافت گردو و تعیین بهترین محیط کشت و ترکیب ماده تنظیم کننده رشدی در ریزازدیادی گردو، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. جوانه‌های جانبی و انتهایی گردو رقم چندلر، از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺳﺎل ﺟﺎری، برداشت شده و پس از مراحل سترون‌سازی در شرایط استریل داخل محیط ... بیشتر این تحقیق به منظور بهینه سازی دستورالعمل کشت بافت گردو و تعیین بهترین محیط کشت و ترکیب ماده تنظیم کننده رشدی در ریزازدیادی گردو، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. جوانه‌های جانبی و انتهایی گردو رقم چندلر، از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺳﺎل ﺟﺎری، برداشت شده و پس از مراحل سترون‌سازی در شرایط استریل داخل محیط کشت ﭘﺎﻳﻪ DKW حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر ماده تنظیم کننده رشد ﺑﻨﺰﻳﻞآدﻧﻴﻦ و مقدار یک‌صدم میلی‌گرم بر لیتر ماده تنظیم کننده رشد ایندول بوتریک اسید، یک گرم بر لیتر پلی وینیل پیرولیدین و 2 گرم ذغال فعال کشت شدند. پس از مرحله استقرار که با تورم و سرسبزی جوانه‌ها و عدم وجود هر نوع علائم نکروزه و رنگ‌پریدگی آن‌ها همراه بود، به منظور پرآوری، از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. بدین منظور از محیط کشت DKW حاوی ماده تنظیم کننده رشد گیاهی بنزیل آمینو پورین در پنج سطح با غلظت‌های 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر در ترکیب با 01/0 میلی‌گرم در لیتر بوتیریک اسید به عنوان فاکتور اول و پنج سطح مختلف آدنین سولفات (0، 20 و 40، 60 و 80 میلی‌گرم بر لیتر) به عنوان فاکتور دوم، مورد استفاده قرار گرفت. پس از دو ماه ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی رﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ صفات وزن گیاهچه، طول ساقه نورسته، تعداد برگ، تعداد جوانه و تعداد برگچه در هر گیاهچه، در محیط کشت‌های مختلف مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، دو ماده تنظیم کننده رشد گیاهی بنزیل آمینو پورین و آدنین سولفات اثر بسیار معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد بر صفات مورد بررسی نشان دادند. متناسب با افزایش غلظت در هر دو ماده تنظیم‌کننده رشد، میزان پرآوری و رشد گیاهچه‌ها افزایش پیدا کرد. به طوریکه در محیط کشت‌های حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین و 80 میلی‌گرم بر لیتر آدنین سولفات در مقایسه با سایر غلظت‌ها، اثرات مثبت قابل توجهی در کلیه صفات مورد بررسی ایجاد گردید.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

اثر همزیستی اندوفیت‌هایAspergillus niger وOD14 Bacillus aquimaris با دانهال‌های مکزیکن لایم تحت شرایط تنش شوری

لیلا بقازاده دریایی؛ داود صمصام پور؛ عبدالنبی باقری؛ جلوه سهرابی پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.73232.1101

چکیده

رشد و عملکرد گیاهان به‌سبب تنش‌های زنده و یا غیر زنده متعدد محدود می‌شود. در سال‌های اخیر، افزایش خشکی و خشکسالی در ایران روی کیفیت آب آبیاری تاثیر گذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. میکروارگانیسم‌های اندوفیت نقش مهمی در محافظت از گیاهان میزبان خود در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کنند. در این مطالعه، از ترکیب ... بیشتر رشد و عملکرد گیاهان به‌سبب تنش‌های زنده و یا غیر زنده متعدد محدود می‌شود. در سال‌های اخیر، افزایش خشکی و خشکسالی در ایران روی کیفیت آب آبیاری تاثیر گذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. میکروارگانیسم‌های اندوفیت نقش مهمی در محافظت از گیاهان میزبان خود در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کنند. در این مطالعه، از ترکیب اندوفیتی قارچی Aspergillus niger و باکتریایی OD14 Bacillus aquimaris همزیست با جلبک دریایی، به‌ترتیب در غلظت‌های 106×1 سلول در یک میلی‌لیتر و 108×1 سلول در یک میلی‌لیتر ، به‌منظور ارتقاء تحمل دانهال‌های مکزیکن لایم نسبت به تنش شوری استفاده شده است. اندوفیت قارچی و باکتریایی بر اساس مورفولوژیک و مولکولی (به‌ترتیب بر پایه تکثیر نواحی ITS1 و ITS4 و ژن 16s rRNA) با استفاده از تکنیک PCR مورد شناسایی قرار گرفتند. تلقیح در مرحله هشت ماهگی دانهال‌ها انجام و پس از گذشت سه ماه، تنش شوری صفر، 2000، 4000 و 6000 میکروزیمنس بر سانتی‌متر به‌صورت مرحله به مرحله اعمال شد. پس از هشت هفته، صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی دانهال‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند، اکثر صفات مورد بررسی، اختلاف معنی‌داری نسبت به نمونه‌های شاهد داشتند. در شوری 6000 میکروزیمنس بر سانتی‌متر، اندوفیت باعث افزایش وزن تر و خشک ساقه (به‌ترتیب 81/206 و 38/202 درصد)، وزن تر و خشک برگ (به‌ترتیب 49/203 و 58/870 درصد) و وزن تر و خشک ریشه (به‌ترتیب 41/347 و 95/421 درصد) نسبت به شاهد شد. ترکیب اندوفیتی توانسته بود سطح رنگدانه‌های فتوسنتزی از جمله کلروفیل آ (21/65 درصد)، کلروفیل ب (9/11 درصد) و کاروتنوییدها (09/59 درصد) را به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش دهد. در بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی دانهال‌ها در بالاترین سطح شوری، ترکیب اندوفیتی توانسته بود باعث روند افزایشی آنزیم‌های آنتی اکسیدانت کاتالاز (84/141 درصد)، پراکسیداز (8/66 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (01/60 درصد)، گلوتاتیون ردوکتاز (41/232 درصد) و اسکوربیک پراکسیداز (88/24 درصد) نسبت به شاهد شود. همچنین، ترکیب اندوفیتی توانست باعث کاهش معنی‌دار مالون دی آلدئید (18/35 درصد) و افزایش قندهای محلول (85/17 درصد) و پروتئین کل (62/22 درصد) در دانهال-های تلقیح شده نسبت به شاهد شود. به‌طورکلی، اندوفیت‌های قارچی و باکتریایی همزیست با ماکروجلبک‌ها می‌توانند به‌عنوان گزینه مناسب برای افزایش تحمل گیاهان نسبت به تنش‌های زیستی و غیر زیستی از جمله شوری مورد استفاده قرار گیرند.

مقالات پژوهشی میوه کاری

اثر تنک شیمیایی و دستی بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه خرمای رقم خضراوی در طی نمو میوه

منصور جلالی؛ نوراله معلمی؛ اسماعیل خالقی؛ شهره زیودار؛ مصطفی رحمتی جنیدآباد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 خرداد 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.87570.1337

چکیده

تنک میوه یکی از عملیات باغی است که بر خصوصیات کمی و کیفی میوه تاثیر می‌گذارد. به منظور بررسی اثر تنک دستی و شیمیایی بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه خرما رقم خضراوی در مراحل مختلف رشد و نمو میوه، آزمایشی در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال‌های متوالی ۱۴۰۱ و 1402 اجرا شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام‌ ... بیشتر تنک میوه یکی از عملیات باغی است که بر خصوصیات کمی و کیفی میوه تاثیر می‌گذارد. به منظور بررسی اثر تنک دستی و شیمیایی بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه خرما رقم خضراوی در مراحل مختلف رشد و نمو میوه، آزمایشی در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال‌های متوالی ۱۴۰۱ و 1402 اجرا شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام‌ گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنک دستی (خوشچه) (عدم تنک ، حذف ۳۳ و 25درصد از خوشچه‌ها در مرحله کیمری) و تنک شیمیایی (صفر، 50 و ۱۰۰ میلی‌گرم در لیتر نفتالین استیک اسید در مرحله حبابوک) بود. صفات کیفی اندازه‌گیری‌ شده شامل درصد مواد جامد محلول کل، pH، درصد اسیدیته کل، شاخص طعم، میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فنل کل، میزان تانن محلول کل، اسید آسکوربیک، آنزیم‌های پلی-گالاکتروناز، پکتین‌متیل‌استراز، سلولاز و اینورتاز و درصد قندهای احیاء، غیر احیاء و کل میوه بودند. نتایج این آزمایش نشان‌داد تنک دستی و شیمیایی باعث بهبـود ویژگی‌های کیفی میوه (میزان فنل کل، تانن محلول کل، اسید آسکوربیک، فعالیت آنزیم‌های پلی‌گالاکتروناز، پکتین‌متیل‌استراز و درصد قندهای احیاء و کل) در مرحله تمار، گردیده و همچنین بر شاخص‌هایی نظیر مواد جامد محلول کل، pH و آنزیم‌های سلولاز و اینورتاز در مراحل خلال و رطب موثر بود. نتایج نشان ‌داد که تغییرات صفات کیفی شامل مواد جامد محلول کل، pH، درصد اسیدیته کل، شاخص طعم، آنزیم‌های پلی‌گالاکتروناز، پکتین‌متیل‌استراز، سلولاز و اینورتاز و درصد قندهای احیاء و کل تا اواخر دوره رشد (از مرحله کیمری تا تمار) سیر صعودی داشتند. تغییرات روند رشد صفاتی نظیر فنل کل، میزان تانن محلول کل، اسید آسکوربیک، و درصد قند غیر احیاء از مرحله کیمری تا مرحله تمار روند نزولی داشت. بطور کلی نتایج بدست آمده نشان داد تیمار تنک دستی با حذف ۲۵ درصد از تعداد کل خوشچه‌ها و تنک شیمیایی با ۱۰۰ میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید، موجب بهبود کیفیت میوه خرما رقم خضراوی گردیده و به نخل‌داران قابل توصیه است.

مقالات پژوهشی سبزیکاری

پاسخ های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به تنش فلزات سنگین در محیط های شهری

کیوان پورحسین؛ بهرام عابدی؛ محمود شور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 خرداد 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.87813.1341

چکیده

کشاورزی شهری به عنوان یکی از ویژگی‌های اساسی برنامه‌ریزی شهری، به علت داشتن مزایای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی به افزایش کیفیت زندگی شهری کمک می‌کند. با این حال آلودگی به فلزات سنگین در شهر ها موجب تجمع این فلزات در قسمت‌های مختلف گیاهان کاشته شده در فضای سبز شهری میگردد. این تحقیق به منظور ارزیابی میزان جذب عناصر سرب و کادمیوم و تاثیر ... بیشتر کشاورزی شهری به عنوان یکی از ویژگی‌های اساسی برنامه‌ریزی شهری، به علت داشتن مزایای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی به افزایش کیفیت زندگی شهری کمک می‌کند. با این حال آلودگی به فلزات سنگین در شهر ها موجب تجمع این فلزات در قسمت‌های مختلف گیاهان کاشته شده در فضای سبز شهری میگردد. این تحقیق به منظور ارزیابی میزان جذب عناصر سرب و کادمیوم و تاثیر آن بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) در دو بوستان از فضای سبز شهری منطقه 9 مشهد (بوستان فاز 4 و بوستان نسیم) اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار شکل گرفت. عامل اول مکان، که دو بوستان فاز 4 (به عنوان منطقه با درجه آلودگی بالاتر) و نسیم (به عنوان منطقه با درجه آلودگی کم تر) با توجه به آنالیز خاک، در نظر گرفته شدند. عامل دوم نیز زمان‌های مختلف برداشت (15 خرداد، 15 تیر و 15 مرداد) در نظر گرفته شد. نتایج حاکی از آن بود که در بوستان فاز 4 فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و پراکسیداز بالاتر بود. از سوی دیگر محتویات کلروفیل آ، ب، کاروتنوئید و کلروفیل کل در بوستان نسیم بالاتر بود. علاوه بر این، در بوستان فاز 4 نسبت به بوستان نسیم در زمان‌های مختلف برداشت، محتوی فنل کل، فلاونوئید، پرولین، غلظت عناصر کادمیوم و سرب روند کاهشی داشت، اما میزان این صفات در برداشت اول نسبت به برداشت-های بعدی بیشتر بود. درصد اسانس نیز با افزایش جذب عناصر سرب و کادمیوم در بوستان فاز 4 نسبت به بوستان نسیم روند افزایشی نشان داد. به‌طورکلی، می‌توان بیان داشت آلودگی به فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بوستان فاز 4 نسبت به بوستان نسیم بیشتر بود که این خود عاملی در جهت کاهش خصوصیات رشدی گیاه نعناع فلفلی گردید.

مقالات پژوهشی فیزیولوژی پس از برداشت

کاربرد پس از برداشت ال-فنیل‌آلانین بر ماندگاری و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی توت فرنگی رقم سابرینا در طی نگهداری در سردخانه

کریم منداحکی؛ حمید حسن پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 خرداد 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.87437.1334

چکیده

توت فرنگی یکی از میوه هایی است که به دلیل رنگ، شکل، عطر و طعم آن معروف می باشد، همچنین توت فرنگی به دلیل محتوای بالای ترکیبات فعال زیستی مانند ویتامین C، ویتامین E، بتا کاروتن و آنتوسیانین ها، یکی از مهم ترین میوه ها از نظر اقتصادی در سراسر جهان می باشد اما این میوه در برابر بیماری ها و پوسیدگی بسیار آسیب پذیر می باشد. یکی از چالش های مهم ... بیشتر توت فرنگی یکی از میوه هایی است که به دلیل رنگ، شکل، عطر و طعم آن معروف می باشد، همچنین توت فرنگی به دلیل محتوای بالای ترکیبات فعال زیستی مانند ویتامین C، ویتامین E، بتا کاروتن و آنتوسیانین ها، یکی از مهم ترین میوه ها از نظر اقتصادی در سراسر جهان می باشد اما این میوه در برابر بیماری ها و پوسیدگی بسیار آسیب پذیر می باشد. یکی از چالش های مهم جهانی ضایعات مواد غذایی می باشد. از ترکیبات شیمیایی نظیر اسیدهای آمینه می توان جهت افزایش ماندگاری پس از برداشت به عنوان یک تیمار مناسب استفاده کرد. در این پژوهش اثر تیمار پس از برداشت ال‌فنیل آلانین (Phe) در غلظت های (صفر، 4 و 8 میلی مولار) و زمان انبارمانی (5، 10 و 15 روز) بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی میوه توت فرنگی رقم سابرینا طی مدت انبارمانی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله، بالاترین مقدار شاخص رنگ b* در تیمار 4 میلی مولار، مواد جامد محلول (تیمار 8 میلی مولار)، شاخص طعم (تیمار 4 میلی مولار)، ظرفیت آنتی اکسیدانی (تیمار 4 میلی مولار) و محتوی فنل کل (تیمار 8 میلی مولار) بود. همچنین کمترین درصد کاهش وزن و کاهش سفتی در تیمار 4 میلی مولار مشاهده شد. بطور کلی نتایج بدست آمده نشان داد که می توان از تیمار 4 میلی مولار ال-فنیل آلانین به عنوان مناسب ترین تیمار جهت استفاده از آن برای افزایش ماندگاری پس از برداشت توت فرنگی رقم سابرینا استفاده نمود.

مقالات پژوهشی بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و گل های زینتی

تمایز ارقام مقاوم ملون در برابر قارچ Fusarium oxysporum f. sp. melonis بر اساس صفات ظاهری و الگوی حضور ژن‌های مقاومت

فرهاد شکوهی فر؛ مجتبی ممرآبادی؛ صهبا طوسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 خرداد 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86574.1324

چکیده

دست‌یابی به نشانگرهای مرتبط به صفت مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی ملون می‌تواند در پیشبرد برنامه‌های اصلاحی موثر باشد. بدین منظور تعدادی از ارقام استاندارد ملون شامل Charentais T، Charentais Fom1، Charentais Fom2 و BG-5384 با سطوح مقاومتی مختلف در برابر قارچ Fusarium oxysporum f. sp. melonis، از نظر صفات ظاهری گیاه و همچنین الگوی حضور ژن‌های مقاومت در برابر بیماری‌ها ... بیشتر دست‌یابی به نشانگرهای مرتبط به صفت مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی ملون می‌تواند در پیشبرد برنامه‌های اصلاحی موثر باشد. بدین منظور تعدادی از ارقام استاندارد ملون شامل Charentais T، Charentais Fom1، Charentais Fom2 و BG-5384 با سطوح مقاومتی مختلف در برابر قارچ Fusarium oxysporum f. sp. melonis، از نظر صفات ظاهری گیاه و همچنین الگوی حضور ژن‌های مقاومت در برابر بیماری‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده هرچند امکان تمایز ارقام بر اساس صفات ظاهری ممکن بود ولی از آنجا که مطالعه این صفات در ارزیابی تعداد زیاد نمونه‌ها در مطالعات گزینشی کاری بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است، الگوی حضور ژن-های مقاومت در داده‌های ژنومی این ارقام مورد بررسی قرار گرفت. آنالیزهای داده‌های ژنومی ملون با هدف مکان‌یابی موقعیت گروه لینکاژی MRGH21 به عنوان یکی از گروه های لینکاژی حامل تعدادی از ژن های مقاومت انجام شد. توالی این گروه لینکاژی از دو پایگاه بانک ژن در NCBI و پایگاه MELONOMICS ردیابی شد و توالی حدفاصل دو ژن MRGH12 (MELO3C022143.2.1) و MRGH13 (MELO3C000335.2.1) در برگیرنده این گروه لینکاژی روی کروموزوم شماره Ch09 استحصال شد. وجود جهش‌های نقطه ای متعدد در داده‌های ژنومی سبب شد تا توالی ژن MRGH13 جهت ردیابی در ارقام ملون مورد بررسی قرار گیرد. آغازگرهای اختصاصی PSh21-F/R برای ردیابی بخشی از توالی این ژن طراحی شد. نتایج ردیابی نشان داد تک باند اختصاصی در ارقام Charentais Fom1 و BG-5384 منطبق با اندازه مورد انتظار قابل ردیابی است. نقش احتمالی پروتئین کدشونده توسط ژن MRGH13 با آنالیز توالی آن در ابزار تحت شبکه InterPro این پروتئین را به عنوان یک عضو خانواده پروتئین‌های حامل توالی‌های تکراری غنی از لوسین تایید نمود و موقعیت دمین‌های TIR، NB-ARC و LRR را مشخص نمود. فرآیندهای زیستی مرتبط با پروتئین MRGH13 در ابزار تحت شبکه QuickGO ارتباط آن را در مسیر پیام‌رسانی تنظیم‌کننده پاسخ‌های ایمنی نشان داد. در مطالعات آتی ارزیابی قابلیت تمایز ارقام مقاوم براساس ژن‌های مقاومت از جمله ژن MRGH13 در تعداد بیشتری از نمونه‌ها مورد بررسی پیشنهاد می‌گردد. همچنین با توجه به کارکردهای پیش‌بینی‌شده برای پروتئین MRGH13 بررسی نحوه برهمکنش آن با دیگر پروتئین‌های مقاومت و همچنین پروتئین‌های عوامل بیماری‌زا می‌تواند در شناسایی نقش کارکردی آن در مقاومت مفید باشد.

مقالات پژوهشی گیاهان دارویی

اثر محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی بر صفات مورفو فیزیولوژیک نشاء گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) در شرایط تنش شوری

بهروز رحیم خانی؛ محبوبه ناصری؛ احمد احمدیان؛ مسعود علی پناه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 تیر 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.88537.1353

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی بر روی نشاهای گل‌گاوزبان در شرایط تنش شوری، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش تیمارها شامل غلظت 1500 ppm از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری (EC=1.6, 4, 8) بود. یک هفته بعد از اولین محلول‌پاشی ... بیشتر به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی بر روی نشاهای گل‌گاوزبان در شرایط تنش شوری، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور جلبک دریایی و تنش شوری با نمک کلرید سدیم، در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش تیمارها شامل غلظت 1500 ppm از عصاره جلبک دریایی و سه سطح شوری (EC=1.6, 4, 8) بود. یک هفته بعد از اولین محلول‌پاشی عصاره‌های جلبک دریایی، اعمال تنش شوری آغاز گردید. به‌منظور جلوگیری از ایجاد شوک در گیاهان، تیمار شوری به‌تدریج و در سه مرحله انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات ساده تیمارهای شوری و جلبک دریایی و همچنین اثرات متقابل شوری در جلبک دریایی بر وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، طول ریشه و وزن خشک کل بوته گل‌گاوزبان معنی‌دار بود. عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان پرولین و پتاسیم در برگ گیاه گردید و از این طریق سبب کاهش اثرات مخرب تنش شوری برای گیاه گل گاوزبان شد. علاوه بر این محلول پاشی گیاه گل گاوزبان با استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب افزایش میزان کلروفیل در گیاه گردید و از این طریق با افزایش میزان فتوسنتز در گیاه به رشد بهتر گیاه در شرایط تنش شوری کمک کرد. استفاده از عصاره جلبک سبب افزایش میزان قند محلول تحت شرایط تنش شوری گردید. به طوری که در غلطت های 6/1، 4 و 8 از تنش شوری میزان قند محلول به ترتیب 80%، 33% و 33% درصد افزایش یافت. استفاده از عصاره جلبک دریایی سبب کاهش 11 و 15 درصدی میزان سدیم در غلظت‌های 4 و 8 شوری شد. همچنین جلبک دریایی جذب پتاسیم را 33 و 24 درصد در غلطت‌ها شوری افزایش داد. باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت کاربرد جلبک دریایی می‌تواند اثرات منفی تنش شوری را در نشاء گل‌گاوزبان ایرانی کاهش دهد همچنین به دلیل قیمت پایین و دردسترس بودن به عنوان یک کود زیستی مناسب برای حفط رشد گیاه در شرایط تنش شوری استفاده گردد.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی میوه کاری

بررسی تاثیر برخی از کودهای زیستی بر خصوصیات رشدی، محتوای عناصر غذایی برگ و عملکرد میوه سیب رقم رددلیشز

افسانه صالحی؛ فاطمه نکونام؛ فرهنگ رضوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 تیر 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.87166.1329

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی برگی برخی از کودهای زیستی بر خصوصیات رشدی و عملکرد میوه سیب رقم رد دلیشز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرایط آب‌ و هوایی زنجان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی برگی جلبک دریایی (075/0 و 15/0 درصد)، اسید آمینه (1/0 و 2/0 درصد)، اسید هیومیک (03/0 درصد)، کود تجاری همارنگ (5/0 درصد)، ... بیشتر پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی برگی برخی از کودهای زیستی بر خصوصیات رشدی و عملکرد میوه سیب رقم رد دلیشز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرایط آب‌ و هوایی زنجان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی برگی جلبک دریایی (075/0 و 15/0 درصد)، اسید آمینه (1/0 و 2/0 درصد)، اسید هیومیک (03/0 درصد)، کود تجاری همارنگ (5/0 درصد)، کود شیمیایی ترکیبی (نیتروژن، روی و بور (اوره 1%، کلات روی 3/0% و اسید بوریک 1/0 %)) و محلول‌پاشی با آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد که کاربرد برگی کودهای زیستی و شیمیایی به طور معنی‌داری رشد و عملکرد میوه را افزایش دادند. به طوریکه بیشترین افزایش رشد شاخه سال جاری (39 درصد) و سطح برگ (30/74 درصد) نسبت به شاهد با اعمال کود جلبک دریایی با غلظت 075/0 درصد به دست آمد. همچنین کود جلبک دریایی با غلظت 15/0 درصد، اسیدآمینه 2/0 درصد، اسید هیومیک و اسید آمینه 1/0 درصد باعث افزایش معنی‌دار سطح برگ (به ترتیب 02/42، 57/35، 27/22 و 20/16 درصد) نسبت به شاهد شدند. محلول‌پاشی جلبک دریایی، اسیدآمینه و ترکیب شیمیایی، شاخص کلروفیل را افزایش دادند. حداکثر افزایش شاخص کلروفیل (50 درصد) نسبت به شاهد با کاربرد کود شیمیایی ترکیبی در 130 روز بعد از شکوفایی کامل گلها به دست آمد. بیشترین مقدار نیتروژن (66/1 درصد)، پتاسیم (03/1 درصد)، روی (150 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک) و بور (5/82 میلی‌گرم بر کیلوگرم ماده خشک) و کمترین مقدار فسفر (44/0 درصد) با کاربرد برگی کود شیمیایی ترکیبی به دست آمد. بیشترین محتوای آهن در برگ درختان تیمار شده با کود جلبک دریایی 15/0 درصد، اسید هیومیک و کود زیستی تجاری به دست آمد. بر اساس نتایج مشاهده شد که کاربرد اسیدآمینه، جلبک دریایی و کود شیمیایی ترکیبی بیشترین تاثیر را در کاهش ریزش میوه (به ترتیب 97/36، 37/33، 07/29 درصد نسبت به شاهد) و افزایش کارایی عملکرد (به ترتیب 75/2 و 73/2 و 8/2 در مقایسه با 22/0 میوه در واحد سطح مقطع شاخه در شاهد) داشته‌اند. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌توان گفت که کاربرد کودهای زیستی خصوصا جلبک دریایی (15/0 درصد) و اسیدآمینه (1/0 درصد)، جایگزین‌های مناسب برای کودهای شیمیایی هستند و می‌توانند نقش به‌سزایی در افزایش شاخص‌های رشدی و عملکرد سیب بدون اثر مخرب بر محیط زیست داشته باشند.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی میوه کاری

ارزیابی خصوصیات مهم رویشی، فنولوژی و پومولوژیکی 36 ژنوتیپ امید بخش بادام روی پایه رویشی GN15

سیداصغر موسوی؛ اکرم وطن خواه؛ علی ایمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.88253.1347

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات رویشی و کمی و کیفی خشک میوه و مغز در 36 رقم و ژنوتیپ امید‌بخش بادام انجام شد. ارقام و ژنوتیپ‌های امید بخش در یک شرایط محیطی یکسان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات بادام در منطقه سامان وابسته به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری بر روی پایه رویشی 15GN ... بیشتر این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات رویشی و کمی و کیفی خشک میوه و مغز در 36 رقم و ژنوتیپ امید‌بخش بادام انجام شد. ارقام و ژنوتیپ‌های امید بخش در یک شرایط محیطی یکسان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات بادام در منطقه سامان وابسته به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری بر روی پایه رویشی 15GN در سال 1397 پیوند و در بهار، تابستان و پاییز 1402 از نظر صفات مهم رویشی، فنولوژیکی، کمی و کیفی خشک میوه و مغز ارزیابی و مقایسه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات ارتفاع درخت، عرض تاج، قطر پایه و پیوندک، طول و قطر شاخه و نسبت ارتفاع به طول تاج در ارقام و ژنوتیپ‌های مورد بررسی معنی‌دار بود. نتایج نشان داد ارقام و ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر کلیه صفات خشک میوه و مغز دارای تفاوت معنی‌دار بودند که نشان دهنده وجود تنوع بین ارقام و ژنوتیپ‌های مورد بررسی است. بر اساس نتایج مقایسه میانگین صفات رویشی، بیشترین ارتفاع در ژنوتیپ‌های 4GA، 3GA، 35GA، بیشترین عرض تاج در ژنوتیپ‌های 5GA، 17GA، 3GA و 20GA، 15GA، 5GA بیشترین قطر پایه و پیوندک و بیشترین طول و قطر شاخه یکساله در ژنوتیپ 18GA مشاهده شد. بالاترین عملکرد در ژنوتیپ‌های 20GA، 16GA و 26GA مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده ارقام و ژنوتیپ‌های 5GA، 24GA، 12GA، 9GA و 1GA از نظر صفات خشک میوه و مغز برتری نسبی نشان دادند که ژنوتیپ 24GA نسبتا دیرگل، ژنوتیپ‌های 1GA و 5GA خیلی دیرگل بودند و گلدهی ارقام و ژنوتیپ‌های 9GA، 12GA و 24GA روی اسپور و 5GA و 1GA مختلط بود. قطر خشک میوه همبستگی مثبت و معنی‌داری با وزن خشک میوه، طول و قطر مغز (7/0=r) نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد، ژنوتیپ 35GA پیوند شده روی پایه 15GN بالاترین طول، عرض و قطر خشک میوه، بیشترین وزن خشک و وزن مغز، رنگ مغز روشن، مغز بدون چروکیدگی و بیشترین درصد مغز و بالاترین نسبت وزن مغز به وزن خشک میوه را دارا بود.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی سبزیکاری

بررسی رشد و عملکرد تره ایرانی (Allium ampeloperasum subsp. Persicum) در پاسخ به محلول‌پاشی نانوذرات مس تحت تنش شوری

فرهاد شاکرمی؛ صادق موسوی فرد؛ عبدالحسین رضایی نژاد؛ فرهاد بیرانوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 تیر 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.86565.1323

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر محلول‎پاشی نانوذرات مس بر ویژگی‎های رشد و عملکرد گیاه تره ایرانی (Allium ampeloperasum subsp. Persicum) تحت شرایط تنش شوری بود. آزمایش به‌‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول‌پاشی نانوذرات مس در سه سطح صفر (شاهد)، 150 و 300 میلی‎گرم بر لیتر و فاکتور دوم شامل تنش شوری در ... بیشتر هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر محلول‎پاشی نانوذرات مس بر ویژگی‎های رشد و عملکرد گیاه تره ایرانی (Allium ampeloperasum subsp. Persicum) تحت شرایط تنش شوری بود. آزمایش به‌‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول‌پاشی نانوذرات مس در سه سطح صفر (شاهد)، 150 و 300 میلی‎گرم بر لیتر و فاکتور دوم شامل تنش شوری در چهار سطح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 میلی‎مولار کلرید سدیم بود که به صورت آبیاری سه روز یک‌بار (در سطح 90 درصد ظرفیت زراعی) انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش تنش شوری موجب کاهش معنی‌داری در ارتفاع بوته، قطر ساقه و پیاز، تعداد برگ، حجم ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، پیاز و ریشه، شاخص مقاومت به تنش، محتوای کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید، شاخص ثبات کلروفیل و محتوای نسبی آب شد و از سوی دیگر باعث افزایش قابل توجهی در طول ریشه، درصد ماده خشک، نشت الکترولیت، میزان مالون دی‌آلدئید و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌‌اکسیدانی از جمله پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در گیاه تره ایرانی شد. نتایج نشان داد محلول‌پاشی نانوذرات مس اثرات تنش شوری را با افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و بهبود تعادل آبی تعدیل کرد. استفاده از هر دو غلظت نانوذرات مس باعث افزایش معنی‌داری در همه‏ی ویژگی‌های مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد شد. به‌طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تنش شوری در همه‏ی سطوح دارای اثرات منفی بر رشد و عملکرد در تره ایرانی می‏باشد در صورتی که کاربرد نانوذرات مس به‌ویژه در غلظت 150 میلی‎گرم بر لیتر با افزایش شاخص ثبات کلروفیل، بهبود روابط آبی گیاه و همچنین افزایش شاخص مقاومت گیاه به تنش منجر به افزایش قطر پیاز، وزن تر و خشک اندام هوایی و پیاز شد.

مشاهده مقاله

مقالات پژوهشی سبزیکاری

بررسی اثر غلظت‌های مختلف محیط‌کشت موراشیک و اسکوگ (MS) و ساکارز در تولید ریزغده‌ سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) در شرایط درون شیشه‌ای

فهیمه یارمحمدی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ سمانه کاظمیانی؛ مینا امانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 تیر 1403

https://doi.org/10.22067/jhs.2024.87157.1330

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی افزایش سرعت ریزغده‌زایی و بهبود صفات ریزغده‌زایی، تعیین بهترین غلظت ساکارز (80 و 160 ‌گرم در لیتر)، نمک‌های عناصر پرمصرف (2 Mac, Mac, ½ Mac) و کم‌مصرف (2Mic, Mic, ½ Mic) و غلظت‌های مختلف محیط کشت MS برای بهبود سرعت و کمیت ریزغده‌زایی در سیب‌زمینی رقم آگریا اجرا شد. از جوانه‌های جانبی حاصل از شاخساره‌های درون شیشه‌ای ... بیشتر هدف از این پژوهش، بررسی افزایش سرعت ریزغده‌زایی و بهبود صفات ریزغده‌زایی، تعیین بهترین غلظت ساکارز (80 و 160 ‌گرم در لیتر)، نمک‌های عناصر پرمصرف (2 Mac, Mac, ½ Mac) و کم‌مصرف (2Mic, Mic, ½ Mic) و غلظت‌های مختلف محیط کشت MS برای بهبود سرعت و کمیت ریزغده‌زایی در سیب‌زمینی رقم آگریا اجرا شد. از جوانه‌های جانبی حاصل از شاخساره‌های درون شیشه‌ای به‌عنوان ریزنمونه استفاده شد و تحت شرایط استریل روی محیط‌های کشت مختلف به‌منظور ریزغده‌زایی کشت شدند و کشت‌ها در تاریکی مداوم و دمای 2±18 درجه سانتی-گراد در اتاق رشد نگهداری شدند. در طی 1 ماه سرعت آغازش ریزغده و پس از گذشت 2 ماه صفات ریزغده‌زایی اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت عناصر کم‌مصرف‌ و اثرات متقابل عناصر کم‌مصرف با غلظت‌های مختلف ساکارز و عناصر پرمصرف فقط در مورد 2 صفت درصد و سرعت آغازش ریزغده معنی‌دار بوده، درحالی‌که تمامی صفات ریزغده‌زایی از اثر متقابل عناصر کم‌مصرف و پرمصرف به‌طور معنی‌داری متأثر شدند. در تمامی محیط‌های کشت دارای 80 گرم در لیتر ساکارز، درصد آغازش ریزغده‌ها صد در صد و سرعت آغازش نیز حداکثر بود. با این حال بالاترین درصد تشکیل ریزغده، وزن، طول، قطر و تعداد جوانه بر روی ریزغده، در محیط‌کشت 2Mac دارای 160 گرم در لیتر ساکارز به‌دست آمد. نتایج نشان داد که ریزغده‌هایی که وزن و اندازه بیشتری داشتند، از درصد دورمانسی بیشتری برخوردار بودند و جوانه‌های روی ریزغده‌ها طی مراحل ریزغده‌زایی، قادر به جوانه‌زنی و تولید ریزغده نبودند. در همه محیط‌های کشت استفاده شده همراه با 80 گرم در لیتر ساکارز، درصد آغازش ریزغده‌ها 100 درصد و سرعت آغازش غده بیشتر بود، ولی زمانی‌که از دوبرابر غلظت عناصر پرمصرف و 160 گرم در لیتر ساکارز استفاده شد، درصد آغازش و سرعت آغازش ریزغده کاهش یافت. در این تحقیق مشخص شد که ریزغده‌های تولیدی با وزن و اندازه بیشتر، از درصد دورمانسی بیشتری برخوردار بودند و طی مراحل ریزغده‌زایی، جوانه‌های روی ریزغده‌ها قادر به جوانه‌زنی و تولید ریزغده نبودند.

مشاهده مقاله

اولین سال انتشار	1386
تعداد دوره‌ها	17
تعداد شماره‌ها	59
تعداد نویسندگان	1,707
تعداد مقالات ارسال شده	2,150
تعداد مقالات رد شده	958
تعداد مقالات پذیرفته شده	981
تعداد داوران	416

دوره 38 (1403)

دوره 37 (1402)

دوره 36 (1401)

دوره 35 (1400)

دوره 34 (1399)

دوره 33 (1398)

دوره 32 (1397)

دوره 31 (1396)

دوره 30 (1395)

دوره 29 (1394)

دوره 28 (1393)

دوره 27 (1392)

دوره 26 (1391)

دوره 25 (1390)

دوره 24 (1389)

دوره 23 (1388)

دوره 22 (1387)

اطلاعات آماری نشریه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان

نشریات مرتبط